Phương pháp thâm canh cây lúa thông minh hiệu quả rất cao

Cánh đồng lúa ứng dụng những giải pháp trồng trọt lúa thông minh hiệu quả nhất

1/ Cơ cấu giống và thời vụ

– Cơ cấu giống: Trên cơ sở cơ cấu giống lúa do từng đơn vị hành chính khuyến cao thì những người dân cần chọn lựa những giống lúa có cho năng suất cao, chất lượng gạo ngon đưa vào gieo cấy. Mỗi xứ đồng chỉ nên cơ cấu từ 1 – 2 loại giống có cùng thời gian sinh trưởng.

Mô hình thực nghiệm 12 giống lúa lai chất lượng cao

– Thời vụ: Đa phần sắp xếp trà Xuân Muộn và Mùa Sớm, bảo đảm thời gian trỗ an toàn đối với lúa Xuân từ 25/4 – 5/5 dương lịch (từ sau Cốc Vũ đến trước Lập Hạ); Lúa vụ Mùa trỗ xong tước 30/8/ Thời vụ gieo mạ cần phải dựa trên thời gian sinh trưởng của giống và điều kiện sản xuất cụ thể của tuwngf địa phương để sắp xếp cho thích hợp.

2/ Cách làm mạ

– Có 3 cách làm mạ đa phần: Mạ dược xúc cấy, mạ trên nền đất cứng và mạ khay.

2/1 Cách làm mạ dược

* Chọn đất và làm đất: Chọn loại đất có thành phần cơ giới nhẹ, chủ động tưới tiêu. Đất phải được cày bừa kỹ, nhuyễn, sạch cỏ dại và bằng phẳng. Lên luống rộng 1,2 – 1,4 m, rãnh sâu 20 centimét, rộng 20 – 25 centimét. Mặt luống phải bằng phẳng, không đọng nước.

Cách làm mạ dược

* Mật độ gieo

– Lúa lai 1 kilogam giống gieo trên 14 – 15 m² đất mạ. Lúa thuần 1 kilogam giống gieo trên 10 – 12 m² đất mạ.

– Lượng hạt gieo cho 1 ha lúa cấy: Đối với giống lúa thuần 30 – 40 kilogam/ hecta (1,5 – 2 kilogam.500 m²). Đối với giống lúa lai 20 – 25 kilogam/ hecta (1 – 1,2 kilogam.500 m²).

* Kỹ thuật ngâm, ủ hạt giống và gieo mạ

– Trước khi ngâm, phơi lại hạt giống dưới nắng nhẹ 3 – 4 giờ. Vụ Mùa ngâm 24 – 36 giờ đối với lúa thuần và 14 – 18 giờ đối với lúa lai; vụ Xuân ngâm 48 – 60 giờ đối với lúa thuần và 20 – 24 giờ đối với lúa lai. Thay nước 6 – 8 giờ/lần trong suốt quá trình ngâm. Ngâm đến khi hạt thochs có phôi mầm màu trắng là được. Tiếp đến vớt ra đãi sạch nước chua, để ráo và đem ủ. Vụ Xuân khi mầm dài bằng 1/2 hạt, vụ Mùa thì hạt nứt nanh thì đem gieo.

* Bón phân cho mạ

– Lượng bón cho 500 m²: 4 – 5 tạ phân chuồng hoai mục + 5 kilogam đạm ure + 20 kilogam phân lân + 4 kilogam kali (10 m² bón 10 kilogam phân chuồng + 0,1 kilogam ure + 0,5 kilogam phân lân + 0,08 kilogam kali ).

– Nếu đất chua thì bón thêm 20 – 25 kilogam vôi bột ( không có phân chuồng có thể thay thế bằng phân hữu cơ vi sinh ).

– Kỹ thuật bón: Sau khi làm đất kỹ thì bón lót sâu tất cả phân chuồng và phân lân + 1/2 phân Đạm Ure + 1/2 lượng phân kali, tiếp đến bừa lại, trang phẳng mặt luống và gieo mạ. Lượng phân còn lại bón thúc khi mạ có 2 – 2,5 lá tùy giống và mùa vụ.

* Kỹ thuật gieo: Bảo đảm gieo đều, gieo chìm 1/3 hạt mộng xuống bên dưới bùn hoa.

* Chăm sóc: Tưới nước bảo đảm ẩm độ, vụ Xuân đẩy mạnh bón cho bếp hoai, bao phủ 100% nilong chống rét, phòn trừ sâu hại kịp lúc.

2/2 Cách làm mạ trên đất cứng

* Chọn đất, làm đất

– Chọn những nơi có nền đất cứng thoáng đãng. Lấu đấ bột có thành phân cơ giới thịt nhẹ, đất có cấu tạo tơi xốp, đất phải sạch cỏ dại mang về trộn đều với phân (10 m² nền bón lót 8 – 10 kilogam phân chuồng hoai mục + 0,4 – 0,5 kilogam phân lân); tiếp đến dàn ra một lớp dầy 3 – 5 centimét và gieo hạt. Cứ cách 1,2 – 1,4 m đặt một hàng gạch giữa luống để tiện cho việc chăm sóc (tưới nước, nhổ cỏ).

* Ngâm ủhạt giống: Tương đương phần mạ dược

* Mật độ gieo: 1 kilogam giống gieo trên 10 – 12 m².

Cách làm mạ trên nền đất cứng

* Bón phân: Hòa loãng lân để tưới thúc khi mạ được 1 – 1,5 lá và khi mạ được 2 – 2,5 lá ( Vụ Xuân chỉ thưới thúc đạm và kali loãng khi nhiệt độ ngoài trời > 20^oC).

* Chăm sóc: Vụ Xuân sau khi tiến hành gieo phủ mặt luống bằng trò bếp hoặc phân chuồng hoai mục, bao phủ nilong 100% để chống rét cho mạ. Lưu ý che chắn chung quanh để đề phòng chim, chuột, gà … gây thiệt hại. Liên tục tưới nước bảo đảm ẩm độ cho cây, kiểm tra tình hình sâu hại gây bệnh trên mạ. Bảo đảm mạ đanh dảnh, sạch sâu hại trước khi cấy.

2/3 Cách làm mạ khay

– Chuẩn bị (1 sào 500 m²): Khay nhựa 10 – 12 khay, kích cỡ tùy mỗi loại. Hạt giống được tiến hành xử lý và ngâm ủ tương đương như mạ dược. Giá thể gồm: Đất bột, mùn cưa và phân bón. Đất bột là đất Bazan, đất phù sa, đất màu đã được phơi ải, sàng loại bỏ tạp chất. Mùn cưa được lấy từ những cây gỗ tạp được ủ cho biến màu. Phân bón: Dùng phân đơn, phân hữu cơ vi sinh. Hạn chế dùng phân tổng hợp NPK. Trộn phối giá thể theo công thưc: 1 m³ + 0,4 – 0,5 m³ mùn cưa + 1,6 – 1,7 kilogam đạm ure + 7 – 8 kilogam lân + 1,5 – 1,6 kilogam kali. Giá thể sau khi trộn phối cần đưa vào kho ủ, tủ bạt. Thông thường thời gian ủ từ 15 – 20 ngày. Trước khi tiến hành làm mạ phải phơi giá thể từ 12 – 15 giờ để bay hết khi độc.

Công nghệ sản xuất mạ khay

– Gieo mạ: Cho giá thể vào 2/3 khay, sắp xếp khay thẳng hàng. Trước khi tiến hành gieo, sử dụng ô doa tưới đẫm nước lên phần giá thể đã được chuẩn bị trên khay, đợi ráo nước mới tiến hành xử lý gieo mạ. Gieo 2 lần cho đều. Khi bảo đảm mật độ hạt trên khay, dụng ô doa tưới nước lại lần nữa để lúa trồi mầm giống lên phía trên và trải đều phía trên mặt khay. Triển khai phủ lớp đất phía trên mặt kín hết hạt giống trong khay ( bề dầy của đất phủ khoảng 0,5 – 0,7 centimét ). Sau khi gieo, xếp khay vào nhà ủ, giữ nhiệt cho mạ tiếp tục mọc qua lớp đất mặt. Thông thường thời gian để trong nhà ủ khoảng 50 – 60 giờ. Khi bao lá mầm trên khay đều, khỏe, thì đưa ra khu vực chăm sóc.

– Chăm sóc: Xếp khay thành luống rộng 0,9 – 1 m. Khống chế nhiệt độ ở mức vừa phải (mùa hè phải làm nhà che bằng lưới đen hoặc để nơi có bóng râm để giúp tránh hiện tượi khô héo táp lá, mùa đông phải bao phủ nilon để giúp tránh rét ), liên tục kiểm tra ẩm độ và tưới ẩm kịp lúc, không để tình trạng thiếu nước trên khay nhất là ở vụ mùa.

– Mạ đạt chuẩn khi đạt 2,5 – 3,5 lá; Chiều cao cây 15 centimét, cứng cây, đanh rãnh, sạch sâu hại.

Cây mạ đủ chuẩn để đem đi cấy

3/ Phương pháp thâm canh lúa ở ruộng lúa

3/1 Làm đất

– Đất lúa phải được ngâm dầm kỹ hoặc cáy ải nỏ, có thể dùng phân vi sinh xử lý rơm rạ sau khi thu hoạch. Ruộng trước khi cấy phải được làm đất kỹ nhuyễn, bằng phẳng, sạch cỏ dại, tầng trồng trọt bảo đảm 15 – 20 centimét.

Cách làm đất

3/2 Tuổi mạ khi cấy, mật độ cấy

– Tuổi mạ khi cấy: Vụ Xuân cấy khi mạ đạt 3,5 – 4 lá, vụ Mùa tuổi mạ khi cấy 12 – 15 ngày tuổi.

– Đối với lúa thuần, lúa chất lượng: 40 – 45 khóm/m², 2 – 3 dảnh/khóm. Đối với lúa lai: 30 – 40 khóm/ m², 1 – 2 dảnh/khóm.

3/3 Kỹ thuật cấy

– Cấy thẳng hàng, nông tay. Cấy theo băng ruộng 1,2 – 1,4 m, hướng băng cấy vuông góc với phương mặt trời mọc và lặn.

– Khuyến khí việc ứng dụng những tiến bộ mới trong kỹ thuật cấy như: Cấy ô vuông (hàng sông = hàng tay, hàng cách hàng 15 centimét đối với hàng hẹp và 35 centimét đối với hàng rộng). Gia tăng diện tích sủ dụng mạ khay cấy máy trên diện tích củ động tưới tiêu và phương pháp thâm canh lúa cải tiền (SRI).

Kỹ thuật cấy lúa cải tiến

3/4 Cách bón phân

* Lượng phân bón tính cho 500 m²

	Vụ Xuân		Vụ Mùa
	Lúa lai ( kilogam )	Lúa thuần ( kilogam )	Lúa lai ( kilogam )	Lúa thuần ( kilogam )
Phân chuồng	≥ 500	≥ 450	≥ 450	≥ 400
Đạm ure	12 – 13	9 – 10	10 – 11	8 – 9
Phân lân	30 – 35	25 – 30	25 – 30	25 – 30
Kali Clorua	9 – 10	7 – 8	8 – 9	7 – 8
Vôi bột	25	25	20	15

– Lưu ý : Các khu vực đất chua, phèn thay super lân bằng phân lân nung chảy.

* Kỹ thuật bón:

– Quy tắc: Bón đủ số lượng, hài hòa, đúng thời gian, đúng kỹ thuật ; bón tập trung nặng đầu nhẹ cuối (bón lót đấy đủ, bón thúc kịp lúc và kết thúc bón sớm) để cây lúa phát triển sinh trưởng khỏe, đẻ nhánh tập trung.

– Vụ Xuân

+ Đối với lúa lai và lúa thuần ngắn ngày: Vôi bột bón 1 lần sau khi cày lần 1/ Bón lót tất cả phân chuồng + phân lân + 40 – 60% lượng phân đạm và 40 – 50% lượng phân kali; bón xong bừa tráng để lấp vùi phân sâu và đều vào trong đất. Bón thúc lần 1: Sau khi lúa bén rễ hồi xanh bón 80 – 90% lượng đạm ure còn lại. Bón thúc lần 2 (bón thúc đón đòng): Bón hết lượng phân đạm và kali còn lại. Bón vào thời gian lúa chuyển sang đứng cái, làm đòng.

+ Đối với lúa thuần dài ngày: Bón lót tất cả phân chuồng, lân + 20 – 30% lượng đạm + 20% lượng kali. Bón thúc lần 1 khi cây lúa bén rễ hồi xanh bón 55 – 60% lượng phân đạm + 30% kali. Bón thúc lần 2 khi lúa chuyển sang đứng cái làm đòng bón hết lượng phân còn lại.

– Vụ Mùa

+ Bón lót tất cả phân chuồng + phân lân + 55 – 60% lượng phân đạm + 50% lượng kali, bón xong bừa tráng để lấp vùi phân sâu và đều vào trong đất. Bón thúc lần 1 sau cấy 7 – 10 ngày bón 35 – 40% lượng phân đạm + 20 lượng kali. Bón thúc lần 2 vào thời gian lúa bắt đầu phân hóa đòng, bón tất cả lượng phân bón còn lại.

– Chú ý: Giai đoạn bón thúc lần 2 khi thấy lá lúa màu xanh thẫm, lướt lá hạn chế bón đạm chỉ sử dụng kali để bón nuôi đòng; nên sử dụng bảng so màu để bón đạm là tối ưu.

Cách bón phân cho cây lúa

4/ Cách chăm sóc và diều tiết nước ở ruộng lúa

– Tổ chức chắm dặm kịp lúc khi lúa bắt đầu bén rễ hồi xanh, nhất là lúa gieo thắng.

– Ngăn ngừa, diệt trừ cỏ dại: Ruộng ít cỏ thì hãy sử dụng tay nhổ, phối hợp làm cỏ sục bùn, ruộng nhiều cỏ sử dụng một số loại thuốc trừ cỏ theo chia sẻ cách.

– Điều tiết nước

+ Thời kỳ từ khi cấy đến bén rễ hồi xanh: Duy trì mực nước từ 5 – 7 centimét trên ruộng.

Điều tiết nước cho cây lúa thời kỳ bén rễ hồi xanh

+ Thời kỳ lúa đẻ nhánh: Duy trì mực nước nông trong ruộng từ 1 – 3 centimét, tuyệt đối không để ruộng bị khô hạn hay ngập úng nối dài.

+ Khi đạt được số nhánh cấp thiết, thì dựa theo mùa vụ và chân đất để chọn lựa biện pháp khống chế lúa đẻ nhánh vô hiệu (có thể dâng nước cao 7 – 10 centimét hoặc rút nước phơi lộ ruộng, để ruộng khô nứt nẻ chân chim 10 – 12 ngày).

+ Thời kỳ lúa làm đòng trỗ bông: Duy trì mực nước trong ruộng từ 7 – 10 centimét, khi lúa chín đỏ đuôi rút nước phơi ruộng trước khi tiến hành thu hoạch.

5/ Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại gây bệnh tổng hợp trên cây lúa

– Liên tục kiểm tra ruộng đồng, tìm ra sớm sâu hại để ngăn ngừa, diệt trừ kịp lúc. ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại phải bảo đảm quy tắc 4 đúng là đúng thuốc, đúng lúc, đúng kỹ thuật, đúng nồng độ liều lượng; Dùng một số loại thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) được phép dùng trong các loại danh mục.

– Đối với các loại cây lúa cần sự quan tâm chú trọng đến một vài sâu hại gây bệnh chính như sau:

+ Bệnh nghẹt rễ vàng lá sinh lý.

+Bệnh đạo ôn.

+ Bệnh bạc lá, đốm sọc vi khuẩn.

+ Bệnh khô vằn.

+ Rầy nâu.

+ Sâu đục thân 2 chấm.

+ Sâu cuốn lá nhỏ.

* Chuột hại

– Là động vật thuộc bộ gặm nhấm, nhiều năm gần đây chuột trở nên đối tượng phá hại rất nghiêm trọng cho nhiều diện tích lúa, nhất là trên các chân ruột cao, không chủ động nước, gần gò đồi, ven làng… Để chủ động trong công tác ngăn ngừa, diệt trừ chuột cần thực thi những giải pháp sau:

Chuột gây lại cây lúa

+ Giải pháp trồng trọt: Sắp xếp mùa vụ hợp lý, đừng nên gieo cấy sớm quá hay muộn quá. tránh để bò ranh giữa 2 ruộng quá rộng hoặc quá cao khiến chuột dễ đào hang hay trú ẩn. Tránh để những vườn khoang, cồn bãi xen lẫn với ruộng lúa để giúp tránh sự lưu tồn của chuột, Không để ruộng quá nhiều cỏ dại, liên tục giữ mực nước ở ruộng từ 10 – 15 centimét từ thời kỳ cuối đẻ nhánh đến làm đòng.

+ Giải pháp thủ công cơ giới: Hun khói, đào hang, đổ nước, sử dụng một số loại bẫy đặt quay ruộng đặt hom…

+ Giải pháp hóa học: Nên sử dụng một số loại thuốc có trong các loại danh mục, được phép dùng và phải bảo đảm an toàn cho người, vật nuôi và môi trường.

6/ Thu hoạch và bảo quản

– Tập trung thu hoạch nhanh chóng khi lúa chín từ 85% trở lên (trường hợp mưa bão có thể gặt khi lúa chín dưới 80%). Phơi, sấy khi ẩm độ hạt còn 13% mới đưa vào bảo quản; những giống lúa khác nhau phỉa bảo quản riêng.

Cách thu hoạch lúa

– Ở những hộ gia định nên cho thóc vào bồ, thùng phi hoặc thùng tôn đặt ở nơi khô rác, thoáng mái. Liên tục kiểm tra ẩm mốc, mọt và chuột. Nếu bị dịch hại và ẩm mốc cần tiến hành giải quyết ngay.