Chia sẻ cách nhân giống hoa đồng tiền

1/ Nhân giống hoa đồng tiền bằng cách nhân giống vô tính

– Cách nhân giống hoa đồng tiền thông thường bằng phương pháp tách cây giống và gieo hạt, tuy vậy những biện pháp này có một vài hạn chế: nếu nhân giống bằng hạt thì hạt giống hoa đồng tiền cực kỳ đắt và hạt mau bị mất sức nảy mầm trong khoảng thời gian ngắn; còn nhân giống bằng tách chồi nhánh thì hệ số nhân giống thấp và khả năng bị nhiễm bệnh cao. Ngày nay công nghệ nhân giống tân tiến bằng cách nuôi cấy mô (invitro) sẽ giải quyết được những điểm yếu đó, từ một cá thể có thể nhân nuôi thành vài ngàn đến vài triệu cây giống sạch bệnh.

1/1/ Nhân giống bằng cách nuôi cấy mô tế bào (invitro)

Những thời kỳ trong quy trình, kỹ thuật nhân giốnghoa đồng tiền bằng cách invitro

1/1/1/ Tạo nguồn nguyên vật liệu khởi đầu

– Chọn lựa những cá thể phát triển sinh trưởng tốt từ quần thể đã được chọn lựa từ trước.

– Trồng vào trong chậu với nền giá thể là trấu hun để ngăn ngừa tỷ lệ bị bệnh khi đưa vào nuôi cấy.

– Sau 2 – 3 tuần có thể triển khai lấy đỉnh sinh trưởng của cây để nuôi cấy khi cây ổn định, phát triển bình thường.

– Thời gian lấy mẫu từ 9 đến 10 giờ sáng trong các ngày nắng ráo, ẩm độ trong không khí không quá cao hoặc quá thấp (khoảng 75 – 80%).

1/1/2/  Tiệt trùng tạo sạch

– Mẫu lấy về cần bóc những lá ngoài, lấy đỉnh sinh trưởng khỏe khoắn, rửa sạch bằng xà phòng dưới vòi nước chảy, rửa lại bằng nước cất và đặt vào trong bình để tiệt trùng.

– Sử dụng cồn 70% ngâm mẫu trong 1 phút để tiệt trùng sơ bộ và rửa lại mẫu bằng nước cất 3 lần.

– Pha dung dịch Canxihypocholorid 15% hoặc dùng dung dịch Javen 10% để tiệt trùng sạch trong khoảng thời gian 15 phút

– Vớt mẫu và rửa sạch 5 lần bằng nước cất vô trùng.

a. Nhổ cây sau khi tạo nguyên vật liệu khởi đầu 2 – 3 tuần – b. Tách lá lấy đỉnh sinh trưởng

1/1/3/ Tái sinh cụm chồi

– Mục đích của thời kỳ này là tái sinh 1 cách định hướng của những tế bào mô nuôi cấy thành từng cụm chồi.

– Mẫu đã được tiệt trùng sạch đưa vào đĩa petri có giấy thấm vô trùng để thấm khô bề mặt những mẫu.

– Sử dụng dao để tách đỉnh sinh trưởng và chồi nách có đường kính khoảng 5mm ra và tiếp đến cấy vào những bình tam giác có môi trường dinh dưỡng thích hợp.

– Môi trường dinh dưỡng thường hay được dùng là môi trường MS có bổ sung saccharose 3%, agar 9 g/lít, chất kích thích sinh trưởng 6BA 0,7 mg/lít ở độ pH= 5,8/

– Đặt mẫu sau khi cấy vào chai, lọ, ống nghiệm hay bịch niong có sẳn môi trường đặt trong ánh sáng điện huỳnh quang có 2000 – 3000lux.

– Sau 3 tháng thì những đỉnh sinh trưởng sẽ phát triển và tạo được đông đảo cụm chồi với những kích cỡ khác nhau.

a. Cấy mẫu vào môi trường tạo chồi – b. Cụm chồi tạo thành sau 3 tháng

Bảng những chất trong môi trường dung dịch mẹ MS

Dung dịch mẹ (Stock)	Hóa chất	Nồng độ (g/l)	Số mililít dung dịch mẹ cần cho 100 mililít dung dịch làm việc
A	Na2-EDTA FeSO4/7H2O	7,45 5,57	5
B	NH4NO3 KNO3	82,5 95	20
C	H3PO3 KH2PO4 KI Na2MoO4/2H2O CoCl2/6H2O	1,24 34 0,166 0,050 0,005	5
D	MgSO4/7H2O MnSO4/4H2O ZnSO4/7H2O CuSO4/5H2O	74 4,46 1,72 0,005	5
E	CaCl2/2H2O	88	5
F	Thiamine.HCl	0,02	5
G	NAA	0,1	1
H	Kinetin	0,4	0,5

1/1/4/ Nhân nhanh cụm chồi

– Sau khi đã phát triển thành nhiều cụm chồi thì những chồi này cần được tách ra để nhân nhanh.

– Từng cụm chồi nhỏ có kích cỡ 5 – 10mm được tách ra và cấy lên môi trường MS có bổ sung saccharose 3%, agar 9 g/lít, chất kích thích sinh trưởng 6BA 0,5 mg/lít và GA3 0,1mg/lit ở độ p = 5,8 được đặt trong những bình tam giác.

– Cụm chồi phát triển tốt thì sau 2 tháng sẽ đạt được từ 4 – 5 chồi/cụm. Những chồi, cụm chồi phát triển mạnh sẽ cho biết những cây giống có màu xanh non, lá thẳng dài, kích cỡ cây từ 30 – 40 milimét.

a. Tách cum chồi đưa vào môi trường nhân nhanh cụm chồi – b. Chồi đạt kích cỡ 30 – 40mm

1/1/5/ Duy trì cây

– Cây sau khi được cấy lên môi trường nhân gi ng và đạt kích cỡ 30 – 40mm thì được cấy chuyền sang môi trường MS có bổ sung saccharose 3%, agar 9g/lít, chất kích thích sinh trưởng 6BA 0,1 mg/lít và GA3 0,3 mg/lit ở độ p = 5,8 để duy trì sự phát triển của cây.

– Sau 1 tháng cây giống phát triển mạnh, lá có màu xanh non, thẳng và có kích cỡ từ 40 – 60mm là đạt đòi hỏi.

Chồi đạt kích cỡ 40 – 60mm

1/1/6/ Tạo cây hoàn chỉnh

– Khi cây đạt kích cỡ từ 40 – 60mm sẽ được cấy chuyền tiếp sang môi trường duy trì sự phát triển của cây và tạo rễ MS có bổ sung saccharose 3%, agar 9 g/lít, NAA 0,3 mg/lít, than hoạt tính 2g/lít ở độ pH = 5,8/

– Sau 2 tháng trên môi trường này cây hoa đồng tiền sẽ có kích cỡ 7 – 10 centimét, có đầy đủ bộ rễ và bảo đảm tiêu chuẩn để đề ra vườn ươm.

Cây hoàn chỉnh đủ tiêu chuẩn ra ngôi

1/1/7/ Ra ngôi cây giống

– Ra ngôi vào tháng 2 giúp gia tăng tỷ lệ sống, cây phát triển và sinh trưởng tối ưu nhất.

– Sau khi cây giống đạt chiều cao 4 – 6 centimét, có từ 5 – 6 lá, đầy đủ bộ rễ (dài rễ 2 – 3 centimét ) có thể triển khai ra ngôi.

a. Những bước ra ngôi cây giống bao gồm:

* Xử lý cây in vitro trước khi ra ngôi:

– Cây giống sau khi kéo ra khỏi bình được rửa sạch môi trường, xếp gọn gàng trên rổ có lót báo ẩm để giúp tránh cho cây bị gãy hỏng, mất nước.

– Ngâm cây khoảng 3 phút trong dung dịch Ridomil (nồng độ 3g/lít) để diệt nấm bệnh trên cây.

* Giá thể:

– Đòi hỏi giá thể: thoáng đãng, tơi xốp, cung ứng đầy đủ dưỡng chất và nước cho cây, khả năng thoát nước tốt, sạch nấm bệnh và vi khuẩn, không có tuyến trùng.

– Giá thể ra ngôi tối ưu nhất là hỗn hợp gồm: xơ dừa, đất sạch, phân chuồng hoai và phân lân (trong đó xơ dừa và đất sạch chiếm 80% còn những thành phần khác chiếm 20%).

– Xịt đều thuốc Ridomil (nồng độ 3g/lít) để xử lý nấm bệnh trong giá thể.

* Kỹ thuật ra ngôi:

– Ra ngôi trên luống: biện pháp này ít được dùng

+ Chuẩn bị luống ra ngôi rộng 1 – 1,2m, cao 20 – 25 centimét và rãnh giữa những luống rộng 30 – 40 centimét.

+ Rải đều hỗn hợp giá thể phía trên mặt luống và dầy 10 – 15 centimét.

+Ra ngôi cây trên nền đã được chuẩn bị sẵn với khoảng cách: hàng cách hàng 7 centimét và cây cách cây 5 centimét.

– Ra ngôi trên khay: biện pháp này được dùng rộng rãi

+ Khay ra ngôi có kích cỡ 40 x 60 centimét, có 70 lỗ, đường kính lỗ 5 centimét, chiều sâu lỗ 5 centimét.

+ Cho giá thể vào đầy miệng lỗ trên khay và mỗi lỗ trồng một cây.

Lưu ý: Trồng cây sao cho lấp đất kín bộ rễ nhưng vừa đủ ngập cổ rễ hỗ trợ cây phát triển và sinh trưởng tốt. Có thể trồng cây vào buổi chiều để cây có thời gian hồi phục tốt sau 1 đêm. Sau khi tiến hành trồng tưới đẫm nước.

a. Cây vừa mới được ra ngôi – b. Cây ra ngôi được 20 ngày

1/2/ Tách cây

– Biện pháp tách cây ngày nay vẫn được dùng, tuy vậy biện pháp này có rất nhiều điểm yếu như cây con có hệ số nhân thấp, cây không đều, hoa không bảo đảm chất lượng, cây nhanh bị thoái hóa…

– Phương thức tách cây:

+ Đào cả bụi, sử dụng tay rũ sạch đất

+ Sử dụng dao sắc nhẹ nhàng tách từng thân thế nào cho không bị đứt rễ và mỗi thân cây mới phải mang tối thiểu từ 1 đến 2 rễ trở lên.

+ Trồng cây tách trực tiếp xuống giá thể trồng.

a. Tách cây – b. Trồng cây sau khi tách

2/ Nhân giống hữu tính

– Nhân giống hữu tínhhoa đồng tiền ngày nay ít dùng trong công nguyên nhân giống vì tỷ lệ phân ly cực kỳ cao (hơn 90%), nhân giống hữu tính chỉ được thực thi trong vông tác chọn cây giống

2/1/ Cấy hạt trong môi trường nuôi cấy mô

– Thu hạt để gieo trên môi trường nuôi cấy nhân tạo nhằm sinh ra một vài lượng cây con ổn định phục vụ công tác lựa chọn giống cây trồng, công điều này bao gồm những bước:

+ Chọn cây tốt có hoa lớn và giữ hoa đến già và khô

+ Lấy hạt khô trên hoa (hạt nhỏ như hạt cải)

+ Hạt được tiến hành xử lý vô trùng và được cấy trên môi trường MS có bổ sung 30g/l sucrose, 8g/l agar, 1mg/l indole-3-acetic acid (IAA).

– Cây trong ống nghiệm khi đạt chiều cao 5 – 7 centimét, có khoảng 3 cặp lá với bộ rễ tốt sẽ được rút ra khỏi ống nghiệm, rửa sạch agar và xử lý qua thuốc trừ nấm.

– Trồng cây vào giá thể trộn sẵn trong khay xốp gồm xơ dừa, đất sạch, than bùn, phân chuồng hoai và phân lân (trong đó xơ dừa và đất sạch chiếm 50% còn những thành phần khác chiếm 50%).

– Mỗi ngày tưới nước đủ ẩm

– Thời gian từ khi cấy đến khi ra ngôi khoảng 1 – 1,5 tháng, thời gian ra ngôi đến khi trồng khoảng 25 – 30 ngày.

2/2/ Gieo hạt trực tiếp trên giá thể

– Chọn cây tốt có hoa lớn và giữ hoa đến già và khô

– Lấy hạt khô trên hoa (hạt nhỏ như hạt cải)

– Gieo hạt trực tiếp trong giá thể trộn sẵn trong khay xốp (xơ dừa, đất sạch, phân chuồng hoai và phân lân, trong đó xơ dừa và đất sạch chiếm 80% còn những thành phần khác chiếm 20%.

– Mỗi ngày tưới nước đủ ẩm

– Thời gian bắt đầu khi gieo đến tạo thành cây giống hoàn chỉnh đủ tiêu chuẩn đem trồng khoảng 2 tháng.

3/ Chăm sóc cây giống

3/1/ Che hạ ánh sáng

– Lợp giàn bằng lưới đen loại 3 kilogam.100m2

– Vào vụ hè che 2 lớp lưới đen, hạ 50% cường độ ánh sáng trong suốt giai đoạn ra ngôi, bảo đảm cường độ ánh sáng khoảng 10/000 – 12/000lux.

– Cách che: Căng lưới đen cách mặt luống 1,5 – 2m.

3/2/ Tưới nước cho hoa đồng tiền

– Trong 2 tuần giai đoạn đầu cây còn nhỏ yếu nên tưới nước dưỡng ẩm cho cây bằng vòi phun mù tự động hoặc sử dụng bình phun tay. Hằng ngày xịt đều cho ẩm tất cả cây và giá thể vào buổi sáng và chiều mát.

– Khi cây đã khỏe, phát triển tốt thì có thể sủ dụng ô doa để tưới nước cho cây, 2 – 3 ngày/1 lần và duy trì ẩm độ 60 – 65%.

– Tưới nước vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát là tối ưu.

3/3/ Bón phân cho hoa đồng tiền

– Khi cây bén rễ hồi xanh (sau 2 tuần) dùng phân bón lá: giầu đạm cho cây với liều lượng 10 mililít /bình 8 lít nước, 7 ngày phun 1 lần để bổ sung dưỡng chất cho cây, hỗ trợ cây phát triển sinh trưởng tốt.

3/4/ Ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại

– Bệnh gây hại: Hay gặp trong vườm ươm bệnh thối cây và bệnh đốm lá

+ Bệnh thối cây: Dùng Ridomil liều lượng 200g/100 lít nước hoặc Daconil với liều lượng 250g/100 lít nước, thường kì 7 ngày phun 1 lần.

+ Bệnh đốm lá: Dùng Score 250 D nồng độ 0,05% thường kì 7 ngày phun lần.

– Sâu bệnh: Hay gặp sâu vẽ bùa và nhện

+ Sâu vẽ bùa: Sử dụng bẫy dính dẫn dụ con đã phát triển hoàn chỉnh, mật độ bẫy dính từ 0,8 – 1,5m luống/bẫy. Dùng Supathion 40EC hoặc Politrin P – 440EC liều lượng 15 – 20 mililít /bình 8 lít.

+ Nhện: dùng Pegasus 500EC liều lượng 8 – 10 mililít /bình 8lít hoặc Ortus 5SC liều lượng 10 mililít /bình 8lít. Xịt thuốc vào buổi chiều mát.

3/5/ Tiêu chuẩn cây xuất vườn

– Sau khi ra ngôi khoảng 60 ngày (2 tháng) cây đồng tiền sẽ đạt đạt chuẩn xuất vườn như sau:

+ Cây khỏe mạnh, xanh tốt, không dị dạng, sạch bệnh

+ Chiều cao cây từ 15 – 18 centimét và có 4 – 6 lá

+ Số lượng rễ trên cây lớn hơn 6 rễ và rễ dài 2 – 4 centimét

Khay cây con đủ tiêu chuẩn xuất vườn – Cây giống đủ tiêu chuẩn xuất vườn

3/6/ Bứng cây và bao gói

– Trước khi bứng cây đi trồng 1 ngày, tưới đẫm để khi bứng cây bảo đảm rễ cây không bị đứt và giữ được bầu đất chung quanh bộ rễ.

– Sử dụng giấy gói bao bọc quanh chặt bầu và vừa kín bộ lá để giúp tránh bị thương tổn cây, thường thì gói 50 cây/1 bó.

– Nên bứng cây trồng vào các ngày râm mát hay vào buổi chiều, tránh ngày có cường độ ánh sáng quá cao khiến cây dễ bị mất nước, chậm hồi phục sau khi tiến hành trồng.

– Để vận chuyển đi xa nên xếp gọn và vừa vặn vào thùng catton để giúp tránh bị xe dịch, tiếp đến đục lỗ chung quanh thùng để có thể bảo đảm được thoáng đãng.