Phương pháp để trồng và chăm bón cây hoa nhài (hoa lài) đẹp

1/ Chuẩn bị đất trồng cây hoa nhài

– Nhài có thể trồng trong cả năm, nhưng cùng với những tỉnh phía Bắc thời vụ tối ưu nhất từ tháng 2 – 4; những tỉnh phía Nam trồng trước và sau mùa mưa. Đất làm kỹ, nhặt sạch cỏ dại, sỏi đá, khơi mương rãnh thoát nước để ruộng nhài không bị úng ngập.

– Xẻ mương lên liếp cao, liếp rộng 5 – 7m, mương rộng 2 – 2,5m (dựa theo đất cao hay thấp). Ở trên liếp đắp mô theo chiều ngang, mỗi mô rộng 1m, cao 30 centimét, rãnh rộng 30 centimét. Mỗi mô trồng 1 hàng, những cây cách nhau 0,8 – 1m. Sử dụng cuốc đào hốc rộng 2 tấc, sâu 2 tấc, đặt bầu cây con vào giữa, rồi sử dụng phân lót và lấp đất kín chung quanh.

2/ Trồng và chăm bón thế nào để có thể có được một cây hoa nhài đẹp?

2/1/ Chọn và nhân giống cây hoa nhài

– Có 2 loại nhài: Nhài tẻ và nhài trâu.

– Nhài tẻ hoa nhỏ, sai mà thơm, nhiều tinh dầu được ưa thích hơn nhài trâu hoa lớn, ít hoa mà dường như không thơm. Bộ môn Cây hương liệu (Viện KHKT Nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc) đã tuyển chọn lựa được giống nhài bụi hoa nhỏ vừa đạt năng suất cao, chất lượng hoa thơm hơn nhiều so sánh với những giống nhài khác.

– Cây nhài dễ để trồng, nhân giống đa phần bằng phương pháp giâm cành cho ra rễ rồi đem trồng hoặc tách gốc từ cây mẹ để trồng trực tiếp. Nếu giâm cành thì chọn những cành bánh tẻ cắt thành từng đoạn 5 – 7 centimét có 1 cặp lá, chấm gốc cành vào chất kích thích ra rễ (TTG) rồi giâm vào bầu hoặc phía trên mặt luống có bón nhiều phân chuồng hoai, liên tục tưới đủ ẩm cho cây nhanh ra rễ.

Cách nhân giống hoa nhài giản đơn

2/2/ Thời vụ phù hợp để trồng cây hoa nhài

– Nhài có thể trồng trong cả năm, nhưng cùng với những tỉnh phía Bắc thời vụ tối ưu nhất từ tháng 2 – 4; những tỉnh phía Nam trồng trước và sau mùa mưa. Đất làm kỹ, nhặt sạch cỏ dại, sỏi đá, khơi mương rãnh thoát nước để ruộng nhài không bị úng ngập.

2/3/ Cách trồng cây hoa nhài

– Có thể trồng thành từng băng rộng 3 – 4m (nếu đất cao) với khoảng cách 40×50 centimét (45/000 – 50.000 khóm/ hecta ). Kinh nghiệm của bà con Đông Xuân (Sóc Sơn – Hà Nội) là lên luống rộng 70 centimét, cao 25 – 30 centimét, rãnh rộng 30 centimét, ở trên mỗi luống trồng 2 hàng cách nhau 40 centimét, cây cách nhau 50 centimét cho năng suất hoa cao nhất. Cuốc hố, bón lót 1 kilogam phân chuồng hoai mục + 0,3 kilogam hỗn hợp lân và kali. Trộn đều phân với đất trước khi có thể trồng, cho khỏi bị xót rễ.

– Trồng bằng cành chưa ra rễ thì lấp sâu 10 – 15 centimét, trồng bằng gốc thì lấp kín phần cổ rễ, trồng bằng bầu cây thì lấp kín phần hom đã cắm vào bầu. Sau khi trồng xong tưới đẫm và liên tục tưới đủ ẩm cho nhài sinh trưởng, phát triển tốt. Khi cây đã bén rễ, hồi xanh, pha nước phân chuồng + 3% đạm urê để tưới. Sau mỗi đợt thu hoa thì bón thúc thêm cho cây bằng phân chuồng hoai, phân đạm, và kali bằng phương pháp xới cách gốc 15 centimét, bón phân, lấp đất và tưới nhẹ. Có thể xịt thêm một số loại phân bón qua lá để gia nâng cao chất lượng và năng suất hoa. Mỗi năm đốn trẻ hoá vườn nhài vào tháng 11 – 12 bằng phương pháp sử dụng dao, kéo sắc cắt tất cả thân cành cách gốc 15 – 20 centimét, tỉa bỏ bớt những cành già, cành khô, cành sâu hại, bón thúc, tưới nước đủ ẩm để cây tiếp tục cho hoa vụ tới.

2/4/ Quy trình để bón phân cho cây hoa nhài

2/4/1/ Bón lót cho cây hoa nhài:

– Mỗi công đất (1000m²) bón lót 400 – 500 kilogam phân chuồng mục, 50 kilogam Super lân, 100 – 150 kilogam tro trấu (đã được ngâm kỹ qua 1 đêm để hết “chất độc”).

2/4/2/ Bón thúc cho cây hoa nhài:

– Sau khi tiến hành trồng 10 ngày thì bón “nhử” cho cây bằng phương pháp hòa 3 – 4 muỗng canh phân Urê cho 1 bình tưới 8 – 10 lít, tưới vào gốc. Năm tháng đầu, mỗi tháng bón 1 lần phân, mỗi lần bón 10 kilogam urê với 10 kilogam Super lân/1 công. Phối hợp với xáo, làm cỏ, vun nhẹ gốc, ngắt bỏ các bông ra sớm để tập trung dinh dưỡng nuôi cây. Từ tháng thứ 6 trở đi mới để bông và thu hái, từ ngay lúc này thường kì rải bón thường kì mỗi tháng 1 lần, mỗi lần 10 kilogam urê, 20 kilogam NPK (loại 16 – 16 – 8).

– Sau mỗi đợt thu hoa thì bón thúc thêm cho cây bằng phân chuồng hoai, phân đạm, và kali bằng phương pháp xới cách gốc 15 centimét, bón phân, lấp đất và tưới nhẹ. Có thể xịt thêm một số loại phân bón qua lá để gia nâng cao chất lượng và năng suất hoa. Mỗi năm đốn trẻ hoá vườn nhài vào tháng 11 – 12 bằng phương pháp sử dụng dao, kéo sắc cắt tất cả thân cành cách gốc 15 – 20 centimét, tỉa bỏ bớt những cành già, cành khô, cành sâu hại, bón thúc, tưới nước đủ ẩm để cây tiếp tục cho hoa vụ tới.

2/5/ Ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại gây bệnh trên cây hoa nhài

2/5/1/ Ngăn ngừa, diệt trừ sâu bệnh trên cây hoa nhài

– Sâu đục bông (Palpita vitrealis) xuất hiện cả năm nhưng phát triển nhiều vào mùa mưa, sâu kích cỡ cực kỳ nhỏ, gây bệnh trên búp hoa lúc còn non, đục vào bông làm hoa hư hại không thu hoạch được. Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ có thể dùng thuốc nhóm Abamectin như Vertimec 1,8 EC, Tập kỳ 1,8 EC….. để phòng trị.

– Bọ phấn (Bemisia sp) Bọ trĩ (Thrips orientalis Bagnall) là côn trùng chích hút có kích cỡ nhỏ, thường dồn vào một chỗ ở đọt và mặt dưới lá non, chích hút nhựa làm đọt và lá non xoăn lại, gây ảnh hưởng nhiều đến sinh trưởng của cây, bên cạnh đó còn là môi giới lây lan bệnh virus, thường phát triển nhanh trong điều kiện khí hậu nóng và khô. Giải pháp phòng trị gồm chăm sóc cho cây sinh trưởng tốt để ngăn ngừa tác hại của bọ, sử dụng một số loại thuốc có ảnh hưởng tiếp xúc như Confidor 100 SL, Admire 050 EC, Regent 800 WG… nên luân phiên thay đổi thuốc giữa những lần phun.

2/5/2/ Ngăn ngừa, diệt trừ bệnh gây hại trên cây hoa nhài

– Bệnh khô cànhchết nhánh do nấm Gloes porium sp, Colletotrichum sp, bệnh phát triển cả năm, thường cao điểm từ tháng 9 đến tháng 1 sang năm, những nhánh héo và khô dần, có thể khô một đoạn hoặc khô cả cành.

– Giải pháp phòng trị gồm cắt tỉa cành tạo cho cây thoáng đãng và loại bỏ các cành bị nhiễm bệnh, bón phân hài hòa hợp lý đẩy mạnh bón lân và kali, có thể dùng một số loại thuốc sau Rinhmyn 680 WP, Sulfat Đồng, Aliette 800 WG.

– Bệnh chết bụi do nấm Pythium sp, Fusarium sp thường hay xuất hiện vào mùa mưa cao điểm bệnh vào tháng 8, thường nặng sau thời gian ruộng bị ngập nước do mưa và triều cường, dấu hiệu cây bị vàng lá và dần dần chết cả cây.

– Giải pháp phòng trị cần phối hợp giải pháp trồng trọt như tiến hành xử lý đất rắc vôi, đẩy mạnh lân và kali hạ lượng đạm trong thời điểm mùa mưa, mực nước trong mương phải được chủ động, tránh ngập trong thời điểm mùa mưa, đồng thời dùng một số loại thuốc gốc đồng như Sulfat đồng, Aliette tưới gốc và xịt lên cây. Bên cạnh đó xử lý được vấn đề ngập úng chung cho khu vực đất trồng lài trong thời điểm mùa mưa, vấn đề ô nhiểm nguồn nước, gia cố bờ bao ven sông sẽ hạ nhiều đến bệnh chết bụi.

– Bệnh thối bông, tím bông do nấm Gloeosporium sp. bệnh phát triển cả năm nhưng thường nặng vào mùa mưa gây ảnh hưởng nhiều đến năng suất thu hoạch bông, dấu hiệu thối bông thường hay xuất hiện trên nụ mới tượng, tím bông thường hay xuất hiện khi bông nở, tác động do mưa nhiều và có vết thương.

– Giải pháp phòng trị gồm cắt tỉa cành bệnh, tạo cây thoáng đãng ra nhiều chồi non và mầm hoa, tránh gây xây xát gây vết thương, bón phân NPK hài hòa hợp lý, đồng thời dùng một số loại thuốc như Score 250 EC, Ridomil MZ 720 WP, Coc 85WP Xịt vào thời gian có rất nhiều búp hoa.

2/6/ Cách thu hái hoa nhài

Trà hoa nhài có cực kỳ đa công dụng trị bệnh

– Nhài trồng được 1 năm thì bắt đầu cho thu hoa lứa đầu và thu thường xuyên trong khoảng 7 – 10 năm mới phải trồng lại. Thời gian thu hoa khởi đầu từ 10 giờ sáng, cách tốt nhất là từ 3 – 6 giờ chiều sẽ cho nhiều hương nhất. Chọn hái các búp hoa lớn có màu trắng tinh như màu giấy trắng. Hoa hái về tải ra trên nền nhà chờ giao cho nhà máy hoặc đem ướp chè. “Trong trong một vài năm trở lại đây nghề trồng cây hoa nhài cung ứng hương liệu cho những xưởng chế biến chè xuất khẩu là thế mạnh của Đông Xuân và một vài xã khác thuộc 2 huyện Đông Anh và Sóc Sơn (Hà Nội). Đa số những hộ trồng nhài đều cho thu nhập tương đối, 15 – 20 triệu/năm. – Đòi hỏi sinh thái: Nhài là cây bụi, cành nhỏ vươn dài, hoa trắng nở vào khoảng 7 – 8 giờ tối, mùi thơm ngát. Nhiệt độ phù hợp cho sinh trưởng là 20 – 33^oC, nhiệt độ thấp 8 – 10^oC cây phát triển kém. Nhài thích sáng vậy nên cần trồng nơi thoáng, rộng, không bị che bóng mới đạt năng suất cao và hoa mới thơm. Nhài sống được ở trên nhiều loại đất khác nhau từ đất đồng bằng trung tính (pH từ 6,5 – 7) đến đất đồi núi hơi chua (pH từ 3,5 – 4); từ đất thịt nặng đến đất thịt pha cát, đất đồi núi nghèo dinh dưỡng, đất phai màu nếu được chăm sóc tốt, bón phân, tưới nước đầy đủ vẫn cho năng suất hoa cao.

– Nhài cần nước để sinh trưởng và ra bông thường xuyên nhưng không có khả năng chịu úng vậy nên cần trồng nơi cao ráo, tưới tiêu thuận lợi.  Chọn và nhân giống: Có 2 loại nhài: Nhài tẻ hoa nhỏ, sai mà thơm, nhiều tinh dầu được ưa thích hơn nhài trâu hoa lớn, ít hoa mà dường như không thơm. Bộ môn Cây hương liệu (Viện KHKT Nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc) đã tuyển chọn lựa được giống nhài bụi hoa nhỏ vừa đạt năng suất cao, chất lượng hoa thơm hơn nhiều so sánh với những giống nhài khác. Cây nhài dễ để trồng, nhân giống đa phần bằng phương pháp giâm cành cho ra rễ rồi đem trồng hoặc tách gốc từ cây mẹ để trồng trực tiếp. Nếu giâm cành thì chọn những cành bánh tẻ cắt thành từng đoạn 5 – 7 centimét có 1 cặp lá, chấm gốc cành vào chất kích thích ra rễ (TTG) rồi giâm vào bầu hoặc phía trên mặt luống có bón nhiều phân chuồng hoai, liên tục tưới đủ ẩm cho cây nhanh ra rễ. Làm giàn che, chăm sóc khoảng 4 – 5 tháng, khi cây có chiều cao 15 – 20 centimét, lá ổn định thì mang trồng ra ruộng.