Bón phân cho cây ăn trái (phần 2)

3/ Bón bùn mương cho cây ăn trái

Về mặt dưỡng chất cho cây trồng mà nói thì ưu thế trong trồng trọt nbsp;cây ăn trái trên đất liếp ở ĐBSCL là mương vườn chứa một lượng bùn cực kỳ đáng kể. Bùn đáy mương chứa đựng nhiều xác bã hữu cơ và phù sa có rất nhiều chất dinh dưỡng có thể dùng để bón cho đất liếp. Xác bã thực vật là cành lá của cây trái và cỏ dại trên liếp rửa trôi xuống mương do mưa hay tưới nước. Còn phù sa từ sông rạch theo nước tưới đi vào mương vườn; Hàm lượng chất dinh dưỡng có trong phù sa tương đối nhiều như: 0,1% N; 0,1% P₂O₅; 3,9% K₂O; 0,57% CaO; 1, 72% MgO; 63,5% SiO₂, 13,53% Al₂O₃; 5,64% Fe₂O₃; 0,09% MnO. Lượng phù sa có rất nhiều nhất là vào thời kỳ đầu mùa nước nổi. Để phù sa vào mương vườn được đông đảo phải xây dựng vườn có 2 cống bọng đặt ở 2 đầu vườn, một đặt ở đầu nguồn nước để lấy nước vào và một ở cuối nguồn để thoát nước ra.

Bón bùn đáy mương cho liếp cây ăn trái được thực thi trong thời điểm mùa nắng, một đến 2 năm/lần phụ thuộc vào lượng bùn có ở đáy mương. Sau khi rút nước cạn mương vườn, bùn đáy mương được đưa lên liếp bằng gàu hay máy bơm bùn làm thành một lớp mỏng khoảng 2-3 phân đều phía trên mặt liếp (Hình 2). Không bồi quá dày hay bồi trong thời điểm mùa mưa dễ khiến cho đất thiếu oxy. Chỉ lấy phần đất bùn nhão ở đáy mương đưa lên liếp mà thôi, không chạm đến tầng đất cứng ở đáy mương, vì thường tầng đất nầy chứa nguyên vật liệu sinh phèn, khi đưa lớp đất này lên liếp gặp không khí sẽ oxy hóa thành phèn hoạt động hại rễ.

Hình 2/ Dùng bùn đáy mương bón cho liếp vườn cây ăn trái: (a) Sử dụng gàu đưa bùn đáy mương lên liếp và (b) Mặt liếp sau khi tiến hành bón bùn đáy mương

4/ Bón phân hóa học cho cây ăn trái

Trong hoàn cảnh trồng cây thâm canh, để có chất lượng và năng suất cao, cây ăn trái cần được bón phân hóa học mới phục vụ đủ nhu cầu dưỡng chất cho cây. Bón phân hóa học cho cây ăn trái phụ thuộc vào những nhân tố sau đây:

K, N, Ca; Đất nhiều cát cần bón nhiều K, Ca, Mg; Đất phù sa cổ cần thiết bổ sung toàn bộ những dưỡng chất ; Đất nhiều hữu cơ cần bón nhiều Cu, Zn.

4/1/ Bón phân hóa học cho cây còn tơ (cây ăn trái thời kỳ cây giống )

Cây tơ cần phải được bón phân liên tục để ra đọt non thường xuyên, tạo khung tán lớn, mau thuần thục, cho trái sớm. Hằng năm có thể bón từ 4-6 lần phân. Chất dinh dưỡng N, P, và K được bón theo tỷ lệ 3:2:1 bằng phương pháp trộn 3 phần urê + 3 phần DAP + 1 phần KCl, hoặc dùng phân “Đầu Trâu TE+Agrotain” hay NPK Đầu Trâu 20-20-15+TE với liều lượng từ 50-200 g/cây/lần bón dựa theo loại cây và tuổi cây.

4/2/ Bón phân hóa học cho cây đã phát triển hoàn chỉnh

* Bón phân hóa học cho cây ăn trái ở thời kỳ sau khi thu hoạch quả.

Bón phân ở thời kỳ này là để cây phục sức, nuôi cành lá mới chuẩn bị cho vụ tiếp theo. Ngay sau khi tiến hành thu hoạch, cần cắt tỉa để kích thích cây ra chồi mới mập, khỏe, tập trung, tán cây thoáng đãng nhận đầy đủ ánh sáng và gió, cây ít sâu hại. Vậy nên, sau mỗi kỳ thu hoạch quả để hỗ trợ cây ra đọt mới chuẩn bị cho vụ sau, cần phải cắt tỉa các cành đã ra quả, cành không ra bông vụ trước đó, cành ốm yếu, cành vượt trong tán, cành bị sâu hại. Đồng thời tỉa cành phối hợp với sửa tán khi cành quá dài và tán cây quá lớn. Khoảng vài năm nên cắt sửa tán 1 lần, cắt bỏ nhiều nhất 25% số cành trong tán. Sử dụng kéo cắt tỉa các cành nhỏ, sử dụng cưa cắt các cành lớn.

Sau khi tiến hành cắt tỉa, xới đất thành băng chung quanh gốc theo hình chiếu của tán, rộng khoảng 50 centimét và sâu khoảng 10 centimét. Nếu liếp trồng hai hàng cây và cây đã giáp tán thì xới một băng dài ngay giữa liếp và các băng xương cá giữa 2 cây trên hàng. Triển khai bón phân vào các băng đã xới. Ba chất dinh dưỡng đa lượng N, P và K bón cho cây thời kỳ này có tỷ lệ N cao nhất (2:1,5:1) bằng phương pháp trộn 2 phần urê + 2 phần DAP + 1 phần KCl, hoặc bón phân “Đầu Trâu AT1” với liều lượng từ 2-3 kilogam /cây dựa theo tuổi và loại cây. Sau khi tiến hành bón phân phải tưới nước liên tục để cây ra đọt non.

* Bón phân hóa học cho cây ăn trái ở thời kỳ trước khi ra bông

Khoảng 1-2 tháng trước khi cây ra bông triển khai bón phân lần thứ 2, nhằm mục đích để các lá đang phát triển mau trưởng thành, không cho chồi mới mọc gây cạnh tranh dinh dưỡng và cũng để thúc đẩy sự phân hóa mầm hoa. Chất dinh dưỡng N, P và K bón cho cây thời kỳ này có tỷ lệ P cao nhất (có tỷ lệ 1:3:2) bằng phương pháp trộn 2 phần DAP + 1 phần KCl; hoặc bón phân “Đầu Trâu AT2” với liều lượng từ 1-2 kilogam /cây dựa theo tuổi và loại cây. Sau khi tiến hành bón phân phải tưới đẩm để kích thích cho cây phân hóa mầm hoa.

* Bón phân hóa học cho cây ăn trái thời kỳ đậu trái nbsp;và quả phát triển

Bón phân ở thời kỳ đậu trái là nhằm ngăn ngừa rụng trái non, còn bón phân lúc quả phát triển là để nâng cao kích thước và chất lượng của quả, vì đây chính là thời kỳ quả tích lũy dưỡng chất. Chất dinh dưỡng N, P và K bón cho cây ở thời kỳ nầy có tỷ lệ K cao nhất (tỷ lệ 1:1:1,5) bằng phương pháp trộn 1 phần urê + 2 phần DAP + 2 phần KCl, hoặc bón phân “Đầu Trâu AT3” với liều lượng từ 2-3 kilogam /cây. Kali là chất của chất lượng, bón nhiều kali là để gia đẩy mạnh sự chuyển vận sản phẩm quang hợp từ lá vào quả.