Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất cây ăn trái có múi (Kỳ 1)

Trong sản xuất nông nghiệp nói chung và sản xuất cây ăn trái có múi nói riêng, để gia nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả vườn cây, ngoài nhân tố giống, những giải pháp kỹ thuật đóng góp vào vai trò quan trọng.

Vườn bưởi da xanh tại xã Khánh Trung, huyện Khánh Vĩnh. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

Ngày nay, cách chăm sóc cây có múi còn nhiều hạn chế. Chất lượng và năng suất chưa thể hiện hết tiềm năng của giống là do những nguyên do sau: Cách bón phân chưa hài hòa, hợp lý; Công tác ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại gây bệnh thực thi chưa đúng, người nông dân dùng quá nhiều thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) ; Kỹ thuật quản lý ẩm độ chưa bảo đảm, đa số là dựa vào tự nhiên hoặc lúc nào thấy lá héo mới tưới nước, quả còn bị nám, cháy, ruồi vàng gây bệnh.

Các tồn đọng trên dẫn tới vườn cây phát triển kém, tán không hài hòa, sâu hại gây bệnh nặng,…dẫn tới năng suất thấp, suy thoái nhanh và nhất là dư lượng thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) trên sản phẩm lớn, gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người tiêu sử dụng.

Để tăng năng suất, chất lượng của quả và hiệu quả sản xuất cây có múi, một vài giải pháp kỹ thuật được ứng dụng:

1/ Ứng dụng giải pháp tưới nước tiến tiến, tiết kiệm

Hệ thống tưới từng giọt tương đối giản đơn bao gồm bơm hoặc tháp nước, hệ thống lọc tạp chất hoặc xử lý chất thải, hệ thống phân bón hoặc dưỡng chất đi kèm, đường ống dẫn và thiết bị tạo giọt. Hệ thống bơm và những van xả có thể điều khiển thủ công hoặc tự động bằng máy tính. Đến nay, hệ thống tưới tiêu nhỏ giọt là giải pháp tưới tiêu giúp tiết kiệm nước nhất.

Biện pháp tưới nước nhỏ giọt giúp phân bổ lượng nước đồng đều cho toàn bộ một số điểm mà dường như không làm xói mòn hoặc nén chặt đất canh tác. Cho dù cực kỳ tân tiến, nhưng công nghệ này dễ thao tác và lắp đặt, không cần hỗ trợ kỹ thuật nhiều.

Tưới từng giọt ít dựa vào những nhân tố tự nhiên như địa hình dốc hay chia cắt, thành phần cũng như cấu trúc đất, giúp giúp tiết kiệm nước so sánh với biện pháp tưới truyền thống. Vật tư, nguyên vật liệu lắp đặt hệ thống có trên thị trường trong nước, lắp đặt 1 lần dùng được lâu dài…

Kinh nghiệm của đa số nước cho biết nếu được tưới bằng những biện pháp tưới từng giọt thì năng suất cây trồng được tăng lên khoảng 50% và lượng nước tiết kiệm khoảng 40-70% so sánh với những giải pháp tưới thông thường.

Tại huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An, thực thi mô hình thâm canh cam theo hướng VietGAP có ứng dụng công nghệ tưới nước hiện đại, tiết kiệm thì năng suất, giá trị thu và hiệu quả kinh tế của giống cam Xã Đoài trong mô hình cao hơn ở ngoài mô hình. Năng suất đạt 39,3 tấn/ hecta, tăng 8,7 tấn/ hecta, tương tự tăng 30,5%.

2/ Ứng dụng giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ ruồi vàng hại quả

Các giống cây ăn trái thời kỳ từ khi đậu trái đến chín thường bị một vài côn trùng, sâu, bệnh gây thiệt hại như: Ruồi vàng đục quả, nhện trắng…. khiến cho mẫu mã quả xấu, quả bị thối, rụng dẫn tới hạ năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế.

Việc dùng thuốc hóa học để ngăn ngừa, diệt trừ ít nhiều đều giữ lại tồn đọng thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) cho sản phẩm, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng của quả, đến sức khỏe cho người sản xuất cũng như người tiêu sử dụng.

Nổi bật là, ruồi vàng là tác nhân gây hại mạnh vào thời kỳ quả chín – đây chính là giai đoạn thu hoạch quả nên vấn đề bảo đảm thời gian cách ly thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) của sản phẩm quả được người dân thực thi không nghiêm túc dẫn tới chất lượng của quả bị sụt giảm do tồn đọng bảo vệ thực vật.

– Ở trên cây bưởi: Việc dùng túi bao quả, bẫy, thuốc sinh học trong khu vực phòng trừ ruồi hại quả bưởi có ý nghĩa quan trọng trong việc hạ nguyên nhân gây bệnh, gia tăng sản lượng quả đồng thời hạ thiểu ô nhiễm môi trường, tồn đọng thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật).

Bên cạnh đó, quá trình lớn lên, phát triển thì quả còn chịu những ảnh hưởng của đa số nhân tố ngoại cảnh trong đó ánh nắng gay gắt của mùa hè và nhiệt độ trong không khí cao khiến cho trái cực kỳ dễ bị cháy, rám nắng. Vậy nên, việc dùng túi quả chuyên dụng là điều rất cần thiết.

Bao quả bằng túi chuyên dụng mã số: 3B – 27/ Xịt thuốc ngăn ngừa, diệt trừ ruồi bằng dung dịch EntơPrô nồng độ 10 %; phun mỗi cây 50 mililít dung dịch EntơPrô đã pha loãng; cách phun: phun điểm, phun sương, mỗi điểm 50 mililít cho 1m2 tán lá, phun 1 tuần/lần.

Hoặc sử dụng bẫy nhử ruồi vàng bằng thuốc Vizubon có hoạt chất Methyl Eugenol 75% và Dibrom 25%; tẩm 1 mililít hỗn hợp thuốc vào bẫy, treo lên cây; treo 2 – 3 bẫy cho 1/000 m2; sau 20 ngày, lấy hết xác ruồi và tẩm hỗn hợp thuốc mới vào bẫy.

Thành quả nghiên cứu của dự án dùng những giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ ruồi vàng như bao quả, sử dụng bẫy và xịt thuốc trên giống bưởi Hồng Quang Tiến đều có công dụng hạn chế ruồi vàng hại quả (tỷ lệ quả bị hại 0,00 – 2,29 %) so sánh với công thức đối chứng (5,97 %).

Trong số đó, cách tốt nhất bao quả bằng túi bao chuyên dụng mã số: 3B – 27 (do Đài Loan sản xuất), kích cỡ bao 37 x33 centimét, có dây kẽm buộc miệng bao và để bao đến khi tiến hành thu hoạch, quả không bị ruồi vàng gây bệnh.

Dùng giải pháp bao trái đã gây giảm tỷ lệ quả bưởi Hồng Quang Tiến bị nám, cháy nắng từ  90,93 – 100 % so sánh với để quả tự nhiên, không bao, không xịt thuốc. Đồng thời nâng cao khối lượng quả 13,0 – 13,8 %,  mẫu mã quả đẹp, mang lại hiệu quả tối ưu nhất (hiệu quả đạt 666,76 triệu đồng/ hecta tương tự tăng 17,22 % so sánh với đối chứng).

– Ở trên cây cam: Cam được bao quả, mẫu mã đẹp, không bị sâu, nhện, bệnh gây phá hại nên giá bán đạt 28 triệu đồng/tấn, tăng 2 triệu đồng/tấn so sánh với ngoài mô hình, vậy nên tổng giá trị thu được 1/041,6 triệu đồng/ hecta, tăng 300,6 triệu đồng/ hecta (tăng 40,6 %) so sánh với ngoài mô hình. Vườn cây trong mô hình đầu tư tăng 64,01% so sánh với ngoài mô hình nhưng năng suất, giá bán cao nên hiệu quả đạt cao 825,27 triệu đồng/ hecta, tăng 216,17 triệu đồng/ hecta, tương tự tăng 35,49% so sánh với ngoài mô hình.

Bổ sung thêm phân bón lá cho cây có múi giúp nâng cao chất lượng quả

3/ Ứng dụng giải pháp phun phân bón lá

Cây trồng hút dưỡng chất qua đường rễ, bên cạnh đó có thể lấy dinh dưỡng qua lá thông qua khí khổng và tầng cutin (đa số là qua tế bào khí khổng). Khi phun phân bón qua lá, cây trồng có thể hấp thụ được tới 90 – 95 % chất dinh dưỡng có trong phân và được nhận xét là cứ 1 tấn phân phun qua lá có hiệu suất bằng 20 tấn phân bón dưới đất.

Chính vì thế, việc bổ sung thêm phân bón cho cây trồng nói chung và cây có múi nói riêng qua đường lá là một việc làm cực kỳ cấp thiết, nhằm bổ sung kịp lúc dinh dưỡng để gia nâng cao chất lượng của quả. Phun Yogen 16, phân bón Đầu trâu 902 theo khuyến nghị của hãng sản xuất. Kết quả phun bổ sung thêm phân bón lá Yogen 16 (5 – 7 – 44) và phân bón lá Đầu trâu 902 (17 – 21 – 21) cho trái bưởi giống Hồng Quang Tiến thì độ Brix trong quả đạt cao (10,34 – 10,47 %), tăng từ 0,69 – 0,82% so sánh với không phun (9,65%).