Một vài kinh nghiệm để gia nâng cao chất lượng và năng suất dưa hấu vụ xuân hè

Dưa hấu vụ xuân hè ở những tỉnh thuộc đồng bằng sông Hồng sinh trưởng, phát triển trong thời kỳ từ tháng 2, tháng 3 đến tháng 5, tháng 6 dương lịch. Việc thâm canh dưa hấu ở vụ này gặp nhiều khó khăn nhất là đầu vụ do thời tiết không thuận lợi. Do đó, muốn đạt một cho năng suất cao, nông dân cần có các giải pháp khoa học kỹ thuật và kinh nghiệm ổn định. Cụ thể:

– Khi ngâm ủ,, gieo hạt dưa trong bầu: Nếu thời tiết rét, cần ngâm hạt trong nước ấm 54 độ C (3 sôi, 2 lạnh) dựa theo nhiệt độ ngày ngâm và đặc tính hạt giống vừa sản suất hay sản xuất đã lâu mà cần ngâm đủ thời gian cho hạt được “no nước” (khoảng 15 – 20 giờ). Ngâm xong, sử dụng tro bếp xát sạch nhớt rồi ủ từ 36 – 48 giờ. Để có thể bảo đảm cho hạt được nảy mầm thuận lợi trong lúc thời tiết còn rét, cần ủ hạt trong thúng cỏ khô có thắp bóng điện 100W(vùi túi hạt được bọc bằng vải ẩm trong 1/3 thúng cỏ, đặt bóng điện cách mặt cỏ khoảng 10 – 15 centimét ) hoặc đặt túi hạt trong người con gà đang ấp trên ổ hay đút vào trong túi áo, túi quần mang theo người. Làm như vậy để gia tăng nhiệt độ cho túi hạt, giúp hạt này mầm nhanh và đồng đều hơn.

– Làm bầu để gieo hạt dưa chú ý ở vụ này cần tăng nhiều phân chuồng và lân supe hơn những vụ khác. Vì phân chuồng và lân có công dụng giữ nhiệt và thúc cho cây phát triển rễ mạnh. Bên cạnh đó có thể sủ dụng những chế phẩmphân bón láhữu cơ kích thích ra lá, chồi như: Hi – canxi, VipAK, Đầu Trâu 502… để phun tưới khi cây có 2 lá mầm. Khi gieo hạt trong bầu cần trùm kín hạt bằng một lớp đất dầy khoảng 0,5 centimét và tránh gió bấc thổi rực tiếp vào khu ươm cây giống để mầm không bị khô héo và chết.

Ứng dụng kỹ thuật để gia nâng cao chất lượng và năng suất dưa hấu vụ xuân hè

– Trong khoảng thời gian cây giống trong bầu nếu thời tiết có mưa xuân (mưa phùn), độ ẩm không khí cao trên 80% thì cần phải tiến hành xử lý phun thuốc phòng bệnh cho cây để ngăn ngừa nhiều nhất bệnh chết ẻo (chết thắt thân) do nấm tạo ra. Một số loại thuốc đặc hiệu như: Monceren, Validacin, Amistar – top…) phối hợp với những chế phẩm giầu can xi như Canxi chelate để phun sẽ hỗ trợ cây con luôn cứng cáp, phát triển thuận lợi, đạt chuẩn đem trồng.

– Đất trồng dưa hấu vụ xuân hè cần phải được tiến hành xử lý sâu hại bằng vôi bột (50 – 80 kilogam /sào) rắc đều phía trên mặt ruộng trước khi cày bừa và thuốc trừ sâu dạng hạt như: Furaran, Diazilon 10H,Basuzin… Cùng lúc cần có màng phủ chuyên dụng để phủ mặt luống hỗ trợ cây giúp tiết kiệm nước tưới, hạ sâu hại, nâng cao chất lượng và năng suất quả dưa.

– Mật độ phù hợp nhất đối với đa số những giống dưa Hắc Mỹ Nhân trồng vụ xuân hè là: cây cách cây 35 – 40 centimét, hàng cách hàng 2,5m (350 – 400 cây/sào Miền bắc ).

– Việc bón phân cho dưa hấu cũng cần được ưu tiên cả về số lượng và chất lượng một số loại phân bón vì giá trị cây dưa đem lại: Bón lót cho dưa: ngoài một số loại phân thông thường (đạm, lân, kali) cần bón bổ sung cho đất một lượng khoảng 4 – 5 kilogam phân vi lượng bón gốc (phân cải tạo đất) nhất là các chân ruộng chuyên canh cây màu.

– Nếu sau trồng trời còn rét, cây khó ra rễ, lá thì cần thiết bổ sung một số loại phân bón láhữu cơ (KH, Vip – AK,…), phân chuyên dụng (AK Humate,…) để hỗ trợ cây phát triển nhanh lá, chồi, rễ, phát triển và sinh trưởng được trong thời tiết khắc nghiệt này. – Khi dưa đã cho trái: ngoài những việc dùng phân bón gốc cho dưa cũng cần thiết bổ sung thêm một số loại phân bón láhữu cơ (Fetrilon Combi, Basfolia – K, Đầu Trâu 702, Do2, Hi Canxi…) sẽ hỗ trợ cây hấp thụ được nhanh hơn những chất dinh dưỡng (90 – 95%), cây sẽ phát triển tốt, tăng sức đề kháng, nâng cao năng suất và chất lượng quả dưa.

– Song song với những giải pháp kĩ thuật thâm canh trên cần chú ý việc tuyển chọn quả trên dây dưa. Muốn thành công ở việc làm này thì ngay khi cây có 4 – 5 lá thật cần bấm ngọn để cây bật nhánh. Tỉa bỏ những nhánh phụ chỉ giữ lại 2 nhánh khỏe trên cây và định hướng cho dây dưa theo một hướng ổn định bằng phương pháp ghim cố định lại. Khi dưa ra bông cần tiến hành xử lý thụ phấn bổ sung vào thời gian 6 – 8h sáng bằng phương pháp quệt phấn ở hoa đực vào đầu nhụy trên hoa cái tại vị trí hoa thứ 2 hoặc 3 trên dây là đẹp nhất (loại bỏ hoa, quả ra giai đoạn đầu ). Ở trên 2 dây dưa ắt sẽ có 2 quả để ta lựa chọn (lúc quả bằng bóng đèn). Loại bỏ quả xấu, sâu chỉ giữ lại 1 quả trên cây/gốc.

– Lần bấm ngọn thứ 2 cần làm sau khi chọn lựa được quả cần giữ khoảng 1 tuần, tiến hành xử lý bấm ngọn cách quả khoảng 5 – 6 lá để cây có điều kiện dồn dinh dưỡng nuôi quả, chặn được dòng dinh dưỡng nuôi ngọn.

– Việc ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại gây bệnh trên dưa hấu xuân hè cần chú ý những loài sâu chích hút ở giai đoạn đầu và giữa vụ như bọ trĩ, rầy mềm, rệp, dòi đục lá. Những loài này thường hay gây bệnh mạnh ở các vụ xuân có rất nhiều mưa phùn, ẩm ướt. Chúng làm đọt non chun lại không phát triển, lá vàng xoắn lại và khô. Dùng những thuốc chuyên trừ rầy, rệp như: Alika, Confidor, Admire,…sẽ có hiệu cao.

– Bệnh gây phá hại dưa hấu xuân hè đa số là bệnh thối thắt thân cây giống, lở cổ rễ giai đoạn đầu và giữa vụ, bệnh nứt thân chảy nhựa giai đoạn giữa vụ nhất là các năm mưa nắng thay đổi thường xuyên trong tuần. Cần dùng một số loại thuốc chuyên trị như: Amistar – top, Score, Monceren, Validacin,Aliette… xịt phòng định kì 5 – 7 ngày/lần trong khoảng thời gian có thời tiết như trên cùng với việc hạ tưới nước, hạ bón phân mới đạt được hiệu quả. Những giải pháp cần phải triển khai song song và đồng bộ theo hướng IPM mới nhằm đem lại kết quả mong chờ.