Xử lý ra bông cây vải, nhãn: Điều khiển sinh trưởng bằng hóa chất

1/ Kiểm tra vườn cây, phân tích, nhận xét tình hình sinh trưởng của cây

Công việc kiểm tra vườn vải nhãn tương đương như phần 1 trong Bài điều khiển sinh trưởng bằng giải pháp cơ giới và bài điều khiển sinh trưởng bằng giải pháp xiết nước.

Điểm khác nhau của giải pháp xử lý hóa chất là có thể hỗ trợ được những giải pháp khoanh cành, làm đứt bớt rễ và xiết nước sau xử lý có hiệu quả không phải như mong chờ của người làm vườn.

Từ nguyên do trên việc kiểm tra vườn cây còn được triển khai sau khi đã triển khai xử lý vải, nhãn bằng giải pháp cơ giới và giải pháp xiết nước.

Nội dung của của công việc kiểm tra vườn cây là để ý phát hiện sự xuất hiện lộc đông của vải, nhãn trong tháng 12 (với cây vải) và trong tháng 1 với cây nhãn trồng ở Bắc bộ ; Với cây nhãn trồng ở Nam bộ để ý và theo dõi quá trình lớn lên và xác định thời gian lộc đợt 2 thành thục.

2/ Xác định thời gian và biện pháp xử lý hóa chất

2/1/ Xác định thời gian xử lý hóa chất

Thời gian xử lý hóa chất cho vải nhãn để điều khiển tiến trình ra hoa được xác định như sau:

Ở Bắc bộ khi lộc thu đợt 2 – 3 trên cây vải, nhãn bắt đầu thành thục (vận dụng cho các vườn vải, nhãn không xử lý bằng giải pháp cơ giới và giải pháp xiết nước);

Với những vườn vải, nhãn đã xử lý bằng giải pháp cơ giới hoặc xiết nước không cho hiệu quả (vải, nhãn tiếp tục nhú lộc đông)

Ở Nam bộ được xác định khi đợt lộc thứ 2 sau cắt tỉa lá trên lộc bắt đầu già

2/2/ Xác định biện pháp xử lý hóa chất

Từng loại hoá chất chỉ đem lại hiệu quả đối với một số loại giống cây ăn trái nào đó, ở một vùng ổn định… Do đó muốn dùng cần phải nghiên cứu cụ thể và qua thử nghiệm có kết quả chắc chắn mới dùng rộng rãi trên vùng sản xuất.

Dựa theo từng giống vải và nhãn mà xác định biện pháp xử lí hóa chất thích hợp để vải nhãn ra bông. Với những giống vải, nhãn có tỷ lệ hoa cái và hoa lưỡng tính cao thì chỉ cần sử dụng những hóa chất kìm hãm sinh trưởng lộc là loại cây sẽ ngừng sinh trưởng và ra bông (Ví dụ: Ethrel; Kaliclorua; hoặc phối hợp giữa Kali clorua với đạm để xịt lên tán vải); còn những giống có tỷ lệ hoa cái và hoa lưỡng tính thấp thì ngoài những chất trên nên phun phối hợp với những hóa chất nâng cao tỷ lệ hoa cái và hoa lưỡng tính như B9 (chế phẩm của Trung Quốc).

Ở Nam bộ bà con nông dân lại hay sử dụng Kaliclorat (KClO₃) và Paclobutrazol (PBZ) hoặc Uniconazole tưới vào trong đất dưới tán nhãn để xử lý cho nhãn ra bông vụ nghịch (trái vụ).

3/ Xác định diện tích đất và diện tích tán cần tiến hành xử lý hóa chất

3/1/ Xác định diện tích đất dưới tán cần tiến hành xử lý hóa chất

Diện tích đất dưới tán cần tiến hành xử lý hóa chất là mét vuông diện tích tán, được xác định bởi diện tích đất theo hình chiếu của tán từ trên; cũng có trường hợp diện tích đất dưới tán được tính theo mét đường kính tán.

3/2/ Xác định diện tích tán cần tiến hành xử lý hóa chất

Diện tích tán cần tiến hành xử lý hóa chất là mét vuông mặt tán của cây, được xác định bởi tất cả diện tích tán cây

4/ Chuẩn bị vật tư, hóa chất, máy móc và vật dụng cấp thiết

Những vật tư hóa chất sử dụng để điều khiển tiến trình ra hoa của vải, nhãn gồm:

– Xăng dầu để chạy máy xịt thuốc

– Thùng, xô đựng nước để pha hóa chất

– Ô doa để tưới hóa chất

– Vật dụng để cân hoặc đong hóa chất

– Bảo hộ lao động ….

– Bình xịt thuốc tạo áp bằng thủy lực hoặc máy xịt thuốc động cơ xăng

Bình xịt thuốc thủ công

Bình xịt thuốc có động cơ

– Hóa chất phun hoặc tưới:

+ Ethrel có chứa 40% chất hoạt động dạng lỏng không có màu đóng trong ống nhựa 5 mililít (sản phẩm của Trung Quốc)

+ Ala (B9) có chứa 80% hoạt chất, dạng bột trắng đựng trong túi thiếc

+ Kaliclorat (KClO₃) dạng bột

+ Paclobutrazol 20% (PBZ) dạng bột (công ty cổ phần Chelate Việt Nam phân phối)

+ Phân Kaliclorua và phân đạm

Ethrel đựng trong ống nhựa 5 mililít của Trung Quốc

Chế phẩm B9 của Trung Quốc

Paclobutrazol 20% của công ty CP Chelate Việt Nam phân phối

5/ Những bước triển khai điều khiển sinh trưởng của cây vải, nhãn

5/1/ Tính toán lượng hóa chất cấp thiết sử dụng để điều khiển sinh trưởng

Lượng hóa chất cấp thiết để điều khiển sinh trưởng được xác định như sau:

Lượng hóa chất sử dụng để phun = diện tích mặt tán cây x 0,6 lít dung dịch phun

Lượng hóa chất sử dụng để tưới = số mét đường kính mặt đất dưới tán cây x lượng hóa chất sử dụng để tưới vào trong đất (từng loại hóa chất có lượng sử dụng khác nhau)

5/2/ Pha hóa chất

5/2/1/ Những hoá chất tan trong nước

Sử dụng nước sạch để pha hoá chất, giai đoạn đầu sử dụng với một lượng nước nhỏ, khuấy hoá chất cho đến lúc tan hoàn toàn rồi mới thêm nước dần cho đến lúc đạt đòi hỏi thì thôi

5/2/2/ Những hoá chất tan trong cồn hoặc dung môi

Sử dụng một ít cồn hoặc dung môi vừa đủ để pha hoá chất, lưu ý khuấy đều cho đến lúc hoá chất tan hoàn toàn. Tiếp đến đổ dần dần hoá chất vào nước vừa đổ vừa khuấy đều.

5/2/3/ Kỹ thuật pha hoá chất với nồng độ cho trước

5/2/3/1/ Pha hoá chất tính theo nồng độ thương phẩm.

Chỉ vận dụng với những chế phẩm đã được hãng sản xuất pha chế theo công thức bản quyền, người sử dụng chỉ cần pha theo hướng dẫn

5/2/3/2/ Pha hoá chất tính theo nồng độ chất hoạt động

Chủ yếu các loại hoá chất được tổng hợp chỉ đạt hàm lượng chất tinh khiết ổn định còn lại là chất phụ gia hoặc dung môi. Khi dùng hoá chất để điều khiển sinh trưởng của thực vật người ta hay tính theo nồng độ hoá chất tinh khiết (chất hoạt động), vậy nên chúng ta phải tính nồng độ quy đổi thông qua hàm lượng chất tinh khiết có trong hoá chất.

• Bài toán 1: Người ta cần dung dịch axit Boric 0,01% để phun nhằm tăng tỷ lệ đậu trái của xoài. Có 20 gam axit Boric (dạng tinh thể) thì có thể pha được bao nhiêu lít dung dịch phun có nồng độ trên?
• Giải: Theo bài ra cứ: 1 gam axit Boric thì pha được 10 lít dung dịch phun

Vậy 20gam axit Boric thì pha được X lít dung dịch phun

X = 20×10/1 = 200 lít

• Bài toán 2: Có 1 gói hoá chất αNAA thô có chứa 40% đựng trong túi thiếc 5g/túi. Muốn pha dung dịch αNAA có nồng độ 0,1% (tính theo % chất hoạt động) thì túi αNAA 40% có thể pha được bao nhiêu lít dung dịch?.
• Giải: Chia sẻ kỹ thuật pha dung dịch αNAA

– Theo bài ra cứ 1lít dung dịch αNAA 0,1% thì có 1g αNAA tinh khiết.

– Mà αNAA thô sử dụng để pha chỉ có 40% tinh khiết tức là 1g αNAA thô chỉ có 0,4g αNAA tinh khiết.

Theo bài ra cứ: 1g αNAA thô thì có -> 0,4g αNAA tinh khiết

Cần 1 g αNAA tinh khiết thì phải có -> X gam αNAA thô

X = (1 x 1)/0,4 = 2,5g αNAA thô

-> Vậy nên để có 1g αNAA tinh khiết phải cần 2,5g αNAA thô.

-> Vậy 1 túi αNAA thô có chứa 5g có 2g αNAA tinh khiết, vì vậy chúng ta sẽ pha được 2 lít dung dịch αNAA 0,1% tinh khiết.

3/6/2/3/ Pha hoá chất qua dung dịch mẹ

Với một số loại hoá chất có nồng độ dùng nhỏ (phần triệu, viết tắt là ppm), để thuận lợi cho dùng người ta pha qua 1 nồng độ trung gian (một phần nghìn) gọi là dung dịch mẹ. Khi dùng cần ở nồng độ bao nhiêu ppm người ta chỉ cần lấy bấy nhiêu mililít dung dịch mẹ thêm nước vào cho đến lúc đủ 1 lít là được. Trường hợp dung dịch mẹ dùng không hết có thể bảo quản trong chai bọc giấy đen, để ở nơi thoáng mát. Dung dịch mẹ có thể lưu giữ được trong khoảng thời gian từ 1 – 3 tháng tuỳ mỗi loại hoá chất.

Ví dụ 1: Pha 1gam αNAA 99% tinh khiết với 990 mililít nước ta được dung dịch mẹ 0,1%.

C = (1gam x 99/100)/990 mililít nước = 0,1%

Kỹ thuật pha như sau: Pha 1g αNAA 99% tinh khiết với 100 mililít cồn 90% (vì hoá chất này không tan trong nước) khuấy đều cho đến lúc hoá chất tan hết, tiếp đến đong 890 mililít nước rồi đổ dần dần dung dịch αNAA tan trong cồn vào lọ nước vừa đổ vừa khuấy đều chúng ta sẽ được chai dung dịch mẹ có nồng độ 0,1% αNAA. Để gia tăng tỷ lệ đậu trái và khả năng giữ quả của vải, nhãn người ta cần dung dịch αNAA 20 ppm để phun chúng ta chỉ cần lấy 20 mililít dung dịch mẹ pha vào 980 mililít nước là được dung dịch phun theo ý muốn.

Ví dụ 2: Pha 1gam αNAA 40% tinh khiết với 400 mililít nước ta được dung dịch mẹ 0,1%.

C = 0,4gam/400 mililít nước = 0,1%

Kỹ thuật pha như sau: Pha 1g αNAA 40% tinh khiết với 100 mililít cồn 90% (vì hoá chất này không tan trong nước) khuấy đều cho đến lúc hoá chất tan hết, tiếp đến đong 300 mililít nước rồi đổ dần dần dung dịch αNAA tan trong cồn vào lọ nước vừa đổ vừa khuấy đều chúng ta sẽ được chai dung dịch mẹ có nồng độ 0,1% αNAA.

Để gia tăng tỷ lệ đậu trái và khả năng giữ quả của vải, nhãn người ta cần dung dịch αNAA 20 ppm để phun chúng ta chỉ cần lấy 20 mililít dung dịch mẹ pha vào 980 mililít nước là được dung dịch phun theo ý muốn.

5/3/ Tưới hóa chất vào trong đất dưới tán cây

Tưới hóa chất pha theo hướng dẫn ướt đều tất cả diện tích đất dưới tán cây và tưới nước sạch đủ ẩm cho cây sau xử lý hóa chất một tuần.

Xử lý ra bông cho nhãn bằng Kaliclorat (KClO₃) tưới vào trong đất dưới tán cây với lượng 10 gram chất hoạt động (ai)/mét đường kính tán, tiếp đến tưới đủ ẩm cho cây trong khoảng thời gian một tuần; Cây nhãn sẽ ngừng sinh trưởng và có khoảng 20 – 30% số lá bị vàng đi rồi rụng; sau tưới hóa chất khoảng 1 tháng thì nhãn sẽ ra bông.

Xử lý ra bông cho nhãn bằng Paclobutrazon (PBZ) tưới vào trong đất dưới tán cây với lượng 2,5 gram (loại 95%)/mét (tương tự 10 – 12g loại Paclobutrazol 20%/mét) đường kính tán khi nhãn bắt đầu nhú mầm hoa thì xịt lên tán hỗn hợp Thiure 0,2-0,3%

Cây nhãn lá bị vàng sau tưới hóa chất điều khiển ra bông

5/4/ Phun hóa chất lên tán cây

Thời gian tối ưu nhất để phun hoá chất để kìm hãm sinh trưởng là xịt vào buổi sáng sớm để khi có ánh sáng mặt trời nhiệt độ tăng tạo điều kiện thuận lợi cho hoá chất phát huy công dụng

Nên phun hoá chất khi không có gió, nếu trời có gió mà buộc phải phun thì phun theo chiều gió để giúp tránh lãng phí hoá chất và bảo đảm an toàn cho người dùng hoá chất

Phun xịt ướt đều bộ phận cần tiến hành xử lý cho đến khi có giọt nước trên lá bắt đầu nhỏ xuống thì chuyển sang nơi khác.

An toàn lao động trong khi phun hoá chất:

– Phải dùng bảo hộ lao động trong khi sử dụng hoá chất

– Không được ăn uống, hút thuốc trong khi tiếp xúc với hoá chất

– Phun theo chiều gió để có thể bảo đảm an toàn cho người dùng hoá chất

– Sau khi dùng hoá chất xong phải rửa tay bằng xà phòng

Phun hoá chất để diệt trừ lộc đông của cây vải.

6/ Kiểm tra nhận xét tình hình sinh trưởng của vải, nhãn sau xử lý hóa chất

Là công việc của người làm vườn để kiểm tra tình hình sinh trưởng của cây và để ý tiến trình ra hoa của vải, nhãn để có giải pháp xử lý kịp lúc hỗ trợ cây ra bông đậu trái tốt.