Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ 1 số bệnh gây hại cây địa lan (tiếp)

2/4/ Bệnh thối rễ

– Đặc tính:

+ Bệnh thối rễ còn được gọi là bệnh khô héo, do khuẩn thể tạo ra, ngoài địa lan còn làm tổn thương các giống cây khác.

+ Rễ cây bị thối do một trong các loại khuẩn hình sợi. Đây chính là vi khuẩn hại cực kỳ nặng đối với địa lan. Bệnh gây phá hại trên toàn bộ những thời kỳ của địa lan nhưng hại nặng nhất là ở cây mới trồng, tưới nước quá nhiều.

+ Bệnh thường hay xuất hiện sớm nếu không bị khống chế kịp lúc có thể lan đến thân giả rồi đến lá.

– Dấu hiệu tiêu biểu:

+ Trong suốt sự hình thành và phát triển, tạo thành vết thối rữa màu nâu vòng xung quanh gốc cây, khiến cho cây bị chết.

+ Cây lớn bị bệnh sẽ suy giảm dần, giai đoạn đầu chỉ khiến cho rễ bị thối rữ tiếp đến khiến cho cây bị chết.

+ Cũng có trường hợp lại lan đến thân giả khiến cho sinh trưởng của cây bị suy thoái, thân giả và lá đều bị vàng, yếu ớt, cong queo khô héo rồi bị chết.

– Ngăn ngừa, diệt trừ:

+ Để ngăn ngừa, diệt trừ dạng bệnh này cần lưu ý đến điều kiện thoáng đãng hạ số lần tưới nước.

+ Trong thời điểm mùa hè nhiệt độ cao, mưa nhiều, hằng ngày cần phải lưu ý để ý phát hiện kịp lúc và dùng những giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ phù hợp.

+ Khi phát hiện cây mới bị nhiễm bệnh nhẹ phải sử dụng thuốc trừ khuẩn để phun, cũng có thể tiến hành ngâm rễ lan bằng thuốc tím hoặc tưới vào gốc từ 2-3 lần, cách 1 tuần 1 lần cho hiệu quả tương đối tốt.

+ Đồng thời nên thay chậu và giá thể khi thay chậu phải cắt bỏ rễ thối, sau khi thay chậu không nên tưới nước nhằm hạ khả năng bệnh tái phát. Khi cây bị hại nặng phải lập tức loại bỏ để giúp tránh phát tán.

2/5/  Bệnh khô lá

– Dấu hiệu tiêu biểu của bệnh:

+ Bệnh khô lá là bệnh do khuẩn hình gậy tròn gây bệnh hay phát sinh ở đuôi lá hoặc phía trước của phiến lá hoa địa lan.

+ Lúc đầu xuất hiện các đốm nhỏ lớn cực kỳ nhanh, ban đầu là những đốm màu nâu đen dạng giọt nước đọng rồi chuyển sang màu nâu đen, giữa có màu xám nhạt, những vết bệnh lớn có đốm đen nhỏ, khi nặng sẽ lan ra cả phiến lá khiến cho lá bị chết khô.

– Đặc tính phát sinh

+ Mùa xuân có mưa phùn trong hoàn cảnh nhiệt độ, ẩm độ cao, thoáng đãng kém, ánh sáng thiếu thì bệnh càng nặng.

– Ngăn ngừa, diệt trừ bệnh:

+ Cần cắt bỏ ngay các lá khô đem xử lý thiêu hủy tập trung, đồng thời có thể xịt thay đổi một số loại thuốc trừ khuẩn.

2/6/ Bệnh đốm tròn

– Đặc tính:

+ Bệnh đốm tròn là bệnh hại tương đối rất nghiêm trọng do một trong các loại vi khuẩn tạo ra.

+ Nó qua đông bằng những nội khuẩn hoặc bào tử.

+ Bệnh phát sinh nhiều ở bộ phận giữa và dưới của lá, thòng gây bệnh trên những cây sinh trưởng yếu, đặc biệt những vườn lan trong hoàn cảnh thiếu hụt ánh sáng nối dài, ít thoáng đãng thì bệnh càng phát triển mạnh hơn.

– Dấu hiệu:

+ Cây sau khi bị bệnh lúc đầu xuất hiện các đốm nhỏ màu nâu đỏ, sau lan dần thành những đốm tròn hoặc giữa hình tròn (ở mép lá) rồi thành đốm màu nâu đen, thời kỳ cuối giữa đa phần chuyển thành màu nâu nhạt, vết bệnh tương đối lớn, mép lá vàng thể hiện rõ ở 2 mặt lá, khi nặng vết bệnh trùm kín lá và khiến cho lá bị chết khô.

– Ngăn ngừa, diệt trừ:

+ Để ngăn ngừa, diệt trừ bệh đốm tròn, ngoài giải pháp cắt bỏ lá bệnh đem xử lý thiêu hủy tập trung, còn có thể sủ dụng một số loại thuốc trừ khuẩn như: Boocdo, Benlat để phun thường xuyên 3-4 lần cách 10-15 ngày phun 1 lần vào mùa xuân và mùa thu.

2/7/ Bệnh muội đen

– Phát sinh phát triển:

+ Bệnh này xuất hiện khi vườn lan bị thiếu hụt ánh sáng, thoáng đãng kém, một vài loại sâu như rệp, khi bám vào cây lan chúng tiết ra loại dịch, tạo cơ hội cho vi khuẩn cộng sinh tạo thành bệnh, loại khuẩn này ít gây bệnh cho cây lan nhưng khi trên lá bị phủ bề lớp muội đen sẽ gây ảnh hưởng nhiều đến khả năng quang hợp của toàn cây, khiến cho cây phát triển kém, giá trị thẩm mỹ bị hạ.

– Ngăn ngừa, diệt trừ bệnh: tạo môi trường thoáng đãng cho cây, diệt trừ một số loại sâu bệnh và thường kì lau lá bệnh bằng khăn mặt ướt nhằm loại bỏ vi khuẩn bám ở đó.

2/8/ Bệnh hoa lá do virut tạo bệnh

– Đặc tính:

+ Bệnh này còn được gọi là bệnh virut hoại tử, bệnh hoại tử vệt đen, bệnh này do sự xâm nhập và lây nhiễm của virut hoa lá ngọc lan (CYMV) và virut hoa lá thuốc là (TMV) tạo ra, đây chính là bệnh thông thường hay gặp tìm thấy ở hoa địa lan.

+ Loại virut này có trên 70 ký chủ thuộc họ lan, có khả năng tồn tại lâu với tính chất ổn định trong nhựa cây.

+ Cho nên khi thay chậu hoặc tách cây để trồng trong đó có các cây đã bị bệnh nhựa cây của cây bị bệnh sẽ bám vào vật dụng, giá thể truyền cho cây khác, rồi qau vết cắt xâm nhập vào sống trong tế bào khỏe khoắn sinh ra nguồn lây truyền.

– Dấu hiệu:

+ Do môi trường sinh trưởng khác nhau mà xuất hiện dấu hiệu bệnh không giống nhau, thường thì vết bệnh phát triển thành vệt dài hoại tử dưới mặt lá khiến cho lá bị chết, nhưng hoa vẫn không có dấu hiệu bệnh.

+ Sau khi nhiễm khoảng 3 tuần mầm non xuất hiện đốm màu vàng lộn xộn, tiếp đến lá càng lớn thì càng nhiều đốm và rõ hơn, tiếp đó là các đốm hoại tử màu nâu hoặc nâu xám.

+ Cũng có các giống lan sau khi bị bệnh phát triển những vệt màu vàng hình chữ nhật, tiếp đến thành hoại tử màu đen lan khắp phiến lá.

– Ngăn ngừa, diệt trừ bệnh:

+ Bệnh Virut hại địa lan cũng như các giống cây khác, với trình độ khoa học kỹ thuật ngày nay vẫn chưa có được giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ có hiệu quả, cho nên phải liên tục để ý khi phát hiện có cây khả năng nên lập tức cách ly hoặc thiêu hủy. + Để ngăn ngừa, diệt trừ lây truyền cần nâng cấp vệ sinh môi trường, xịt thuốc thường kì diệt trừ côn trùng, tiệt trùng vật dụng.

+ Ngày nay thường sử dụng một số loại dung dịch tiệt trùng như Foocmalin 2% và Hydroxit Natri 2%, đều cho hiệu quả tương đối tốt. Không được mua các cây đã bị bệnh hoặc nghi có bệnh, không được sử dụng những bộ phận của cây có bệnh hoặc khả nghi mang bệnh để nhân gióng. Cần phải tiến hành kiểm tra virut đối với các cây làm giống, xác định chuẩn xác không bị nhiễm bệnh mới được dùng.

– Cách chuẩn đoán bệnh virut hoa lan

+ Hoa lan bị lây nhiễm virut mà sinh bệnh gọi là bệnh virut hoa lan. Ngày nay đã phát hiện ít nhất là 6 loại như: ROSV, CYSV, CYMV, CYRV, CRV, CMV thuộc họ Roty virut. Nhiễm loại virut CYMV trên lá xuất hiện đốm màu vàng nhạt theo vệt dài hoặc hoại tử, cánh hoa có vết hoại tử, cũng có lúc dấu hiệu bệnh trên hoa dấu hiệu không rõ ràng. Cây lan khi bị ROMV và CYMV cùng xâm nhập và lây nhiễm trên lá xuất hiện vân khảm.

+ Virut CMV khiến cho lá bị vàng, còn cánh hoa màu nhạt và dị hình. CYRV và CRV khiến cho lá có vệt màu vàng đốm hoại tử hoặc vàng từng mảng, cánh hoa màu nhạt hoặc có vết hoại tử. Còn loại poly virut sau khi thâm nhập khiến cho lá xuất hiện vân khảm hoặc dị dạng và khiến cho hoa bị mất màu. Trong đó phổ biến nhất là những bệnh do virut CYMV, ROSV và CMV. Tiếp đến cây lan bị bệnh sẽ lây lan toàn bộ những bộ phận của cây khiến cho cây sinh trưởng chậm, ở trên lá xuất hiện những vết vàng, hoặc thành mảng mất màu lõm xuống, thỉnh thoảng xuất hiện những vết dài hoại tử. Ở trên hoa tạo thành các vệt dài, mảng màu sắc không giống nhau, thậm chí trở nên dị dạng, hoại tử, rụng sớm, tác động lớn đến giá trị thương phẩm của hoa. Tuy vậy phản ứng đối với bệnh virut còn phụ thuộc vào họ lan, có một vài họ lan cho dù đã bị bệnh nhưng không xuất hiện dấu hiệu có cực kỳ nhiều họ lan dấu hiệu bệnh ở các cây non không nặng khi cây đã phát triển hoàn chỉnh mới từ từ xuất hiện dấu hiệu bệnh.

+ Có một vài dấu hiệu bệnh do virut gây nên ở cây lan cực khó phân biệt với trạng thái dị thường do bệnh sinh lý của cây lan, vậy nên khiến cho người ta cực khó chẩn đoán và ngăn ngừa, diệt trừ bệnh do virut gây nên. Ngày nay đang có những biện pháp kiểm định bệnh virut như biện pháp sinh vật truyền thống và biện pháp sử dụng kính hiển vi điện tử, kính hiển vi quang học và biện pháp kháng huyết thanh. Biện pháp kiểm định sinh học trước đây có tốn không ít công sức và thời gian. Biện pháp kính hiển vi điện tử do thiết bị quá đắt nên không phổ cập, biện pháp hiển vi quang học lại yêu cầu phải có kinh nghiệm mới chẩn đoán chuẩn xác. Trong những biện pháp thì biện pháp huyết thanh được sử dụng rộng rãi hơn, không đòi hỏi nhiều kinh nghiệm cũng có thể đọc kết quả từ máy 1 cách khách quan chuẩn xác, nhưng pha chế huyết thanh hơi khó, kinh phí tương đối cao.

2/9/ Bệnh tuyến trùng

Bệnh tuyến trùng địa lan là một trong các dạng bệnh thông thường gặp do tuyến trùng gây nên.

– Đặc tính:

+ Tuyến trùng là động vật nhiều tế bào ký sinh chỗ giàu chất dinh dưỡng, cực kỳ nhỏ kích cỡ 1mm thuộc dạng bán trong suốt, chỉ để ý được tuyến trùng bằng kính hiển vi. + Thường thì con cái hình quả bí, con đực dạng sợi, thích ẩm gây bệnh địa lan vào mùa mưa khi nhiệt độ cao.

+ Nguồn tuyến trùng tạo bệnh đối với địa lan vẫn là tuyến trùng lưỡi liềm, nó ký sinh trên lá khiến cho lá vàng hoặc đốm nâu khiến cho lá bị khô héo thậm chí bị rụng, vậy nên khiến cho cây sinh trưởng chậm, phát triển không tốt, ký sinh ở mầm hoa có khả năng làm cho mầm hoa bị khô héo không tạo thành nụ, còn ký sinh ở rễ khiến cho rễ xuất hiện các chuỗi hạt kết hợp hoặc nốt sần nhỏ trong nốt sần có các hạt tròn, hoặc khiến cho rễ bị thương tổn chung quanh vết thương xuất hiện rễ tơ ngắn nhỏ làm cho bộ phận phía trên mặt đất sinh trưởng kém, lá nhỏ, ít lá, màu vàng, khi bị nhiễm bệnh nặng có khả năng làm chết cả cây.

– Ngăn ngừa, diệt trừ bệnh:

+ Để ngăn ngừa, diệt trừ bệnh tuyến trùng ở địa lan, trước tiên phải loại trừ nguồn gây bệnh, nhổ bỏ và tiến hành thiêu hủy các cây bị nặng, các cây nhẹ cắt bỏ phần lá, rễ bị nhiễm bệnh, phần còn lại ngâm vào nước nóng ở 500C trong khoảng thời gian 10 phút hoặc 550C trong khoảng thời gian 5 phút. + Làm sạch giá thể bằng thuốc sát trùng. Nếu mà cần chuyển cây bị bệnh ở chỗ khác về thì giá thể phải được tiến hành xử lý trước đó 2 tuần bằng một số loại thuốc tiệt trùng.

Ngoài các bệnh trên địa lan còn có các bệnh như bệnh muội xám, bệnh héo hoa, bệnh thối rữa vi khuẩn, bệnh vi khuẩnđốm nâu, vi khuẩn thối lá, vết bệnh đốm vòng.