Giải pháp quản lý dịch hại tổng hợp trên những cây có múi

1/ Các dịch hại chính trên cây ăn trái có múi

– Sâu bệnh phổ biến: Sâu vẽ bùa (P. citrella), rầy chổng cánh (D.citri), nhện rám vàng (P. oleivora), nhện đỏ cam (P.ctri), một số loại rệp muội (T. aurantii, A.gosypii), rệp sáp giả cam (P.citri), rệp vảy đỏ cam (A. aurantii), sâu đục cành cam (C.argerntatum), ngài hút quả (O.fullonia), ruồi đục quả (B. dorsalis), bọ xít xanh hại cam (R. humeralis), sâu nhớt (C.metallica), câu cấu xanh (H.squamousus).

Một số loại sâu bệnh trên những cây có múi

– Bệnh gây hại phổ biến: Bệnh vân vàng lá Greening (L. asiaticum), bệnh Tristeza (Virus),bệnh loét (X.axonopodis pv. Citri), bệnh chảy gôm (Phytophthora spp.), bệnh sẹo (E.fawcettii), bệnh đốm đầu (Mycosphaerella citri), bệnh lớp muội đen (Capnodium citri),  bệnh đốm muội đen (Meliola citri).

2/ Giải pháp quản lý dịch hại tổng hợp trên những cây có múi

2/1/ Giải pháp trồng trọt quản lý dịch hại trên những cây có múi

– Chỉ trồng cây ở nơi có điều kiện tự nhiên phù hợp cho cây ăn trái tự nhiên trên những cây có múi (mực nước ngầm không quá cao,…)

– Trồng mới vườn cây có múi: cầy bừa kỹ lớp đất phía trên mặt, đào hố trồng ít nhất trước 2 tháng, đào hố để riêng đất ở phía phía trên mặt, khi trồng sử dụng lớp đất này lấp trực tiếp vào rễ cây được canh tác. Vườn trồng mới phải dọn dẹp sạch cỏ dại, tàn dư các loại thực vật đem phơi khô và đốt.

+ Mùa khô nóng cần phải tưới nước để cây ra lộc đồng đều.

– Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng: liên tục dọn dẹp sạch cỏ ở vùng gốc cây, thiêu hủy, dọn những cành, quả rụng trong vườn vì chúng chứa đựng nhiều vùng dịch hại.

– Xen canh: khi cây nhỏ cần giao tán cần trồng xen cây ngắn ngày (đậu nành, lạc,…) để vừa tăng thu nhập, vừa hạn chế cỏ dại, tạo điều kiện vươn lên giàu có khu hệ thiên địch tự nhiên của dịch hại.

+ Mật độ để trồng hợp lý với từng vùng và từng chủng loại cây ăn trái có múi.

+ Sử dụng phân hữu cơ hoai mục, phân bón hài hòa, hạn chế bón nhiều phân đạm. Nơi có bệnh sưng rễ mà đất chua cần rắc vôi.

2/2/ Giải pháp thủ công trong quản lý dịch hại cây có múi

– Đốn tỉa cành già cỗi mất khả năng ra quả, cắt bỏ cành bị sâu hại nặng. Ngắt bỏ lộc không cấp thiết nhằm ngăn ngừa nguồn thức ăn của rầy chổng cánh và sâu vẽ bùa hại cam. Để các cành khỏe phân bổ đều trong tán cây. Đốn tỉa tạo tán đúng kỹ thuật, tạo thuận lợi cho cây phát triển sinh trưởng tốt, không thuận lợi cho dịch hại phát triển.

– Thu bắt ổ trứng, sâu non, nhộng của một vài sâu bệnh bắt gặp trong suốt chu trình chăm sóc cây.

– Bẫy lồng với mồi có hương vị (quả mít) đặt chung quanh vườn về phía có rừng để thu bướm hút quả.

Sử dụng bẫy màu vàng để ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại gây bệnh

– Sử dụng bẫy bả protein hoặc bẫy bằng Methyl eugenol để trừ ruồi đục quả.

2/3/ Sử dụng giống kháng sâu hại, sạch bệnh để phòng bệnh hữu hiệu trên những cây có múi

– Dùng giống sạch bệnh được sản xuất theo công nghệ vi ghép đỉnh sinh trưởng. Đây chính là biện pháp cực kì quan trọng để phòng ngừa bệnh vân vàng lá Greening và những bệnh khác do siêu vi trùng tạo ra.

– Với bệnh do nấm Phytophthora cần gốc ghép có tính chống dịch bệnh (Poncirus) trong sản xuất cây con, chỗ ghép phải cao trên cỗ rex 40-50 centimét.

2/4/ Giải pháp sinh học trong quản lý dịch hại trên những cây có múi

– Bảo vệ, duy trì và phát triển quần thể thiên địch tự nhiên trong vườn cây ăn trái có múi.

– Nuôi kiến vàng Oecophylla smaragdina và duy trì chúng trong vườn cây ăn trái có múi. Giải pháp này hiệu quả trong hạn chế số sâu bệnh chính trên cây ăn trái có múi.

– Dùng chế phẩm nấm Trichoderma để ngăn ngừa bệnh có xuất xứ từ trong đất.- Dùng chế phẩm sinh học có xuất xứ sinh học, thảo mộc để trừ sâu ăn lá, chế phẩm nấm Beauveria trừ câu cấu xanh,…

2/5/ Giải pháp hóa học trong quản lý tổng hợp dịch bệnh trên những cây có múi

– Đối với vườn trồng mới bằng giống sạch bệnh cần phải ngăn ngừa, diệt trừ triệt để côn trùng môi giới để chống tái bị bệnh vân vàng lá Greening. Cần đặt bẫy màu vàng ở chung quanh vườn mới trồng để phát hiện sự xuất hiện của trưởng thành rầy chổng cánh. Khi có rầy chổng cánh trưởng thành tiến hành xử lý phun thuốc Confidor hoặc Abamectin.

– Dùng dầu khoáng hoặc dầu khoàng hỗn hợp thuốc hóa học để phòng ngừa nhện đỏ cam, nhện rám vàng, một số loại rệp sáp, sâu vẻ bùa cam. Để rất hiệu quả trong khu vực phòng trừ nhện rám vàng cần phun tưới khi đường kính quả không quá 2 centimét. Đối với sâu vẽ bùa cam thì tiến hành xử lý phun khi lộc mới nhú.

– Ở trên cây ăn trái có múi, có thể xịt thuốc Boocdo để chữa bệnh loét bệnh sẹo, Alielte, Ridomil chữa bệnh do nấm Phytophthora.

Trong chiến lược quản lý dịch hai tổng hợp trên những cây có múi cần nhấn mạnh những giải pháp trồng trọt phối hợp với dùng giống sạch bệnh, sử dụng dầu khoáng phối hợp với bẫy bả protein hoặc bẫy bằng Methyl eugenol để trừ ruồi đục quả.