Cách chăm sóc cây chôm chôm: Tỉa cành, tạo tán cho cây chôm chôm

1/ Định hình tán cây

1/1/ Tìm hiểu thêm đặc tính tán cây chôm chôm

Tỉa cành tạo tán là một biện pháp kỹ thuật không thể không có nếu muốn có năng suất và sản lượng vụ sau. Năng suất thực vật nói chung và cây ăn trái nói riêng được tạo thành từ bộ lá để triển khai quang hợp chuyển năng lượng mặt trời thành những vật chất hữu cơ. Cây muốn có năng suất thì diện tích lá phải lớn và hạ thiểu được việc những lá che lẫn nhau, muốn vậy phải bằng mọi kỹ thuật kích thích cây ra chồi, lá mới mà tạo cành tỉa tán là kỹ thuật làm không thể không có, tuy vậy với từng loại cây, tuổi cây nên có những cách tỉa cành tạo tán thích hợp. Các cây mang trái tận cùng như cây chôm chôm… cần phải cắt ngắn cuống sau chùm quả mới thu hoạch, đồng thời tiết hành sửa tán. Bên cạnh đó, việc tỉa cành tạo tán còn phụ thuộc vào tuổi cây, thường thì cứ 3 năm tỉa lại có 1 năm tỉa đau để định hình lại tán làm thế nào cho tán thích hợp với sự phát triển bộ rễ, nếu cây trồng cách nhau 8 m thì chiều cao cây nhiều nhất cũng không quá 8 m.

Việc tỉa cành, tạo tán còn dựa vào thời gian sau khi thu hoạch, nếu cây thu hoạch vào mùa khô nóng thì chuyện tỉa cành, tạo tán sẽ dễ dàng hơn vì sau khi tiến hành cắt tỉa chỉ cần châm phân, tưới nước thì chồi và đọt non sẽ bật ra ngay; còn nếu thu hoạch trễ, vào mùa mưa thì ngay lúc này nhiệt độ trong không khí và đất đã hạ nên việc đâm cành lá mới khó khăn hơn.

Khi cây giống được 4 – 5 tầng lá thì bấm đọt để cho cây ra cành cấp 1, tỉa bỏ chừa lại 3 chồi thường mọc về 3 hướng đều nhau. Khi chồi cấp 1 được 2 tầng đọt tiến hành xử lý bấm đọt, tiếp tục như thế đến khi cây có đọt cấp 5/ Việc bấm ngọn này giúp cây có tán tròn đều, thấp, tiện cho việc chăm sóc bông, trái sau nầy. Đối với các loại cây chôm chôm chúng ta cần tạo cho cây có bộ khung hài hòa tức có số cành vừa phải, phân bổ đều những hướng, tán cây thấp gọn sẽ thuận lợi cho việc chăm sóc và thu hoạch về sau.

1/2/ Xác định tán cây chôm chôm

Tán cây hình mũ, rộng hoặc hình cầu, hình mâm xôi.

Tán cây hình mâm xôi và tán cây hình cầu

2/ Tỉa cành

2/1/ Xác định cành cần tỉa

Khi năng suất bắt đầu hạ, thường sau 20 năm tuổi, cắt ngang các cành chính, hạ chiều cao đến khoảng 1/3, hoặc cách mặt đất 30-50 centimét, khi các cành non phát triển từ dưới mặt cắt, tỉa lưu lại một vài cành khoẻ phù hợp, hoặc khi cành đạt đường kính từ 0,5 centimét triển khai ghép đổi giống. Sau 2 năm cây lại cho trái.

2/2/ Thực thi cắt tỉa cành

2/2/1 Xác định những cành nhánh cần tỉa bỏ

Việc cắt tỉa này được triển khai đều đặn trong suốt 18 tháng đầu. Tiếp đến không cắt tỉa nữa mà để cây mọc tự nhiên và chỉ cắt tỉa các cành vô ích như: cành cong queo, cành mọc chồng chéo nhau, cành sâu hại, xén các gié hoa còn lại trên cây, cành dinh dưỡng là cành non mọc thẳng từ thân cành chính, cành đan chéo ngoài tán, cành dưới tán, cành trong tán… cho hợp lý để thúc đẩy cây mọc chồi tược non và cho trái vụ sau.

2/2/2 Xác định vị trí cắt cành

Với các cây phân cành như những cây chôm chôm cần ứng dụng cách tạo hình, tỉa tán để sinh ra bộ khung bền vững, hài hòa ; hình dáng tán thích hợp với mật độ để trồng. cây chôm chôm có một trục chính thì không cần bấm ngọn mà nên sử dụng những cọc bằng tre hay gỗ để chống đỡ những cành, nhánh cho phát triển tự nhiên.

Trong năm đầu, việc cắt tỉa cành nhằm mục đích là tạo cho cây có hình dạng khoẻ mạnh, đầy đặn, cành lá toả đều quanh cây. Việc cắt tỉa cành được triển khai như sau: Nếu cây đã có một cành chính thì cắt bỏ phần ngọn đi, chỉ chừa lại chiều cao từ mặt đất lên khoảng 60 centimét đến 70 centimét.

Sau khi bị cắt ngọn sẽ có các cành mọc ra từ gốc và thân cây, nên chọn giữ lại các cành khoẻ mập mọc cách xa nhau vừa phải khoảng cách từ 4-5 cành mọc đều quanh thân, cành thấp nhất phải cao hơn mặt đất ít nhất là 80 centimét. Khi những cành này mọc dài ra thì cắt ngọn chỉ chừa lại chiều dài khoảng 30 – 40 centimét.

2/2/3 Chuẩn bị vật dụng cắt cành

Dựa theo vị trí, kích cỡ cành và chiều cao cây, một số loại vật dụng cắt cành cần phải được sữ dụng phù hợp. Một vài loại vật dụng được dùng phổ biến gồm có: dây chì, kéo cắt cành (loại ngắn, loại dài), kéo giật, một số loại cưa, thang dài…

Kéo giật cành  và kéo cắt cành

Kéo cắt cành trên cao và thang gỗ

Kéo cắt cành trên cao và cưa cắt cành

Thang dài bằng nhôm

2/2/4 Tiến hành xử lý cắt cành

Cách tạo hình, tỉa tán cho những cây không mở gồm 2 thời kỳ: Giai đoạn chăm sóc kiến thiết cơ bản và giai đoạn chăm sóc thu hoạch.

– Giai đoạn kiến thiết cơ bản: Tỉa bỏ những cành vượt mọc từ gốc ghép, chăm sóc, tạo hình để cho cây có 1 bộ khung bền vững, hài hòa, tán lớn. bấm ngọn khi thân chính cao 70 – 80 centimét cho cây ra những chồi bên. Cắt tỉa hết những chồi thường mọc yếu, chỉ lưu lại 2 – 3 chồi khỏe khoắn tạo với thân chính 1 góc 45 độ, phân đều về những phía đề làm cành cấp 1/ Khi những cành cấp 1 dài 60 – 70 centimét tiếp tục bấm ngọn để tạo cành cấp 2 và tiếp tục như vậy để tạo cành cấp 3/ Cành cấp 3 không hạn chế về số lượng và độ dài nhưng phải lưu ý tỉa bớt ở các nơi cành quá dầy. Công điều này cẩn phải làm thường xuyên trong 3 năm đầu sau khi tiến hành trồng

– Tạo hình, tỉa cành cho cây ở giai đoạn kinh doanh tức là giai đoạn cây đang cho trái bằng phương pháp cắt bỏ những cành vượt trong tán, những cành đan chéo, những cành tăm, cành sâu hại, cành khô, các cành cho trái vụ trước đó, những cành vô hiệu…

Một vài chú ý:

– Thời điểm cắt tỉa, tạo hình với thời kỳ kiền thiết cơ bản cần làm liên tục, thường xuyên trong 3 năm đầu; với thời kỳ thu hoạch đa phần sau khi tiến hành thu hoạch phối hợp với những giải pháp chăm sóc khác như bón phân, tưới nước, ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại.

– Chỉ nên tỉa cành tạo tán khi thời tiết khô ráo, không làm khi cây đang ra lộc ra bông. Không cắt tỉa quá 15% tổng số cành, nhánh đối với các loại cây non, không quá 30% đối với các loại cây đã phát triển hoàn chỉnh trong giai đoạn cho trái

3/ Tạo tán cho chôm chôm

Khi mưa lớn, gió lớn, cây trồng dễ đổ ngã, vườn cây ẩm ướt và thiếu hụt ánh sáng, là điều kiện thuận lợi cho nhiều loại vi khuẩn và nấm phát sinh gây bệnh cây trồng. Để hạ thiểu tổn thất vườn cây, thì giải pháp tỉa cành, tạp tán là một trong các biện pháp cực kỳ có hiệu quả. Tỉa cành, tạo tán cây phù hợp trước mùa mưa: Cắt tỉa các cành tăm trong khung tán lá, cành có sâu hại, cành đã thu hoạch quả, cành vượt, tạo khung tán lá có dạng hình mâm xôi, khiến cho vườn cây thoáng đãng.

Tạo tán cho cây từ nhỏ là cấp thiết, bấm ngọn khi cây ghép đạt chiều cao 70 – 100 centimét, tiếp đến tỉa cành lưu lại 3 – 5 cành khỏe, cách nhau đều và hình thành góc lớn với thân Liên tục tỉa cành phát triển từ thân cây gốc ghép.

Cây có chiều cao thấp, bộ tán đều và khỏe khi cho quả ; xén ngọn cành để tạo tán tán

Xén cành đan chéo ngoài tán và xén cành trong tán

Xén cành dưới tán sau khi thu hoạch và cây chôm chôm được trẻ hoa

Cây cho cành mới sau khi tiến hành cắt ngang

Sau khi tỉa cành, tạo tán, công việc quan trọng tiếp theo là phải vệ sinh vết cắt để giúp tránh bị nấm bệnh thâm nhập. Cành sau cắt thì gọt nhẵn vết cắt, quét sơn, vôi hoặc một trong các loại thuốc trừ nấm cho vết cắt có đường kính ≥ 1 centimét. Hoặc có thể sủ dụng băng keo nilon cuốn vết cắt cành lại cho nước và sâu hại không tấn công vào vết thương.

Nếu cắt ngọn để khống chế chiều cao cây: Quét hỗn hợp Agri-fos + Mancozeb để phòng bệnh và sử dụng vỏ chai thuốc cắt đôi rồi úp lên vết cắt.

Sau khi đốn tỉa cành cần phối hợp vệ sinh làm cỏ, thu gom các cành vừa đốn đem xử lý đốt bỏ để hạ nguồn sâu, bệnh phát tán cho vụ sau.

Cây sau cắt tỉa cực kỳ dễ bị nhiễm bệnh xì mủ thân, thối rễ làm chết cây, nên phun thuốc để phòng bệnh xẩy ra.

Bón phân và tưới nước hỗ trợ cây nhanh khôi phục, có thể sủ dụng phân bón gốc hoặc phân bón lá.

Thăm nom vườn liên tục để phát hiện sâu hại gây bệnh sớm cũng như những cành mới mọc ra sai vị trí thì tiếp tục cắt tỉa.