Hướng dẫn sử dụng phân bón lá tiết kiệm, an toàn, hữu hiệu cho cây trồng

Trong nhiều năm gần đây, phân bón lá được dùng phổ biến giống như vật tư nông nghiệp không thể không có. Cho dù phân bón lá mới được ứng dụng trong trong một vài năm trở lại đây, nhưng loại phân này phát triển cực kỳ nhanh và ngày nay có hơn 1000 chế phẩm đang lưu thông ngoài thị trường, trong khi phân bón vào gốc chỉ khoảng vài trăm loại đang được dùng tại Việt Nam.

Điểm mạnh của phân bón lá là sử dụng một lượng nhỏ nhưng mang lại công dụng lớn và đem lại hiệu quả nhanh hơn khi phân bón vào gốc. Tuy vậy, bón phân ra sao cho hợp lý, bảo đảm nâng cao năng suất, để hiệu quả rất cao nhất mới là điều khó. Để hỗ trợ cho bà con khai thác hiệu quả khả năng của phân bón lá, thông tin bên dưới Thư viện cây trồng xin chia sẻ cho độc giả hướng dẫn sử dụng phân bón lá trên cây trồng.

Dùng phân bón qua lá cho cây trồng

1/ Chức năng của phân bón lá đối với các loại cây trồng

– Phân bón là nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng và năng suất cây trồng. Ngoài dinh dưỡng qua đất thì phân bón lá cũng góp thêm phần cho cây phát triển tốt, nhiều thành quả nghiên cứu cho thấy rằng bón phân qua lá giúp nâng cao năng suất từ 12-25% so sánh với kỹ thuật bón phân thông thường.

– Qua nhiều nghiên cứu cho biết cây không những hấp thụ dinh dưỡng qua rễ mà còn hấp thụ dinh dưỡng qua lá, trong khi mặc tích lá gấp hàng 10 lần diện tích rễ của cây. Theo số liệu đã được công bố hiệu suất dùng dinh dưỡng qua lá đạt tới 95%. Ở nước ta các năm 1980 viện nghiên cứu khoa học đã triển khai tách chiết Acid Humic từ than bùn để bào chế một vài loại Humate để làm phân bónkích thích sinh trưởng phun cho cây trồng, kết trái đã được thị trường được biết đến.

– Tuy vậy, trình độ khoa học kỹ thuật ngày một cao, những nông dân đòi hỏi cần thiết bổ sung những dưỡng chất đa vi lượng, chất lượng của sản phẩm đưa ra ngoài thị trường phải ngày một gia tăng. Nhu cầu đó thích hợp hoàn toàn với nghiên cứu của những nước hiện đại. Người ta đã xác định giai đoạn cây lớn cần nhiều những nguyên tố canxi, kali, nitơ, khi tạo hoa, trái, cũ lại cần nhiều nguyên tố photpho, nitơ, trung vi lượng. Xuất phát từ cá kết quả ở trên nhiều hãng sản xuất đã triển khai nghiên cứu để sinh ra phân bón lá cây trồng hấp thụ được, để có thể cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây khi cấp thiết.

– Để tạo được phân bón lá thích hợp cho cây, trước tiên phải nắm được cơ chế hấp thụ dinh dưỡng qua lá.

2/ Cơ chế hấp thụ dinh dưỡng qua lá

– Ở phía trên mặt lá có 1 lớp biểu bì của lá, hỗ trợ cho lá không thoát nước 1 kỹ thuật thụ động và hỗ trợ lá cứng cáp hơn để chống lại những sâu hại gây bệnh tấn công. Tuy vậy, lớp bên ngoài của các tế bào lá được bao trùm bởi lớp cutin và 1 lớp sáp có đặc tình chống thấm nước cực kỳ mạnh, đó cũng là điểm yếu của lá khi dùng phân bón lá đối với các loại cây trồng. Do kết cấu của lớp sáp bằng các loại lipit không thấm nước khi lá bị khô. Chính vì thế, nên dùng phun phân bón lá vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để lớp sáp mềm thì mới thấm nước. Đây là lớp tường của lá ngăn không cho hấp thụ dinh dưỡng đi qua lá cây.

Cơ chế hấp thụ dinh dưỡng qua lá

– Làm thế nào để hấp thụ dinh dưỡng qua lá? Xem qua lớp kính hiển vi điện tử giữa phân tử sáp cùng nhau có khoảng hở khoảng trừng vài micromex hoặc vài nanomex dựa theo từng loài. Chính các khoảng hở này nếu chất tan của phân bón lá nhỏ thì nó sẽ đi giữa vào lớp sáp.

– Ngoài con đường đi qua khe hở của lớp sáp, còn con đường khác chất tan còn đi qua tế bào biểu bì và đi khí khổng của bề mặt của lá.

– Khí khổng trên lá cực kỳ nhiều dựa theo loài,
có các loài có hơn 100 khí khổng/ mm² lá, có các loài vài ngàn khí khổng/1mm² lá.

* Chức năng của khí khổng:

– Giúp cây trồng thoát hơi nước mà ổn định nhiệt độ của cây. Đồng thời khí khổng mở sẽ giúp khí CO₂ đi vào hỗ trợ cây cho quang hợp. Chất tan khi phun qua lá sẽ đi qua lớp khí khổng này. Tuy vậy, những lớp khí khổng cực kỳ nhỏ nên trong phân bón lá phải có các phụ gia để gây giảm áp suất hơi từ trong ra.

Cơ chế hoạt động của khí khổng mở và đóng

– Thâm nhập vào màng tế bào là thành phần sống của tế bào, được kết cấu bởi phospholipid, protein có các khoảng hở để cho những chất tan đi qua. Chính vì thế trong một vài năm trở lại đây người ta sản xuất phân bón lá theo công nghệ nano. Nano là các chất tan có kích cỡ nanomet để đi xuyên qua lớp biểu bì lá và đi qua lớp màng tế bào.

3/ Thành phần của phân bón lá

– Con đường phân bón lá đi vào lá cây không hề dễ dàng nên trong phân bón lá không những gồm các chất đa vi lượng mà phải phối hợp thêm một vài chất khác, giúp gây giảm những lực cản trên bề mặt những tế bào của lá, giúp chất tan đi vào dễ hơn.

– Thành phần của phân bón lá nói chung gồm các thành phần đa lượng, vi lượng, chất điều hòa sinh trưởng và chất bám dính,gần đây còn có thêm chất hữu cơ ở phía trong phân bón lá như những vitamin, chất dịch rong biển, những axit amin ở phía trong những phân bón lá.

– Nếu trong phân bón lá có chứa một nguyên tố kim loại đa vi lượng, nhất là vi lượng có những chất hữu cơ gọi là coenzim thì kích hoạt chất enzim mạnh, làm thay đổi những enzyme theo hoạt động sinh lý của cây.

– Trong chuỗi enzyme còn gọi là chuỗi protein trong thành phần phân bón lá nếu có mình nó thì sẽ hoạt động yếu, chính vì thế cần thiết bổ sung thêm những nguyên tố kim loại vào như vi lượng thêm vào thành phần phân bón lá sẽ giúp hiệu quả dùng được tăng lên đến 100 lần. Bên cạnh đó cần phải bổ sung thêm chuỗi hữu cơ thì enzyme sẽ hoạt động mạnh hơn và thay đổi hoạt tính của chính nó và dựa theo hiện trạng sinh lý của cây mà nó xúc tác sinh lý của cây phát triển nhanh hơn.

4/ Hiệu quả của phân bón lá đối với các loại cây trồng

– Giúp dưỡng chất cung ứng cho cây nhanh hơn bón gốc, hiệu suất dùng dinh dưỡng cao hơn. Tuy vậy, phân bón lá không thể thay thế phân bón gốc, chỉ dùng phân bón lá trong một vài tình huống như điều kiện môi trường gặp nhiều trở ngại như đất bị khô hạn, bị ngập úng.

– Khả năng hấp thụ dinh dưỡng qua rễ kém như  rễ bị nhiễm bệnh, bị thương tổn hoăc đang trong giai đoạn dễ hoạt động kém hoặc trường hợp cấp bách như cây có dấu hiệu thiếu dưỡng chất cần cung ứng ngay để cây vượt qua thời kỳ khó khăn.

– Trong thời kỳ phát triển của cây cần thiết bổ sung dưỡng chất qua lá mà phân bón gốc không thể phục vụ dinh dưỡng kịp lúc.

– Khi dùng, cần lưu ý đến những nhân tố gây giảm hiệu quả của phân bón lá để lựa chọn thời gian phun phù hợp.

Dùng phân bón lá phun trên cây trồng

– Năng suất cây trồng bị tác động rất nghiêm trọng khi bị thiếu dưỡng chất và khi điều chỉnh được sự thiếu hụt của dưỡng chất này sự phát triển của cây tăng nhanh hơn nhiều so sánh với sự nâng cao nồng độ dưỡng chất cho cây. Trong trường hợp, cây bị thiếu dưỡng chất rất nghiêm trọng, nếu được bón phân thì năng suất sẽ được tăng nhanh nhưng nồng độ dưỡng chất đó trong cây có khả năng bị hạ.

– Khi cây đã được cung ứng đủ dưỡng chất năng suất cây trồng thường đạt đối đa. Nồng độ dưỡng chất đủ đáp ứng nhu cầu của cây thông thường nằm một khoảng biên độ rộng nếu nồng số lượng dưỡng chất nằm khoảng này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến năng suất. Nhưng dinh dưỡng được cung ứng quá mức cấp thiết sẽ có sự hấp thụ cao cấp những dưỡng chất. Sự tiêu thụ những chất cao cấp này trong tất cả nhiều loại cây trồng, những nguyên tố sẽ hấp thụ một lượng thừa có khả năng làm hạ năng suất trực tiếp do sự gây độc, trường hợp này thường hay xẩy ra do bà con dùng phân bón quá lạm dụng.

– Nếu làm dụng dùng phân bón qua lá thì có các trường hợp gây bệnh cho cây. Đặc biệt sẽ nâng cao kinh phí và tốn công sức không có công dụng tốt cho cây.