Cách trồng và chăm bón cây măng tây

Cây măng tây có tên khoa học là Asparagus officinalis thuộc họ Lily và có quan hệ với hành, tỏi tây. Đây chính là cây lâu năm được canh tác làm cây bài trí và để lấy măng làm rau ăn. Cây măng tây chứa đựng nhiều vitamin C và folate. 1 bát măng tây nấu chín phục vụ được 1/3 lượng vitamin C và 2/3 lượng folate cho nhu cầu cơ thể con người mỗi ngày. Măng tây cũng có chứa vitamin A, E, amino axit asparagine, kali, phốt pho, và 7-10% lượng sắt cấp thiết cho người. Măng tây có chứa ít năng lượng, một bát măng nấu chín chỉ có 43 ca-lo, thích hợp với người ăn kiêng.

1/ Điều kiện nhiệt độ phù hợp trồng măng tây

Măng tây được xem như là một cây trồng nhiệt đới với khả năng phát triển cả năm, tuy vậy nhiệt độ phát triển tối ưu nhất đối với măng tây là vào ban ngày: 24-26,5 ^oC, buổi tối là 15/5-21 ^oC. Một số loại giống măng tây cần nhiệt độ thấp để có thể trải qua giai đoạn tàn cây, ngủ đông trên ruộng đồng.

2/ Cách chọn giống cây măng tây

Một số loại giống măng tây đạt năng suất cao và toàn cây măng đực của Mỹ như Centennial, Jersey Giant, Jersey King. Các giống này thường hay được ưa thích vì không sinh ra hoa, quả và hạt nên nâng cao năng suất. Một số giống toàn cây măng đực như là: California như là Apollo, Atlas, và UC157 đã đạt năng suất cao và thích hợp với khí hậu nhiệt đới ẩm hơn.

Giống măng tây Atlas

2/ Cách trồng cây măng tây

Cây giống có thể được canh tác hoàn toàn bằng rễ của cây mẹ khoảng 1 năm tuổi. Tuy nhiên, đa số nông dân dùng hạt để ra giống. Cây giống vườn ươm cực kì quan trọng quyết định tới phát triển sinh trưởng và năng suất cây măng sau này, do đó phải hết sức lưu ý chăm sóc thật tốt măng từ thời kỳ cây giống trong vườn ươm trước khi có thể trồng,. Hạt giống được gieo trong giá thể trộn với đất tơi xốp. Loại bỏ các cây yếu chỉ giữ lại các cây khỏe mạnh để ra cây. Cây giống được ươm trong bầu được đưa ra trồng ngoài ruộng đồng trong khoảng 3 tháng sau khi tiến hành gieo.

3/ Chuẩn bị đất trồng và cách chăm sóc cây măng tây

3/1/  Chuẩn bị đất trồng cho cây măng tây

– Cây măng phù hợp với điều kiện nắng và đất tơi xốp, có khả năng thoát nước tốt. Cây cũng có khả năng sống được ở đất có thành phần cơ giới nặng miễn là đất đó thoát nước tốt và mực nước ngầm không vượt khoảng cách 1,2 mét so sánh với bề mặt để tranh úng rễ cây măng. Cây măng tây phù hợp với pH đất từ 6,0-7,5/ Cây không có khả năng chịu được ở đất có tính axit và phát triển không tốt khi pH đất thấp hơn 6,0. Việc giữ cho pH đất ổn định trên ngưỡng 7,0 cũng sẽ làm hạn chế những bệnh nấm gây thối rễthối thân có xuất xứ trong đất.

– Lên luống rộng 60 centimét, trồng cây cách cây là 40-45 centimét. phủ một lớp đất nhẹ, lưu ý tránh phủ lên lá măng và đầu mầm măng, vun đất cao dần khi cây măng phát triển.

Lên luống rộng 60 centimét cho cây măng tây

3/2/ Cách chăm sóc cây măng tây

– Cây măng tây không phải là loại cây cần nhiều nước, cây có khả năng chịu được với nước lợ và đất nhiễm mặn tương đối tốt.

– Cây măng tây có khả năng sống khoảng 15-20 năm và sẽ cho năng suất ngày một tăng nếu được chăm sóc tốt. Vì vậy việc chọn đất thích hợp, ổn định lâu dài và làm đất kỹ tạo môi trường tốt cho rễ măng phát triển khỏe khoắn là nhân tố quan trọng trong việc giữ cho cây măng khỏe, mang lại năng suất ổn định trên ruộng đồng.

Chăm bón cây măng tây

– Măng tây không phải là loại cây cạnh tranh tốt với cỏ. Cỏ phải được làm sạch liên tục, nhất là khi triển khai làm đất xuống giống.

– Dùng vôi để điều chỉnh lại pH đất đạt 7,0 tới 7,5/ Dùng nhiều phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ (nhiều hơn 3 kilogam /m²), phối hợp với phân hóa học NPK (15-15-15) 200 g/m². Toàn bộ được trộn đều với đất trồng khi chuẩn bị đất ra cây giống. Cây măng tây là loại cây lâu năm nên bón lótlân trong suốt quá trình chuẩn bị đất trồng là cực kì quan trọng. Vì lân không dịch chuyển trong đất tới vùng rễ cây như những nguyên tố khác nên nếu dùng lân chỉ để bón thúc cây (bón sau khi tiến hành trồng ) sẽ cực khó để cây có khả năng nhận được lân.

– Lưu ý: phân chuồng dùng phải ở dạng hoai mục, nếu như không cây có khả năng không lấy được dinh dưỡng từ phân.

–  Nói chung, đừng nên thu hoạch ngọn măng trong năm đầu trồng mà để cho cây phát triển tán lá khỏe khoắn từ đấy phát triển bộ rễ, tích lũy đầy đủ dưỡng chất, cây khỏe sẽ ra măng nhiều trong các năm tiếp theo. Nếu thời kỳ cây trước 1 năm tuổi không đủ khỏe khoắn sẽ gây ảnh hưởng lớn tới năng suất chất lượng của măng tây trong các năm tiếp theo.

– Ở các khu vực có mùa đông lạnh sâu, bộ lá măng biến vàng và tàn dần. Ngay lúc này nên cắt tất cả phần bên trên của cây rồi đắp lên phần gốc cây lớp mùn, xác thực vật như lá, thân những cây trồng khác dầy từ 5-7 centimét. Mùa xuân năm tới, những mầm măng sẽ mọc mau chóng và có thể tiến hành thu hoạch hết những mầm măng này khoảng vài tháng trước khi để cây cây mẹ phát triển.

3/3/ Chế độ tưới tiêu cho cây măng tây

– Cây măng tây là loại cây có bộ rễ ăn sâu (25-30 centimét ) nên có thể chịu đựng được môi trường khô hạn cực kỳ tốt. Tuy nhiên thời kỳ cây giống trong năm giai đoạn đầu nên được tưới nhiều nước. Lượng nước tưới phải bảo đảm được ẩm độ của đất ở chiều sâu 20 đến 25 centimét. Sau năm thứ nhất, bộ rễ của măng tây sẽ phát triển sâu xuống đất nên không cần nhiều nước tưới. Lượng nước tưới chỉ cần làm ướt lớp đất sâu 6-8 centimét là đủ.

4/ Cách bón phân và trồng trọt cây măng tây

– Một trong các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển và năng suất cây măng tây những năm tiếp theo đó chính là việc làm đất kỹ, bón lót đầy đủ phân chuồng hoai mục và phân lân. Trong thời kỳ sinh trưởng của cây, phải bón thúc với lượng phân hóa học khoảng 50 g/ m² sẽ bảo đảm cho cây sinh trưởng khỏe khoắn. Luôn lưu ý pH của đất thường sẽ bị thay đổi sau rất nhiều lần bón phân hóa học, do đó cần điều chỉnh lại pH thích hợp bằng phương pháp sử dụng vôi. Tuy vậy cần bảo đảm pH của đất lúc đầu trước khi có thể trồng, phải được điều chỉnh trên 7,0.

– Nên dùng những lớp phủ bằng xác thực vật khác để ngăn ngừa cỏ mọc và cũng nâng cao năng suất măng tây.

5/ Thu hoạch cây măng tây

– Bắt đầu thu hoạch khi măng tây được tối thiểu từ 1 năm tuổi. Năng suất thu hoạch sẽ tăng dần và ổn định kể từ năm thứ 3 trở đi. Việc thu hoạch cây măng dưới 1 tuổi sẽ gây mất lực của cây sau này, cây suy giảm và không nối dài được tuổi thọ. Măng non được thu hoạch khi đạt chiều dài từ 20 – 25 centimét. Măng được cắt tiếp đến nên được bảo quản trong hoàn cảnh lạnh (1-3 ^oC) độ ẩm cao (90-95%) để duy trì chất lượng.

Thu hoạch măng tây

– Khu vực có thời tiết nóng số lần thu hoạch trên mùa vụ sẽ nhiều hơn khu vực có thời tiết lạnh do cây măng ở vùng có thời tiết nóng không trải qua giai đoạn nghỉ đông (tàn ruộng vào mùa thu để nghỉ trong thời điểm mùa đông lạnh). Cách thức thu hoạch măng tây cũng khác nhau bao gồm hai cách cụ thể là:

+ Cách 1: Cắt đồng ruộng loạt: thường hay được thực thi ở các nơi có thời tiết lạnh. Trước khi mùa đông tới phải dừng tưới nước 1 tháng để kịch thích quá trình nghỉ đông. Trong khoảng thời gian đó, những tán cây sẽ biến vàng và chết dần.

Sau gần một tháng để khô hạn, cắt tất cả phần thân lá bên trên ruộng măng tây (cắt sát mặt đất) tiếp đến dùng phân NPK giầu lân bón xung quanh gốc. Dùng phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ đắp tất cả phần gốc bị cắt của từng bụi măng tây, đắp dày khoảng 5-7 centimét. Tiếp đến trở lại tưới nước như bình thường.

Việc xử lý ruộng theo cách đó sẽ kích thích làm tăng khả năng nảy mầm của măng mới và có thể tiến hành thu hoạch măng bằng phương pháp cắt sát hơi thấp hơn mặt đất. Măng con mọc cực kỳ nhanh và có thể đạt được độ dài 20-22 centimét trong một ngày ở nhiệt độ 26-31 ^oC. Trong hoàn cảnh này, mầm măng nên được thu hoạch mỗi ngày trước khi bị già không thể ăn được.

Thời gian cho thu hoạch theo biện pháp này nối dài khoảng 5-6 tuần, tiếp đến ngừng thu để cho măng phát triển thân lá và tiếp tục tích lũy dinh dưỡng xuống bộ rễ trong vòng 5-6 tháng. Lần thu thứ hai ai cũng nối dài khoảng 5-6 tuần. Biện pháp này sẽ cho 2 lần thu hoạch trong một mùa vụ (1 năm) với thời gian cho thu hoạch mỗi lần nối dài 6-8 tuần. Nếu có đủ cây trên ruộng, chúng ta có thể điểu chỉnh thời gian thu hoạch lệch nhau để việc thu hoạch măng tây được diễn ra cả năm.

+ Cách 2: Biện pháp để cây mẹ: thường hay được dùng ở khu vực có thời tiết nóng (nhiệt đới).

Sau một tháng dừng tưới nước, tất cả phần thân lá trên ruộng đồng đã biến màu và chết dần bị cắt bỏ.

Phân hóa học NPK và phân chuồng được bón giống như cách 1 và tưới nước trở lại như bình thường. Ba mầm măng giai đoạn đầu được để cho phát triển tạo thành cành và lá để có khả năng làm nhiệm vụ quang hợp, tổng hợp dinh dưỡng nuôi rễ, phục vụ cho các đợt thu hoạch măng liên tục tiếp đến.

Trong khoảng thời gian để cây mẹ cần bón thúc phân NPK 15-15-15 để cây mẹ phát triển bộ lá và cành 1 cách khỏe khoắn. Chu kỳ này lại lập lại sau 4-5 tháng.

Thời gian thu hoạch của biện pháp này cũng có thể thay đổi lệch nhau nếu có đủ cây trên ruộng đồng để việc thu hoạch măng diễn ra trong suốt 1 năm.