Giải pháp kích thích làm tăng khả năng ra hoa, tăng tỷ lệ đậu trái cho cây bưởi da xanh

1/ Những nhân tố tác động lên sự ra bông ở cây có múi nói chung

– Những nhân tố quan trọng liên quan đến sự ra bông trên những cây có múi là: những chất đồng hoá, chất điều hoà sinh trưởng, nhiệt độ, chế độ nước và dinh dưỡng.

– Lý thuyết về những sản phẩm đồng hoá căn cứ vào kết quả của giải pháp khoanh cành hay khấc thân đã nâng cao sự kích thích làm tăng khả năng ra hoa, sự đậu quả và hàm lượng tinh bột trong cành, có thể do sự ngăn không cho sự vận chuyển những sản phẩm carbohydrate trong mạch libe đến rễ.

– Trái lại, cũng có các nghiên cứu tin rằng không có sự liên lạc giữa hàm lượng tinh bột trong lá và chồi non với sự ra bông của cây có múi. Tuy vậy hàm lượng carbohydrate trong rễ trong một vài trường hợp có liên quan đến sự ra bông trên cây quýt ra trái cách năm. Hàm lượng carbohydrate trong rễ thấp do cây mang trái quá nhiều gây ảnh hưởng nhiều đến sự ra chồi và ra bông.

– Chức năng của những chất điều hoà sinh trưởng lên sự ra bông của cây có múi cũng được nghiên cứu. Phun gibberelin lên lá trước khi phân hoá mầm hoa có thể ức chế sự ra bông Vậy nên, sự có mặt của gibberellin có thể ảnh hưởng nhiều đến sự ra bông. Tuy vậy, các nghiên cứu sự biến động của hàm lượng GA3 nội sinh cho biết không có sự liên quan có ý nghĩa giữa GA3 và kiểu chồi sinh trưởng hay sinh sản.

– Hiện trạng dinh dưỡng của cây có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới sự ra bông của cây. Hàm lượng đạm cao trong cây còn tơ có thể thúc đẩy sự phát triển quá mạnh và sản xuất chồi sinh trưởng hơn là chồi sinh sản. Ngược lại mức độ đạm thấp thúc đẩy ra bông nhiều cho dù sự đậu quả và năng suất thấp. Sự thiếu đạm rất nghiêm trọng sẽ sản xuất ít hoa. Vậy nên, duy trì mức đạm trong lá tối hảo từ 2,5 – 2,7% sẽ cho số lượng hoa trung bình nhưng sẽ có sự đậu quả và cho năng suất cao nhất. Đạm dạng ammonium có thể tác động trực tiếp tới sự ra bông thông qua sự điều chỉnh ammonia và hàm lượng polyamine trong chồi.

– Nhiệt độ thấp và stress do khô hạn nâng cao hàm lượng ammonium trong lá và sự ra bông. Hơn thế nữa, phun urê cho cam Navel ở California trong thời điểm mùa đông nâng cao hàm lượng ammonia trong lá và trong mầm và số hoa trên cây. Số hoa có tỉ lệ thuận với thời điểm kích thích của nhiệt độ thấp. Tương đương, phun urê 1% ở thời kỳ 6 – 8 tuần trước khi hoa nở nâng cao số hoa và năng suất cây cam Shamouti 9 năm tuổi.

2/ Kỹ thuật xử lí ra bông, tăng tỷ lệ đậu trái trên cây bưởi năm roi.

– Trong môi trường tự nhiên ở ĐBSCL, do tác động của khô hạn bưởi ra bông vào tháng 4 – 5 khi có bắt đầu mùa mưa và thu hoạch vào tháng 11 – 12/ Tuy vậy, cây có múi yêu cầu thời gian khô hạn cho sự phân hoá mầm hoa tương đối ngắn, từ 15 – 20 ngày đối với các loại cây quýt đường hay 30 ngày đối với bưởi da xanh. Vậy nên, sau thời gian cảm ứng ra bông cấp thiết, giải pháp tưới nước trong thời điểm mùa khô có ý nghĩa thúc đẩy sự ra bông nên cây có múi thường ra bông vào tháng 12 – 1 và thu hoạch từ tháng đến tháng 8 – 12/ Đây chính là mùa thuận của cây có múi ở ĐBSCL. Tuy vậy, nếu kích thích làm tăng khả năng ra hoa vào thời kỳ đầu mùa mưa để thu hoạch vào đợt tết như trên cây bưởi hay ra bông trong thời điểm mùa mưa để thu hoạch trong thời điểm mùa khô như cây chanh Tàu, cam Sành sẽ gặp nhiều trở ngại do thời gian khô hạn chưa đủ để tạo thành mầm hoa. Chính vì thế mà giải pháp kích thích làm tăng khả năng ra hoa mùa nghịch bằng phương pháp “xiết” nước hoặc lợi dụng sự khô hạn giữa mùa (hạn bà Chằn) sẽ cho kết quả không ổn định, sự ra bông không tập trung. Sau đợt cây ra hoa giai đoạn đầu nếu được bón phân và tưới nước cây bưởi sẽ tiếp tục ra bông đợt hai và có thể ra bông 4 – 5 đợt hoa/năm. Do sự ra bông nhiều đợt và nối dài nên nhà vườn tin rằng bưởi ra bông cả năm.

Xử lí ra bông, tăng tỷ lệ đậu trái trên cây bưởi da xanh

– Ở Chợ Lách, Bến Tre, có nông dân kích thích bưởi Da Xanh ra bông rãi rác cả năm bằng phương pháp lặt lá cành đã phát triển nằm phía bên trong tán cây, được gọi là cành “nhện”. Giải pháp nầy tỏ ra có hiệu quả đối với hộ có diện tích nhỏ có thể chủ động cho cây ra bông bằng phương pháp lặt lá  nhưng có thể không thích hợp đối với vườn có quy mô lớn vì tốn không ít công lao động và nhất là không phù hợp cho việc sản suất hàng hóa. Kích thích bưởi 5 Roi ra bông mùa nghịch bằng phương pháp phối hợp giải pháp xiết nước với phun paclobutrazol ở nồng độ 1/000 – 1/500ppm tiếp đến 30 ngày triển khai kích thích làm tăng khả năng ra hoa bằng thiourê ở nồng độ 0,3% hỗ trợ cho hoa ra hàng loạt. Giải pháp nầy giúp cây bưởi ra bông tập trung có thể tiến hành thu hoạch 1 lần vào đợt tết nguyên Đán. Những thời kỳ trong suốt quá trình xử lý ra bông, đậu trái cho bưởi 5 roi được như sau:

+ Sau khi tiến hành thu hoạch trái: Mục tiêu kích thích cho cây 1 – 2 cơi đọt giúp cây hồi phục những chất chất dự trữ. Cắt tỉa cành sâu hại, cành ốm yếu, đan chéo trong thân. Bón phân: 5 – 10 kilogam phân hữu cơ và 1 – 2 kilogam phân hóa học NPK có tỉ lệ 3:2:1/ Tưới nước: 2 – 3 ngày/lần. Nếu kích thích ra thêm cơi đọt thứ hai thì bón phân và tưới nước như khuyến nghị trên. Xịt thuốc ngừa rầy chổng cánh khi lá non đạt kích cỡ nhiều nhất. Phun phân bón lá bổ sung nếu chồi phát triển chưa được tốt. Giữ mực nước trong mương ổn định ở độ sâu 60 centimét trong suốt vụ.

+ 1 tháng trước khi kích thích làm tăng khả năng ra hoa (KTRH): Mục tiêu: Gây giảm sự phát triển của cây. Bón phân có tỉ lệ phân đạm thấp, tăng tỉ lệ lân và kali như phân có tỉ lệ 1:3:3

+ 7 ngày trước khi KTRH: Phun MKP (0 – 52 – 34) ở nồng độ 0,5% – 1,0%, bắt đầu xiết nước trong mương khô kiệt (bơm nước ra khỏi mương khi có mưa) cho đến lúc kích thích làm tăng khả năng ra hoa.

+ Kích thích làm tăng khả năng ra hoa: Phun paclobutrazol: Thúc đẩy quá trình tạo thành mầm hoa. Phun paclobutrazol (PBZ) ở nồng độ 1/000 – 1/500ppm, phun dung dịch hóa chất đều lên hai mặt lá vào buổi sáng sớm hay chiều mát.

+ 30 ngày Sau khi xử lý phun PBZ: Phun chất kích thích làm tăng khả năng ra hoa:Thiourê (0,3%), Nitrate kali 1%cách phun tương đương như phun Paclobutrazol.

+ Kết thúc quá trình kích thích làm tăng khả năng ra hoa: Bón phân và tưới nước hỗ trợ cho mầm hoa phát triển. Bón phân với tỉ lệ 1:1:1/ Tước nước giúp cây ra bông.

+ Bắt đầu nhú hoa

+ Trổ bông rộ

+ Nở hoa

+ Rụng nhụy, đậu quả

+ Rụng nhụy, đậu quả: Phun phân bón lá như Micracro (15:30 – 15),.. để ngăn ngừa sự rụng quả non.

+ Trái phát triển, rụng quả non: Phun gibberellin nồng độ 5 – 10 ppm, phun lần 2 cách lần 1 từ 15 – 20 ngày. Trái phát triển (bón phân theo công thức 2:1:2, nên bón làm rất nhiều lần (15 – 20 ngày/lần), 0,3 – 0,5 kilogam /cây. Phun Ca(NO₃)₂ ở nồng độ 0,1 – 0,2% thời kỳ trái phát triển và kali ở nồng độ 0,1 – 0,5% trước khi tiến hành thu hoạch 30 ngày để gia tăng chất lượng trái.

+ Thu hoạch

– Ghi chú: Dựa trên thời gian thu hoạch mà tính thời gian xử lý ra bông cho thích hợp. Thông thường thời gian cho thu hoạch có thể +/ – 15 ngày vì có thể sủ dụng Progibb để neo trái hoặc xử lý bằng Ethrel để cho quả chín tập trung và sớm hơn.