Lở cổ rễ, thối gốc, héo rũ, héo khô, héo cây giống

Dấu hiệu bệnh lở cổ rễ (thối gốc, héo rũ, héo khô, héo cây giống ):

Bệnh có thể tấn công suốt thời kỳ sinh trưởng của cây, thường gây thiệt hại ở mức độ nặng cho cây giống, thường hay xẩy ra trong khu đất cũ đã phát bệnh và độ ẩm cao. Nhiệt độ phù hợp để nấm sinh trưởng là 25-30^oC.

Cây giống: cổ thân bị úng và teo tóp lại, cây bị ngã ngang nhưng lá vẫn còn xanh tươi, tiếp đến mới héo lại. Bệnh thông thường tấn công mạnh vào 5-10 ngày sau khi tiến hành gieo.

Cây lớn: bệnh xâm nhập và lây nhiễm ở thân, nhất là ở phần gốc thân, khiến cho mô vỏ bị thối nâu hoặc nâu đen, viền vùng thối không đồng đều và có màu nâu đỏ, phần bệnh hơi lõm vào, tiếp đến thân bị nứt ra, lá héo khô rồi rụng dần. Cây bị bệnh lá rũ có khả năng bị gảy, cây chậm phát triển và thường bị chết.

Bệnh được nhận diện dễ dàng dựa vào biểu hiện của bệnh, đó là những sợi nấm, hạch nấm của nấm tạo bệnh, chúng phát triển ngay trên vết bệnh ở gốc thân, phát triển lan lên thân và khu vực đất xung quanh gốc cây. Rễ bị thối và thường có màu nâu đỏ.

Tuy vậy, ở ngoài đồng bệnh thông thường dễ nhầm lẫn với tổn thất do ruồi đục thân đậu tương (Melanagromyza sojae), có thể phân biệt dựa vào những biểu hiện bệnh nêu trên. Bệnh cũng thường hay xuất hiện đồng thời với tổn thất do ruồi đục thân do điều kiện khí hậu nóng và ẩm đều thích hợp cho hai lọai dịch hại này.

Nguyên nhân gây bệnh héo cây giống, héo khô:

Bệnh do nấm Rhizoctonia solani Kuhn, giai đọan sinh sản hữu tính là Thanatephorus cucumeris thuộc lớp nấm Đãm. Sợi nấm màu trắng, hạch nấm màu trắng lúc mới hình thành, tiếp đến có màu nâu vàng hoặc nâu đen, hạch nấm hình cầu có bề mặt trơn láng, kích cỡ 1-2 milimét. Đây chính là hai dạng lưu tồn và phát tán đa phần của mầm bệnh.

Một vài bệnh hoặc cách gọi khác của bệnh do nấm Rhizoctonia solani gây nên:

Bệnh héo xanh và héo vàng trên khoai tây, bệnh chết cây giống trên ớt, bệnh khô vằn trên hồ tiêu – lúa – ngô, bệnh rụng lóng – chết dây hồ tiêu, bệnh héo cây giống, héo khô trên đậu nành, bệnh lở cổ rễ…

* Bệnh lở cổ rễ, héo cây giống trên cây lạc:

Cây lạc bị nhiễm bệnh nbsp;lở cổ rễ, héo cây giống nbsp;Rhizoctonia solani

Cây lạc bị bệnh: cổ rễ gần mặt đất có vết thâm, tiếp đến cổ rễ bị thối đen, teo lại, cây bị đổ ngã và héo chết. Cây lớn cũng có khả năng bị nấm thâm nhập vào rễ chính, tiếp đến lan sang các rễ phụ làm cả bộ rễ bị thối, cây phát triển kém dần rồi héo chết.

* Bệnh lở cổ rễ, héo cây giống, hỏng củ hại trên cây khoai tây:

Cây khoai tây và củ khoai tây bị nhiễm bệnh nbsp;lở cổ rễ, héo cây giống nbsp;Rhizoctonia solani

(A) Bệnh lở cổ rễ trên cây khoai tây; (B) Cây bị bệnh củ cũng bị hư.

Bệnh gây thiệt hại ở rễ, mầm, củ và thân. Khi nấm thâm nhập vào củ thì khiến cho củ không nảy mầm được, hoặc cây giống bị héo rũ ngay. Rễ và thân giáp mặt đất có rất nhiều u sần sùi, vết bệnh có màu nâu bao bọc quanh, tiếp đến bị thối. Các cây bị hại thường ra củ khí sinh ở ngay nách lá hoặc không có củ, sau ít lâu cây sẽ chết.

Vết bệnh ở trên củ có màu nâu sẫm, cứng, có kích cỡ và hình dáng khác nhau. Khi nấm sinh trưởng mạnh có thể trở thành hạch nấm có màu nâu đậm và cực kỳ dễ rụng. Nếu trời ẩm ướt thì trên vết bệnh có lớp nấm trắng ngà.

Nấm thâm nhập vào trong củ từ khi ngoài đồng hoặc trong khoảng thời gian bảo quản. Sợi nấm làm tắc bó mạch và khiến cho cây bị héo rũ làm củ khoai bị thối.

* Bệnh lở cổ rễ, héo cây trên cây cà chua:

Cây cà chua bị nhiễm bệnh nbsp;lở cổ rễ, héo cây giống nbsp;Rhizoctonia solani

Vết bệnh thông thường gây bệnh ở phần gốc ngay phía trên mặt đất, nấm xâm nhập, gây hại vào gốc làm gốc cây bị thối nhũn và cây bị gãy gục, phần cây phía trên vẫn còn tươi xanh. Sau khi cây gãy gục phần trên mới bị héo đi.

* Bệnh thối gốc, héo cây trên cây họ bầu bí, dưa

Rễ cây bị thối nhũng, cây dễ ngã, lá non vẫn xanh. Nấm chỉ gây bệnh ở thời kỳ cây giống đến khi có 1-2 lá thật, bệnh còn làm thối đít trái. Bệnh tiến triển mạnh khi độ ẩm cao, nấm lưu tồn trên thân lúa, rơm rạ, cỏ dại, lục bình, hạch nấm lưu hành trong đất sau mùa gặt lúa.

(A) Cây giống bị nấm bệnh tấn công; (B) Bệnh tấn công ở thời kỳ phát triển thân lá; (C); (D); (E) Bệnh làm thối gốc cây; (F) Nấm bệnh gây hại gốc tạo hạch và tơ nấm.

Nấm thâm nhập vào cổ rễ cây giống chỗ giáp mặt đất, cổ rễ bị thối nhũn, cây giống dễ ngã gục ngang mặt đất, lá non vẫn xanh. Cây đậu vẫn còn tươi, tiếp đến cây bị héo chết. Vào các ngày có độ ẩm cao các cây bị gãy gục, chung quanh gốc có tơ nấm màu trắng phía trên mặt đất.

* Bệnh lở cổ rễ ở cải bắp

Cây bị hại sẽ suy giảm, bắp nhỏ, thỉnh thoảng héo và chết. Trong môi trường ẩm ướt, bệnh phát tán sang những lá bên cạnh và gây thối bắp, tất cả bắp có khả năng bị thối khô, khởi đầu từ các lá bao phía ngoài. Ở trên chỗ thối có những hạch nhỏ màu nâu.

Bệnh lỡ cổ rễ cải bắp; Bệnh có thể làm chết đồng loạt trên ruộng

* Bệnh lở cổ rễ ở cây bông vải

Bệnh phát triển gây bệnh vào giai đoạn cây giống, từ khi cây bông vừa nảy mầm đến thời kỳ 3-4 lá thật trong hoàn cảnh nhiệt độ thấp và độ ẩm đất cao.

Dấu hiệu là loại cây đã héo, ngọn rũ xuống.

Bệnh lở cổ rễ

Cây bông bị nhiễm bệnh lở cổ rễ

Cây bị hại cực kỳ dễ nhổ, ban đầu vết bệnh là các chấm nhỏ màu nâu hay nâu đen, sau nối dài ra, ăn sâu vào trong, lõm xuống và ăn vòng quanh thân.

Bệnh gây phá hại từ khi cây bông vừa nảy mầm đến 3-4 lá thật, gây giảm mật độ, tốn công bứng dặm.

* Bệnh gây hại trên những cây trồng khác như mè (vừng), ớt, đậu… có dấu hiệu tương đương

Phòng trị bệnh lở cổ rễ, héo cây giống nbsp;Rhizoctonia bataticola trên cây trồng:

– Giải pháp kỹ thuật, trồng trọt:

+ Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng, thu gom tàn tích cây trồng vụ trước đó

+ Nhổ bỏ các cây bị hại. Đốt để diệt trừ nguồn nấm bệnh.

+ Cày bừa kỹ, san mặt ruộng cho bằng phẳng để đất thoáng và không đọng nước.

+ Chỉ sử dụng hạt giống không bị nhiễm bệnh

+ Luân canh cây trồng với cây khác họ để diệt trừ nguồn gây bệnh, có hiệu quả khi luân canh với cây lúa nước.

+ Đối với các loại cây họ bầu bí, dưa không sử dụng rơm rạ lúa bị nhiễm bệnh đốm vằn tủ liếp trồng. Đốt rơm rạ trước khi có thể trồng, dưa.

+ Không sử dụng nước tưới từ mương lục bình

+ Chọn đất trồng phải cao ráo, dễ thoát nước; vườn ươm thoát nước tốt không râm. Đất vườn ươm phải xử lý trước khi tiến hành gieo như đốt rơm rạ hoặc phủ nilon phơi nắng vài tuần, hoặc xử lý vôi.

+ Dùng phân hữu cơ ủ hoai mục, không bón nhiều đạm.

– Giải pháp hóa học:

+ Khi bệnh phát triển và phát triển có thể dùng một số loại thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) để phòng trị: Validacin, Bonanza,…

+ Phòng chống bằng một số loại thuốc đặc hiệu như Amistar 250SC với những hoạt chất Hexaconazole, Difenoconazole…

– Phun  thuốc:  hoạt  chất  Azoxystrobin,  Validamycin  hay  hỗn  hợp  những nbsp; hoạt  chất (Mandipropamid + Chlorothalonil)… phun 7 – 10 ngày/lần.

– Đối với các loại cây bông: Sau khi bông mọc, có thể xịt thuốc từ 1 đến 2 lần bằng một trong một số loại thuốc sau:

+ Monceren 250 SC, liều lượng 0,3 – 0,4 lít/ hecta

+ Monceren 70WP liều lượng 0,2 kilogam/ hecta.

+ Validamicin 50 EC liều lượng 1,0 lítt/ hecta

Tham khảo thêm: Bệnh cháy nhũn lá trên đậu nành