Cách chăm sóc cây măng cụt: Tưới và tiêu nước cho măng cụt

1/ Xác định nhu cầu nước của cây

Măng cụt là loại cây có mong muốn nước rất rộng lớn, đồng thời do hệ thống rễ cây không có lông hút và phát triển kém nên rễ măng cụt khi tiếp xúc với đất khó hút nước do đó cần phải tưới nước liên tục, nhất là trong thời kỳ cây giống và cây đang mang quả.

Cây măng cụt không thể phát triển sinh trưởng tốt ở vùng quá khô hay quá ẩm. Cây đòi hỏi lượng mưa thấp nhất phải đạt 1/270 mm/năm, phân bổ đều trong năm và không có mưa ở thời kỳ cây mang quả. Tuy vậy, mỗi thời kỳ phát triển nhu cầu nước cũng khác nhau:

– Thời kỳ kiến thiết cơ bản:

+ Cần phải tưới đủ ẩm.

+ Thiếu hụt nước cây có khả năng chết héo, lá cháy khô, còi cọc, ốm yếu.

+ Thừa nước rễ không phát triển được hoặc có khả năng bị chết thối.

Cây măng cụt bị thiếu hụt nước ở thời kỳ cây giống

Vào thời kỳ này nhu cầu về độ ẩm của cây măng cụt là 65 – 80% ẩm độ nhiều nhất.

Ở thời kỳ mới trồng nếu tưới kịp lúc và đầy đủ, cây giống sẽ nhanh bén rễ, phát triển xanh tốt.

Măng cụt mới trồng

– Thời kỳ kinh doanh:

+ Trước khi ra bông đòi hỏi độ ẩm thấp.

+ Khi đã đậu trái, đặc biệt khi trái lớn nhanh đòi hỏi độ ẩm cao nếu thiếu hụt nước quả sẽ bị rụng, quả nhỏ, gây giảm chất lượng cũng như sản lượng.

+ Thừa nước: Ức chế hoạt động của rễ, rụng hoa, rụng quả.

Măng cụt được tưới nước đầy đủ cho trái tốt

Thời kỳ này ẩm độ đất mà cây đòi hỏi là 70 – 90%. Khi quả sắp chín, đòi hỏi về độ ẩm lại thấp (khoảng 50 – 60%). Nếu độ ẩm cao sẽ gây giảm chất lượng của quả và quả chín muộn.

Vậy nên, cần phải tưới nước cách ngày cho cây nhất là ở thời kỳ sau khi trổ bông và thời kỳ mang quả.

2/ Tưới nước cho măng cụt

2/1/ Xác định thời gian tưới nước cho cây

a. Thời kỳ cây giống:

Phải tưới đầy đủ nước nhất là trong các tháng mùa khô nóng để hỗ trợ cây mạnh khoẻ, nhanh phát triển. Tuy vậy nếu cây giống bị ngập úng sẽ chết nên cần lưu ý thoát nước tốt cho vườn cây.

b. Thời kỳ cây ra bông và mang quả:

– Cần phải tưới nước cách ngày cho cây nhất là lúc sau khi cây trổ bông, đậu trái giúp hoa phát triển tốt, đậu trái nhiều và quả nhanh phát triển.

– Trong thời kỳ cây mang quả nên lưu ý tưới đều vừa đủ ẩm, tránh trường hợp vườn quá khô lại quá ướt không bình thường sẽ đưa tới hiện tượng rụng trái non.

– Khi quả măng cụt hết giai đọan phát triển quả thì ngưng tưới nước, hạ mực thủy cấp trong mương và phối hợp với việc đậy gốc khi có mưa nhiều sẽ hạ đi hiện tượng mủ quả và sượng quả măng cụt.

2/2/ Tưới nước

Bước 1/ Xác định ẩm độ đất đối chiếu với nhu cầu của cây

Sử dụng máy đo ẩm độ nbsp;hoặc sử dụng tay kiểm tra ẩm độ đất trong mỗi thời kỳ phát triển sinh trưởng của cây măng cụt để xác định lượng nước tưới cũng như biện pháp tưới thích hợp.

Cách đo ẩm độ bằng máy:

+ Cắm đầu đo xuống đất sao cho 3 vòng kim loại của đầu đo ngập trong đất, nhấn nút trắng.

+ Đọc chỉ số đo ẩm độ theo kim chỉ trên màn hình (thang đo phía dưới tương ứng từ 10 – 80% ẩm độ ).

Giản đơn nhất là để ý tầng đất mặt và độ cương nước của cành lá, nhất là ở những bộ phận non. Dễ để ý nhất là thời gian giữa trưa, khi cây thoát hơi nước nhiều nhất và nếu đất thiếu ẩm thì lá dễ héo.

Nếu ẩm độ đất nhỏ hơn đòi hỏi của cây thì phải tiến hành xử lý tưới nước. Ví dụ: Thời kỳ cây giống mà ẩm độ đất là 50% thì phải tưới ngay để đưa ẩm độ lên 65 – 80%… Nhưng nếu thời kỳ chín mà ẩm độ đất là 80% thì phải tiêu nước ngay.

Bước 2/ Chọn biện pháp tưới nước

Tưới nước là giải pháp kỹ thuật quan trọng tác động lớn đến chất lượng và năng suất kinh doanh cây măng cụt. Dựa theo điều kiện cụ thể mà chọn biện pháp tưới thích hợp. Sau đây chính là một vài biện pháp tưới nước cho cây măng cụt:

1, Tưới bằng thùng, xô (tưới thủ công): Sử dụng thùng, xô tưới nước… cho từng gốc măng cụt.

Biện pháp này cực kỳ giản đơn, chỉ cần cho nước vào hệ thống mương trong vườn và sử dụng các vật dụng giản đơn như xô, thùng tưới hay vật dụng tự chế để tưới đủ ẩm cho măng cụt.

Tưới nước cho măng cụt bằng cách thủ công

2, Tưới bằng dây mềm (tưới bán thủ công): Sử dụng ống nhựa mềm có gắn bơm tưới để xịt nước vào gốc cây.

 

Đối với biện pháp tưới bằng dây mềm thì cần chuẩn bị máy bơm, hệ thống điện, đường ống dẫn nước và dây tưới.

Tưới nước cho măng cụt bằng dây mềm

Cách lắp đặt:

 

– Lắp đặt hệ thống điện;

 

– Đặt máy bơm ở ngoài vườn trồng;

 

– Đặt đường ống dẫn nước đến khu vực cần phải tưới ;

 

– Nối ống dây mềm với đường ống dẫn nước đến

cây cần
phải tưới.

 

Nói chung, tưới thủ công và bán thủ công cực kỳ dễ thực thi nhưng tốn không ít công sức và khó có thể vận dụng trên diện tích lớn.

 

3, Tưới từng giọt (chi tiết tham khảo ở bài

cách

tưới và tiêu nước cho sầu riêng

).

Tưới từng giọt thấm dần dần vào trong chất đất, đi ngay vào hệ thống rễ, không phí nước vào các khu vực không có sự phát triển.

Do nước chỉ tưới ngay vùng có rễ nên lượng nước ít hơn, nhưng lại luôn giữ được lượng nước ổn định, ít mất nước do gió và nắng.

 

Dòng nước chảy cực kỳ chậm và dùng hiệu quả qua hệ thống tưới từng giọt cho phép tưới trên diện rộng hơn so sánh với biện pháp truyền thống từ cùng một nguồn nước. Ngoài ra, tưới từng giọt không cần áp suất lớn để có thể cung cấp nước, ngăn ngừa

cỏ dại
.

 

Thông qua hệ thống tưới từng giọt

phân bón
có thể được cung ứng liên tục cho cây với lượng nhỏ nên hiệu suất dùng sẽ cực kỳ cao, từ đấy cũng tiết kiệm được

phân bón
và công lao động.

 

Nếu có khả năng đầu tư thì với cây măng cụt tưới nước theo biện pháp này cực kỳ tốt.

 

4, Tưới rãnh:

 

Là biện pháp tưới nước để nước chảy theo những rãnh được thiết kế giữa những hàng cây. Nước được thấm dần vào trong đất và cung ứng cho cây măng cụt.

 

Kỹ thuật tưới nước
này tiết kiệm và chủ động được nước tưới cho vườn cây, lớp đất mặt vẫn tơi xốp, không bị dí chặt, cấu tạo đất vẫn giữ vững, đất không bị bào mòn, dưỡng chất không bị rửa trôi.

 

Nhưng tưới theo kiểu này lãng phí một phần nước ở cuối rãnh tưới; gặp khó khăn trong việc vận chuyển công cụ sản xuất qua rãnh; phải kinh phí tương đối lớn nhân công và thời gian cho việc cải tạo những rãnh nước.

 

Bước 3/ Chuẩn bị nguồn nước, trang thiết bị, vật dụng và vật tư tưới nước

– Nguồn nước tưới: Sông, hồ, kênh mương, đập hay nước giếng… Bảo đảm nước không bị lây nhiễm mặn hay phèn.

Chú ý: Không tưới nước bị lây nhiễm độc từ những nhà máy, đơn vị sản xuất hoặc nước thải từ khu công nghiệp.

 

Mương lấy nước vào vườn măng cụt

 

– Chuẩn bị trang thiết bị vật dụng tưới nước: Cuốc (hoặc leng), thùng tưới, máy bơm nước, giàn tưới phun, đường ống dẫn nước…

 

– Vật tư: Dầu, xăng, mỡ…

Bước 4/ Tiến hành xử lý tưới nước cho măng cụt

Tưới nước cho măng thích hợp với từng thời kỳ sinh trưởng,

phát triển của cây
măng cụt.

 

* Tưới sau khi tiến hành trồng:

 

– Sau khi tiến hành trồng phải tưới nước ngay để cây chóng khôi phục. Tùy chân đất thấp hay cao, loại đất mà ta có thể tưới để có thể bảo đảm ẩm độ đất cho cây giống phát triển.

 

– Sử dụng thùng tưới có gắn vòi sen tưới nhẹ nhàng xung quanh gốc.

Tưới nước bằng thùng tưới có gắn vòi sen

– Lượng nước tưới vừa phải ẩm, không được tưới nước bằng ống nước có dòng nước xối mạnh làm rửa trôi, tróc gốc, đất bị váng, cây khó

ra rễ
.

 

– Măng cụt mới trồng nên tưới ngày 1 lần trong khoảng 4 tháng. Tiếp đến chỉ tưới khi gặp hạn.

 

– Tủ gốc bằng rơm, rạ khô sẽ bớt được công tưới; nhưng

mùa mưa
nên bỏ rơm tủ đi vì dễ tạo bệnh và cũng là ổ có chứa mối hại cây măng cụt.

Tưới măng cụt thời kỳ mới trồng

* Tưới nước thời kỳ kiến thiết cơ bản:

– Khi nhìn thấy cây có tình trạng thiếu nước phải tiến hành xử lý tưới nước.

 

– Lượng nước tưới dựa theo mức độ khô hạn và biện pháp tưới. Nếu số lần tưới càng nhiều thì lượng nước ít lại và bảo đảm đủ ẩm cho cây măng cụt phát triển.

 

Tưới nước thời kỳ kiến thiết cơ bản

* Tưới nước thời kỳ kinh doanh:

– Tưới nước cách ngày cho cây măng cụt nhất là sau khi cây ra bông, đậu trái. Nhưng khi gần thu hoạch thì ngưng tưới nước.

 

– Lượng nước tưới: Phụ thuộc vào biện pháp tưới nhưng bảo đảm tưới đủ ẩm cho cây măng cụt.

 

Măng cụt đang ra quả cực kỳ cần nước

 

3/ Tiêu nước cho măng cụt

 

3/1/ Xác định sự gây hại của sự ngập úng

 

Khi trồng măng cụt trên khu vực đất thấp sẽ dễ bị rủi ro do ngập úng, do tần suất xuất hiện lũ ngày càng cao trong trong một vài năm trở lại đây, nhất là vùng ĐBSCL. Lũ lụt ĐBSCL thường hay xẩy ra trong ba tháng 9, 10, 11 mỗi năm, với đỉnh lũ thường dồn vào một chỗ vào cuối tháng 9, 10/

 

Đa số những vườn măng cụt đều bị tác động và tổn thất với mức độ khác nhau do nước dâng cao hoặc mưa nối dài.

 

Nếu vườn măng cụt bị ngập sẽ khiến cho các lỗ nhỏ trong đất có chứa đầy nước, kém thoáng khí, thiếu oxy cung ứng cho rễ cây hô hấp, đất trở thành bão hòa và rễ dễ bị hủy hoại.

 

Bên cạnh đó, trong suốt quá trình bị ngập nước rễ cây còn sản tạo ra khí

ethylene
làm

kích thích ra rễ
mới; nhưng cùng với hàm lượng lớn thì sẽ gây

ngộ độc
cho cây, khiến cho lá bị vàng và rụng nhiều. Ngoài ra, khi cây bị ngập úng, dễ bị thương tổn nhất là rễ, tính kháng kém nên cũng là thời cơ cho nhiều loại nấm bệnh tiến triển.

 

Ở thời kỳ cây giống nếu bị ngập úng cây sẽ chết. Ở thời kỳ trưởng thành nếu bị ngập nước nhẹ trong khoảng thời gian ngắn thì cây vẫn sống, nhưng phát triển chậm lại, cây bị suy kiệt, cằn cỗi, chất lượng và hiệu quả của hoa và quả kém. Còn bị ngập nặng, ẩm độ trong đất cao vượt quá nhu cầu của cây, thì rễ sẽ bị nghẹt, kém phát triển, thậm chí bị thối và chết, không có thể hồi phục trở lại.

 

3/2/ Tiêu nước cho vườn măng cụt

 

Tiêu nước hay thoát thủy là giải pháp kỹ thuật nhằm rút bớt nước ứ đọng trong đất vườn nhiều quá mức khiến sự sống, tăng trưởng và năng suất cây măng cụt có khả năng bị tác động.

 

* Tiêu nước ngay khi có biểu hiện ngập úng

 

Phương châm tiêu nước là sự tổng hợp của “Rải nước – Chôn nước – Tháo nước”.

 

– Rải nước: Chia nhỏ những khu tiêu nước tách biệt nhằm phân tán lượng nước cần tiêu theo nhân tố địa hình. Nghĩa là, nước ở tiểu vùng nào thì tiêu ngay ở chỗ đó.

 

– Chôn nước: Cho nước lắng rút xuống tại chỗ ở các nơi trũng hoặc trữ tạm ở những ao, đìa, kênh tiêu để trữ tạm thời.

 

– Tháo nước: Sử dụng giải pháp tiêu thoát nhanh tại các nơi có thể rút tháo nước thuận lợi. Thỉnh thoảng tháo nước cần có các giải pháp hỗ trợ như sử dụng bơm để bơm nước ra ngoài khu vườn.

 

Tóm lại, khai rãnh ở mặt liếp, có khả năng thoát nước trong mương (dựa trên triều kém hoặc bơm thoát nước) ngay để hạ nhanh mực thuỷ cấp trong liếp, giúp đất nhanh thoáng đãng hơn và rễ nhanh khôi phục hơn.

 

* Hồi phục vườn cây sau ngập úng

 

Sau mùa lũ nếu chăm sóc không đúng phương pháp kỹ thuật sẽ cực kỳ dễ ảnh hưởng nhiều đến năng suất của các vụ sau. Vậy nên cần ứng dụng những giải pháp giải quyết:

 

– Xới mặt đất (ở vùng tán cây) bằng cuốc răng (dài 8 – 10 centimét ) để phá váng, giúp đất được thoáng đãng

 

– Đào mương để nước rút nhanh ra khỏi vườn cây.

 

– Nên dùng

phân bón lá
chứa đầy đủ những

chất dinh dưỡng
cấp thiết cho

cây trồng
như: N, P, K, Ca, Mg, S, Fe… để phun trên lá, thân cây.

Cắt tỉa cành
non, lá non ra trong thời kỳ vườn cây bị ngập úng.

– Có thể dùng tổ hợp phân DAP (dạng công nghiệp) cộng với Cloruakali (phân muối ớt) với tỉ lệ: 2 phần DAP, 1 phần Cloruakali trộn đều, tiếp đến lấy từ 100 – 150 g hoà tan trong một bình 10 lít và xịt đều lên phía trên lá.

– Cần cung ứng thêm chất vôi cho vườn cây măng cụt trong thời kỳ này với liều lượng từ 0,5 – 1 kilogam cho mỗi gốc (khoảng 500 kilogam – 1/000 kilogam/ hecta ) để vừa giải phóng những dưỡng chất bị đất giữ chặt, hóa giải những độc tố trong đất, mà còn cung ứng Can-xi trực tiếp cho cây măng cụt để cây sinh trưởng khỏe hơn.

 

Lưu ý trị một số dạng bệnh do nấm xâm nhập, gây hại ở vùng gốc và rễ cây bằng một số loại thuốc phù hợp.

 

Nói chung để bảo vệ và chăm sóc tốt vườn cây măng cụt trong thời điểm mùa mưa lũ, nên quan tâm đến vấn đề xây dựng bờ bao bảo vệ vườn cây chắc chắn, điều này cần phải làm đầu tiên, để hỗ trợ cây măng cụt không bị ngập úng. Bên cạnh đó còn phải thực thi chăm sóc vườn măng cụt đúng qui trình kỹ thuật, nhằm hỗ trợ cho cây măng cụt phát triển khỏe, gia tăng sức chịu đựng với điều kiện không có lợi.