Phương pháp kỹ thuật bón phân cho cây sầu riêng

1/ Xác định nhu cầu dưỡng chất của cây sầu riêng

Những dưỡng chất đóng vai trò hết sức quan trọng giúp ổn định và gia nâng cao năng suất cho cây. Cây sầu riêng cần phải được cung ứng đầy đủ những nguyên tố đa, trung và vi lượng. Thiếu hoặc thừa một trong các nhân tố này đều tác động tới sự phát triển và phát triển không giống thông thường của cây.

Nhu cầu dưỡng chất của cây tăng theo tuổi cây và mức năng suất. Sầu riêng thu bói có mong muốn dinh dưỡng cao hơn cây kiến thiết cơ bản và cây trong vườn ươm. Sầu riêng kinh doanh có mong muốn dinh dưỡng cao hơn so sánh với sầu riêng mới thu bói. Năng suất sầu riêng càng cao, càng cần phải bón nhiều phân hơn.

Sầu riêng cực kỳ cần kali nhưng hạn chế dùng kali clorua (KCl) mà phải dùng Kali Sulphate (K₂SO₄) và trung-vi lượng (TE) vì KCl làm sầu riêng hạ hương thơm.

Khi cây sầu riêng cho năng suất trái 6/720 kilogam đã lấy đi 18,1 kilogam N, 6,6 kilogam P₂O₅, 33,5 kilogam K₂O, 5,4 kilogam MgO và 2,6 kilogam CaO.

Đối với sầu riêng toàn bộ những chất đa lượng và những chất vi lượng như Kẽm, Bo… đều cấp thiết cho thời kỳ đậu trái và phát triển quả, trong số đó, N, P và là cấp thiết nhất trong thời kỳ phát triển quả, K là dưỡng chất cấp thiết trong thời kỳ sau của sự phát triển quả cho đến lúc thu họach.

Sau đây chính là một vài chức năng của những nguyên tố N, P, K và S đối với sầu riêng:

+ Đạm (N): Đây chính là thành phần rất quan trọng cho toàn bộ bộ phận của cây và đặc biệt cấp thiết cho sự phát triển dinh dưỡng.

Đạm cấp thiết cho sự phát triển của lá, thân cành, hoa, quả, hạt. Vì vậy, cần bón đạm đầy đủ cho cây sầu riêng nhưng phải bảo đảm quy tắc 5 đúng (đúng loại, đúng nhu cầu, đúng loại đất, đúng liều lượng và đúng cách ), bên cạnh đó còn phải bảo đảm hiệu quả kinh tế.

Cây đủ đạm lá xanh tốt, cây phát triển khỏe, quả phát triển đều.

Sầu riêng được bón phân đầy đủ

Thiếu đạm: Lá có màu xanh vàng hay xanh noãn chuối. Thiếu nặng lá rụng nhiều, năng suất hạ. Tình trạng thiếu đạm thường hay xẩy ra trên đất nghèo dinh dưỡng và bón không đủ lượng đạm cây cần.

Thừa đạm: Phát triển thân lá mạnh, lá có màu xanh đậm, dễ bị sâu hại tấn công, đậu trái ít, rụng quả nhiều, quả phát triển không giống thông thường như mất gai, nứt quả…

Quả phát triển không giống thông thường do dư đạm

+ Lân (P): Sầu riêng cần lân tương đối ít. Dạng lân dễ tiêu hóa trong đất thường bị hạn chế bởi việc cố định do những phản ứng hóa học, nhất là ở đất chua. Nên liên tục bón phân lân với lượng nhỏ. Cần bón lót phân lân trong hố trước khi có thể trồng, để hỗ trợ cây phát triển trong thời kỳ lúc đầu.

Thiếu lân: Lá chuyển màu xỉn, mép lá non ửng đỏ, thiếu nặng lá rụng và cành chết.

+ Kali (K): Kali cực kì quan trọng khi cây ra quả, lượng kali trong quả rất rộng lớn. Bón liên tục phân kali cực kỳ cấp thiết để duy trì cho năng suất cao và chất lượng ngon cho sầu riêng. Với đất nhiều K sẽ cản trở sự hấp thụ Ca và Mg. Trong trường hợp này cần bón Ca và Mg nhưng không bón K. Kali nâng cao khả năng chịu đựng của cây đối với những ảnh hưởng không lợi từ phía bên ngoài và chịu đựng đối với một vài loại bệnh. Kali tạo cho cây cứng chắc, ít đổ ngã, nâng cao khả năng chịu úng, chịu hạn, chịu rét.

Thiếu K: Mép lá chuyển màu vàng cam sau tới màu xám nâu và khô, lá rụng nhiều.

+ Lưu huỳnh (S): Thiếu S, đa số lá trên cây chuyển sang màu vàng, xuất hiện các vết như vết bệnh trên lá già. Ở lá non, ban đầu có màu vàng sáng tiếp đến chuyển sang màu vàng nhạt, tương đương dấu hiệu ở lá già. Lưu huỳnh được bón thông qua phân SA (có chứa khoảng 24 % S); phân Super lân (Super lân có chứa khoảng 14 % S)….

Bên cạnh đó, thiếu magiê: phần thịt lá bị vàng và lan dần từ gân chính ra mép lá; thiếu canxi: lá héo vàng từ rìa lá sau lan vào gân chính; thiếu kẽm: những lá và chồi đầu cành không phát triển tốt (rụt đọt), lá không thể nở lớn.

2/ Xác định loại phân bón

2/1/ Một số loại phân bón cho sầu riêng

a. Phân hữu cơ

Một số loại phân hữu cơ thường sử dụng để bón cho sầu riêng như phân gia súc, than bùn, phân ủ những dư thừa thực vật, phân xanh, phân cá…

• Điểm mạnh

– Tạo chất đệm, ổn định độ chua của đất nâng cao sự hiệu quả của việc bón phân vô cơ.

– Làm đất tơi xốp, dưỡng ẩm tốt, tăng độ phì nhiêu.

– Tạo môi trường thuận lợi để vi sinh vật phát triển và hoạt động nâng cao khả năng kháng bệnh đối với các loại cây trồng.

– Kinh phí thấp.

• Hạn chế

– Hiệu quả chậm;

– Cồng kềnh, tốn công vận chuyển;

– Hàm lượng chất dinh dưỡng thấp, không ổn định, khó khống chế.

Để gia tăng hàm lượng dinh dưỡng phân chuồng, nên tận dụng những dư thừa thực vật có sẳn để độn vào phân chuồng và ủ phân trước khi dùng.

• Cách thực thi

Những nguyên vật liệu để độn/lót chuồng: Trấu, rơm rạ để độn vô chuồng vừa làm chuồng khô, ấm vừa hút nước tiểu của gia súc để giúp tránh trôi và bốc hơi.

Những nguyên vật liệu để ủ chung với phân: Lá rụng khô: Điều, sầu riêng, cỏ…

Thân cành lá tươi thu được từ dọn vườn, tỉa cành sầu riêng, cây che bóng. Toàn bộ được ủ chung với phân chuồng.

Ngày nay, nông dân chưa tận dụng tối đa được những tàn dư các loại thực vật để độn với phân chuồng nên phân có chất lượng kém. Vậy nên, những dư thừa thực vật “ không nên đốt bỏ”, mà nên lưu lại để độn ủ chung với phân chuồng vừa tăng khối lượng phân đồng thời tăng cả về chất lượng.

Có thể chọn lựa những kỹ thuật ủ phân hữu cơ như sau:

– Ủ nóng: Khi lấy phân ra khỏi chuồng để ủ, phân được xếp thành từng lớp ở nơi có nền không thấm nước, nhưng không được nén. Tiếp đến, tưới nước phân lên, giữ ẩm độ trong đống phân 60 – 70%. Có thể trộn thêm 1% vôi bột (tính theo khối lượng) trong trường hợp phân có rất nhiều chất độn. Trộn thêm 1 – 2% supe lân để giữ đạm. Tiếp đến trát bùn bao trùm phía bên ngoài đống phân. Hằng ngày tưới nước phân lên đống phân.

Sau 4 – 6 ngày, nhiệt độ trong đống phân có thể lên tới 50 – 60^oC. Những loài vi sinh vật phân giải chất hữu cơ phát triển nhanh và mạnh. Những loài vi sinh vật háo khí chiếm lợi thế. Do tập đoàn vi sinh vật hoạt động mạnh bởi vậy nhiệt độ trong đống phân tăng nhanh và đạt mức cao. Để có thể bảo đảm cho những loài vi sinh vật háo khí hoạt động tốt cần giữ cho đống phân tơi, xốp, thoáng.

Biện pháp ủ nóng có công dụng tốt trong việc diệt trừ những hạt cỏ dại, loại trừ những mầm móng sâu hại. Thông thường thời gian ủ tương đối ngắn. Chỉ 30 – 40 ngày là ủ xong, phân ủ có thể mang dùng. Tuy nhiên, biện pháp này có điểm yếu là để mất quá nhiều đạm.

– Ủ nguội: Phân được kéo ra khỏi chuồng, xếp thành lớp và nén chặt. Ở trên mỗi lớp phân chuồng rắc 2% phân lân. Tiếp đến ủ đất bột hoặc đất bùn khô đập nhỏ, rồi nén chặt. Thường đống phân được xếp với chiều rộng 2 – 3 m, chiều dài tuỳ thuộc vào chiều dài nền đất. Những lớp phân được xếp lần lượt cho tới độ cao 1,5 – 2,0 m. Tiếp đến trát bùn phủ phía bên ngoài.

Do bị nén chặt bởi vậy phía bên trong đống phân thiếu oxy, môi trường trở lên yếm khí, khí cacbonic trong đống phân tăng. Vi sinh vật hoạt động chậm, cho nên nhiệt độ trong đống phân không tăng cao và chỉ ở mức 30 – 35oC. Đạm trong đống phân đa phần ở dạng amôn cacbonát, là dạng khó phân huỷ thành amôniac, nên lượng đạm bị mất hạ đi nhiều.

Theo biện pháp này, thời gian ủ phân phải nối dài 5 – 6 tháng phân ủ mới sử dụng được. Nhưng phân có đạt chất lượng tốt hơn ủ nóng.

– Ủ nóng trước, nguội sau: Phân chuồng kéo ra xếp thành lớp không nén chặt ngay. Để như vậy cho vi sinh vật hoạt động mạnh trong 5 – 6 ngày. Khi nhiệt độ đạt 50 – 60oC triển khai nén chặt để chuyển đống phân sang trạng thái yếm khí.

Sau khi nén chặt lại xếp lớp phân chuồng khác lên, không nén chặt. Để 5 – 6 ngày cho vi sinh vật hoạt động. Khi đạt đến nhiệt độ 50 – 60^oC lại nén chặt.

Cứ như vậy cho đến lúc đạt được độ cao cấp thiết thì trát bùn phủ xung quanh đống phân. Quá trình chuyển hoá trong đống phân diễn ra như sau: Ủ nóng cho phân bắt đầu ngấu, tiếp đến chuyển sang ủ nguội bằng phương pháp nén chặt lớp phân để giữ cho đạm không bị mất.

Để thúc đẩy cho phân chóng ngấu ở thời kỳ ủ nóng, người ta sử dụng một vài phân khác làm men như phân bắc, phân tằm, phân gà, vịt… Phân men được cho thêm vào lớp phân khi chưa bị nén chặt.

Ủ phân theo cách này có thể cắt ngắn được thời gian so sánh với kỹ thuật ủ nguội, nhưng phải có thời gian dài hơn kỹ thuật ủ nóng.

Tuỳ theo thời gian có mong muốn dùng phân mà ứng dụng biện pháp ủ phân phù hợp để vừa bảo đảm có phân sử dụng đúng lúc vừa bảo đảm được chất lượng phân.

– Ủ phân hữu cơ vi sinh

+ Nguyên vật liệu dùng

Nguồn phế thải nông, lâm nghiệp và công nghiệp thực phẩm như: Rơm rạ, thân lá cây bắp (ngô), đậu phộng (lạc), đậu đỗ sau khi thu hoạch, cây phân xanh, bèo tây (lục bình)…; Vỏ cà phê, trấu…; Một số loại mùn: than mùn (than bùn sử dụng trong sản xuất phân bón), mùn: mía, cưa, giấy…Phân gia súc, gia cầm…

Cám gạo, rỉ mật hoặc mật mía.

Chế phẩm sinh học (Men ủ): Men cái hoặc men ủ hoàn chỉnh như chế phẩm BIMA (Trichoderma), ACTIVE CLEANER (xạ khuẩn Streptomyces sp, nấm Trichoderma sp, vi khuẩn Bacillus sp), Canplus, Emuniv, SEMSR, BIO-F, BiOVAC, BiCAT, Bio EM…

Chú ý: Chủ yếu các loại chế phẩm dùng để sản xuất phân hữu cơ vi sinh ngày nay khi dùng tuyệt đối không rắc thêm một số loại phân vô cơ hoặc vôi, vì như vậy nó sẽ diệt trừ vi sinh vật có lợi cho quá trình phân hủy. Tuy vậy, cũng có một vài loại chế phẩm hoàn toàn có thể rắc thêm phân vô cơ hoặc vôi như BioEM… mà dường như không ảnh hưởng nhiều đến hệ vi sinh vật, đồng thời nâng cao quá trình phân hủy chất hữu cơ khi ủ. Cụ thể: Lượng vôi dùng cho 1 tấn phân ủ từ 10 – 15 kilogam, phân NPK từ 5 – 10 kilogam hoặc đạm từ 1 – 2 kilogam và lân từ 5 – 10 kilogam.

Nguyên vật liệu chuẩn bị cho một đóng ủ phân hữu cơ 2,5 – 3 m³ (1 tấn phân hữu cơ vi sinh)

+ Phế phụ phẩm có xuất xứ từ cây xanh: 600 – 800 kilogam ;

+ Phân chuồng: 200 – 400 kilogam ;

+ Chế phẩm sinh học: Đủ cho ủ 1 tấn phân.

+ Nước gỉ đường hoặc mật mía: 2 – 3 kilogam ; Nếu như không có nước gỉ mật hoặc mật mía thì có thể sủ dụng những phụ phẩm vỏ của quả chín, quả chuối chín nẫu… ngâm vào nước thay thế, ngâm trước khi ủ phân 2 – 3 ngày.

+ Cám gạo: 3 kilogam.

+ Chuẩn bị vật dụng: Bình tưới ô doa (loại bình sử dụng để tưới rau), cào, cuốc, xẻng, rành (rổ)… Nguyên vật liệu để bao che, làm mái: Có thể sủ dụng một số loại nguyên vật liệu có sẵn như bạt, bao tải, nilon…bao che và một số loại lá để làm mái tránh mưa, ánh nắng và giữ nhiệt cho đống ủ.

+ Chọn những nơi ủ:

Địa điểm ủ nên thuận lợi cho việc ủ và vận chuyển dùng. Nền chỗ ủ bằng đất nện, lát gạch hoặc láng xi măng, nền nên bằng phẳng hoặc hơi dốc. Nếu nền bằng phẳng nên tạo rãnh chung quanh và hố gom nhỏ để giúp tránh nước ủ phân chảy ra ngoài khi tưới quá ẩm. Có thể ủ trong nhà kho, chuồng nuôi không còn dùng để tận dụng mái che. Nếu ủ trong kho phải có thoát nước. Để ủ 1 tấn phân ủ cần diện tích nền khoảng 3 m2/

+ Những bước ủ phân hữu cơ vi sinh

Bước 1/ Thu gom những nguồn hữu cơ (đã tưới ẩm qua đêm) chất theo đống hoặc để trong bạt nhựa đục một lớp dầy khoảng 20 centimét.

Thu gom những nguồn hữu cơ

Bước 2/ Tưới nước vừa đủ ẩm, trong suốt quá trình tưới sử dụng chân đạp để đống hữu cơ được nén dẽ xuống.

Tưới nước

Bước 3/ Rắc một lớp tro mỏng.

Rắc tro

Bước 4/ Cho vào một lớp phân chuồng.

Thêm phân chuồng

Bước 5/ Trộn chế phẩm vi sinh và nước gỉ mật: Chia đều chế phẩm và nước gỉ mật làm 5 phần. Cho 1 phần chế phẩm và nước gỉ mật vào ô doa nước khuấy đều và phun tưới lên đống ủ.

Chuẩn bị tưới nấm Tricoderma

Bước 6/ Cho thêm một lớp xác bã thực vật và tiếp tục lặp lại thứ tự trên (bước 1 đến bước 5) cho đến lúc đống ủ cao khoảng 1,2 – 1,6 mét.

Cho thêm xác bả thực vật

Bước 7/ Lớp xác bã thực vật sau cùng khi tưới nấm Trichoderma được vun lên thành mô để giúp tránh đọng nước trên bạt.

Vun mô

Bước 8/ Trùm kín và chèn thật kỹ bạt nhựa để dưỡng ẩm.

Che tủ

Bước 9/ Kiểm tra đống ủ sau khi ủ 7 – 10 ngày xem có đủ ẩm và còn tơi xốp không. Đảo đống ủ để gia đẩy mạnh ôxi giúp vi sinh vật hoạt động tốt.

Kiểm tra đống ủ

Bước 10/ Tưới nước để duy trì ẩm độ của đống ủ khi đống ủ quá khô. Vừa tưới vừa phối hợp đảo đều đống ủ.

Tưới nước cho đống ủ

Bước 11/ Sau khi tiến hành tưới nước và đảo đống ủ thì che tủ đống ủ như ở bước 8/

Che đống ủ sau khi tiến hành tưới nước và đảo đều đống ủ

Chú ý: Cứ 7 – 10 ngày sau lại mở đống ủ ra kiểm tra, nếu nhận thấy đống ủ khô thì tiến hành xử lý tưới nước và đảo đều đống ủ (làm như bước 9 – bước 11).

Trong khi ủ, hạn chế dùng trấu hoặc xơ dừa vì có rất nhiều chất chát sẽ khiến cho nấm khó phát triển, không sử dụng nilon trong mà phải sử dụng bạt đục để phủ đống ủ.

Nguồn nguyên vật liệu xác bã hữu cơ được xếp như sau: nguyên vật liệu khô (rơm rạ…..) để lớp dưới, kế đến nguyên vật liệu ướt như lục bình, thân dây rau màu còn tươi để lớp trên….

Khi ủ nhiệt độ đống ủ đã hạ xuống không còn nóng nữa (khoảng 6 tuần sau khi ủ) thì tưới vi sinh vật cố định đạm và hòa tan lân (nếu có).

+ Cách sử dụng:

Thời gian ủ dài hay ngắn tuỳ theo loại nguyên vật liệu và mùa vụ, nối dài từ 1-4 tháng. Khi kiểm tra thấy đống phân màu nâu đen, tơi xốp, có mùi chua nồng của dấm, thọc tay vào đống phân thấy ấm vừa tay là loại phân đã hoai mục (chín hoặc ngấu), hoàn toàn có thể mang dùng.

Phân sử dụng không hết nên đánh đống lại, bao che cẩn trọng hoặc đóng bao để sử dụng về sau. Phân ủ xong dùng tối ưu nhất trong vòng 1 năm và hiệu quả dùng đạt cao nhất trong một tháng khi phân ngấu.

Phân ủ đa phần sử dụng để bón lót cho nhiều loại cây trồng, có thể dùng bón thúc đối với các giống rau và hoa. Kỹ thuật bón tương đương như bón phân hữu cơ truyền thống khác.

Nên dùng phân ủ vi sinh bón cho sầu riêng vì tốn kinh phí, tận dụng nguồn phế phẩm và phế thải trong suốt quá trình canh tác và chăn nuôi, ngăn ngừa đến mức thấp nhất nguồn gây bệnh phát tán, bảo vệ môi trường sống trong lành. Nông dân ở vùng chăn nuôi nhỏ, lẻ có sẳn nguồn phân chuồng và nguồn xác bã thực vật cũng rất nên mạnh dạn ủ phân là góp thêm phần bảo đảm an toàn chất lượng sản phẩm, góp thêm phần xây dựng nền nông nghiệp vững chắc.

b. Phân vô cơ

Đối với các loại cây sầu riêng cần bón một số loại phân vô cơ có chứa đạm, lân, kali và một vài phân vi lượng. Dựa theo nhu cầu dưỡng chất ở mỗi thời kỳ phát triển mà chọn lựa một số loại phân vô cơ để bón cho thích hợp.

* Điểm mạnh của phân vô cơ:

– Phục vụ nhanh kịp lúc nhu cầu của cây.

– Hàm lượng dinh dưỡng thường cao, ổn định và dễ khống chế. – Dễ vận chuyển, dễ dùng.

* Hạn chế của phân vô cơ:

– Dùng đơn độc lâu ngày đất bị chai cứng, chua, cây hấp thu kém.

– Hạn chế vi sinh vật phát triển.

 Cẩm nang dưỡng chất cho cây trồng – phân đạm

 Cẩm nang dưỡng chất cho cây trồng – phân lân

 Cẩm nang dưỡng chất cho cây trồng – phân kali

Chất cải tạo đất

* Vôi: Thông thường người ta rắc vôi để gia tăng độ pH của đất, để cải tạo lý, hoá tính của đất, đẩy nhanh quá trình phân giải chất hữu cơ, đẩy mạnh sự phát triển phát triển của VSV trong đất, giải phóng lân bị cố định.

* Dolomite: Thường thì dùng vôi bột để bón cho đất trồng sầu riêng nhưng nếu có khả năng nên sử dụng Dolomit thay vôi để vừa cung ứng Canxi vừa cung ứng Magie cho sầu riêng. Đất có độ pH ≤ 5,5 là phải rắc vôi, nhưng phải bón nhiều năm liền để nâng độ pH lên chứ hạn chế bón nhiều 1 lần với số lượng lớn.

 Cẩm nang dưỡng chất cho cây trồng – phân vi lượng

Chất vi lượng bón cho sầu riêng thường hay được kết hợp dưới hình thức một trong các loại phân bón hỗn hợp nào đấy, có thể ở dạng thô dùng bón lót hoặc bón thúc, cũng có thể ở dạng dung dịch dùng xịt vào lá.

2/2/ Tính lượng phân bón cho cây sầu riêng

– Giai đọan cây giống và các năm đầu cho trái: Bón 5 – 10 kilogam phân gà/gốc (hoặc phân hữu cơ đã hoai mục) phối hợp với phân vô cơ theo công thức N:P:K:Mg = 18:11:5:3 hoặc: 15:15:6:4/ Liều lượng và số lần bón trong năm như bảng dưới.

Liều lượng và số lần bón phân theo tuổi cây

Tuổi cây	Liều lượng ( kilogam /cây/năm)	Số lần bón trong năm
1	0,3	4
2	0,6	4
3	1,0	3
4	2,0	3
5	2,5	3
6	4,0	3
7	5,0	3
8	5,0	3
9	6,0	3

– Thời kỳ cho trái ổn định: Đối với các loại cây có đường kính tán 5 – 6 m đang phát triển bình thường có thể bón như sau:

+ Lần 1: Ngay sau khi tiến hành thu hoạch xong cần triển khai tỉa cành, bón phân hữu cơ hoai mục 20 – 30 kilogam /cây (hoặc phân Humix, Dynamic lifter theo liều lượng khuyến nghị trên bao bì) phối hợp với phân vô cơ có hàm lượng đạm cao theo công thức N:P:K:Mg (18:11:5:3) với liều lượng 2 – 3 kilogam /cây.

+ Lần 2: Trước ra bông 30 – 40 ngày bón phân vô cơ có hàm lượng lân cao theo công thức N:P:K:Mg (10:50:17:2) với liều lượng 2 – 3 kilogam /cây để giúp tiến trình ra hoa dễ dàng.

+ Lần 3: Khi quả sầu riêng lớn bằng quả chôm chôm cần bón phân có hàm lượng kali cao theo công thức N:P:K:Mg (12:12:17:2) với liều lượng 2 – 3 kilogam /cây.

+ Lần 4: Trước khi quả chín 1 tháng bón 2 – 3 kilogam phân như NPK (16-16-8) phối hợp với 1 – 1,5 kilogam phân K2SO4 để gia nâng cao chất lượng quả.

Có thể dùng phân bón Komix chuyên sử dụng để cho cây sầu riêng để bón cho cây với liều lượng như sau:

– Thời kỳ cây giống và lúc bắt đầu cho trái: đầu mùa mưa mỗi gốc bón 3- 4 kilogam phân Lân hữu cơ vi sinh Komix và 20 kilogam phân Komix chuyên sử dụng để cho Sầu Riêng, với lượng phân chuyên sử dụng để này ta có thể chia làm 4 lần bón trong năm.

– Thời kỳ cây cho trái ổn định: bón hoàn toàn bằng phân Komix chuyên sử dụng để cho sầu riêng, với liều lượng như sau:

+ Sau khi thu hoạch bón: 5 – 10 kilogam phân Lân hữu cơ vi sinh Komix + 10 kilogam phân chuyên sử dụng để.

+ Trước khi cây ra bông: bón 10 kilogam phân Komix chuyên sử dụng để cho cây sầu riêng.

+ Khi quả sầu riêng lớn bằng quả chôm chôm: bón 10 kilogam phân Komix chuyên sử dụng để cho cây.

3/ Chuẩn bị trước khi bón

3/1/ Chuẩn bị phân bón

– Chuẩn bị phân bón có chứa đạm: Phân urê (46%) hoặc Sunphat đạm (phân SA) có chứa 20 – 21% nitơ (N) hoặc Phôtphat đạm (phốt phát amôn) có chứa 16% đạm và 20% lân.

– Chuẩn bị phân bón có chứa lân: Supe lân và Lân nung chảy, có chứa từ 15,5% – 17% Ô-xít Phốt-pho (P₂O₅ hữu hiệu).

– Chuẩn bị phân bón có chứa kali: Sun-phat Ka-li (SOP, K₂SO₄) có chứa 50% Ô-xít Ka-li (K₂O).

– Chuẩn bị phân bón lá: Composition, Fetrilon-combi, Super vi lượng..

– Chuẩn bị phân hữu cơ: Phân bò, phân gà, phân heo (lợn), phân hữu cơ vi sinh, phân dơi, phân cá…

3/2/ Chuẩn bị vật dụng để bón phân

– Chuẩn bị vật dụng, trang thiết bị để bón phân: Cân trọng lượng, xô, chậu, thúng, túi nilon, máy bón phân…

4/ Cách bón phân cho sầu riêng

4/1/ Bón phân thời kỳ kiến thiết cơ bản

• Bước 1/ Xác định thời gian bón phân

Dựa trên nhu cầu dưỡng chất của thời kỳ kiến thiết cơ bản để xác định thời gian bón phân cho thích hợp:

Lượng NPK hoặc hỗn hợp phân được chia đều và bón rất nhiều lần trong năm (4 – 6 lần). Nếu có khả năng nên bón hằng tháng sẽ cho kết quả tốt hơn. Có thể dùng thêm phân bón lá nếu cây phát triển kém, lưu ý phun ở mặt dưới lá.

Phân hữu cơ và vôi: Bón 1 lần vào thời kỳ đầu mùa mưa.

Phân vi lượng: Phun 2 lần trong năm.

• Bước 2/ Xác định kỹ thuật bón phân

​Bón gốc

– Phân hữu cơ: Bón vào hố trước khi có thể trồng, hoặc rải quanh bồn ở phía ngoài rìa tán lá, xới nhẹ và đều.

– Phân vô cơ: Bón tập trung ở tầng đất mặt (cây sầu riêng có bộ rễ ăn nông chỉ từ 0 – 30 centimét ). Trong giai đoạn kiến thiết cơ bản bộ rễ cây sầu riêng chưa phát triển mạnh nên bón quanh và cách gốc 20 centimét dựa theo độ lớn của cây. Tủ lên một lớp đất mỏng và sử dụng lá cây, cỏ, tủ lên phía trên.

Phun trên lá

Thường ứng dụng đối với một số loại phân vi lượng như Supper Zinc K. Cần chú ý dùng đúng nồng độ như khuyến nghị để giúp tránh gây cháy lá hoặc ngộ độc. Để nâng cao sự hiệu quả của phân bón lá nên xịt vào buổi sáng và phun mặt dưới của lá.

• Bước 3/ Triển khai bón phân cho sầu riêng

– Bón lót: Trộn phân hữu cơ hoặc phân chuồng và vôi đều với đất vào hố/gốc và lấp hố trước khi có thể trồng, 15 – 30 ngày.

– Bón thúc: Xới nhẹ đất trong tán, rải đều phân và phủ một lớp đất mỏng lên phía trên.

• Bước 4/ Tưới nước sau mỗi lần bón phân

Tưới nước đủ ẩm sau khi tiến hành bón phân để phân hòa tan cho cây trồng dễ hấp thụ nhưng không được tưới quá nhiều sẽ trôi mất phân.

Có thể phối hợp với những giải pháp tủ đất vừa giúp dưỡng ẩm vừa hạ lượng phân bay hơi.

4/2/ Bón phân thời kỳ kinh doanh

• Bước 1/ Xác định thời gian bón phân

Dựa trên nhu cầu dưỡng chất của thời kỳ kinh doanh để xác định thời gian bón phân cho thích hợp:

Lần 1: Ngay sau khi tiến hành thu hoạch xong cần triển khai tỉa cành, bón phân gà hoai mục 20 – 30 kilogam /cây (hoặc phân Humix, Dynamic lifter theo liều lượng khuyến nghị ) phối hợp với phân vô cơ có hàm lượng đạm cao theo công thức N: P: K: Mg (18:11: 5: 3 hoặc 15:15: 6: 4) với liều lượng 2 – 3 kilogam /cây.

Lần 2: Trước ra bông 30 – 40 ngày bón phân vô cơ có hàm lượng lân cao theo công thức N: P: K (10:50:17) với liều lượng 2 – 3 kilogam /cây để giúp tiến trình ra hoa dễ dàng.

Lần 3: Khi quả sầu riêng lớn bằng quả chôm chôm cần bón phân có hàm lượng kali cao theo công thức N: P: K: Mg (12:12:17:2) với liều lượng 2 – 3 kilogam /cây.

Lần 4: Trước khi quả chín 01 tháng bón 2 – 3 kilogam phân NPK như NPK (16:16:8) phối hợp với 1 – 1,5 kilogam phân KNO₃ để gia nâng cao chất lượng quả.

Nên lưu ý, đây chính là lần bón phân thứ 4 sau khi tiến hành thu hoạch vụ trước đó và cũng là lần bón phân cuối cùng của vụ quả năm này, lần bón phân này không bón trễ hơn 1 tháng trước thu hoạch. Chính vì bón như vậy, sẽ có rất nhiều nguy cơ gây giảm chất lượng quả như cơm quả bị sượng, bị nhão.

Bên cạnh đó, còn có thể dùng phân bón lá có hàm lượng kali cao để góp thêm phần tăng năng suất chất lượng quả. Có thể xịt phân bón lá làm 5 lần, mỗi lần cách nhau 1 tuần, khởi đầu từ tuần thứ 5 đến tuần thứ 9 sau khi đậu trái.

• Bước 2/ Xác định kỹ thuật bón phân

​Bón gốc

– Phân hữu cơ: Bón rải quanh bồn

ở phía ngoài rìa tán lá, xới nhẹ và đều hoặc đào rãnh rộng 10 – 30 centimét, sâu 10

– 20 centimét chung quanh đường kính tán, bón xong lấp đất lại.

Đào hố quanh tán bón phân hữu cơ

– Phân vô cơ: Bón giống như giai đoạn kiến thiết cơ bản (xới đất nhẹ, rải phân trong tán, cách gốc 20 centimét, lấp đất nhẹ, tưới nước và tủ gốc).

Bón phân vô cơ

Phun trên lá

Phun theo chia sẻ cách trên bao bì theo thời kỳ sinh trưởng, phát triển của cây.

Bước 3/ Triển khai bón phân cho sầu riêng

– Bón lót: Trộn phân hữu cơ hoặc phân chuồng và vôi đều với đất vào rãnh rồi lấp đất lại.

– Bón thúc: Xới nhẹ đất trong tán, rải đều phân và phủ một lớp đất mỏng lên phía trên.

• Bước 4/ Tưới nước sau mỗi lần bón phân

Tưới nước đủ ẩm sau khi tiến hành bón phân để phân hòa tan cho cây trồng dễ hấp thụ nhưng không được tưới quá nhiều sẽ trôi mất phân. Có thể phối hợp với những giải pháp tủ đất vừa giúp dưỡng ẩm vừa hạ lượng phân bay hơi.

Ghi chú:

– Khi bón phân phối hợp tưới nước vừa đủ ẩm: Bón phân xong cần phải tưới nước ngay và tủ gốc lại dưỡng ẩm giúp phân tan và giữ trong đất để cây hút dần dần.

– Vào tháng 2 và 3 hạn chế bón phân vì khí hậu nóng, đất khô, thiếu hụt nước nên hiệu quả phân bón thấp.

– Đối với khu vực đất có pH thấp nên sử dụng DAP bón thay NPK loại 16:16:8/

– Diệt trừ sạch cỏ chung quanh gốc sầu riêng; xén và bứng rễ cây trồng xen tạm thời hay bằng phương pháp xén rãnh chung quanh bồn để ngăn ngừa sự cạnh tranh dinh dưỡng với cây sầu riêng.

– Hạn chế sự mất mát phân do bốc hơi, do nước chảy tràn bằng phương pháp làm bồn, tủ gốc bằng lớp lá hoa cỏ lên phía trên chung quanh gốc.

– Hạn chế bón phân lúc mưa lớn và lúc không có nước tưới.

– Làm bồn chỉ nên xới xáo vùng từ rìa tán lá ra phía ngoài, xới xáo nhẹ vùng phía bên trong tán lá vì xới xáo mạnh sẽ làm thương tổn rễ sầu riêng.

– Không dùng đơn độc phân vô cơ mà cần bón phân hữu cơ mỗi năm.

5/ Bón phân cho sầu riêng theo quy tắc 5 đúng

5/1/ Bón đúng loại phân

– Cây sầu riêng đòi hỏi phân gì thì bón phân đó. Phân bón có rất nhiều loại, nhưng có 3 loại chính là đạm – N, lân – P, kali – K. Lưu huỳnh (S) cũng cực kỳ cần nhưng cùng với lượng ít hơn. Từng loại có chức năng riêng. Bón phân không đúng đòi hỏi, không phát huy được hiệu quả còn gây bệnh cho cây.

– Bón đúng không chỉ phục vụ được đòi hỏi của cây mà còn giữ được ổn định môi trường của đất.

Ở đất chua tuyệt đối không bón các loại phân có tính axit cao quá ngưỡng và trên nền đất kiềm không bón một số loại phân có tính kiềm cao quá ngưỡng.

5/2/ Bón đúng nhu cầu sinh lý của cây sầu riêng

– Nhu cầu dưỡng chất của cây sầu riêng khác nhau phụ thuộc vào từng thời kỳ phát triển và sinh trưởng. Ở thời kỳ sinh trưởng cần đạm hơn kali; ở giai đoạn phát triển quả lại cần kali hơn đạm. Bón đúng loại phân mà cây cần mới phát huy hiệu quả.

– Trong toàn bộ giai đoạn sống, cây sầu riêng thường xuyên có mong muốn những dưỡng chất cho phát triển và sinh trưởng, do đó khi bón phân nên chia nhỏ ra bón rất nhiều lần theo quy trình và bón vào lúc cây phát triển mạnh, không bón một lúc quá nhiều. Việc bón quá nhiều phân một lúc sẽ gây nên thừa lãng phí, ô nhiễm môi trường, cây dùng không hết sẽ khiến cho cây biến đổi về hình dạng dễ bị bệnh, năng suất chất lượng nông sản thấp.

– Bón phân có 3 giai đoạn: bón lót trước khi có thể trồng, (hay bón khôi phục sau khi cây thu hoạch vụ trước đó ), bón thúc (nhằm thúc đẩy quá trình lớn lên của cây, tạo chồi lá mới) và bón rước hoa, nuôi hoa, bón nuôi quả…

5/3/ Bón đúng điều kiện đất đai

Bón phân là hình thức bổ sung vào trong đất dưỡng chất cho cây sầu riêng. Bên cạnh đó, còn có những vi sinh vật đất phân hủy những chất hữu cơ có sẵn hoặc cố định N từ không khí vào trong đất, vì vậy bón phân còn có công dụng kích thích hoạt động của tập đoàn vi sinh vật đất. Nhờ đó cây được đẩy mạnh cung ứng lượng những dưỡng chất hài hòa hơn. Bón phân không chỉ cần cho cây sầu riêng mà còn hỗ trợ cho vi sinh vật đất phát triển hữu hiệu hơn.

5/4/ Bón đúng lúc

Mùa vụ, nhiệt độ và thời tiết tác động rất rộng lớn đến hiệu quả của phân bón. Mưa làm rửa trôi, trực di phân bón (phân chảy xuống tầng đất dưới), nắng khô làm phân bón khó tan và cực kỳ dễ bốc hơi, cây không còn nhiều dưỡng chất để phát triển, thỉnh thoảng còn gây cháy lá, hư hoa, hư quả… Do đó, nên bón phân cho cây sầu riêng buổi sáng sớm, chiều mát hạn chế bón vào buổi trưa, ngày mưa lớn…

Bón đúng loại phân, bón đúng cơ hội, bón đúng đối tượng nâng cao khả năng chịu đựng của cây đối với hạn, thời tiết không bình thường của môi trường và với sâu hại gây bệnh (ví dụ phân kali).

Bón phân không phải khi nào cũng để có thể cung cấp dinh dưỡng thúc đẩy cây sầu riêng phát triển mà còn có trường hợp phải sử dụng phân để ảnh hưởng hãm bớt tốc độ sinh trưởng nhằm nâng cao tính chống chịu của cây trước những nhân tố xấu phát sinh.

5/5/ Bón đúng cách

Có 2 loại phân bón: Phân bón gốc và phân bón lá. Tùy nhu cầu phát triển của mỗi thời kỳ mà có kỹ thuật bón phù hợp. Với phân bón gốc thì bón vào hố, rãnh theo vành tán lá hoặc rải đều phía trên mặt đất. Với phân bón lá thì xịt đều trên lá, nếu ướt được cả 2 mặt lá thì càng tốt.