Cách trồng cây mía: chuẩn bị đất trồng mía

Cây mía chỉ phát triển tốt trên các chân đất đã được chuẩn bị phù hợp. Mục tiêu quan trọng của khâu cải tạo đất và soạn đất là cung ứng điều kiện thuận lợi cho cây mía con phát triển bộ rễ, hấp thụ tốt các chất dinh dưỡng, quyết định năng suất của ruộng mía.

1/ Chọn đất trồng mía

1/1/ Xác định đòi hỏi về đất của cây mía

– Đất có thành phần cơ giới trung bình hoặc hơi nhẹ, có khoảng 20% sét; 5 đến 10% chất hữu cơ, phần còn lại là limon và cát. Đất có cấu tượng viên tốt; giữ nước tốt, liên tục điều hòa được chế độ nước và chế độ không khí trong đất;

– Đất có điều kiện thoát nước triệt để, không bao giờ bị úng thủy.

– Đất có tầng dầy từ 80 centimét trở lên;

– Đất trung tính – độ pH từ 6 đến 7/

1/2/ Lên danh sách một số loại đất phù hợp với cây mía

Nếu xét về mức độ phù hợp với cây mía và xét về nguồn gốc hoặc loại đất thì có thể xếp theo thứ tự nhất nhì như sau:

– Đất có xuất xứ núi lửa;

– Đất phù sa mới ven những sông ngòi, được bổ sung phù sa mỗi năm ;

– Một số loại đất bồi tụ khác, có tỷ lệ mùn cao;

– Một số loại đất khác có cấu tượng tương đối, có tầng trồng trọt dầy và dưỡng ẩm tốt…

1/3/ Xác định đất để trồng mía

Phải chọn vùng tập trung để có thể xây dựng được một nhà máy đường, nơi xử lý đầu ra cho cây mía. Nhà máy đường càng lớn (từ 1 nghìn đến 8 nghìn tấn/ngày) thiết bị càng tân tiến thì hiệu quả kinh tế càng cao; càng giúp cây mía phát huy hết lợi thế và hiệu quả của bản thân. Khi đã xác định được vùng hoặc đã có nhà máy đường rồi thì chuyện chọn đất sẽ được xếp theo thứ tự ưu tiên như sau:

– Chọn loại đất đồi thấp và tương đối bằng, giầu mùn, có tầng dầy trên 1m, có nguồn nước để tưới khi cấp thiết.

– Chọn đất lúa không chủ động nước, hoặc đất một vụ lúa 1 vụ màu mà tổng thu nhập những cây lương thực quy ra thóc quanh năm dưới 7 tấn/ hecta (với điều kiện phía dưới không có tầng glây hoặc đất sét nặng).

Loại đất này trồng mía đúng cách có thể đạt được năng suất 80-90 tấn/ hecta trở lên 1 cách ổn định, tổng thu nhập cao và lãi hơn nhiều so sánh với trồng cây lương thực. Muốn trồng mía rất hiệu quả trên loại đất này phải lưu ý những vấn đề sau đây:

+ Phải xây dựng hệ thống tưới tiêu hoàn chỉnh, không nên để đọng nước quá 24 giờ sau những trận mưa lớn ;

+ Phải rắc vôi hợp lý để cải tạo độ chua;

+ Phải phá tầng đế cày bằng cày không lật;

+ Các nơi có nguồn nước cần tranh thủ tưới trong những tháng hạn nặng.

– Chọn một số loại đất đồi có màu đỏ, đất feralit phát triển trên đá mẹ bazan có độ dốc dưới 70 và có tầng dầy trên 80 centimét. Loại đất này dù không có nguồn nước tới, nếu tiến hành trồng mía thâm canh, đúng cách vẫn có thể đạt được năng suất trên 80 tấn/ hecta. Hiệu quả rất cao hơn trồng những cây khác. Khi trồng mía cần chú ý:

+ Hàng mía phải vuông góc với hướng dốc để chống xói mòn;

+ Phải trồng sớm để mía giao tán trước mùa mưa.

– Một số loại đất đồi khác, có độ dốc dưới 80 và tầng dầy trên 80 centimét đều có thể đưa vào trồng mía.

Một số loại đất này có thể chia làm 2 nhóm:

+ Nhóm có hàm lượng mùn và hàm lượng NPK vào loại trung bình hoặc tương đối, thì có thể đưa vào trồng mía ngay. Loại này tuy năng suất mía không cao nhưng cũng có thể phấn đấu trồng mía có lãi; năng suất bình quân từ 60 tấn/ hecta trở lên.

+ Nhóm nghèo mùn hoặc nghèo NPK. Nhóm này phải triển khai cải tạo trước khi có thể trồng, mía. Khi trồng mía phải bón đủ phân hữu cơ và NPK theo sự chia sẻ cách ở phần phân bón.

Đối với 2 nhóm đất này cần phải chú ý:

Làm đất sâu 40 đến 50 centimét để bộ rễ có thể xuống đến độ sâu 50-60 centimét, nâng cao khả năng chống hạn trong những tháng thiếu mưa;

Cải tạo độ chua 1 cách hợp lý; Bón đủ lân và kali;

Ứng dụng tất cả hệ thống giải pháp chống xói mòn, chống rửa trôi, giải pháp trồng trọt phòng ngừa hạn;

Sử dụng giống mía chịu hạn khỏe.

2/ Chuẩn bị đất trồng mía

Thực thi lúc nắng ráo, vừa đủ ẩm để đất được tơi xốp. Những lần cày bừa cần có khoảng cách đầy đủ để phơi đất diệt trừ cỏ dại. Mục đích cơ bản của chuẩn bị đất:

– Cho phép nước thấm nhanh và giử ẩm độ tốt nhằm duy trì một lượng nước cấp thiết trong suốt quá trình mọc mầm, đẻ nhánh và làm lóng của cây mía. Đặc biệt là ở các khu vực đất cao thời gian khô hạn nối dài.

– Bảo đảm một lượng không khí phù hợp và sự trao đổi nhanh không khí trong đất với khí quyển khiến cho quá trình hô hấp của cây được bình thường.

– Tạo cơ hội cho bộ rễ của mía mọc sâu và tỏa ra vào trong chất đất thuận lợi nâng cao khả năng hút nước và dinh dưỡng.

– Chống xói mòn rửa trôi đất

– Tạo thuận lợi cho những khâu công việc tiếp theo như chăm sóc, diệt cỏ dại, tưới, thu hoạch, chăm sóc xử lý mía gốc sau này.

– Cung ứng điều kiện thuận lợi cho cây mía con phát triển bộ rễ, hấp thụ tốt các chất dinh dưỡng, giúp nâng cao chất lượng và năng suất của ruộng mía

Đất mạnh khỏe -> Mía phát triển tốt -> Cho năng suất cao

2/1/ Dọn dẹp vệ sinh đất trồng mía

– Phát bụi rậm, diệt trừ sạch hoa cỏ mọc hoang bằng phương pháp làm cỏ hoặc xịt thuốc diệt trừ cỏ (Hình 3/1).

– Phải dùng đủ 400-500 lít nước sạch để pha thuốc diệt trừ cỏ cho 1 hecta.

Vệ sinh dọn dẹp đất trồng

2/2/ Diệt trừ mầm mống dịch hại trên đất trồng mía

Đất được tiến hành xử lý với thuốc Basudin (hình 3/3), nồng độ theo khuyến nghị.

Thuốc Basudin

Hoặc rắc vôi nông nghiệp. Liều lượng từ 1-2 tấn/ hecta vừa có công dụng tiệt trùng vừa có công dụng khử chua.

Vôi nông nghiệp (Vôi bột) và Rắc vôi cho ruộng

3/ Làm đất để trồng mía

3/1/ Xác định đòi hỏi kỹ thuật của đất trồng mía:

Dựa trên phương pháp kỹ thuật trồng mía của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn về đòi hỏi cách làm đất như sau:

– Làm đất trồng phải kỹ, bảo đảm giử ẩm, sạch cỏ, bằng phẳng, tơi xốp.

– Đất phải cày 2 đến 3 lần. Hướng cày lần sau phải vuông góc với lần trước để giúp tránh lỏi và đạt độ sâu cấp thiết. Độ sâu cày máy từ 20 – 25 centimét ; độ sâu cày trâu, bò từ 14 -15 centimét.

– Sau mỗi lần cày là 1 lần bừa. Dựa theo hiện trạng của đất mà số lần bừa có thể được tăng lên để có thể bảo đảm: Loại đường kính viên dưới 3 centimét chiếm 80 %, loại đường kính viên dưới 5 centimét chiếm 20 %, không có đất lớn trên 5 centimét.

– Thời gian giữa những lần cày, bừa phụ thuộc vào tình hình hiện thực của ruộng đồng và mùa vụ cụ thể mà xác định. Thường thì thời gian từ lúc bắt đầu chuẩn bị cày (cày vỡ) đến lúc trồng (đặt hom mía) khoảng 40 – 60 ngày.

3/2/ Cách làm đất của một vài loại đất để trồng mía

a. Đất mới khai hoang:

– Đất trồng mới ở vùng cao (Đông Miền nam và một vài chỗ khác ): Sau khi cây được chặt, cần đào gốc và nhặt hết các đá cục lớn còn trên ruộng. Sử dụng máy rà rễ có độ sâu đến 40 centimét để dọn dẹp sạch gốc, rễ cây và đá cục lớn còn sót lại. Tiếp tục cày, bừa và san phẳng ruộng trước khi rạch hàng để đặt hom mía. Chú ý: Với các đất có độ dốc cao, hàng mía phải vuông góc với hướng dốc để giúp tránh xói mòn và rửa trôi đất.

Đất mới khai hoang

– Khu vực đất thấp (Tây Miền nam ): Cần lên liếp cách mặt thủy cấp trên 50 centimét. Mỗi liếp rộng 6 – 7m, chiều dài Liếp Mương dựa theo độ dài của mảnh đất.

Chú ý: Đất mới khai hoang sau khi lên liếp, hạn chế trồng mía ngay mà phải rửa phèn ít nhất là qua 1 mùa mưa, hoặc trồng cây họ đậu 1 – 2 vụ rồi trồng mía (Hình 3/5).

Trồng mía ở khu vực đất thấp

– Đất trước đó trồng cây trồng khác như là loại cây họ đậu hoặc cây lúa: Ở các loại đất này trước tiên phải triển khai thu gom tàn dư các loại thực vật để xử lý hoặc cày vùi vào trong đất.

Chú ý: Để những tàn dư các loại thực vật phân hủy hoàn toàn mới triển khai làm đất để trồng mía.

Cây họ đậu và Ruộng trồng lúa

b. Đất phá gốc mía trồng lại:

– Phá gốc mía: Cày vuông góc với hàng mía hoặc cuốc để lấy hết toàn bộ những gốc mía.

– Để 3-4 tuần cho hả đất và những gốc cũ khô chết hoàn toàn rồi mới triển khai làm đất để trồng mía (hình 3/8).

Phá gốc mía trồng lại

3/3/ Cày đất

a. Cày sâu phá vỡ lớp đế cày:

– Sau khi diệt trừ cỏ xong, cần thực thi việc cày sâu để phá vỡ lớp đế cày (nên bỏ ra bìa lô một số loại đá, sỏi để giúp tránh hao mòn những nông cụ), nâng cao thêm độ sâu của tầng trồng trọt, hỗ trợ cho bộ rễ hấp thu tốt những chất dinh dưỡng và nước có sẵn trong đất. Nên ứng dụng kỹ thuật cày sâu không lật thay thế việc cày 3 chảo, để có thể cày sâu hơn mà dường như không đảo lật đất, và làm vỡ lớp đế cày, tăng cường thêm độ sâu của tầng trồng trọt.

Nếu như không có máy công suất lớn và hệ thống cày không lật, thì có thể sủ dụng cuốc hoặc leng (xẻng) cuốc sâu ở đáy rảnh đến khi đạt độ sâu cấp thiết, ít nhất phải phá cho được tầng đế cày. Ngoài khả năng chống hạn, làm đất sâu sẽ nâng cao khả năng cung ứng dinh dưỡng, nhất là những nguyên tố vi lượng cấp thiết cho mía.

– Kinh nghiệm cho biết ở các khu vực có cơ cấu đất bị dí chặt thì năng suất mía bị hạ 1 cách đáng kể.

So sánh hai biện pháp:

Cày lật đất (cày 3 chảo)

Cày không lật đất

– Độ sâu cày: 25-30 centimét – Mục đích: Đảo, lật đất   – Tác động lâu dài: Có ảnh hưởng không tốt, vì đất nghèo chất hữu cơ, cày đảo lật rất nhiều lần,  chỉ  làm  tản  mác  các chất hữu cơ xuống độ sâu ít hữu ích.

– Độ sâu: 35-50 centimét ở đất khô. – Mục đích: phá vỡ lớp đế cày, giúp bộ rễ ăn sâu và hấp thu nước đầy đủ hơn – Tác động lâu dài: + Nâng cấp lý tính đất, tăng sự thấm nước của đất để có thể cung cấp cho bộ rễ. + Nâng cấp sự thoáng đãng của lớp đất sâu (phát triển hệ sinh vật có ích trong đất). + Giúp bộ rễ phát triển tốt (rễ mía có thể ăn sâu 2-3 m trong đất) + Rễ hấp thu tốt chất dinh dưỡng, nước trong đất.

Cày lật đất (Cày 3 chảo) và Cày không lật đất

b. Cày vùi trộn các chất cải tạo đất:

Chôn vùi vôi và chất mùn (bằng thủ công hay cơ giới) nhằm:

– Cung ứng đều đặn chất Ca hỗ trợ cho đất dễ thấm và xốp hơn, nhất là dạng đất dí chặt, đất thấp, giúp bộ rễ ăn sâu vào trong chất đất hơn.

– Cung ứng Canxi giúp tăng độ pH cho đất (vốn cực kỳ thấp trong khuôn khổ tỉnh Tây Ninh). Vôi nông nghiệp và bã vôi của nhà máy khi được vùi dưới đất trước lúc trồng mới sẽ giúp tăng dần độ pH của đất.

– Việc rắc vôi sẽ giúp phân hủy chất hữu cơ nhanh hơn và với khả năng khử của vôi (phản ứng acid – kiềm) sẽ giúp đất trao đổi, cung ứng những dưỡng chất có thể dùng được cho cây mía, hấp thụ tốt phân bón.

Chất vôi (Ca), có trong những chất cải tạo đất, dưới dạng CaCO3, là một “thức ăn” cực kỳ cấp thiết cho cây mía.

Việc rắc vôi sinh ra 3 ảnh hưởng trong đất:

+ Ảnh hưởng cải tạo cơ cấu đất (lý tính)

Cung ứng đều đặn chất Ca hỗ trợ cho đất dễ thấm và xốp hơn, nhất là dạng đất dẽ chặt,đất thấp, giúp bộ rễ ăn sâu vào trong chất đất hơn.

+ Ảnh hưởng đến độ chua của đất (hóa tính)

Với các đặc điểm hóa học của Ca giúp tăng độ pH cho đất (vốn cực kỳ thấp trong khuôn khổ Tây Ninh ). Vôi nông nghiệp và bã vôi của nhà máy, một khi được vùi dưới đất trước lúc trồng mới sẽ giúp tăng dần độ pH của đất.

+ Ảnh hưởng đến sự phân huỷ mau chóng của chất mùn (sinh học)

Việc rắc vôi sẽ giúp phân huỷ chất hữu cơ nhanh hơn và với khả năng khử của vôi (phản ứng acid – kiềm) sẽ giúp đất trao đổi, cung ứng những dưỡng chất có thể dùng được cho cây mía, hấp thụ tốt phân bón hơn (Hình 3/11).

Máy băm lá mía

3/4/ Bừa đất:

Công việc bừa đất cực kì quan trọng, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng của việc lấp hom khi trồng, có đủ độ dầy cấp thiết với đất nhuyễn mịn, để việc nẩy mầm được mạnh mẽ và đồng nhất.

– Bừa dĩa nặng\

+ Độ sâu: 20-30 centimét

+ Ảnh hưởng: Trộn lẫn đất, làm tơi các cục đất lớn nhỏ, vùi các chất cải tạo vào trong chất đất, làm thoáng đãng lớp đất trồng.

+ Nông cụ: Dàn bừa dĩa nặng nhiều cụm chảo răng khế.

+ Tác động về lâu dài: Giữ cho đất giầu hữu cơ hơn so sánh với dùng dàn cày 7 chảo.

Băm đất bằng bừa đĩa

– Bừa dĩa nhẹ còn được gọi là dàn bừa nhuyễn.

+ Độ sâu: 5-15 centimét

+ Ảnh hưởng: Làm tơi đất, đánh nát vụn các cục đất phía trên mặt, khử số cỏ dại còn sót, san đất thêm bằng phẳng để chuẩn bị rạch hàng, đặt hom. Hỗ trợ cho việc lấp hom được tốt và mía nẩy mầm đều đặn.

Máy bừa dĩa nhẹ

+ Nông cụ: Dàn bừa dĩa nhẹ đằng trước có chảo răng khế và đằng sau là chảo tròn.

Nếu như không có máy móc để bừa đất có khả năng làm đất nhỏ bằng thủ công với vật dụng là cuốc, leng, cào hoặc dùng trâu bò làm sức kéo … Nhưng chú ý, sau khi bừa xong mặt đất phải bằng phẳng hoặc trong cao ngoài thấp để thuận lợi cho việc thoát nước. Đáy rảnh phải xốp và mịn, không có cục lớn, để hom tiếp xúc với đất tốt, tăng tỷ lệ nảy mầm.

4/ Phân hàng mía

– Đo chiều rộng giữa những hàng: Khoảng cách hàng trồng mía phụ thuộc vào điều kiện đất đai và chế độ trồng trọt ở mỗi vùng. Nhiều nghiên cứu đã chứng tỏ giữa mật độ cây với độ lớn của cây mía có mối tương quan nghịch chặt. Nghĩa là khi mật độ quá dầy thì độ lớn của cây mía sẽ hạ đi và ngược lại.

– Giống đóng góp một vai trò cực kì quan trọng trong việc xác định khoảng cách giữa những hàng trồng. Một số loại giống đẻ nhánh nhanh thì khoảng cách giữa những hàng chóng trùm kín, một số loại giống khác cây đứng, phủ hàng chậm có thể trồng dầy. Các nơi có sử dụng máy móc trong chăm sóc như máy cày, máy làm cỏ thì phải trồng thưa để khi dùng máy móc được thuận lợi.

Dưới đây chính là khoảng cách hàng ở một vài khu vực trồng cây mía:

+ Vùng mía ở những tỉnh phía Bắc:

Vùng đồng bằng: Khoảng cách hàng 1,2m.

Vùng mía đồi, trung du (chuẩn bị đất và chăm sóc bằng cơ giới): Khoảng cách hàng 1,3 – 1,4m.

+ Vùng mía Quảng Ngãi và những tỉnh trung bộ: Khoảng cách hàng 1,0 -1,2m (có nơi trồng dầy hơn).

+ Vùng mía Đông Miền nam:

Trồng trọt thủ công: Khoảng cách hàng 1,0 -1,2m (cũng có nơi trồng dầy hơn). Trồng trọt cơ giới: Khoảng cách hàng 1,3 -1,4m.

+ Vùng mía Tây Miền nam

Vùng mía lên liếp: Khoảng cách hàng 0,8 -1m.

Vùng mía không lên liếp: Khoảng cách hàng 1,0 -1,2m.

– Nếu rạch hàng thủ công thì hãy cắm ranh giữa những hàng để khi đánh rãnh sẽ thẳng và đều, tiện cho tiến trình trồng, chăm sóc cũng như thu hoạch.

Cắm cọc, căng dây để đánh rảnh thủ công

5/ Bón lót cho cây mía

Bón lót tất cả phân nền hữu cơ (10 – 20 tấn phân chuồng/ hecta ), phân lân (330 – 440 kilogam supe lân/ hecta ) trước khi có thể trồng, mía.

Phân hữu cơ được rải đều phía trên mặt ruộng trước lần bừa cuối cùng, tiếp đến rạch hàng rải hom trồng. Còn phân lân thông thường là bón sâu lấp kín và chỉ bón lót 1 lần vào rãnh mía khi đặt hom trồng mới.

Bón lót trước khi có thể trồng, mía

3/6/ Tiến hành xử lý đất trước khi có thể trồng,:

Đất được tiến hành xử lý với thuốc Basudin (nồng độ theo khuyến nghị ) trước khi đặt hom 1 – 2 ngày.