Héo xanh, héo tươi, héo rũ, chết ẻo

Nguyên nhân gây héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo):

Bệnh héo xanh do vi khuẩn có tên khoa học là Pseudomonas solanacearum Smith gây nên, còn có tên gọi khác là Ralstoria solanacearum. Đây chính là một loài kí sinh đa thực, rất thịnh hành ở vùng nhiệt đới. Loài vi khuẩn này có rất nhiều chủng và nòi; chúng tồn tại trong tự nhiên trên những cây kí chủ khác nhau, vì vậy nguồn gây bệnh khi nào cũng có.

Vi khuẩn hình gậy, 1- 3 lông roi mọc một đầu, kích cỡ 0.4- 0.8x 0.5µm.

Trên môi trường khuẩn lạc có màu trắng sữa, bóng, ở trên môi trường TZC có điểm hồng ở giữa

Phù hợp ở nhiệt độ t = 24^oC, nhiều nhất 27^oC, ít nhất 18^oC.

Vi khuẩn này phát hiện gây bệnh trên 30 loại cây trồng khác nhau, thuộc loại chuyên hoá rộng.

Quy luật phát sinh gây bệnh của bệnh:

Vi khuẩn phát triển mạnh ở nhiệt độ 30-35⁰C. nguồn gây bệnh tồn tại cực kỳ lâu trong đất và củ bệnh. Vi khuẩn thâm nhập vào cây qua vết thương.lây lan qua cây bị bệnh và vật dụng lao động.

Đối với các loại cây ỚT

Dấu hiệu tạo bệnh nbsp;héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây ớt:

Bệnh gây phá hại nặng ở khu vực trồng cây ớt trong suốt mùa mưa trong vùng khí hậu nhiệt đới.

Cây ớt bị nhiễm bệnh nbsp;héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo)

Bệnh xẩy ra rãi rác trên từng cây hoặc từng nhóm cây ở giữa ruộng. Dấu hiệu giai đoạn đầu trên cây già những lá phía dưới bị héo nhẹ; nhưng ở cây giống thì những lá non bị héo trước. Sau mấy ngày cây bất thình lình héo nhanh nhưng lá không vàng.

Chẻ thân ở phần gốc và rễ ta thấy những mạnh nhựa trở thành màu xám đất đến nâu nếu nhúng phần bị cắt vào nước ta sẽ thấy dòng vi khuẩn tuôn ra có màu trắng sữa.

Giải pháp phòng trị héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây ớt:

– Lên líp cao thoát nước tốt, rắc vôi.

– Luân canh không nên trồng họ cà ớt trên ruộng bị lây nhiễm nặng 2 – 3 năm.

– Tưới nước Copper zinc 85WP, Starner 20WP… 0,5 – 1% vào gốc cây mới bị nhiễm bệnh.

– Nhổ và tiêu huỷ những cây bị hại nặng để giúp tránh phát tán.

Đối với các loại cây KHOAI TÂY

Đây chính là bệnh rất nghiêm trọng và phổ biến gây bệnh cho khoai tây, gây hạ chất lượng và năng suất củ khoai tây.

Dấu hiệu nbsp;bệnh héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây khoai tây:

– Bệnh gây phá hại khoai tây ở những thời kỳ sinh trưởng nhưng nặng nhất là vào thời kỳ khoai tây tạo thành củ.

– Thường lúc đầu cây có dấu hiệu héo, tiếp đến hồi phục vào buổi tối. Sau mấy ngày thì cây chết không hồi phục được nữa, lá không chuyển màu vàng. Khi cây bị héo nhưng vẫn giữ được màu xanh. Bệnh có khả năng làm chết cả cây hoặc chết dần từng nhánh, gốc cây bị thối nhũn.

Cây khoai tây bị bệnh héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo)

Củ khoa tây bệnh héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum

Củ khoa tây bệnh héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum

– Củ bị nhiễm bệnh, ở phần cuối củ hay mắt củ có dịch hơi nhầy màu trắng, sau chuyển thành màu trắng ngà, đục như sữa, nếu bị nặng củ sẽ bị thối nhũn, bóp nhẹ sẽ thấy sủi bọt, chất dịch có mùi hôi. Khi bổ củ thấy có một vòng nâu sẫm hoặc nâu đen ở ngoại bì.

Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ nbsp;bệnh héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây khoai tây:

– Giải pháp trồng trọt:

+ Dùng giống khoai chịu bệnh,

+ Chọn và thải loại kỹ những củ cây con mang bệnh ngay trước khi có thể trồng, ;

+ Luân canh được coi là giải pháp hữu hiệu nhất để hạn chế bệnh héo xanh cho khoai tây cũng như cho những cây họ Cà khác. Không nên trồng khoai tây hoặc những cây cùng họ trong vụ tiếp theo như cây cà chua, thuốc lá, cà một số loại.

+ Dùng củ cây con để từ cây sạch bệnh.

+ Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng. Không để cây bị bệnh tồn đọng trên ruộng chính vì đó là nguồn phát tán bệnh trên ruộng đồng.

+ Ruộng trồng khoai tây tối ưu nhất là bằng phẳng hoặc sắp xếp theo băng, có rãnh thoát nước vì vi khuẩn sẽ phát tán theo dòng nước trong đất, khi tưới hoặc mưa. Thường đất pha cát, nghèo dinh dưỡng bị nhiễm bệnh nặng hơn những chân đất khác.

+ Đẩy mạnh nguồn phân hữu cơ cho cây khỏe mạnh (có thể sủ dụng phân ủ) để gia nâng cao khả năng chống chịu tốt các loại bệnh của cây.

– Giải pháp hóa học: Dùng luân phiên một số thuốc sau để ngăn ngừa, diệt trừ bệnh như: Streptomyces lydicus WYEC 108 (Actinovate 1 SP ), Streptomyces lydicus WYEC 108 1/3% + Fe 21/9% + Humic acid 47% (Actino – Iron 1/3 SP).

Đối với các loại cây CÀ CHUA

Dấu hiệu gây bệnh héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây cà chua:

Cây cà chua bị nhiễm bệnh nbsp;héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo)

Đặc tính của bệnh là loại cây đã héo đột ngột nhưng lá vẫn còn xanh. Để ý rễ cây và thân cây phần bên trong bị sũng nước, tiếp đến chuyển màu nâu. Nếu cắt đoạn thân cây bị bệnh để vào trong cốc nước, chúng ta dễ dàng thấy các giọt dịch vi khuẩn màu trắng sữa chảy ra.

Cây bị bệnh dấu hiệu lúc đầu là những lá ngọn héo xanh rũ xuống, về sau những lá phía gốc tiếp tục héo xanh cụp xuống, cuối cùng dẫn đến toàn cây đã héo rũ tái xanh, gãy gục xuống và chết.

Hiện tượng héo xanh lúc đầu xẩy ra có thể ở một cành, thân hoặc một nhánh về một phía của cây cà chua, tiếp đến dẫn đến toàn cây đã héo xanh rũ xuống. Để ý các cây bị bệnh thông thường hay gặp ở phần phía gốc sát mặt đất vỏ thân sù sì đó là nét dấu hiệu đặc thù của cây cà chua khi bị nhiễm bệnh héo xanh vi khuẩn

Điều kiện phát sinh tạo bệnh nbsp;héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây cà chua:

Xuất hiện gây bệnh ở cả thời kỳ vườn ươm cây giống và ở ruộng trồng ngoài sản xuất, gây bệnh nặng khi cây cà chua đã lớn, nhất là thời kỳ ra nụ – hoa đến tạo thành trái non – quả già thu hoạch. Ở thời kỳ cây giống bị bệnh thông thường làm tất cả lá héo rũ mau chóng, lá héo xanh gục xuống, cây chết xanh.

Vi khuẩn lưu hành trong đất, trong tàn tích cây trồng, cỏ dại. Vi khuẩn có thể lây lan qua cây con, gió, nhờ nước, côn trùng và cả qua công cụ chăm sóc, tỉa cành.

Vi khuẩn dễ dàng thâm nhập qua vết thương cơ giới hoặc vết chích của côn trùng ở rễ, thân Sau khi chúng thâm nhập vào cây trồng chúng tấn công vào mạch dẫn và di chuyễn theo mạch dẫn làm hư bó mạch, cây không thể vận chuyển nước và dinh dưỡng dẫn tới hiện tượng héo và chết. Tốc độ xâm nhập và lây nhiễm và tạo bệnh trong cây trồng cực kỳ nhanh, tốc độ này dựa vào thời kỳ sinh trưởng cây trồng, độ ẩm đất và nhiệt độ môi trường. Chúng phát triển nhanh ở độ ẩm đất cao, nhiệt độ từ 24 – 380C.

Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ bệnh héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây cà chua:

Đây chính là bệnh cực khó phòng trị, dùng thuốc hoá học không rất hiệu quả, vì vậy ứng dụng những giải pháp phòng trị tổng hợp rất hiệu quả hơn.

– Giải pháp trồng trọt, kỹ thuật:

+ Luân canh cây trồng; đây chính là giải pháp rất hiệu quả, có thể luân canh với cây khác họ cà hoặc luân canh với lúa nước. Hạn chế trồng cà chua 2 vụ liên tục trên một chân đất.

+ Xử lý hạt giống trong nước nóng 500C trong 25 phút.

+ Dùng cây con ở vườn ươm không bị nhiễm bệnh.

+ Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng dọn dẹp sạch cỏ dại.

+ Dùng phân hữu cơ hoai mục để bón.

– Giải pháp cơ giới vật lý:

+ Nhổ bỏ cây bị hại gom lại đem đi đốt.

+ Tránh việc tiếp xúc giữa cây bị bệnh và cây khỏe mạnh, chú ý khi tiến hành tưới nước, tỉa cành, thu hái trái.

– Giải pháp hóa học:

+ Bệnh do vi khuẩn gây nên sử dụng thuốc hóa học hiệu quả không cao. Cần tìm ra sớm sử dụng một số loại thuốc như Kasuran 50 WP, Kanamin 47 WP… có thể chống được bệnh.

Đối với các loại cây LẠC

Dấu hiệu gây héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây lạc:

Lúc đầu những lá non trên phần ngọn cây đã héo rũ xuống khi trời nắng. Buổi tối hoặc khi trời mát cây có khả năng hồi phục không thể hiện triệu chứng này. Cây giống bị nhiễm bệnh héo đột ngột nhưng lá vẫn còn xanh, ở trên cây bị bệnh thời kỳ lớn hơn lá bị héo có màu xanh tái, thường thì một số cành đã héo trước tiếp đến tất cả cây đã héo. Một vài trường hợp lá non hoá nâu vẫn dính trên thân. Rễ và quả lạc bị thối đen. Bệnh gây hại nặng nhất vào thời kỳ lạc đâm tia, tạo quả. Đây chính là bệnh hại mạch dẫn và có tính hệ thống, toàn bộ mạch dẫn của thân, rễ, cành biến màu nâu sẫm, thâm đen.

Cây lạc bị nhiễm bệnh nbsp;héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo)

Sự phát sinh, phát triển bệnh héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây lạc:

Xuất hiện gây bệnh ở cả thời kỳ vườn ươm cây giống và ở ruộng trồng ngoài sản xuất, gây bệnh nặng khi cây đã lớn, nhất là thời kỳ đâm tia, tạo quả. Ở thời kỳ cây giống bị bệnh thông thường làm tất cả lá héo rũ mau chóng, lá héo xanh gục xuống, cây chết xanh.

Vi khuẩn lưu hành trong đất, trong tàn tích cây trồng, cỏ dại. Vi khuẩn thâm nhập vào rễ cây đa phần từ đất mang sẵn nguồn gây bệnh lây lan từ chỗ khác tới, có thể lây lan qua cây con, gió, nhờ nước, côn trùng và cả qua công cụ chăm sóc, tỉa cành.

Vi khuẩn dễ dàng thâm nhập qua vết thương cơ giới hoặc vết chích của côn trùng ở rễ, thân. Sau khi chúng thâm nhập vào cây trồng chúng tấn công vào mạch dẫn và dịch chuyển theo mạch dẫn làm hư bó mạch, cây không thể vận chuyển nước và dinh dưỡng dẫn tới hiện tượng héo và chết. Tốc độ xâm nhập và lây nhiễm và tạo bệnh trong cây trồng cực kỳ nhanh, tốc độ này dựa vào thời kỳ sinh trưởng cây trồng, độ ẩm đất và nhiệt độ môi trường. Chúng phát triển nhanh ở độ ẩm đất cao, nhiệt độ từ 24 – 380C.

Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ bệnh héo xanh (héo tươi, héo rũ, chết ẻo) Pseudomonas solanacearum trên cây lạc:

Đây chính là bệnh cực khó phòng trị, dùng thuốc hoá học không rất hiệu quả, vì vậy ứng dụng những giải pháp phòng trị tổng hợp rất hiệu quả hơn.

– Giải pháp trồng trọt:

+ Sử dụng giống kháng

+ Luân canh cây trồng; đây chính là giải pháp rất hiệu quả, có thể luân canh với cây khác hoặc luân canh với lúa nước.

+ Xử lý hạt giống.

+ Dùng cây con ở vườn ươm không bị nhiễm bệnh.

+ Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng dọn dẹp sạch cỏ dại.

+ Dùng phân hữu cơ hoai mục để bón.

– Giải pháp cơ giới vật lý:

+ Nhổ bỏ cây bị hại gom lại đem đi đốt.

+ Tránh việc tiếp xúc giữa cây bị bệnh và cây khỏe mạnh, chú ý khi tiến hành tưới nước, tỉa cành, thu hái. * Giải pháp hóa học:

– Giải pháp hóa học: Bệnh do vi khuẩn gây nên sử dụng thuốc hóa học hiệu quả không cao. Cần tìm ra sớm sử dụng một số loại thuốc như Kasuran 50 WP, Kanamin 47 WP… có thể chống được bệnh.

– Giải pháp sinh học: một vài dòng vi khuẩn có thể hạn chế vi khuẩn Pseudomonas solanacearum phát triển.

   Bacillus mesenteriensis, Bacillus sutilis, Bacillus mycoides, Erwinia oryzae,  Actinomyces californican

Một số loại vi khuẩn này có rất nhiều trong phân chuồng.