Bo (B) – Boron

Tên chung của một số loại phân cung ứng Bo cho cây trồng

Cây trồng hút Bo đa phần ở dạng ion B₄O₂^-7, HBO₃^2- và BO₃^-3.

1/ Tác động của Bo đến quá trình sinh lý sinh hóa sau đây:

Sự hút dưỡng chất và sự cố định N, sự khử CO₂ và sự hoạt hóa diệp lục trong suốt tiến trình quang hợp, tổng hợp chlorophyll và tổng hợp những chất điều hòa sinh trưởng, sự thoát hơi nước liên quan đến sự vận chuyển những chất trong cây, sự chuyển hóa những chất, sự tạo rễ tạo những bộ phận non nhất là sự hình thành phấn hoa và kết quả, tính chịu hạn và chịu lạnh, chịu nóng của cây.

Do ảnh hưởng nhiều đến sự tạo thành nhiều nhóm chất: đường bột, protit, chất béo, sắc tố, vitamin và auxin.

* Dấu hiệu của cây trồng thiếu Bo:

Thiếu B lá non ở chồi ngọn mất màu và suy giảm khởi đầu từ phần đáy, chồi ngọn chết

Thiếu bo, lá dầy, thỉnh thoảng bị cong lên và dòn, cây còi cọc, dễ bị chết khô đỉnh sinh trưởng, rễ còi cọc số nụ ít, hoa dễ bị bị rụng, không thơm và nhanh tàn.

Người ta tin rằng bo đóng một vai trò xúc tác trong những phản ứng tổng hợp những nguyên tố sinh ra vách tế bào vậy nên bệnh thiếu bo thường tìm thấy ở cây củ. Những mô phía bên trong củ bị thối hình thành những khu vực đen hay nâu. Đó là bệnh rỗng ruột và đến ruột thường hay bắt gặp ở củ cải, cà rốt.

Củ cà rốt bị thiếu bo

Một vài loại rau cũng cực kỳ nhạy cảm với sự thiếu hụt chất bo. Cây Sulơ hay bị nâu là do thiếu bo. 

Cây Sulơ bị thiếu Bo

Sự khô ruột quả táo, thối củ khoai tây nhiều trường hợp cũng là do sựu dấu hiệu của thiếu bo.

Tình trạng thiếu bo còn đánh giá thấy ở một vài cây ăn trái có chiều dài không đồng đều, quả ăn sần sùi và có nhựa chảy ra ở cuống.

Bo còn ảnh hưởng nhiều đến cây họ đậu làm tăng sự cố định N, tăng sự hút nước cho cây họ đậu. Những thành quả nghiên cứu ở Nga còn chỉ ra rằng thiếu bo còn hạ lượng RNA ở đỉnh cây và đỉnh rễ, cây họ đậu, hạ DNA ở cây hướng dương. Sự tác động này còn làm rối loạn trao đổi chất của cây.

Cây họ đậu bị thiếu Bo

Tình trạng thiếu bo thường liên quan đến cây trồng hơn là liên quan đến đất.

– Các cây có đòi hỏi về bo cực kỳ cao có thể liệt kê như sau: thuốc phiện, củ cải trắng, xà lách, củ cải tím, su lơ, bắp cải, đổ tương, lượng bo trong chất khô cao hơn 35 mg/100g chất khô.

– Những cây có lượng bo trung bình carốt, khoai tây, thuốc lá, đậu trắng Hà Lan, cà chua, cần tây.

– Cây họ hòa thảo, lúa, ngô cần bo cấp thấp nhất

Bón cầng nhiêu đạm và kali nhu cầu bo tăng, nhưng bón P nhu cầu bo hạ. Tuy vậy người ta lại nhận thấy bón bo nâng cao hiệu quả phân lân nên trong thương trường thường hay có loại phân lân chứa bo. Kỹ thuật làm này có hai mặt lợi: nâng cao sự hiệu quả phân lân và gia nâng cao khả năng dùng bo của cây.

* Dấu hiệu của cây trồng bị ngộ độc Bo

Tuy vậy cũng cần chú ý rằng bón quá nhiều B cũng gây ngộ độc cho cây. Liều lượng phù hợp cho cây này sẽ không phù hợp với cây khác. Liều lượng phù hợp cho cây chẻ ba có thể gây ngộ độc cho những cây họ đậu khác.

Thời kỳ đầu của ngộ độc bo thường hay xuất hiện như một mũi vàng lá hoặc các vết lốm đốm. Trong trường hợp nặng, những đốm kẹo cao su xuất hiện trên bề mặt của lá thấp hơn với lá thả xẩy ra sớm. dấu hiệu nặng có thể bao gồm những cành bị nhiễm bệnh chết mầm.

Lá cây có dấu hiệu bị ngộ độ Bo

Những vết đốm thể hiện ở mặt sau lá

Hoại tử tại mép lá, lá úa dần và chuyển mầu vàng cam do ngộ độc Bo quá mức

Gốc ghép và chồi khác nhau về tính nhạy cảm với độc tính của boron. Chanh là mẫn cảm nhất, tiếp theo là quýt, bưởi và cam.

* Bo trong đất

Lượng Bo trong đất bị mất đi mỗi năm rất rộng lớn: 100-200 g/ hecta /năm do rửa trôi, 50-300 g/ hecta do sản phẩm thu hoạch (theo Gros ở Pháp). Những nước nhiệt đới số lượng mất đi còn nhiều hơn.

Hàm lượng bo trong đất tương đối cao: 0,5-10 mg/1 kilogam chất khô, trong đó số lượng bo dễ tiêu chiếm 1-10% bo tổng số. Lượng bo dễ tiêu thường thay đổi theo pH. Do đó chỉ xẩy ra thiểu bo trong 2 trường hợp sau:

– Đất kiếm hoặc đất chua bón quá nhiều phân.

– Đất canh tác lâu ngày bị rửa trôi và thoái hóa.

2/ Những hợp chất chứa Bo có thể sủ dụng làm phân bón cung ứng cho cây trồng và đất.

1/ Axit boric

Công thức hóa học: H3BO3 hoặc B(OH)3

Hàm lượng Bo: 17/5%

Phân tử gam: 61/83 g mol-1

Bề ngoài: Chất rắn kết tinh màu trắng

Điểm nóng chảy: 170,9 °C, 444 K, 340 °F

Điểm sôi: 300 °C, 573 K, 572 °F

Độ hòa tan trong nước: 5,7 g/100 mililít (25 °C); 19,10 g/100 mililít (80 °C); 27,53 g/100 mililít (100 °C)

2/ Natri borat (Hàn the)

Pentahydrat natritetrabonat (Borax đỏ) và Decahidrat natri tetrabonat (Borax xanh)

+ Decahidrat natri tetrabonat (Na2B4O7/10H2O) ở dạng bột chứa 11,3%B,

+ Pentahydrat natritetrabonat (Na2B4O7/5H2O) ở dạng bột và viên chứa 14,9% B,

+ Natri tetraborat (Na2B4O7) ở dạng bột và viên chứa 20,5 B

3/ Datolite (2CaO.B2O3/SiO2/H2O) – Khoáng sản có xuất xứ từ nham thạch

Công thức khác: CaBSiO4(OH)

Thành phần hàm lượng:

Calcium   25/05 %  Ca   35/05 % CaO

Silicon   17/56 %  Si   37/56 % SiO2

Boron      6/76 %  B    21/76 % B2O3

Hydrogen   0.63 %  H     5/63 % H2O

Oxygen    50.00 %  O

_____        ______

100.00 %      100.00 % = TOTAL OXIDE

Là dạng hợp chất không tan trong nước chỉ tan trong axit xitric ở dạng bột viên

4/ Colemanhit (Ca2B6O11/5H2O)

Thành phần hàm lượng:

Calcium   19/50 %  Ca   27/28 % CaO

Boron     15/78 %  B    50.81 % B2O3

Hydrogen   2/45 %  H    21/91 % H2O

Oxygen    62/27 %  O

______        ______

100.00 %      100.00 % = TOTAL OXIDE

Là dạng hợp chất không tan trong nước chỉ tan trong axit xitric ở dạng bột viên

5/ Ulexite NaCaB5O6(OH)6/5(H2O)

Sodium     5/67 %  Na    7/65 % Na2O

Calcium    9/89 %  Ca   13/84 % CaO

Boron     13/34 %  B    42/95 % B2O3

Hydrogen   3/98 %  H    35/57 % H2O

Oxygen    67/12 %  O

______        ______

100.00 %      100.00 % = TOTAL OXIDE

Là dạng hợp chất không tan trong nước chỉ tan trong axit xitric ở dạng bột viên