Cách trồng cây bơ – Trồng xen

1/ Công dụng của cây trồng xen

1/1/ Bao phủ đất, chống xói mòn

Trồng xen là phương thức trồng trọt theo đó trên cùng một diện tích, người ta trồng hai loại cây trồng cùng một lúc hoặc cách nhau một thời gian không lâu.

Khi trồng xen sẽ có công dụng bao phủ đất, chống xói mòn lại tận dụng tối đa được sản phẩm phụ hay thu được sản phẩm từ cây trồng xen. Đặc biệt, ở các vùng đất đốc, nên trồng xen để bảo vệ lớp đất bề mặt, tránh bị rửa trôi, xói mòn, ngăn chặn sự thoái hóa đất như: Trồng cây lạc dai, đậu xanh, đậu phộng (lạc)…

Cây họ đậu trồng xen

1/2/ Nâng cao dinh dưỡng cho đất

Có thể trồng xen các giống cây đậu đỗ để cải tạo đất, tăng hàm lượng mùn, tăng những dưỡng chất cho đất, đồng thời nâng cao ẩm độ trong đất và hạ nhiệt độ bề mặt đất.

Cây đậu xanh

1/3/ Hạn chế cỏ dại

Loại cây lạc trồng xen phát triển tốt vừa bao phủ đất, tăng dinh dưỡng cho đất, chống xói mòn và còn có công dụng khiến cho cỏ dại không mọc được.

Cây đậu lạc

1/4/ Nâng cao sự hiệu quả dùng đất

Khi cây trồng chính chưa cho thu hoạch, chúng ta đã được thu cây trồng xen như đậu phộng, đậu xanh…. Thu hoạch từ cây trồng xen sẽ mang lại nguồn lợi đáng kể, có thể kinh phí cho cây trồng chính (lấy ngắn nuôi dài).

Khi chăm bón cây trồng xen có thể phối hợp để chăm bón cây trồng chính, giúp cây trồng chính phát triển tốt hơn.

Đậu lạc xen vườn bơ

Ngoài ra, trồng cây trồng xen còn góp thêm phần tạo dựng cảnh quan mô hình, sinh ra môi trường sinh thái ổn định, phát triển nông nghiệp theo hướng vững chắc.

2/ Chọn loại cây để trồng xen

2/1/ Một vài đòi hỏi khi chọn cây trồng xen:

– Cây trồng xen phải là loại cây mọc thấp, tuyệt đối không nên trồng xen cây lâu năm trong vườn bơ.

– Cây trồng xen phải có rễ mọc cạn.

– Cây trồng xen không yêu cầu nước và phân quá cao, không bị một số loại sâu hại phá hại cùng dạng với cây bơ.

– Cây trồng xen có thể tăng mùn cải tạo đất, nhanh thu hoạch, kinh phí đầu tư không cao.

2/2/ Chọn loại cây có công dụng bao phủ đất

Loại cây có tác dụng che phủ đất trồng bơ có nhiều loại nhưng phổ biến là đậu nành, đậu xanh, lạc, cỏ Stylo, cây ngô, sắn,…. Các loại cây này được trồng giữa hai hàng bơ để che phủ đất, ngăn ngừa cỏ dại, chống xói mòn, sau khi thu hoạch sử dụng cây tủ gốc bơ để dưỡng ẩm.

2/3/ Chọn loại cây có công dụng làm phì nhiêu cho đất

Trồng những cây họ đậu không phải như ng làm thảm phủ mà còn cung ứng một lượng lớn phân xanh trả lại cho đất trồng. Cây họ đậu có thể tạo sinh khối lớn, với hàm lượng dinh dưỡng có trong thân, lá cao nên khả năng dưỡng ẩm, tăng độ phì nhiêu cải tạo đất tốt, tăng lượng đạm tự nhiên hạ kinh phí đầu tư chăm sóc cho nông dân.

Đa số những loài cây họ đậu đều có thể cố định đạm là nhờ vi khuẩn Ri-zô-bium (vi khuẩn cố định đạm) có trong ở đất không bị ngập và thoáng khí. Vi khuẩn này giúp tạo nốt sần trưởng thành (có màu nâu đỏ lúc cắt ngang), nó sẽ cung cấp chất đạm lại cho cây dùng.

Nốt sần rễ cây đậu tương

3/ Xác định thời gian trồng xen

Thường trồng xen vào các năm đầu tiên trồng bơ, vì lúc này cây bơ còn nhỏ, khoảng đất trống còn nhiều, có thể tận dụng những khoảng trống giữa các hàng kép để trồng xen.

Trồng xen trong vườn bơ

4/ Trồng xen

Trồng xen những cây họ đậu với vườn bơ là một giải pháp phương pháp canh tác vững chắc và hiệu quả rất cao. Giải pháp này cho phép nâng cao sự hiệu quả kinh tế, chống xói mòn, duy trì và nâng cấp độ phì của đất.

4/1/ Trồng lạc xen vườn bơ

– Giống lạc phù hợp là MD7, L14 và những giống lạc mới có thể giống kháng bệnh héo xanh vi khuẩn và chịu hạn cao (cũng có thể sủ dụng những giống lạc địa phương nếu phù hợp và có sẵn ).

– Mật độ để trồng đậu lạc là: giữa 2 hàng bơ trồng 30 – 40 hàng lạc, cách gốc bơ 50 centimét ; hai hàng lạc cách nhau 30 centimét ; cây cách cây 15 centimét, gieo 1 – 2 hạt/hốc.

4/2/ Trồng xen đậu nành, đậu xanh, đậu đen

Ngoài lạc, có thể trồng đậu nành, đậu xanh và đậu đen xen vườn bơ, cụ thể như sau:

– Trồng xen cây họ đậu trong giai đoạn kiến thiết cơ bản của cây bơ.

– Mật độ để trồng xen đậu xanh là: trồng 30 – 40 hàng đậu, cách gốc bơ 50 centimét ; hai hàng đậu cách nhau 30 centimét ; cây cách cây 20 centimét, gieo 1 – 2 hạt/hốc.

4/3/ Trồng xen các giống cây khác vào vườn bơ

– Năm thứ 1 (năm trồng mới)

+ Đối với các loại cây ngô lai trồng khoảng cách 20 x 75 centimét xen giữa 2 hàng bơ, cách hàng bơ 1 mét, giữa 2 hàng bơ trồng 20 – 22 hàng ngô lai.

+ Đối với các loại cây khoai mì trồng khoảng cách 90 x 100 centimét xen giữa 2 hàng bơ, cách hàng bơ 2 mét, giữa 2 hàng bơ trồng 8 – 10 hàng khoai mì.

– Năm thứ 2 trở đi (sau năm trồng mới)

+ Đối với các loại cây ngô lai trồng khoảng cách 20 x 75 centimét xen giữa 2 hàng bơ cách tán bơ 1,5 mét.

+ Đối với các loại cây họ đậu một số loại trồng khoảng cách 25 x 30 centimét xen giữa 2 hàng bơ cách tán bơ 1 mét.

+ Đối với các loại cây khoai mì trồng khoảng cách 90 x 100 centimét xen giữa 2 hàng bơ cách tán bơ 2 mét.

Trên những vườn bơ có độ dốc lớn có thể trồng những băng cây xen theo đường đồng mức để chống xói mòn và rửa trôi đất (cỏ vetiver, cốt khí).

5/ Chăm sóc và thu hoạch cây trồng xen

5/1/ Chăm sóc lạc

– Tưới nước: Tưới phun mưa quanh hay tưới thấm đủ độ ẩm từ 70 – 80%. Trước khi tiến hành thu hoạch nên hạ nước tưới từ 60 – 65%. Khoảng 10 ngày trước khi nhổ đậu không tưới nước vì hạt trong đất sẽ nảy mầm. Trước khi tiến hành thu hoạch một ngày tưới ẩm độ đạt 80 – 90% để khi tiến hành thu hoạch nhổ không bị đứt quả.

– Trồng dặm: Sau khi tiến hành gieo hạt 3 – 5 ngày, cây mọc đều, chỗ nào không có cây mọc thì lấy hạt ủ đã nảy mầm để trồng dặm vào đó.

– Làm cỏ: Trước hoặc sau khi tiến hành gieo hạt từ 1 – 3 ngày dùng Dual, Dual Gold, Ronstar trên đất trồng đậu phộng.

+ Nếu hoa cỏ đã nảy mầm và có 3 – 6 lá (14 – 18 ngày sau khi tiến hành gieo ), có thể dùng một số loại thuốc trừ cỏ như: Gallant Super, Onecide, Targa Super, Select.

+ Những thời kỳ tiếp đến chỉ làm cỏ thủ công trên đất trồng đậu phộng.

– Bón phân: Lượng phân bón cho 1 ha: Phân chuồng: 2/000-2/500 kilogam ; Vôi: 200-250 kilogam ; Urê: 75 kilogam ; Super lân: 50-75 kilogam ; KCl: 50-60 kilogam.

– Bón lót: Tất cả phân chuồng + Vôi + KCl + 25-35 kilogam Super Lân + 25 kilogam Urê + Thuốc trừ mối, kiến + dế.

– Bón thúc:

+ Lần 1: 10 – 15 ngày sau khi tiến hành gieo (cây được 2 – 3 lá kép) bón 25 kilogam urê.

+ Lần 2: 25 – 30 ngày sau khi tiến hành gieo (cây được 2 – 3 lá kép) bón 25 urê + 25-35 kilogam Super Lân. Bên cạnh đó có thể dùng phân bón lá phối hợp với những lần xịt thuốc trừ sâu.

– Ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại: Xem sâu hại gây bệnh trên cây lạc (đậu phộng)

– Khi gieo hạt: Sau khi lấp hạt có thể rải thuốc xua đuổi kiến. mối, sâu đất và sâu keo tấn công khi cây vừa mọc khỏi mặt đất. sử dụng 10 kilogam BAM hay Basudincho rải đều cho diện tích đậu phộng trồng xen trên 1 hecta.

– Thu hoạch

Khi lá trở màu, nhổ vài cây để ý, nếu nhận thấy 2/3 số trái đã già thì thu hoạch ngay. Nếu bán ăn tươi nên thu hoạch sớm hơn 10-15 ngày.

Khi tiến hành thu hoạch lạc, lưu ý dùng tất cả thân lá lạc làm phân bón tại chỗ cho cây dứa (vùi hoặc bao phủ đất dứa).

5/2/ Chăm sóc đậu xanh, đậu đen, đậu tương

– Giặm hạt ở các hốc hạt không nẩy mầm bắt đầu 4 – 6 ngày sau khi tiến hành gieo (khi mầm vừa nhú lên mặt đất).

– Bón phân: 2 – 3 tấn phân chuồng + 30 kilogam P2O5 + 20 kilogam K2O/ hecta (tương tự 150 kilogam phân chuồng + 9 kilogam lân super + 1,5 kilogam kali/sào Miền bắc ).

Phân hạn chế bón 1 lần mà nên chia làm 3 lần.

+ Lần thứ nhất: bón tất cả lân, 1/3 đạm, 1/3 kali.

+ Lần thứ hai, bón thúc đợt 1 khi cây được 3 lá thật. Lượng phân bón là 1/3 urê và 1/3 kali. Phối hợp bón thúc đợt 1 với làm cỏ lần đầu tiên.

+ Lần thứ 3 sau khi tiến hành gieo 25 ngày, ta triển khai bón thúc ra bông tất cả lượng phân còn lại và phối hợp với làm cỏ, vun gốc..

– Tưới nước: luôn dưỡng ẩm đất phù hợp để cây phát triển tốt. Cây giống chịu úng kém. Đậu ra hoa có thể tưới tràn nhưng tránh úng gốc. Cây đậu lúc gieo và ra hoa cần đủ nước tưới để hạt mọc đều, ít rụng bông và hạt được no (không bị đậu đá).

– Ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại: Xem sâu hại gây bệnh đậu nành (đậu tương ); sâu hại gây bệnh trên cây đậu xanh

– Lúc 18 – 20 ngày sau khi trổ bông, trái đậu xanh bắt đầu chín, vỏ trái chuyển màu đen, khi thu trái cẩn trọng cố gắng không làm đứt cuống quả non, rụng búp hoa (sẽ cho quả đợt kế tiếp). Mùa nắng có thể để trái chín rộ thu cách nhau 5 – 7 ngày. Mùa mưa phải thu cách 2-3 ngày để trái và hạt không bị mất màu, kém chất lượng. Khi tiến hành thu hoạch, lưu ý chỉ thu phần quả, còn vùi tất cả thân lá đậu làm phân bón tại chỗ cho cây bơ.

5/3/ Chăm sóc cây ngô, sắn

Hai loại cây lương thực này khi trồng xen trong vườn bơ có những khâu chăm sóc giống như chăm sóc các giống cây họ đậu trồng xen, nhưng kỹ thuật bón phân và nước tưới nhiều hơn cây họ đậu.