Cách chọn đất và làm đất trồng cây bơ

1/ Khảo sát đất

 1/1/ Để ý thực bì

Đây chính là khâu giai đoạn đầu và cực kỳ cấp thiết, để bước công điều này đạt được hiệu quả thì phải tiến hành xử lý vào mùa mưa.

Khi để ý cần phải để ý toàn diện, tất cả khu đất để có kết quả sát thực.

Để ý thực bì là xem mức độ sinh trưởng của các giống cây hoang dại sống ở khu vực này, nhất là cây bụi, cây hòa thảo. Trường hợp các giống cây này phát triển tốt thì đất tốt và ngược lại các giống cây này phát triển xấu thì đất xấu, nghèo dinh dưỡng.

Trên đất có rất nhiều cây phân xanh như cây Cúc quỳ, Cây Cốt khí, Cây Cộng sản … thường là đất tốt.

Cây Cộng sản (Cây Bông bay)

Khi để ý cần lưu ý đến các giống cây chỉ thị đất như sim, mua, cỏ tranh… các giống cây này mọc nhiều thì đất bị chua không thích hợp cho trồng Bơ. Nếu muốn trồng Bơ thì phải cải tạo độ chua của đất.

Hoa cỏ tranh

Cây Sim

Cây Mua

1/2/ Để ý địa hình

Để ý địa hình để trồng cây Bơ thì việc đặc biệt là xem xét khu đất đó thuộc dạng địa hình nào trong 3 dạng địa hình sau: đất bằng phẳng, đất dốc hoặc đất trũng thấp.

Trong trường hợp đất bằng phẳng thoát nước tốt hoặc hơi dốc trồng Bơ là phù hợp nhất.

Đất đồi dốc thì có điểm mạnh là thoát nước tốt nên cũng có thể trồng Bơ nhưng đất này thường nghèo dinh dưỡng do bị xói mòn mạnh.

Trồng Bơ nơi đất dốc

Đất trũng thấp, khả năng thoát nước kém, dễ bị úng, khó trồng được Bơ. Trong trường hợp này, cần phải làm mương thoát nước tốt thì mới trồng được Bơ.

1/3/ Để ý phẫu diện đất

Phẫu diện đất là mặt cắt thẳng đứng vào những tầng của đất.

Để ý phẫu diện đất để trồng Bơ, ta để ý ở tầng đất có độ sâu từ 0 – 1,5m.

Phẫu diện đất

Để để ý phẫu diện đất ta thực thi những bước sau:

• Bước 1: Chọn điểm đại diện cho khu vực cần tìm hiểu thêm

Đây chính là nơi phản ánh được tình hình chung cho cả vùng.

• Bước 2: Đào phẫu diện đất

– Đào sâu 1,5m, rộng 0,8m.

– Khi đào ta để riêng lớp đất mặt 1 bên và lớp đất dưới 1 bên.

– Sử dụng dao gọt cho phẳng mặt phẫu mặc để dễ để ý.

• Bước 3: quán sát những chỉ tiêu cần tìm hiểu thêm

– Ta để ý phẫu diện có mấy tầng, độ dầy của những tầng.

 – Mỗi tầng để ý một vài chỉ tiêu thông thường sau: độ dầy tầng đất, màu sắc đất, độ chặt, ẩm độ, độ đá lẫn, rễ cây, độ pH,…

• Chia sẻ cách để ý một vài chỉ tiêu của phẫu diện

– Độ dầy tầng đất: đa phần dựa trên màu sắc đất trờn bề mặt phẫu mặc để phân chia, cỏc tầng khỏc nhau cú màu sắc khác nhau, độ dầy từng tầng được ghi bằng centimét

– Màu sắc đất: ghi màu chủ đạo trư­ớc, màu phụ sau.

 Ví dụ: màu đỏ vàng, nghĩa là màu đỏ chính và màu vàng phụ

– Thành phần cơ giới: lấy một ít đất (3-5g) vào lòng bàn tay, bóp vụn, nhặt hết rễ cây, cỏ, cho nư­ớc vào rồi nhồi đến độ nặn hình. Vê thành hình con giun đ­ường kính 3 milimét, rồi khoanh vòng tròn đư­ờng kính 3 centimét.

• Trong tr­ường hợp:

+ Đất vẫn rời rạc không vê đư­ợc thành hình con giun thì đất đó thuộc loại đất cát.

+ Đất vê đ­ược thành hình con giun nh­ưng đứt đoạn thì đất đó thuộc loại đất thịt nhẹ.

+ Đất vê đư­ợc thành hình con giun như­ng vòng tròn rạn nứt đôi chút thì đất đó thuộc loại đất thịt trung bình.

+ Đất vê đư­ợc thành hình con giun vòng tròn đẹp không nứt thì đất đó thuộc loại đất thịt nặng hoặc đất sét.

Đất thịt nhẹ và đất thịt trung bình là đất phù hợp trồng cây Bơ

– Cấu tạo: lấy một cục đất bỏ vào lòng bàn tay trái, lấy cán dao đập nhẹ vào cục đất và lắc nhẹ đất trên lòng bàn tay sao cho hạt đất rời ra theo vết nứt tự nhiên, rồi để ý và xác định như­ sau:

+ Nếu đất rời rạc như­ cát là không cấu tạo

+ Cấu tạo viên đư­ờng kính 1-5mm góc cạnh tròn nhẵn

+ Cấu tạo hạt đ­ường kính 1-10mm góc cạnh không tròn nhẵn

+ Cấu tạo cục đư­ờng kính 10-50mm góc cạnh không tròn nhẵn

+ Cấu tạo tảng đ­ường kính 50-100mm góc cạnh không tròn nhẵn.

Đất có cấu tạo viên là đất tối ưu nhất cho trồng cây Bơ

 – Ẩm độ: nắm đất trong người bàn tay rồi dựa trên cảm giác và các dấu hiệu sau đây để xác định:

+ Đất khô: nắm đất trong tay cảm nhận khô và không nắm thành nắm đ­ược

+ Hơi ẩm: nắm đất trong tay và cảm nhận mát và nắm lại thành nắm đư­ợc

+ Ẩm: nắm đất trong tay xong buông tay ra thấy rỏ những vết hằn của vân bàn tay phía trên mặt nắm đất.

+ Cực kỳ ẩm: nắm đất trong tay khi buông ra có nư­ớc dính tay

+ Ướt: nắm đất trong tay có giọt n­ước rỉ và chảy ra

 – Độ chặt: chọc nhẹ mũi dao vào thành phẫu diện xem mức độ ngập sâu của mũi dao và sức phản lại của tay mà xác định:

+ Xốp: sử dụng sức nhẹ có thể ấn mũi dao vào sâu 4-5 centimét, khi rút dao ra đất dễ lở ra

+ Hơi chặt: sử dụng sức nhẹ chỉ ấn đ­ược mũi dao vào sâu 2-3 centimét, khi rút dao ra đất cũng dễ lở theo

+ Chặt: sử dụng sức mạnh hơi chỉ ấn đ­ược mũi dao vào sâu không đến 1 centimét.

+ Cực kỳ chặt: sử dụng sức tương đối mạnh mà cũng không chọc đ­ược dao vào trong đất.

Đất xốp và hơi chặt phù hợp với cây Bơ

 – Mùn trong đất: đa phần dựa trên màu sắc, cấu tạo tầng đất để xác định

+ Nhiều: 4-8% khi có màu đen xám, nhiều cấu tạo viên và xốp

+ Trung bình: 2-4% khi có màu xám đen, nhiều cấu tạo hạt hay viên và hơi xốp.

+ Ít: <2% khi có màu xám tro, nhiều cấu tạo hạt và hơi chặt

Đất càng nhiều mùn càng tốt cho cây Bơ

• Bước 4: Kết luận về đất

 Dựa trên kết quả tìm hiểu thêm trên phẫu diện, ta kết luận đây chính là đất tốt hay đất xấu. Thường thì đất có màu đen hoặc đỏ, không có đá lẫn, độ pH từ 5-6, mức độ bám dính, dẻo tương đối là đất tốt.

 2/ Chọn lựa đất trồng bơ

Sau khi để ý những nội dung trên của một khu vực đất, người để ý phải ghi chép cẩn trọng những miêu tả và những kết luận sơ bộ về từng nội dung để ý.

Căn cứ vào những nội dung để ý và kết luận sơ bộ, đối chiếu với đòi hỏi về đất của cây Bơ chúng ta so sánh mức độ thích hợp của từng nội dung. Nếu mức độ thích hợp cao thì đất đó trồng được cây Bơ. Nếu mức độ thích hợp thấp thì không nên trồng được.

• Đòi hỏi đất của cây Bơ

 – Tầng đất dầy: ít nhất 2m, không có tầng sét, tầng kết von quá cạn;

 – Rút nước nhanh, không ngập, úng tạm thời, cục bộ.

 – Thoáng khí, hàm lượng oxy cao.

 – pH: 5,0 – 6,5

– Không bị lây nhiễm mặn, kiềm.

 – Chất hữu cơ tầng đất mặt trên 2%.

Tại Việt Nam cây Bơ có thể trồng được tại nhiều vùng sinh thái. Tuy vậy để cây trồng đạt năng suất cao và chất lượng ngon, Tây Nguyên là khu vực trồng cây phù hợp hơn cả, nhất là trên đất Bazan tầng trồng trọt dầy, có khả năng thoát nước tốt, chất hữu cơ cao. Ở trên các chân đất thích hợp trồng cây dài ngày như cà phê, cao su, ca cao, điều, sầu riêng… cũng có thể trồng được cây Bơ.

 3/ Làm đất

 3/1/ Dọn dẹp vệ sinh vườn trồng

 3/1/1/ Đối với đất trồng trọt cây trồng ngắn ngày

 Trên đất đã trồng cây nông nghiệp ngắn ngày hoặc chỉ có cỏ dại ta chỉ cần dọn dẹp sạch cỏ tại vị trí đào hố khoảng 1m2 để chuẩn bị cho việc đào hố.

 3/1/2/ Đối với đất trồng cây dài ngày

 Trên đất trồng cây công nghiệp dài ngày như cao su, cà phê hoặc một vài loại cây ăn trái khác nếu muốn chuyển đổi sang trồng Bơ ta cần triển khai những bước sau:

 – Chặt hạ và dọn dẹp sạch cây phía trên mặt đất

 – Đào gốc cây và đưa ra khỏi vườn

 – Lấp bằng những hố của gốc cây cũ

Trường hợp định trồng xen cây nông nghiệp vào trong vườn Bơ thì ta tiến hành xử lý cày đất, bừa đất tơi nhỏ

3/1/3/ Đối với đất khai hoang

Đối với đất khai hoang trồng mới ta làm như sau:

– Phát sạch cây bụi và cỏ dại. để giải phóng mặt bằng vào thời kỳ đầu mùa khô.

Phát dọn hoa cỏ

Thu gom xác thực vật, đá… cho vào hai bên bờ lô hoặc có thể gom xác thực vật lại thành băng để đốt. Đừng nên đốt trải đều trên tất cả diện tích sẽ gây ảnh hưởng nhiều đến vi sinh vật có ích trong đất.

Dọn dẹp xác thực vật

 3/2/ Làm đất

 Dựa trên địa hình đất trồng trọt ta chọn kỹ thuật làm đất cho thích hợp.

• Trên đất bằng phẳng có phối hợp trồng xen cây ngắn ngày

Trên đất này khả năng rửa trôi, xói mòn thấp, cần tiến hành xử lý cày bừa kỹ tất cả diện tích để diệt trừ một số loại cỏ, mầm mống sâu hại, đồng thời nâng cấp chế độ nhiệt, nước, không khí và dinh dưỡng cho đất.

Cày tất cả diện tích đất

• Trên khu vực đất đồi dốc

Cần triển khai làm đất ít nhất để ngăn ngừa xói mòn rửa trôi. Nghĩa là ta chỉ đào hố để trồng, nếu có trồng xen thì chọc lỗ gieo hạt, không cần thiết phải cày đất.

Nếu cày, bừa kỹ trên đất dốc vào mùa mưa đất bị xói mòn mạnh hơn, khiến cho lớp đất mặt bị trôi hết, đất sẽ nghèo kiệt dinh dưỡng.

Những vị trí hố đã đào đất

• Trên khu vực đất trũng thấp hoặc nơi có mực nước ngầm cao

 Trên khu vực đất này, công việc làm đất tốn không ít công sức hơn, ta phải làm thế nào để khi trồng Bơ rễ sẽ không bị úng nước.

 Thông thường, ở Đồng bằng Sông Cửu Long người ta đắp thành những mô đất cao để hạ thấp mực nước ngầm xuống bên dưới 2m.

Trồng Bơ trên mô đất.