Sâu hại gây bệnh trên cây bơ và giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ cho cây cho năng suất cao

Cây bơ là loại cây trồng chủ lực ngày nay ở một vài vùng miền Tây, bởi vậy để cây cho năng suất cao, cãi thiện kinh tế cần phải hiểu rõ cách trồng và chăm bón cây. Đặc biệt cần chú đến sâu hại gây bệnh đến cây bơ. Thông tin bên dưới sẽ chia sẻ cách bà con một số loại sâu hại gây bệnh và giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại gây bệnh cho cây bơ.

1/ Một vài loại sâu bệnh và giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ trên cây bơ

1/1/ Mọt đục cành Polyphagous shot hole borer (PSHB) – Euwallacea sp.

– Dấu hiệu:

+ Mọt đục cành là sâu bệnh phổ biến trên nhiều loại cây trồng như cây sầu riêng, cây ca cao, cây chè, cây bơ,… Mọt cái đục vào thân cành, hình thành đường hầm và đẻ trứng, mọt non tiếp tục đục khoét, sinh sôi và phát tán.

Mọt đục cành gây bệnh cây bơ

+ Mọt đục cành Euwallacea sp. có ổ nấm cộng sinh “mycangia” bên trong cơ thể (Fusarium euwallaceae, Graphium euwallaceae, Acremonium pembeum). Mọt gieo nấm trong những đường hầm để làm thực phẩm, khiến cho đường hầm bị ướt, chuyển màu đen, nấm Fusarium phát tán sang phần mô khỏe, mạch gỗ chuyển màu nâu, đen, lá bị héo và làm chết cành, khô cây.

– Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ:

+ Phương pháp canh tác: liên tục vệ sinh vườn, tỉa cành thoáng đãng, cắt và đốt bỏ cành, thân cây bị bệnh nặng.

Vết cắt tỉa cành lớn cần bôi Norshield 86/2WG 50g/lít

+ Xử lý bằng thuốc hóa học: liên tục kiểm tra vườn để có thể chủ động phát hiện sớm theo những vết đục còn mới, bơm thuốc Thiamax 25WG, Carbosan 25EC vào thân cây vùng bị hại

+ Quét gốc và thân chính Norshiled vào cuối mùa mưa.

+ Liên tục theo dõi và kiểm tra mọt trong cuối mưa -đầu mùa khô nóng.

1/2/ Bọ xít muỗi (Helopeltis theivora)

– Dấu hiệu

+ Bọ xít muỗi thường phát sinh mạnh và gây bệnh nặng trong thời điểm mùa mưa, vườn rậm rạp, ẩm thấp, cây quá dầy. Những bộ phận chồi non, lá non, cành non, cuống hoa bị bọ xít muỗichích hút nhựa gây héo khô đen, quả bị chích có rất nhiều vết thâm và phát triển dị dạng, nấm bệnh dễ dàng thâm nhập từ vết chích tạo ra bệnh ghẻ vỏ của quả bơ. Ngăn ngừa, diệt trừ tổng hợp bọ xít muỗi cần ứng dụng đồng bộ những giải pháp sau

Bọ xít muỗi gây bệnh trên quả bơ

– Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ:

+ Phương pháp canh tác: Vệ sinh dọn dẹp ruộng đồng và gốc cây để giúp cố gắng không làm nơi trú ngụ của loại bọ xít muỗi, thu gom lá, cành, quả ngay khi vừa mới bị nhiễm bệnh, đem ra khỏi vườn để chôn lấp, thiêu hủy hoặc xử lý bằng chế phẩm Trichoderma sp để diệt trừ nguồn gây bệnh và dùng làm phân hữu cơ.

+  Giải pháp sinh học

 Nhân nuôi một trong hai loại kiến trên vườn để khống chế bọ xít muỗi: Kiến đen (Dolicoderus thoracicus), hoặc kiến vàng (Oecophylla smaragdina) .

 Bảo vệ những thiên địch bắt mồi (nhện, côn trùng ăn thịt khác).

+ Giải pháp hóa học Liên tục thăm nom vườn vào chiều tối hoặc sáng sớm để kịp lúc phát hiện bọ xít muỗi, đặc biệt vào thời gian cây bơ ra đọt non và mang trái non.

 Nếu xuất hiện những vết chích trên quả, ở trên chồi và bọ xít muỗi xuất hiện nhiều trong vườn bơ cần dùng một trong một số loại thuốc trừ sâu có những hoạt chất Abamectin: Abamectin + Azadirachtin. Alpha-cypermethrin; Thiamethoxam,… Liều lượng và nồng độ phun theo hướng dẫn trên bao bì.

 Phun tưới kỹ, tập trung vào chồi non, quả và phun đổi thuốc, phun lần hai sau khi xử lý phun lần đầu tiên 10 – 12 ngày nếu còn thấy xuất hiện những vết chích mới và bọ xít muỗi trên cây.

1/3/ Sâu cuốn lá

– Dấu hiệu:

+ Loại sâu cuốn lá này gây nên bởi một trong các loại sâu bướm có tên là Gracilaria percicae Busk. Chúng thường đẻ trứng trên lá mới ra và tiếp đến một thời gian trứng sẽ nở ra thành sâu và lớn lên theo lá. Sau khi trưởng thành chúng thường cuốn lá lại và làm tổ trong đó.

+ Sâu cuốn lá khiến lá bị tác động cực kỳ nhiều và cây sẽ hạ quang hợp nên cũng nghĩa với việc gây ảnh hưởng nhiều đến chất lượng của quả tương đối nhiều.

– Cách chữa trị:

+ Dùng một số thuốc trừ sâu nội hấp để diệt trứng của sâu. Trước khi bạn phun bạn triển khai tháo gỡ những tổ do sâu cuốn lại để giúp tăng hiệu lực của thuốc.

2/ Một vài bệnh gây hại trên cây bơ và giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ

2/1/ Bệnh thối quả loét thân do nấm Phytophthora sp:

Bệnh gây phá hại trên toàn bộ những bộ phận của cây (thân, cành, lá, quả), đặc trưng trên thân cây với dấu hiệu xì mủ và loét thân cây; thường hay xuất hiện và phát triển nhanh vào mùa mưa, khi nhiệt độ và độ ẩm không khí cao, mưa nắng chen kẽ nối dài ; vườn cây rậm rạp, ẩm thấp, đọng nước. Ngăn ngừa, diệt trừ tổng hợp bệnh thối quả, loét thân, cháy lá cần ứng dụng đồng bộ những giải pháp sau:

– Phương pháp canh tác

+ Tỉa cành, tạo hình: Liên tục tỉa cành, tạo hình ngay sau khi tiến hành thu hoạch bảo đảm thoáng đãng và có ánh sáng chiếu vào tất cả thân, cành cây.

+ Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng: Kịp lúc phát hiện, thu gom lá, cành, quả ngay khi vừa mới bị nhiễm bệnh, đem ra khỏi vườn để chôn lấp, thiêu hủy hoặc xử lý bằng chế phẩm Trichoderma sp để diệt trừ nguồn gây bệnh và dùng làm phân hữu cơ.

+ Tránh gây vết thương trên thân, cành, quả trong suốt chu trình chăm sóc, nhất là khi trời mưa tập trung, nối dài và độ ẩm cao.

+ Dọn dẹp vệ sinh vật dụng kéo cắt cành, dao, cưa sau khi dùng cho mỗi cây. Không dùng chung vật dụng như kéo cắt cành, dao, cưa, cuốc,… từ cây bị bệnh sang cây khỏe.

– Giải pháp sinh học: Dùng chế phẩm Trichoderma sp và phân chuồng trộn chung, bón chung quanh hình chiếu của tán cây vào thời kỳ đầu mùa mưa, liều lượng theo chỉ dẫn của hãng sản xuất.

– Giải pháp hóa học

+ Dùng một trong một số loại thuốc chữa bệnh chứa hoạt chất Fosetyl Aluminium hoặc Mancozeb + Metalaxyl. Liều lượng và nồng độ phun theo hướng dẫn trên bao bì để phòng sâu, bệnh cho bơ.

+ Trường hợp thối quả: Phun toàn bộ những bộ phận của cây bị bệnh và những cây chung quanh, phun tối thiểu từ 2 lần, cách nhau 7 – 10 ngày.

+ Đối với loét thân, cành: Vạt phần vỏ bị nhiễm bệnh, quét thuốc vào chỗ bệnh.

+ Có thể tiêm thuốc Phosphorous acid (Agri – Fos 400 SL) với liều lượng 20 mililít dung dịch thuốc/ cây, tỷ lệ thuốc và nước là 1: 2, tiêm 2 lần/ năm, lần 2 cách lần đầu tiên là 30 ngày để ngăn ngừa, diệt trừ bệnh do nấm Phytophthora sp gây bệnh trên cây bơ  trong thời kỳ kinh doanh.

2/2/Bệnh thán thư (Colletotrichum gloeosporinoides)

– Một trong các dạng bệnh tiêu biểu khác mà dường như không những bơ mà nhiều loại cây ăn trái khác thường mắc phải đó chính là bệnh thán thư. Dạng bệnh này do loại nấm Colletotrichum gloeosporioides tạo ra. Cây bị bệnh sẽ xuất hiện trên cành non, chùm hoa và trái non vv.. Dạng bệnh này thường hay xuất hiện vào thời gian mưa nhiều và ẩm độ cao trên 95%. Các khu vực trồng bơ đều có đủ điều kiện để bệnh thán thư bùng phát gây bệnh.

– Nấm bệnh xâm nhập và lây nhiễm trên quả non, trái đang lớn dựa theo thời tiết, vết bệnh sẽ phát triển thành những vết bệnh lớn. Nấm thán thư xâm nhập và lây nhiễm trái bơ ở “thể lặn” đến trước thu hoạch, những vết bệnh 2-3mm bắt đầu chuyển màu xuất hiện trên vỏ trái, và chỉ bùng phát mạnh phát tán gây thối vào phần thịt trái sau khi tiến hành thu hoạch và bảo quản khi trái bắt đầu “chín, mềm”

– Những giống bơ hiện tại đều dễ nhiễm thán thư nhưng Fuerte là giống chiếm tỷ lệ xuất khẩu cao tại những nước trồng bơ, lại cực kỳ mẩn cảm với thán thư

Bệnh thán thư hại quả

– Kỹ thuật phòng trừ:

+ Bón phân hài hòa giữa hữu cơ và vô cơ, mỗi năm nên có sự bổ sung thêm nấm đối kháng Trichoderma thông qua phun xịt hoặc trộn vào trong đất

+ Nếu bệnh phát triển nhiều cần có giải pháp cưa đốn những cành bệnh, cây bị bệnh mang đi thiêu hủy (đốt)

+ Liên tục cắt tỉa cành, dọn cỏ dại vườn tược, tạo sự thoáng đãng đủ ánh sáng

+ Thường thì nbsp;một số dạng bệnh trên cây bơ đều do nấm gây nên, vậy nên để phòng bệnh mỗi năm nên phun thường kì 3-4 lần một số loại thuốc trị nấm như Aliette, Ridomil Gold, Coc85… Đặc biệt vào thời kỳ đầu mùa mưa khi nấm bệnh có điều kiện thuận lợi để phát triển

2/3/Bệnh héo rũ (Verticillium albo – atrum)

– Cây bị lây nhiễm nấm thường đột nhiên bị héo lá trên một phần cây hoặc khắp cây. Lá bị chết cực kỳ nhanh, đổi thành vàng nhưng lá khó rụng. Nếu lột vỏ của cành hoặc rễ cây đã chết sẽ thấy các đường sọc mầu nâu ở phần tiếp giáp vỏ và gỗ. Sau thời gian vài tháng, mầm non phát sinh trở lại trên các nhánh chưa chết và trong vòng một hoặc 2 năm, cây sẽ sống trở lại bình thường và không còn dấu hiệu gì cả. Nấm lưu hành trong đất và tạo bệnh cho các loại thực vật ở bất kể tuổi nào. Cây bị bệnh có khả năng chết luôn hoặc sống trở lại, đối với các cây bị hại một phần thì phần bệnh không thể cho quả trong vòng một hoặc 2 năm.

Bệnh héo rũ hại trên quả bơ

– Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ

+ Cắt xén kỹ khi cây vừa có dấu hiệu bệnh, sau khi cây bị hại hồi phục, cắt bỏ các nhánh nhỏ, chết.

+ Không sử dụng cành tháp của các cây đã bị nhiễm bệnh, nên sử dụng gốc ghép là các giống thuộc chủng Mexico.

+ Đừng nên xen canh hoặc luân canh bơ với những cây họ cà,…

+ Không nên trồng cây trên đất kém thoáng đãng, ẩm thấp và úng thuỷ.

+ Sử dụng những thuốc hoá học thích hợp.