Cách chăm sóc cây sầu riêng: Tỉa cành, tạo tán cho cây sầu riêng

1/ Định hình tán cây

Khi cây bắt đầu trồng đến khi ra bông quả, hoạt động đa số là tạo bộ rễ, tạo thành thân chính và bộ khung cành lá. Tuy vậy, nếu để cây tự phát triển thì những cành không đồng đều nhau, cành khỏe, cành yếu. Cành yếu bị che khuất nên không có trái, còn cành khỏe lại mang quá nhiều quả vừa bị kiệt sức, tác động chất lượng vừa dễ bị gẫy đặc biệt khi gió lớn.

Ngoài ra, theo thời gian một vài bộ phận cành lá đã già che lấp những bộ phận cành lá non, hoặc các cành bị sâu hại, hạ hoặc mất khả năng cho trái nữa nếu như không được cắt tỉa thì sẽ gây ảnh hưởng nhiều đến năng suất của cây và chất lượng của quả.

Khi cây có bộ khung cành khỏe, phân phối đều trong tán mới có thể đem một khối lượng trái lớn được.

Trước tỉa cành               Sau tỉa cành

Tỉa cành, tạo tán cho sầu riêng

Dạng hình cây sầu riêng chuẩn

+ Có 1 thân chính khỏe và mọc thẳng;

+ Có 4 – 5 cành cấp 1;

+ Cành cấp 1 giai đoạn đầu được lưu lại cách mặt đất tối thiểu từ 5 centimét ;

+ Những cành mọc đều những hướng;

+ Tán lá tròn đều, hài hòa.

-> Muốn vậy thì ta phải tiến hành xử lý cắt tỉa.

* Ích lợi của tỉa cành, tạo tán

– Đốn tỉa là bỏ bớt cành lá thừa, hạ khả năng quang hợp nhưng lại che lấp ánh sáng của những cành, lá non đang phát triển mạnh nên giúp vườn cây phân phối đều ánh sáng qua đó nâng cao sự hiệu quả quang hợp. Quang hợp tốt sẽ tổng hợp được đông đảo chất hữu cơ, đường, bột, chất béo và cả chất đạm nâng cao sản lượng và chất lượng sản phẩm.

– Tỉa cành, tạo tán vừa phân phối lại ánh sáng vừa phát quang các nơi rậm rạp, làm mất đi nơi ở tuyệt vời cho sâu hại phát triển và khi phun thuốc để xử lý sâu hại hay bổ sung dưỡng chất hoặc điều tiết sự ra bông quả vụ cũng dễ dàng trùm kín tất cả tán cây.

– Tỉa cành, tạo tán cũng hỗ trợ tạo cho cây bộ khung cành khỏe, phân phối đều trong tán cây để có thể đem một khối lượng trái lớn.

– Cắt bỏ bớt các cành vượt phát triển mạnh nhưng không cho trái nên lấy đi nhiều dưỡng chất của cây mà dường như không cho sản phẩm cũng là mục đích của việc đốn tỉa, đồng thời khi tạo hình tán cây có những cành đều nhau sẽ ra bông, kết quả tập trung, tăng sản lượng và chất lượng của quả đồng đều.

– Trong một vài trường hợp như vườn cây đã già cỗi, sản lượng thấp cũng phải đốn hồi phục để cải tạo lại khả năng cho trái ; Đốn hồi phục cũng có thể thực thi để ghép một giống mới vào thay thế giống đã bị lỗi thời không có thị trường tiêu thụ…

Tán cây sầu riêng qua những thời kỳ sinh trưởng

– Cây non – Đốn tạo hình: Hoạt động của bộ rễ mạnh hơn hoạt động của bộ lá, chỉ đốn cực kỳ ít.

– Cây đã phát triển hoàn chỉnh: Hoạt động của bộ rễ và bộ lá hài hòa, đốn nhẹ cho thoáng.

– Cây già: Đất kiệt, bộ rễ yếu, bộ lá nhiều, đốn nhiều phối hợp bón phân.

* Các điểm quan trọng cần chú ý khi đốn tỉa:

– Phải kiểm tra theo dõi liên tục vườn cây để can thiệp kịp lúc.

– Đốn tạo hình phải làm sớm ngay từ vườn ươm. Khi cây chưa có hoa quả, lưu ý không quá nhiều, chỉ ngắt đi các nụ, mầm non, bấm ngọn và cắt bỏ các cành vô ích, mọc sai vị trí ngay từ khi còn nhỏ để giúp tránh cây mất sức và để dành được dinh dưỡng cho cây.

– Đốn khi cây cho trái quan trọng đặc biệt là sau khi tiến hành thu hoạch, cắt bỏ các cành già yếu, sâu hại, các cành bị oằn gãy do mang quả quá nặng… và giữa mùa mưa cũng cần phải cắt bỏ các cành vượt che lấp ánh sáng.

– Khi đốn phải xác định ở mỗi cây, đốn nhẹ, nặng, hay trung bình.

– Khi cây ra quá nhiều quả, nên bẻ bớt để gia nâng cao chất lượng quả (quả lớn, đồng đều và đẹp mã hơn) và đặc biệt là giữ cho cây khỏe mạnh không sớm kiệt sức.

– Cây sầu riêng trồng bằng cách nhân giống vô tính thường cho nhiều nhánh mọc dày gần mặt đất, vậy nên cần tạo hình cho cây trong các năm đầu. Ngay sau khi tiến hành trồng chú ý chọn giữ một thân chính mọc thẳng.

Sau khi những cành bên mọc ra, chọn lưu lại một vài cành tốt làm giàn, loại bỏ những cành còn lại. Nên chọn những cành hợp với trục thân chính một góc khoảng 45 – 900. Trong khoảng thời gian cây tiếp tục phát triển, những cành giàn lúc đầu cũng tiếp tục được chọn lại và loại bỏ những cành mới mọc xen kẻ giữa những cành giàn.

– Tỉa bỏ các cành mọc thấp hơn 50 centimét tính từ mặt đất để hạ bớt sự gây hại của bệnh chảy mủ gốc. Những cành mọc khít nhau cũng cần loại trừ.

– Tỉa bỏ các cành nhỏ yếu mọc ra từ các cành lớn phía bên trong tán, các cành mọc thẳng đứng, để hỗ trợ cây được thoáng, thụ phấn dễ dàng và quả phát triển tốt hơn. Liên tục loại bỏ các nhánh sâu hại, khô chết và giập gãy.

2/ Tỉa cành sầu riêng

2/1/ Xác định những cành nhánh cần tỉa bỏ

– Cành mọc đứng, cành phía bên trong tán;

– Cành ốm yếu, cành bị sâu hại ;

– Cành mọc quá gần mặt đất.

Nên lưu lại:

– Cành khoẻ mạnh;

– Cành ở độ cao 1m so sánh với mặt đất (khi cây cho trái ).

2/2/ Xác định vị trí cắt cành

– Cắt chồi thường mọc từ gốc ghép;

– Cắt toàn bộ những cành mọc cách mặt đất ≤ 50 centimét ;

– Giữ lại những cành trên thân chính cách nhau 30 centimét, còn các cành khác mọc ra trên thân chính thì hãy cắt bỏ;

– Cùng một vị trí trên cây nếu có 2 cành mọc ra thì để 1 cành còn cắt bỏ 1 cành;

– Tỉa bỏ hết cành vượt mọc đứng phía bên trong tán, cành ốm yếu, bị sâu hại, cành mọc quá gần mặt đất để cây phát triển tốt;

– Cắt ngọn sầu riêng khi cây cao trên 7m, cắt ở vị trí 5 m – 5,5 m (cách ngọn 1,5 – 2m).

2/3/ Chuẩn bị vật dụng cắt cành

– Kéo cắt cành loại nhỏ: Chuyên sử dụng để cho cắt cành, sạch sẽ, không rỉ sét, lưỡi cong, có tay cầm, có lò so trợ lực để cắt những cành nhỏ, gần vị trí đứng thao tác.

Kéo cắt cành loại nhỏ

– Cưa cầm tay: Đòi hỏi lưỡi cưa phải sắc, sạch (không bị rỉ sét), răng cưa đều, sử dụng để cắt các cành mà kéo không cắt được. Nếu cắt thân lớn, sử dụng cưa có răng lớn, đường mở răng rộng để dễ dàng thao tác.

Cưa cắt cành

– Kéo cắt cành loại cán dài: Sử dụng để cắt các cành ở phía trên cao.

Kéo cắt cành loại cán dài

2/4/ Tiến hành xử lý cắt cành

– Trong thời kỳ kiến thiết cơ bản:

Khi cây nhỏ chỉ để 1 ngọn, tỉa bỏ hết chồi gốc, cắt hết cành mọc ra từ gốc ghép (chỉ thực thi năm giai đoạn đầu, sau sẽ hết), cành giai đoạn đầu để cách mặt đất > 50 centimét, tiếp đến để những cành nhỏ trên thân chính cách nhau từ 8 – 10 centimét, khi cây lớn khoảng cách đừng nên dưới 30 centimét.

Tỉa bỏ hết cành vượt mọc đứng phía bên trong tán, cành ốm yếu, bị sâu hại, cành mọc quá gần mặt đất để cây phát triển tốt.

Nếu trên một cây có 2 cành mọc cùng 1 vị trí thì cắt đi 1 cành.

Không cắt ngọn cây sầu tiêng vì tự nó đã có dạng hình tháp. Nhưng nếu sầu riêng quá cao (vượt quá 7 m) thì cắt bỏ từ 1,5 – 2 m tính từ đỉnh ngọn trở xuống.

Khi cắt cành thực thi vào các ngày trời nhiều mây để giúp tránh nắng làm cháy vỏ các cành nằm ở phía trên.

– Trong thời kỳ kinh doanh: Sầu riêng ra bông kết quả trên thân chính, ở trên cành (bao gồm cả cành lớn và cành nhỏ), không ra bông ở ngọn cây. Do đó chỉ giữ lại cành khoẻ mạnh, cành mọc ngang ở độ cao 1 m so sánh với mặt đất. Ở thời kỳ này có thể chia làm 3 lần cắt tỉa trong năm:

• Lần 1: Sau khi thu hoạch, cắt bỏ cành khô, cành bị nhiễm bệnh, ốm yếu, cành bị kiệt sức vì đã ra nhiều quả.
• Lần 2: Cắt tỉa vào tháng 8 – 9, trước khi bón phân lần thứ 2, cắt bỏ các cành vượt, cành bệnh, cành khô, cành rết (cành có rất nhiều cành con hai bên), khiến cho thoáng đãng, nhiều ánh sáng, cắt tỉa xong mới bón phân.
• Lần 3: Vào thời gian cây cho trái bằng quả quýt, cắt tỉa lần này phối hợp với tỉa quả để dồn sức cho các quả còn lại.

Công tác tỉa cành tạo tán cần phải được triển khai liên tục, thường xuyên mới có thể tạo được cây sầu riêng có bộ tán thoáng đãng hài hòa.

Cắt tỉa cho sầu riêng đang ra trái

2/5/ Dọn dẹp vệ sinh vết cắt

Gọt nhẵn vết cắt, quét sơn, vôi hoặc một trong các loại thuốc trừ nấm cho vết cắt có đường kính ≥ 1 centimét. nbsp;Hoặc có thể sủ dụng băng keo nilon cuốn vết cắt cành lại cho nước và sâu hại không tấn công vào vết thương.

Nếu cắt ngọn để khống chế chiều cao cây: Quét hỗn hợp Agri-fos + Mancozeb để phòng bệnh và sử dụng vỏ chai thuốc cắt đôi rồi úp lên vết cắt.

Quét sơn cho vết cắt

2/6/ Chăm sóc, đánh giá sau khi cắt tỉa

– Sau khi đốn tỉa cành cần phối hợp vệ sinh làm cỏ, thu gom các cành vừa đốn đem xử lý đốt bỏ để hạ nguồn sâu, bệnh phát tán cho vụ sau.

– Cây sau cắt tỉa cực kỳ dễ bị nhiễm bệnh xì mủ thân, thối rễ làm chết cây, nên phun thuốc để phòng bệnh xẩy ra.

– Bón phân và tưới nước hỗ trợ cây nhanh khôi phục, có thể sủ dụng phân bón gốc hoặc phân bón lá.

– Thăm nom vườn liên tục để phát hiện sâu hại gây bệnh sớm cũng như những cành mới mọc ra sai vị trí thì tiếp tục cắt tỉa.

3/ Tạo tán cho sầu riêng

– Khi ở giai đoạn cây con đừng nên tỉa bỏ ngọn cây. Nên tỉa bỏ các cành dầy đặc, cành vượt, cành đan chéo nhau trên thân cây.

– Tuyển chọn lại 4 – 5 cành phân bổ đều theo những hướng, cách nhau 30 centimét. Cành thứ nhất cách mặt đất 50 – 80 centimét, nên theo định hướng tạo dáng cây có một bộ khung cơ bản thoáng đãng.

Mô hình tán cây sầu riêng

– Ở thời kỳ kinh doanh, nếu cây quá cao (lớn hơn 7 m) thì hãy cắt ngọn để hảm bớt chiều cao thuận lợi cho chu trình chăm sóc, thu hoạch (cắt tại vị trí cách gốc 5 – 5,5 m).