Nứt thân, xì mủ, thối trái

Cách gọi khác: nứt gốc, thối cổ rễ, thối rễ, chảy nhựa, chảy gôm…

Thông tin chung về bệnh chảy mủ, thối trái Phytophthora sp.

Điều kiện phát triển bệnh

– Bệnh tiến triển nhiều trong điều kiện khí hậu nóng và mưa nhiều, vườn cây rậm rạp, nhất là những chùm quả khuất trong tán lá. Những vết cắn phá của côn trùng trên quả tạo cơ hội cho mầm bệnh xâm nhập và lây nhiễm và phát triển.

– Bệnh thông thường gây bệnh nặng vào mùa mưa cho các vườn trồng trọt lâu năm, liên tục bị ngập úng, trong điều kiện vệ sinh vườn kém, mật độ để trồng dầy, ít được bón phân hữu cơ…

– Mật số nấm Phytophthora trong đất thông qua việc nhiễm trên bộ rễ mềm, khi gặp hoàn cảnh nhiệt độ và độ ẩm cao phù hợp, các nang bào tử sẽ phóng thích bào tử động có hai roi, bào tử này thường bị cuốn hút bởi các chất tiết ra từ các rễ non. Chúng nhiễm vào chóp rễ, nhiễm dần vào vỏ rễ và dần dần sẽ nhiễm tất cả.

– Nấm Phytophthora sp. phát triển mạnh trong khoảng nhiệt độ từ 16 đến 32^oC, độ ẩm không khí từ 80 đến 95%, nhất là trong thời điểm mùa mưa. Tuy vậy, ở nhiệt độ dưới 10^oC hay trên 35^oC nấm ngừng phát triển.

Sự lưu tồn của nấm tạo bệnh

Nấm Phytophthora sp. thường lưu tồn trong đất dưới dạng bào tử vách dày chúng có thể thích nghi và tồn tại trong hoàn cảnh môi trường không thuận lợi. Bên cạnh đó, sợi nấm và bào tử còn lưu tồn trong những vết bệnh trên thân, ở trên cành, ở trên lá, trái bị nhiễm bệnh và những xác bả thực vật, từ đây nấm dễ dàng lây lan khi gặp môi trường gây bệnh có lợi.

Nguồn gây bệnh và phát tán

– Từ nguồn gây bệnh lúc đầu khi gặp hoàn cảnh phù hợp như nhiệt độ thấp, mưa nhiều thì bào tử vách dày có thể sinh sản động bào tử và chúng có thể bơi lội trong nước tự do đến vị trí rễ và lông hút để gây bệnh nhờ có 2 lông roi. Từ những vết bệnh lúc đầu những sợi nấm sẽ sinh sản cực kỳ nhiều bào tử và phát tán cực kỳ nhanh trong hoàn cảnh có gió, mưa hay bị lũ lụt. Nguồn nước tưới trong vườn cũng là nhân tố khiến cho nấm lây lan, phát tán cực kỳ nhanh trong vườn và trong cùng khu vực.

– Bên cạnh đó, con người và côn trùng như mối, kiến nguồn cây con cũng là các phương tiện góp thêm phần làm phát tán và lây lan nguồn gây bệnh.

Bệnh chảy mủ, thối trái trên cây có múi

Dấu hiệu của bệnh chảy mủ, thối trái trên những cây có múi

– Ở trên cổ rễ, ở trên thân: Lúc đầu, vết bệnh làm vỏ của thân cây ở vùng gốc bị úng nước, thối nâu thành các khu vực bất dạng. Tiếp đến khô, nứt dọc và chảy mủ, vỏ cây bong ra, phần gỗ nằm phía dưới chỗ bị nhiễm bệnh bị thối nâu, vết bệnh cứ tỏa ra dần ra chung quanh, lan xuống đến cả bộ rễ, bộ rễ ít rễ tơ, rễ ngắn với phần vỏ bị thối cực kỳ dễ bị tuột ra khỏi rễ (nhất là rễ con). Do không hút được nước và dưỡng chất để nuôi cây nên bộ lá bị vàng và rụng dần, không mọc được lá non, những cành vượt và cả cành lớn bị chết dần, cây bị xơ xác, từ từ cả cây bị chết.

Dấu hiệu bệnh (nguồn congtyhai.com)

(A) Chảy mủ trên cành cây có múi do nấm Phytopthora; (B) Chảy mủ trên thân; (C); (D) Thối trái do nấm Phytophthora sp. (nguồn syngenta.com.vn)

– Ở trên trái: Bệnh còn khiến cho quả bị thối nhất là các trái ở thấp gần mặt đất. Bệnh gây phá hại trên trái già (đạt kích cỡ nhiều nhất ) và các trái ở phía trong tán cây. Bệnh làm trái bị mất màu từ rốn trái lan dần lên phía trên, ban đầu vết bệnh như bị úng nước, tiếp đến có màu  xám đen. Vào buổi sáng sớm hoặc trong những ngày có độ ẩm cao và trời âm u, phần trái bị nhiễm bệnh có lớp tơ màu trắng phủ trên vết bệnh. Khi vết bệnh lan chiếm 1/3 đến 1/2 diện tích trái trái sẽ rụng.

Giải pháp quản lý bệnh chảy mủ, thối trái trên những cây có múi

– Sử dụng gốc kháng bệnh như cam chua, cam 3 lá…

– Với cây ghép, vị trí ghép cần cách mặt đất 3-4 tấc để ngăn ngừa nấm bệnh xâm nhập và lây nhiễm.

– Trồng với mật độ hợp lý. Bón hài hòa N-P-K và gia đẩy mạnh phân hữu cơ Đừng nên tủ cỏ sát gốc vào mùa mưa.

– Dọn dẹp vệ sinh sạch sẽ vùng gốc, không tủ cỏ rác rơm rạ, cỏ chung quanh gốc, không gây vết thương cơ giới cho vùng rễ và vùng thân gần gốc.

– Tỉa cành tạo tán, làm cỏ vườn tạo điều kiện thoáng đãng cho vườn. Thoát nước cho vườn trong mưa lũ.

– Thu gom những quả bệnh đem xử lý thiêu hủy để giúp tránh phát tán.

– Cần lên liếp cao, đắp mô và có hệ thống tưới tiêu hợp lý ở các khu vực đất dễ bị ngập úng.

– Khi phát hiện cây chớm bị nhiễm bệnh có thể sủ dụng thuốc có hoạt chất Metalaxyl để phun phun lên cây và tưới gốc.

– Xịt thuốc khi bệnh mới xuất hiệu trên trái, 7-10 ngày/ lần. Các cây đã bị thối ở vỏ, thân, gốc thì sử dụng dao cạo sạch vết bệnh, rồi quét lên đó dung dịch thuốc có hoạt chất Metalaxyl hoặc một số loại thuốc Ridozeb 72WP, Mancozeb 80WP, Gekko 20SC, Ridozeb 72WP… Sau một khoảng thời gian vết bệnh sẽ lành, vỏ cây sẽ tái sinh.

Bệnh thối thân, thối rễ, xì mủ trên cây cao su

Giải pháp phòng bệnh thối thân, thối rễ, xì mủ

Bệnh thối thân, thối rễ, xì mủ do nấm Phytophthora sp.  có cùng nguyên nhân gây bệnh với bệnh rụng lá mùa mưa và loét sọc mặt cạo do đó muốn phòng bệnh cần:

– Ở trên cao su KTCB cần ngăn ngừa, diệt trừ tốt bệnh rụng lá mùa mưa, để ngăn ngừa bệnh lan xuống thân cành, rễ gây thối thân, rễ và xì mủ.

– Ở trên cao su khai thác cần ngăn ngừa, diệt trừ tốt bệnh loét sọc mặt cạo, không nên để bệnh nặng gây thối thân và gảy đổ cây.

Giải pháp chữa bệnh thối thân, thối rễ, xì mủ

– Phải liên tục kiểm tra vườn cao su, nhất là các vườn cao su thường bị nhiễm bệnh rụng lá mùa mưa hay loét sọc mặt cạo nặng, để tìm thấy bệnh và ngăn ngừa, diệt trừ kịp lúc.

– Dùng một số loại thuốc sau để chữa bệnh:

+ Ridomil Gold 68WP (Metalaxyl M + Mancozeb) + BD: Pha 30gr thuốc + 30 mililít BD với 1 lít nước (nồng độ 3%).

+ AGRI-FOS 400 (Phosphorous Acid) + BD: Pha 30gr thuốc + 30 mililít BD  với 1 lít (nồng độ 3%).

– Biện pháp xử lý thuốc :

Đối với cành bị nhiễm bệnh: cắt bỏ phần cành bị thối thuốc pha sẵn với nồng độ và liều lượng như trên quét lên cả cành bị nhiễm bệnh sử dụng vazelline bôi lên mặt cắt.

Đối với thân bị nhiễm bệnh: cạo sạch vết bệnh (sử dụng dao hoặc vá sắt cạo sạch phần vỏ đã bị thối, và mủ xì ra), tiếp đến sử dụng chổi quét hổn hợp thuốc đã pha lên vết bệnh, quét rộng ra cả phần thân có tiềm ẩn nguy cơ bị nhiễm bệnh.

Những cây bị hại ở rễ : nếu bị nhiễm bệnh nhẹ chưa chết cây thì đào nhẹ chung quanh và cắt bỏ phần rễ bị nhiễm bệnh, sử dụng nbsp; Ridomil Gold 68WP pha 30gr pha 10 lít nước (nồng độ 0,3%) tưới vào gốc bị nhiễm bệnh. Nếu bị nhiễm bệnh nặng thì nhổ bỏ cây bị hại, xử lý vôi, tưới thuốc Ridomil Gold 68WP 0,3% vào gốc đã bị nhiễm bệnh tiếp đến trồng dặm.

Cần phối hợp một vài giải pháp khác trong suốt quá trình chữa trị bệnh nbsp;: diệt trừ sạch cỏ dại, dọn dẹp vệ sinh vườn thoáng đãng, khơi thông mương máng cho vườn thoát nước tốt.

Bệnh thối nhũn trái chôm chôm do nấm (cây chôm chôm)

Dấu hiệu bệnh thối nhũn trái chôm chôm

Vết bệnh giai đoạn đầu là các khu vực nâu nhỏ trên trái. Bệnh nặng, vết bệnh lan truyền dần từ vùng cuống trái xuống dưới hoặc từ đít trái vào phía bên trong, thịt trái nhũn, chảy nước, có mùi hôi chua và rụng sớm. Vào buổi sáng có thể thấy các tơ nấm trắng phát triển trên vết bệnh ở vỏ trái. Bệnh thông thường gây bệnh nặng cho các chùm trái phía dưới và phía bên trong tán cây gần mặt đất. Bên cạnh đó, bệnh còn gây bệnh thời kỳ sau khi thu hoạch, trong suốt quá trình tồn trữ và vận chuyển.

Bệnh thối nhũn trên chôm chôm

Bệnh gây phá hại nặng trên những vườn trồng quá dầy, rậm rạp. Bệnh phát sinh và phát triển mạnh trong thời điểm mùa mưa, độ ẩm cao và nhất là các loại trái chùm như nhãn, sầu riêng, chôm chôm,…phát tán cực kỳ nhanh từ trái này sang trái kia, trong vài ngày có thể rụng cả chùm trái chỉ còn trơ cọng. Sâu đục trái cũng tạo cơ hội cho nấm bệnh tiến triển mạnh. Bệnh phát tán bằng bào tử do gió hoặc côn trùng mang đi.

Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ bệnh thối nhũn trên chôm chôm

– Nên tạo cơ hội cho cây khỏe mạnh, phát triển mạnh bằng những giải pháp trồng trọt như bón phân hài hòa, hạn chế bón thừa đạm, tỉa cành thoáng đãng, vườn cây có hệ thống thoát nước tốt, tránh ngập úng cho cây.

– Sử dụng nạng chống đỡ các chùm trái phía dưới tán, ngăn ngừa cho chúng tiếp xúc gần mặt đất. Tỉa bỏ những cành khuất trong tán.

– Trồng với mật độ vừa đủ, hạn chế trồng xen quá nhiều cây bóng râm sẽ tạo độ ẩm cao trong vườn làm bệnh tiến triển mạnh.

– Thu gom và tiến hành thiêu hủy các quả bệnh để ngăn ngừa phát tán.

– Bón phân hữu cơ hoai mục + chế phẩm sinh học Trichoderma để tạo nguồn vi sinh vật đối kháng.

– Khi bệnh bắt đầu xuất hiện, dựa theo bệnh thối khô hay thối nhũn mà chọn thuốc xử lý. Có thể dùng một trong một số loại thuốc sau: Mataxyl 500WP, Aliette 80WP, Mexyl- MZ 70WP, phun 2 – 3 lần, mỗi lần cách nhau 7 ngày. Nếu các khu vực có sức ép bệnh cao có thể xịt ngừa khi trái còn nhỏ. Lưu ý đảm bảo đúng thời gian cách ly để nông sản được an toàn không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người tiêu sử dụng. Khi tồn trữ và vận chuyển nên loại bỏ hoàn toàn các trái bị nhiễm bệnh để giúp tránh phát tán.

Bệnh thối trái táo (cây táo ta)

Dấu hiệu của bệnh thối trái táo

Tên gọi tiếng anh: Fruit rot

Bệnh thối trái táo

– Nấm Phytophthora cactorum: Vùng thối ướt nước, có màu nâu nhạt, tiếp đến sậm màu, nâu dần và thối nhũn, có mùi hôi chua khó chịu. Quả thối còn treo trên cây hoặc rụng xuống đất.

– Nấm Rhizopus arrhizus: Bệnh làm vỏ trái bị thối nâu dễ bong ra, thịt trái bị thối nhũn, chua, không có mùi hôi, phủ lớp tơ đen dầy đặc trên trái và lan sang những trái khác lân cận.

Giải pháp phòng chữa bệnh thối trái táo

• Giải pháp trồng trọt

Bón phân đầy đủ hài hòa NPK hỗ trợ cây sinh trưởng tốt trong thời điểm mùa khô, thoáng đãng vườn cây trong mua mưa, tránh ẩm thấp.

• Giải pháp hóa học

Xịt thuốc ướt đều tán lá, trái khi bệnh mới xuất hiện bằng một số loại thuốc: Gekko 20SC, Ridozeb 72WP, Manozeb 80WP, Carbenda Supper 50SC…

Bệnh thối gốc, chảy mủ, thối trái trên cây sầu riêng

Dấu hiệu thối gốc, chảy mủ trên cây sầu riêng

Nấm Phytophthora palmivora gây bệnh trên sầu riêng từ thời kỳ vườn ươm đến cây đã phát triển hoàn chỉnh và cây đang cho quả, ở trên rễ, thân, lá và trái.

Trên rễ: Cây sầu riêng trồng trên khu vực đất thấp, độ ẩm cao thì rễ dễ nhiễm nấm Phytophthora và thường hay gặp các rễ non bị thối có màu nâu đen, rễ chết dần khiển cây phát triển chậm, tiếp đến nấm phát tán dần đến phần thân cây bên trên làm chảy nhựa thân, bộ lá chuyển màu vàng cây không phát triển và chết dần.

Trên thân, cành: Cây bị bệnh có bộ lá không còn bóng mượt và chuyển màu vàng, tiếp đến rụng theo từng cành hay một phía của cây, bộ rễ bên dưới bị thối. Ở trên thân có biểu hiện chảy nhựa ra trên bề mặt vỏ cây, vết bệnh ướt và nhựa có màu nâu, nấm thường tấn công chung quanh gốc và những cành của cây sầu riêng

Vị trí tạo bệnh của nấm

Tại vị trí bị lây nhiễm nấm sẽ biến màu, thối và thường tiết ra nhựa cây đông đặc phía bên ngoài với màu đỏ nâu.

Chảy mủ tại vết bệnh (do Phytophthora palmivora gây nên )

Trên thân có biểu hiện chảy nhựa ra trên bề mặt vỏ cây, vết bệnh ướt và nhựa có màu nâu, nấm thường tấn công chung quanh gốc và những cành của cây sầu riêng nếu cây bị bệnh nặng vết bệnh sẽ phát triển chung quanh thân chính và cành khiến cho bộ lá biến màu vàng úa cuối cùng làm cây chết vì không được cung ứng dinh dưỡng. Khi cạo lớp vỏ bị nhiễm bệnh ra thấy phần gỗ có màu nâu sẫm chạy dọc theo thân và cành.

Trên lá: Vết bệnh giai đoạn đầu là các đốm đen nâu nhỏ phía trên mặt lávà lan cực kỳ nhanh, sau 2 ngày lá chuyển thành màu nâu và bào tử nấm lây sang lá kế cận, lá bị nhũng rồi khô dần và sẽ rụng sau mấy ngày, khi có mưa kèm theo gió mạnh sẽ là điều kiện tốt cho bệnh phát tán khắp cả vườn.

Dấu hiệu lá sầu riêng bị nhiễm bệnh

Trên trái: Vết bệnh khởi đầu là một số chấm nhỏ màu nâu đen thường tìm thấy ở vị trí dọc theo chiều từ cuống trái sầu riêng trở xuống chung quanh trái, hiếm thấy vết bệnh ở phần cuối trái, tiếp đến phát triển thành hình tròn hay loang lỗ và có màu nâu trên vỏ trái. Khi trái già vết bệnh nứt ra và phần thịt phía bên trong bị thối, có cực kỳ nhiều sợi nấm màu trắng trên vết bệnh và làm trái sầu riêng rụng trước khi chín.

Sầu riêng thối trái do Phytophthora palmivora

Giải pháp quản lý tổng hợp bệnh thối gốc, chảy nhựa và thối trái trên cây sầu riêng

– Giải pháp kỹ thuật, trồng trọt

+ Cây con: chọn cây giống, cây giống và giá thể không bị nhiễm bệnh để trồng

+ Trồng cây với khoảng cách 8-10m.

+ Chọn khu vực đất cao để trồng sầu riêng. Ở vùng Đông Miền nam thiết kế mô không thấp hơn 50 centimét từ mặt đất, không nên trồng gần và trồng trên nền đã trồng cây cao su. Ở ĐBSCL thiết kế mô cao từ 70 đến 100 centimét tính từ mực nước cao nhất

+ Mô đất trồngcây sầu riêng phải thấm và thoát nước tốt.

+ Tiến hành xử lý đất trước khi có thể trồng, bằng phương pháp phơi nắng và một số loại thuốc trừ nấm đất có gốc Fosetyl-aluminium hoặc Metalaxyl

+ Dọn dẹp vệ sinh vườn cây, tỉa bớt cành lá gần mặt đất. Thu gom và tiến hành thiêu hủy các các bộ phận bị bệnh đem xử lý thiêu hủy. Vườn trồng cần cao ráo, có khả năng thoát nước tốt trong thời điểm mùa mưa.

+ Bón phân hài hòa và nên bón phân chuồng hoai mục.

– Giải pháp hóa học để phòng bệnh

+ Sử dụng vôi hòa với thuốc gốc Đồng quét lên thân cây cách mặt đất khoảng 1m vào thời kỳ đầu mùa mưa để ngừa nấm xâm nhập, gây hại thân.

+ Thuốc Phosphonate: Dùng liều lượng 30 mililít bơm vào thân cho một mét đường kính tán cây 3 lần trong năm, mỗi lần cách nhau 4 tháng và sử dụng 10 mililít thuốc trong 10 lít nước xịt lên tán cây để phòng bệnh.

Cách bơm thuốc phosphonate vào thân cây để phòng bệnh: Pha thuốc với nước sạch theo tỷ lệ 1:1 cho vào ống bơm thuốc bằng nhựa 20 mililít (injector) và khoá lại. Sử dụng khoan tay hay khoan máy với đường kính mũi khoan là 6 milimét, khoan vào thân theo hướng vuông gốc với thân cây, sâu khoảng 40-50 milimét, cách mặt đất từ 0,5 – 0,7 m và đưa mũi ống bơm vào lổ đã khoan, vặn mũi ống bơm theo chiều kim đồng hồ áp sát vào thân cây và mở khóa, lò xo của ống bơm nén thuốc vào thân cây. Có thể tự tạo ống bơm thuốc bằng ống chích xúc vật với vòi và ruột xe đạp.

+ Thuốc trừ nấm  đất có hoạt chất Fosetyl-Aluminium hay Metalaxyl để tiến hành xử lý đất, xịt lên tán cây hay bôi lên vết bệnh.

+ Tìm thấy bệnh mới chớm xịt các lọai thuốc hóa học: Aliette, Mexyl-MZ 72WP, Ridomil-Gold, Alpine 80WP, Mataxyl 25WP,…. Đừng nên nhúng trái vào thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) sau khi thu hoạch.

Bệnh chảy gôm trên cây đào

Nguyên do của bệnh chảy gôm trên cây đào

– Tương đối phức tạp, có thể do sương muối, sâu đục vỏ, đất quá chặt, chăm sóc kém, nhiệt độ quá thấp,… khiến vỏ cây bị thương tổn, nấm (Phytophthora sp.) thâm nhập vào làm tinh bột trong tế bào chuyển thành dịch nhựa và chảy ra thường xuyên.

Dấu hiệu bệnh chảy gôm trên thân cây hoa đào

Ngăn ngừa, diệt trừ bệnh chảy gôm trên cây đào

– Với bệnh này thì quan trọng nhất là khâu phòng bệnh cho cây. Cần lưu ý chăm bón cây, bón phân hữu cơ để đất tơi xốp, cây sinh trưởng tốt, tỉa cành nhánh hợp lí, lưu ý không khiến cây bị thương.

– Để chữa bệnh, cần triển khai cạo bỏ vết chảy nhựa trên cây rồi bôi (quét) vào đó hợp chất lưu huỳnh vôi còn gọi là thuốc Ridomil MZ 72WP để làm lành vết bệnh, tiếp đến quét dầu một lượt để bảo vệ.

– Bệnh chảy nhựa trên thân – cành cây đào làm chết khô từng cành hoặc chết cây là do cây đào đã bị bệnh chảy mủ (hay thối gốc chảy nhựa, chảy gôm) do nấm Phytophthora sp. và nấm Palmivora sp. tạo ra. Để phòng chữa bệnh này cần phải thực thi nhiều giải pháp kết hợp:

+ Chăm sóc, tạo cơ hội cho cây phát triển sinh trưởng khỏe khoắn ;

+ Hạn chế tưới quá nhiều nước, nên hạn chế ánh sáng chiếu trực tiếp vào cây

+ Khi phát hiện cây chớm bị nhiễm bệnh có thể sủ dụng một trong một số loại thuốc như: Ridomil MZ 72WP/BHN; Aliette 80WP; Ridomil MZ 72WP/BHN; Curzate-M8 72WP để phun phun lên cây.

+ Nếu cây đã bị thối vỏ ở thân, gốc và rễ cái cần phải cào hết đất chung quanh gốc cây cho thoáng đãng. Sử dụng dao (hoàn hảo nhất là nên khử trùng dao bằng cồn hay hơ lửa) cạo sạch hết vết bệnh rồi quét dung dịch thuốc Aliette 80WP pha nồng độ 10-15% hoặc hỗn hợp Boóc – đô 1%. Sau một khoảng thời gian vết bệnh sẽ lành, vỏ cây sẽ tái sinh. – Bên cạnh đó bạn có thể sủ dụng nấm đối kháng là Trichoderma hazianum để phòng trị bằng phương pháp trộn nấm với phân hữu cơ hay mùn rác ủ mục theo tỉ lệ 1:40 rồi bón cho cây, khoảng 3-5 kilogam /cây.

Admin