Cách chăm sóc măng cụt: Tỉa cành, tạo tán cho măng cụt

1/ Định hình tán cây măng cụt

Khi cây bắt đầu trồng đến khi ra bông quả, hoạt động đa số là tạo bộ rễ, tạo thành thân chính và bộ khung cành lá. Tuy vậy, nếu để cây tự phát triển thì những cành không đồng đều nhau, cành khỏe, cành yếu. Cành yếu bị che khuất nên không có trái, còn cành khỏe lại mang quá nhiều quả vừa bị kiệt sức, tác động chất lượng vừa dễ bị gẫy đặc biệt khi gió lớn.

Ngoài ra, theo thời gian một vài bộ phận cành lá đã già che lấp những bộ phận cành lá non, hoặc các cành bị sâu hại, hạ hoặc mất khả năng cho trái nữa nếu như không được cắt tỉa thì sẽ gây ảnh hưởng nhiều đến năng suất của cây và chất lượng của quả.

Cây phải có bộ khung cành khỏe, phân phối đều trong tán thì mới có thể đem một khối lượng trái lớn được.

Tỉa cành, tạo tán cho măng cụt

Dạng hình cây măng cụt chuẩn

+ Có 1 thân chính khỏe và mọc thẳng;

+ Có 4 – 5 cành cấp 1;

+ Cành cấp 1 giai đoạn đầu được lưu lại cách mặt đất tối thiểu từ 5 centimét ;

+ Những cành mọc đều những hướng;

+ Tán lá tròn đều, hài hòa.

Muốn vậy thì ta phải tiến hành xử lý cắt tỉa.

* Các điểm quan trọng cần chú ý khi đốn tỉa:

– Phải kiểm tra theo dõi liên tục vườn cây để can thiệp kịp lúc.

– Đốn tạo hình phải làm sớm ngay từ vườn ươm. Khi cây chưa có hoa quả, cần cắt bỏ các cành vô ích, mọc sai vị trí ngay từ khi còn nhỏ để giúp tránh cây mất sức và để dành được dinh dưỡng cho cây.

– Đốn khi cây cho trái quan trọng đặc biệt là sau khi tiến hành thu hoạch, cắt bỏ các cành già yếu, sâu hại, các cành bị oằn gãy do mang quả quá nặng… và giữa mùa mưa cũng cần phải cắt bỏ các cành vượt che lấp ánh sáng.

– Khi đốn phải xác định ở mỗi cây, đốn nhẹ, nặng, hay trung bình.

– Khi cây ra quá nhiều quả, nên bẻ bớt để gia nâng cao chất lượng quả (quả lớn, đồng đều và đẹp mã hơn) và đặc biệt là giữ cho cây khỏe mạnh không sớm kiệt sức.

– Cây măng cụt trồng bằng cách nhân giống vô tính thường cho nhiều nhánh mọc dày gần mặt đất, vậy nên cần tạo hình cho cây trong các năm đầu.

Ngay sau khi tiến hành trồng chú ý chọn giữ một thân chính mọc thẳng. Sau khi những cành bên mọc ra, chọn lưu lại một vài cành tốt làm giàn, loại bỏ những cành còn lại. Nên chọn những cành hợp với trục thân chính một góc khoảng 45 – 90o. Trong khoảng thời gian cây tiếp tục phát triển, những cành giàn lúc đầu cũng tiếp tục được chọn lại và loại bỏ những cành mới mọc xen kẻ giữa những cành giàn.

– Tỉa bỏ các cành mọc thấp hơn 1m tính từ mặt đất để hạ bớt sự gây hại của bệnh chảy mủ gốc. Những cành mọc khít nhau cũng cần loại trừ. Tỉa bỏ các cành sườn nhỏ yếu mọc ra từ các cành lớn phía bên trong tán, các cành mọc thẳng đứng, để hỗ trợ cây được thoáng, thụ phấn dễ dàng và quả phát triển tốt hơn. Liên tục loại bỏ các nhánh sâu hại, khô chết và giập gãy.

2/ Tỉa cành măng cụt

2/1/ Xác định những cành nhánh cần tỉa bỏ

– Cành vượt mọc đứng, cành phía bên trong tán;

– Cành ốm yếu, cành bị sâu hại ;

– Cành mọc quá gần mặt đất;

– Cành mọc đan chéo nhau;

– Cành già mất khả năng cho trái ;

– Cành ở ngoài tán…

2/2/ Xác định vị trí cắt cành

– Cắt chồi thường mọc từ gốc ghép;

– Cắt toàn bộ những cành mọc cách mặt đất ≤ 50 centimét ;

– Giữ lại những cành trên thân chính cách nhau 30 centimét, còn các cành khác mọc ra trên thân chính thì hãy cắt bỏ;

– Cùng một vị trí trên cây nếu có 2 cành mọc ra thì để 1 cành còn cắt bỏ 1 cành;

– Tỉa bỏ hết cành vượt mọc đứng phía bên trong tán, cành ốm yếu, bị sâu hại, cành mọc quá gần mặt đất để cây phát triển tốt;

– Cắt ngọn măng cụt khi cây cao trên 8m, cắt ở vị trí 6m – 6,5 m (cách ngọn 1,5 – 2m).

2/3/ Chuẩn bị vật dụng cắt cành

– Kéo cắt cành loại nhỏ

Chuyên sử dụng để cho cắt cành, sạch sẽ, không rỉ sét, lưỡi cong, có tay cầm, có lò so trợ lực để cắt những cành nhỏ, gần vị trí đứng thao tác.

Kéo cắt cành loại nhỏ

– Cưa cầm tay: Đòi hỏi lưỡi cưa phải sắc, sạch (không bị rỉ sét), răng cưa đều, sử dụng để cắt các cành mà kéo không cắt được.

Nếu cắt thân lớn, sử dụng cưa có răng lớn, đường mở răng rộng để dễ dàng thao tác.

Cưa cắt cành

– Kéo cắt cành loại cán dài: Sử dụng để cắt các cành ở phía trên cao.

 

Kéo cắt cành loại cán dài

2/4/ Tiến hành xử lý cắt cành

 

– Khi ở giai đoạn cây con,

tỉa cành
mọc dầy đặc, cành vượt, cành đan chéo nhau… để tạo cho cây có tán thoáng đãng và hài hòa sau này.

 

– Khi cây đã cho trái vào mỗi cuối vụ quả,

cắt tỉa cành
bị sâu hại, cành già mất khả năng cho trái, cành vô hiệu phía bên trong tán cây.

 

Cắt cành vô hiệu

 

Nổi bật là, tỉa ngắn lại 1 đoạn 30 – 40 centimét cho các cành ở mặt ngoài tán nhằm hỗ trợ tán cây không giao nhau đồng thời kích thích cây ra đọt nhanh và hàng loạt hơn,…

 

Việc tỉa cành ngoài tán được thực thi sao cho tán cây trở thành bằng phẳng (không lồi lõm), không có cành bị che khuất để đảm bảo chất lượng của quả. Vậy nên, không cần thiết phải cắt một đoạn 30 – 40 centimét cho mỗi cành, trong trường hợp có thể phải cắt một đoạn > 40 centimét hoặc < 30 centimét.

 

Tỉa cành phải tiến hành xử lý ngay sau đợt

bón phân
lần 1 và phải làm xong trong 1 tuần (1 tuần sau khi tiến hành

bón phân
) để hỗ trợ cây có đủ dưỡng chất mọc chồi khỏe và hàng loạt.

 

Chú ý:

Cây măng cụt
có cành lớn nhưng lại cực kỳ giòn và dễ gãy, khi

cây măng
cụt mang quả nhánh thường có tình trạng quằn xuống, thỉnh thoảnh thấy phần nhánh bên trên bị bung vỏ qua nhiều vụ, nhánh bị gãy hoặc bị khô đi, vậy nên ở cây có cành phát triển tốt cần phải sử dụng dây nylon chắc để kéo cành lên, nhằm né gãy nhánh, hư cành, bằng phương pháp cột một đầu dây vào cành và đầu còn lại cột vào thân cây chính. Việc treo cành là cấp thiết nhất là trong thời điểm mùa mưa bão trong giai đọan cây mang quả và trong vụ thu hoạch.

 

2/5/ Dọn dẹp vệ sinh vết cành

 

Gọt nhẵn vết cắt, quét sơn, vôi hoặc một trong các loại thuốc trừ nấm cho vết cắt có đường kính ≥ 1 centimét. Hoặc có thể sủ dụng băng keo nilon cuốn vết cắt cành lại cho nước và sâu hại không tấn công vào vết thương.

 

Nếu cắt ngọn để khống chế

chiều cao cây
: Quét hỗn hợp Agri-fos + Mancozeb để phòng bệnh và sử dụng vỏ chai thuốc cắt đôi rồi úp lên vết cắt.

 

2/6/ Chăm sóc, đánh giá sau khi cắt tỉa

 

– Sau khi đốn tỉa cành cần phối hợp vệ sinh

làm cỏ
, thu gom các cành vừa đốn đem xử lý đốt bỏ để hạ nguồn sâu, bệnh phát tán cho vụ sau.

– Cây sau cắt tỉa cực kỳ dễ bị nhiễm

bệnh xì mủ thân
,

thối rễ
làm chết cây, nên phun thuốc để phòng bệnh xẩy ra.

–

Bón phân
và tưới nước hỗ trợ cây nhanh khôi phục, có thể sủ dụng

phân bón
gốc hoặc

phân bón lá
.

 

– Thăm nom vườn liên tục để phát hiện sâu hại gây bệnh sớm cũng như những cành mới mọc ra sai vị trí thì tiếp tục cắt tỉa.

 

3/ Tạo tán cho măng cụt

 

– Khi ở giai đoạn cây con đừng nên tỉa bỏ ngọn cây.

 

– Nên tỉa bỏ các cành dày đặc, cành vượt, cành đan chéo nhau trên thân cây.

 

– Tuyển chọn lại 5 – 6 cành phân bổ đều theo những hướng, cách nhau 30 centimét. Cành thứ nhất cách mặt đất 50 – 80 centimét, nên theo định hướng tạo dáng cây có một bộ khung cơ bản thoáng đãng

 

– Thời kỳ cây còn nhỏ hoặc mới phát triển từ cành ghép, gốc ghép cần

tạo tán
để cây có một thân chính chắc chắn, một khung tán vững vàng và phân bổ đều trong không gian.

 

Trong số đó, thường có thân chính, cành cấp 1, cành cấp 2, cấp 3, và những nhánh kết hợp cùng nhau 1 cách hài hoà để tận dụng nhiều nhất nguồn năng lượng mặt trời và nguồn

dinh dưỡng
lấy từ đất nhằm cho trái sớm và có sản lượng cao.

Măng cụt không để giao tán

Chú ý: Với cây măng cụt không nên để tán cây giao nhau, cần phải thu nhỏ tán cây hỗ trợ cây ra đọt nhanh, nhiều và hàng loạt bằng phương pháp tỉa ngắn lại 1 đoạn 30 – 40 centimét cho các cành ở mặt ngoài tán.