Biện pháp rửa mặn cho cây trồng bị hạn mặn (Phần 1)

Trong thời điểm mùa nắng, do nước tưới trong mương rạch nhiễm mặn hoặc do mặn tích lũy trong đất từ vụ trước đó, khi cây ăn quả bị lây nhiễm mặn rễ cây không thể hút được nước, không hấp thụ được dinh dưỡng, những quá trình sinh lý trong cây bị rối loạn, sinh trưởng của cây bị ức chế. Thậm trí nhiều vườn khi cây bị lây nhiễm mặn nặng, vượt quá mức chống chịu, cây sẽ bị ngộ độc lá bị cháy, khô héo và chết dần hoặc chết cả vườn. Dấu hiệu rõ rệt nhất trong khoảng thời gian qua là trên cây sầu riêng tại Tiền Giang, Vĩnh Long, Bến Tre.

Để ngăn ngừa được hiện trạng hạn mặn và cứu chữa các vườn cây bị lây nhiễm mặn do đã lỡ tưới nước mặn; đồng thời có kế hoạch phòng ngừa tái xâm nhập và lây nhiễm mặn cho những vườn cây ăn quả ở các năm tiếp theo thì cần ứng dụng các biện pháp cứu chữa và quản lý lâu dài.

1/ Dấu hiệu cây ăn quả bị lây nhiễm mặn

– Đối với các loại cây ăn quả, việc cây bị thâm nhập mặn sẽ gây tác động cho sự phát triển và phát triển của cây, gây xáo trộn và mất hài hòa sự hấp thụ nước và những dưỡng chất dẫn tới cây bị kém năng suất, nặng hơn cây có khả năng bị chết cả cây.

– Nước mặn sẽ phá hủy cấu trúc đất, đất bị nén chặt, rễ cây bị hạ khả năng phát triển, hạ tính thẩm thấu và thoát nước, rễ cây sẽ bị bít khí, không được thoáng đãng dẫn tới cây bị hạ năng suất và sự phát triển phát triển của cây.

Vườn cây bưởi bị hạn mặn làm rụng quả

– Phụ thuộc vào mỗi loại giống cây trồng mà có độ hạn mặn khác nhau và có những giải pháp phòng và giải độc cho cây không giống nhau

2/ Ngưỡng chịu hạn mặn của mỗi loại cây trồng

– Để giúp tránh hiện trạng cây bị lây nhiễm mặn do tưới nhầm hiện trạng nguồn nước bị lây nhiễm mạnh, bà con cần liên tục update thông tin về dự đoán tình hình thâm nhập mặn, nồng độ mặn trên những sông, rạch để có hướng xử lý kịp lúc, ngăn ngừa nước mặn hoặc lấy nước ngọt vào vườn.

Vườn cây ăn trái bị lây nhiễm hạn mặn

– Bà con cũng cần phải nắm bắt được khả năng chịu mặn của mỗi loại cây trồng trên vườn của bản thân. Cụ thể:

+ Nhóm cây mẫn cảm với mặn (chịu được nồng độ mặn dưới 1%): Bơ, chuối, khế, nhãn, đu đủ, chanh dây, sầu riêng, chôm chôm, bòn bon, măng cụt;

+ Nhóm cây chịu mặn trung bình (chịu đựng được nồng độ mặn từ 2% – 3%): Sơri, ca cao, cây có múi, ổi, khóm, vú sữa;

+ Nhóm cây chịu đựng tương đối với mặn (chịu đựng được nồng độ mặn 4% – 5%): Mít, xoài, mãng cầu Xiêm, na; nhóm cây chịu đựng tốt với mặn (chịu đựng được nồng độ mặn > 5%): dừa, sapô, me, nho.

3/ Giải pháp giải độc hạn mặn cho cây ăn quả

Theo TS. Nguyễn Đăng Nghĩa đề ra một vài quy trình hướng dẫn xử lý ngộ độc mặn cụ thể mà những vườn cây ăn quả ở ĐBSCL có thể ứng dụng như sau:

– Dọn dẹp vệ sinh vườn cây ăn quả bằng phương pháp cắt tỉa cành, bông và trái khi cây bị lây nhiễm mặn.

– Trước khi tưới nước nhiễm mặn trên 0,4%: Trường hợp độ mặn của nước trên 0,6% thì đừng nên tưới. Nếu muốn tưới cho cây ăn trái thì cần pha thêm vào nước Ca hoạt hóa vừa cung cấp Ca và oxy hòa tan (nước đo có khoảng độ mặn từ 0,4 – 0,8% thì tưới được, không tưới nước trên 0,8%). Pha 2 gói Ca₂CO₃ (2 kilogam ) hoạt hóa cho 200 lít nước rồi tưới cho 1 gốc cây ăn trái từ 5 – 10 lít tùy theo tuổi cây.

– Bón phân hữu cơ dạng lỏng hoặc acid humic hòa tan với nồng độ 50 – 100 ppm.

– Phun xịt phân bón lá: calci – phite take off có chứa Ca và hoạt chất take off để tăng tính chịu mặn của cây trồng.

– Tủ (ủ) gốc cho cây bằng rơm rạ, lục bình hoặc cỏ khô để dưỡng ẩm cho cây trồng.

– Bên cạnh đó, bà con có thể sủ dụng Hormon thực vật Brassinolide 0,15%SP để giải độc, tăng sức đề kháng và gia tăng hệ miễn dịch cây trồng khi cây bị lây nhiễm hạn mặn. Pha 1g/150 lit nước xịt lên lá 2-3 lần trong thời kỳ cây đang ra bông đậu trái, nếu cây đang trong thời kỳ cây giống có thể xịt 1-2 lần.

Cần có giải pháp xử lý hạn mặn lâu dài cho vườn cây ăn quả:

– Cấp thiết kế hoặc cũng cố lại hệ thống đê bao ngăn mặn tất cả và xây cống đậy nắp lại khi nước mặn tăng cao vào các tháng nước nhiễm mặn.

– Nên triển khai nạo vét những kênh mương nội đồng để dự trữ nước ngọt trong mương hoặc dự trữ trong túi nilon dầy đặt dưới gốc cây để tưới thời gian mặn thâm nhập.

– Không nên tưới nước nhiễm mặn cho cây ăn quả khi nồng độ mặn trên 2%. Đối với một vài cây trồng mẫn cảm với nước nhiễm mặn thì không tưới khi nồng độ mặn trên 1%. Trước khi tiến hành tưới nước lên vườn cây ăn quả, cần phải tiến hành kiểm tra độ mặn trước khi lấy nước vào vườn bằng vật dụng đo mặn giản đơn.Nếu độ mặn của nước dưới ngưỡng gây bệnh thì hãy tưới đẫm cho cây, đồng thời trữ nước lại trong mương vườn và liên tục update thông tin về dự đoán tình hình thâm nhập mặn, nồng độ mặn trên những sông, rạch để có hướng xử lý kịp lúc.