Cách trồng cây hoa Lan tách chiết và những điều cần chú ý

Lan Ngọc Điểm

1/ Cách trồng lan trong chậu

1/1 Cách chọn chậu trước khi có thể trồng, lan

– Chọn chậu đã được nung chín, kích cỡ chậu hài hòa với khả năng phát triển của cây, có rất nhiều lỗ thoáng (cho cây rễ mập và cây có rễ gió nhiều).

– Chậu phải sạch hoặc là phải rửa sạch trước khi có thể trồng,. Nếu sử dụng chậu cũ đã trồng rồi thì phải đốt chậu để tiệt trùng trước khi có thể trồng,.

1/2 Cách trồng

Cách trồng lan trong chậu

– Cho chất trồng có kích thướng lớn hơn vào đáy chậu sao cho đáy chậu được thoáng (chiếm khoảng 1/5 thể tích chậu). Chất trồng có kích cỡ bé nhất trên cùng, như không cho chất trồng đầy mặt chậu mà nên để cách mép trên khoảng 1 – 2 centimét. Chất trồng có thể là than gỗ, thân cây dương xỉ, rêu biển và một vài chất khác.

– Cắm cọc nhỏ vào mép chậu nếu tiến hành trồng lan đa thân hay ở giữa nếu tiến hành trồng lan đơn thân, giúp cây lan đứng vững khi rễ chưa bám vào dưới chậu, nếu như không cây lan sẽ bị lay động khi tưới hay lúc gió thổi làm đầu rễ bị thương tổn.

– Buộc cây lan vào cọc sao cho hướng phát triển của cây lan về sau sẽ quay vào giữa chậu nếu tiến hành trồng lan đa thân. Phần gốc lan không chon vào chất trồng mà chỉ để sát phía trên mặt chất trồng. Trong bất cứ trường hợp nào cũng không trùm kín gốc lan, nhất là lan đa thân. Nếu cần nâng cao ẩm độ cho chậu lan vào mua khô hanh ta nên phủ phía trên mặt chậu một lớp xơ dừa hay sợi dứa, nhưng không bao bọc kín gốc lan để giúp tránh bị thối gốc.

– Ngay khi trồng xong nên để chậu lan ở nơi mát mẻ, có ẩm độ cao cho đến lúc rễ non phát triển mới chuyển dần ra nơi có ánh sáng thích hợp. Tưới nước bón phân như cây lan đã trưởng thành.

2/ Cách trồng ghép trên thân cây

Đây chính là kỹ thuật trồng gần với cây lan ở phía trong tự nhiên nên chúng phát triển mạnh hơn so sánh với kỹ thuật trồng khác.

2/1 Cách chọn thân cây ghép lan

Gỗ ghép lan Hồ Điệp ghép là thân cây đã chết

– Thân cây có khả năng còn sống, phải chú ý tỉa bớt tán nhánh cây cho thích hợp với nhu cầu đời sống của cây lan muốn trồng. Tuy trồng ghép trên thân cây nhưng không phải ở vị trí nào cũng tốt. Những cây lan chỉ phát triển tốt khi chúng được ghép phía ánh sáng ban mai chiếu rọi, nghĩa là hướng đông. Kỹ thuật trồng này cực kỳ phù hợp cho đa số những giống lan, nhất là những giống lan rừng.

– Thân cây có khả năng đã chết, có thể tiến hành cắt thành các khúc ngắn (để treo) hay thành đoạn dài (để đứng). Trong trường hợp này phải có giàn che cho thích hợp. Nên chọn các cây mục như cây vú sữa hiện đang được ưa thích nhất. Khi sử dụng loại thân cây đã chết nên bóc bỏ đi vì vỏ sẽ khô, bong ra và là nơi trú ẩn cho nhiều loại côn trùng phá hại.

2/2 Kỹ thật trồng ghép lan trên thân cây

Lan ghép trên thân cây sống

– Buộc một miếng xơ dừa vào thân cây nhằm mục đích dưỡng ẩm mà dường như không sợ thối gốc rồi buộc chằng lên phía trên đó gốc lan muốn trồng. Vào mùa khô nóng làm ngược lại (nghĩa là không buộc miếng xơ dừa trồng lên gốc lan). Gốc lan phải luôn nằm lộ ra ngoài không khí. Rễ lan sẽ ló ra và theo hố ẩm mà mọc bám vào thân cây gỗ. Sau khi xơ dừa mục ta tháo gỡ đi. Trường hợp trồng vào mùa mưa hay các nơi thời tiết quá ẩm thì không cần thiết phải miếng xơ dừa.

– Từ kỹ thuật trồng này ta có rất nhiều phương pháp trồng tương đương khác trên miếng dừa hay trồng trên khúc gỗ…

3/ Cách trồng không chậu, trồng treo

– Đối với những cây Vanda, Asscocentrum, … và những cây lan lai của chúng, chậu chỉ là giá thể, không có mục đích có chứa hết bộ rễ của cây lan, do đó ta thấy rễ mọc ra khỏi chậu lòng thong dưới chậu. Đối với những giống này người ta có thể trồng bằng phương pháp buộc một sợi dây ở ngay giữa thân rồi treo lan dưới giàn, không cần chậu và chất trồng mà cây vẫn sống phát triển và ra bông bính thường. Tuy vậy kỹ thuật trồng này chỉ có thể ứng dụng được cho các nơi có ẩm độ cao.

– Điểm mạnh của kỹ thuật trồng này là với một diện tích nhỏ nhưng mật độ để trồng rất rộng lớn, không tốn kém vật tư vì không sử dụng chậu và chất trồng. Cây lan cũng khó bị nhiễm bệnh.

– Điểm yếu độc nhất của kỹ thuật trồng này là khi đem trưng bày, cây trơ trụi không chậu, kém thẩm mỹ.

4/ Cách trồng lan thành băng bằng xơ dừa

– Kỹ thuật trồng này sử dụng cho lan cắt cành như Dendrobium, Oncidium, …

– Chọn xơ dừa của các quả già, khô xé ra từng mảnh lớn bằng bàn tay (mỗi quả chia làn 4 – 5 mảnh).

– Xếp những mảnh xơ dừa này sát nhau thành băng dài trên gian gỗ hoặc tre, mặt lưng quay xuống, mặt ruột lõm quay lên. Giữ chặt chúng bằng 2 thanh nẹp tr ở hai bên.

– Hoặc xếp những miếng xơ dừa theo chiều đứng thành từng bán khoảng 3 – 5 centimét.

Trồng lan thanh băng

– Sử dụng những cọc tre có mũi nhọn cắm thẳng vào giữa miếng xơ dừa để làm cọc đứng.

– Buộc cây lan vào cọc, gốc lan sát với xơ dừa.

– Tưới nước ít hơn so sánh với trồng bằng than trong chậu. Để giúp tránh úng nước có thể đục 1 lỗ nhỏ ở giữa miếng xơ dừa trước khi có thể trồng,.

– Trồng lại sau 2 – 3 năm khi xơ dừa đã mục.

– Kỹ thuật trồng này cũng hạ được kinh phí vật tư vì xơ dùa là nguyên vật liệu dễ kiếm lại rẻ tiền mà cây lan vẫn sống, phát triển tốt, nảy chồi nhanh.

5/ Cách trồng lan thành luống

Trường hợp Vanda lá hình trụ, Renanthera… chúng phát triển cực kỳ cao có thể trồng treo trong chậu không tiên, hơn thế nữa ta cần trồng nhiều để cắt cành hoa. Trong trường hợp này ta phải trồng luống ở đất.

5/1 Chuẩn bị luống trồng

– Để giúp tránh úng nước, cần phải làm luống cao khoảng 15 – 20 centimét, rộng 1 m, chiều dài tuỳ theo vườn nhưng đừng nên dài quá 10 m vì khó chăm sóc.

– Đất ở luống có thể cuốc lên thành cục càng lớn càng tốt sao cho có rất nhiều lỗ hổng làn thống thoáng bộ rễ. Do đó không cần đập đất nhỏ.

– Ở khu vực đất sét hoặc đất phèn có thể lấy cát trộn với trấu đổ phía trên mặt dầy 10 – 15 centimét, sử dụng gỗ hay tre đóng thành khung hình chữ nhật rộng 1 m chung quanh luống để giữ cho cát và trấu không chảy xuống rãnh khi mưa.

– Hai bên luống dựng 2 hàng cọc đứng có nẹp tre theo chiều ngang để đỡ cây lan. Hai hàng cọc này không được quá cao, thường chỉ khoảng 1 – 1,5 m, với khoảng cách giữa hai hàng chừng 30 – 50 centimét.

– Nơi chọn làm luống phải thoáng đãng, không bị ngập nước.

5/2 Cách trồng

Trồng lan thành luống

– Buộc đứng những cây lan vào những nẹp tre, cành này cách cành kia khoảng 20 centimét. Những cành lan dài khoảng 40 – 50 centimét, càng nhiều tầng rễ càng tốt, chúng thường có 2 – 3 tầng rễ.

– Sử dụng gạch, gáo dừa, than củi trải phía trên mặt luongs cho chạm đến gốc lan, ở trên cùng sử dụng xơ dừa đã ngâm trải lên nhưng không nến lại mà hình thành độ xốp. Tính từ mặt đất cho tới xơ dừa cao khoảng 20 centimét.

– Che nắng cho lank hi mới trồng bằng những phên tre hay bằng tán lá dừa để có khoagr 50 – 60% ánh nắng, gõ bỏ dần khi cây đủ phát triển. Khi có đủ lá che cho nhau thì không phải che.

– Làm cỏ để giúp tránh cạnh tranh dinh dưỡng với lan và liên tục bón phân. Có thể phết phân bò, phân lợn trên những nẹp tre.

– Trồng lại sau khoảng 3 – 4 năm.

6/ Các điều cần chú ý khi trồng lan tách chiết

– Lan tách chiết khi vừa mới trồng xong phải để nơi râm mát, độ ẩm cao, không để nơi có ánh sáng trực tiếp, dù đó là một loài lan thích sáng. Chỉ khi rễ bắt đầu ló ra mới dịch chuyển từ từ ra nới có ánh sáng thích hợp.

– Tưới nước bình thường như đối với các loại cây đã phát triển hoàn chỉnh, chỉ tưới phân khi rễ bắt đầu trở lại và tưới với liều lượng như đối với các loại cây lớn.

Bên cạnh đó cần chú ý:

6/1 Đối với lan đơn thân

– Những loài lan đơn thân có đặc tính là chúng mãi mãi phát triển theo chiều cao từ ngọn nên không có tình trạng bò ra khỏi thành chậu, do đó phải trồng ngay giữa chậu chứ không ở mép chậu.

– Phân lớn lan đơn thân có khoáng cách lá lớn, có bộ rễ gió phát triển mạnh theo chiều cao của thân nên phải có cọc trụ ở giữa chậu để chúng bám móc, chống đõ như trường hợp của Vanda, Arachnis, Rrnanthera…Mặt khác, chúng cực kỳ cần thoáng đãng, vì vậy chậu phải lớn, có rất nhiều lỗ bên. Trái lại một vài loài lam đơn thân có lá xết sít nhau, rễ không ló ra khỏi chậu mà cứ bám vào thành chậu, chiui vào giá thể như Phalarnosis, Dritaenopsis, Dorits… Trường hợp này không cần có cọc trụ ở giữa nhưng cần chất trồng nhỏ hơn và chậu cũng không cần lớn lắm.

– Những loài lan đơn thân có mong muốn ánh sáng cực kỳ khác nhau như Renanthera, Vanda… lá hình trụ ưa ánh áng 100% nên không cần giàn che. Trái lại, Rhynchostylis cần ít ánh sáng hơn và Phalaenopsis chỉ cần 30 – 40% ánh sáng, do đó phải có giàn che cho chúng.

– Nhân giống bằng phương pháp cắt ngang thân với chiều dài 30 – 50 centimét có tối thiểu hai tang rễ để trồng lại. Phần gốc không có lá cây vẫn paths triển thành nhánh mới.

6/2 Đối với lan đa thân

– Lan đa thân có đặc tính phát triển theo chiều nganh nên có tình trạng bò ra khỏi chậu, do đó phải trồng chúng ở một bên mép chậu để hướng phát triển vào trung tâm chậu.

– Rễ của cây lan đa thân chỉ tập trung vào gốc nên cần có cọc chống ở thời kỳ đầu khi vừa mới trồng, cọc cần gắn ở mét chậu.

– Nhu cầu về ánh sáng đối với lan đa thân cũng khác nhau nhưng không có khả năng chịu được 100% ánh sáng nên phải làm giàn che cho thích hợp.

– Phải thay chậu sau 3 – 4 năm khi chất trồng hư mục hoặc khi chúng bò ra khỏi chậu.

– Nhân giống bằng tách chiết thường thực thi đồng thời với khi thay chậu vào cuối mùa khô nóng, đầu mùa mưa hoặc kết thúc giai đoạn ra hoa kết quả của lan.