Cây Bí xanh

– Tên thường hay gọi: Bí đao; bí phấn hoặc bí trắng.

– Tên gọi tiếng anh: Courgette/ Zucchini

– Tên khoa học: Benincasa hispida

– Là cây rau màu thuộc họ Bầu bí ( Cucurbitaceae)

1/ Đặc điển thực vật học:

– Bí xanh có dạng thân thảo dây leo, chiều dài thân có thể dài từ 5 – 8 m dựa theo đặc tính của từng giống và điều kiện trồng trọt.

– Thân được phủ lớp lông màu trắng dầy và cứng, ở những phần mới phát triển như ngọn, lá non thì được phủ lớp lông càng dài và dầy đặc hơn. Hình dáng thân là hình tròn trơn hoặc cạnh không rõ.

– Lá bí xanh xòe, hình bầu được phủ lông, chiều ngang 10 – 20 centimét.

– Hoa có màu vàng, mọc đơn. Quả thường có màu xanh lục khi còn non, màu sẽ nhạt dần và dần được phủ lớp phấn trắng lúc quả phát triển, chiều dài quả thường có thể đạt đến 2m.

– Cây có thể phát triển mạnh, phân nhánh khỏe và đạt năng suất cao đạt từ 40 – 60 tấn/ hecta.

2/ Đòi hỏi điều kiện ngoại cảnh

2/1 Nhiệt độ

– Là loại cây ưa khí hậu ấm cúng nhưng có thể chịu nóng, chịu rét kém. Nhiệt độ phù hợp cho hạt nảy mầm là 25 – 30^oC.

– Cây giống sinh trưởng tốt ở nhiệt độ 17 – 22^oC, dưới 17^oC cây sinh trưởng chậm. Nhiệt độ phù hợp cho hoa, quả phát triển tốt là 24 – 25^oC, có thể phát triển bình thường khi nhiệt độ là 30^oC. Giới hạn nhiệt độ sinh trưởng tối cao là 39 – 40^oC và tối thấp là 9 – 10 ^oC.

2/2 Ánh sáng

– Bí xanh là loại cây ưa ánh sáng ngày ngắn, cây giống đòi hỏi 10 – 12 giờ chiếu sáng/ngày. Nói chung, cây sinh trưởng tốt trong hoàn cảnh 10 – 12 giớ chiếu sáng.

– Trong thời kỳ cây phát triển thân lá thì cây đòi hỏi cường độ ánh sáng mạnh; giai đoạn quả phát triển thì cường độ ánh sáng thấp hơn so sánh với giai đoạn thân lá phát triển, gia đoạn này nếu cường độ ánh sáng quá cao có thể ảnh hưởng nhiều đến chất lượng của quả thương phẩm như làm trái bị nám, cường độ ánh sáng yếu và nhiệt độ cao hoặc thấp thì dẫn tới rụng hoa trái non.

2/3 Nước

– Hệ rễ phân bổ ở tần đất mặt, khối lượng thân lá lớn, năng suất trái cao nên đòi hỏi ẩm độ đất cao, nhưng không chịu ngập úng. Thời kỹ cây giống đến cây bước đầu ra hoa cần ẩm độ 65 – 70%. Giai đoạn ra hoa đến bước đầu ra hoa cần ẩm độ đất 70 – 80%. Độ ẩm cao, kèm theo điều kiện nhiệt độ thấp và ánh sáng yếu cây dễ bị nhiễm bệnh gây hại xâm nhập và lây nhiễm. Thời kỹ hoa, ra quả và quả phát triển cần cung ứng đầy đủ nước. Khi quả và chắc ngừng cung ứng nước để gia nâng cao chất lượng và khả năng bảo quản bí.

2/4 Đất

– Bí xanh là loại cây dễ tính, trồng được ở trên nhiều loại đất khác nhau. Tuy vậy, cây phát triển tối ưu nhất trên đất thịt nhẹ, đất phù sa ven sông, độ PH trung tính từ 6,5 – 7,5/

3/ Một giống Bí xanh phổ biến ngày nay

3/1 Bí xanh lai F1 TLP5168

– Cây khỏe mạnh, kháng bệnh virus cực kỳ tốt. Quả dài từ 23 – 25 centimét, có màu xanh, thịt quả chắc tiện lợi cho vận chuyển. Cuống dai ít bị rụng quả. Cho năng suất cao đạt 12 – 15 kilogam /cây.

3/2 Giống Bí sặt HN999

– Là giống bí cao sản, quả thon dài từ 60 – 80 centimét, vỏ màu xanh, thịt quả dầy, ruột đặc, không chua.

– Trồng được cả năm nhưng thông thường trồng 2 vụ chính là vụ Xuân và vụ Đông.

– Thời gian cho thu hoạch quả sau khi tiến hành thụ phấn từ 20 – 25 ngày.

3/3 Giống bí xanh số 1

– Giống có thể sinh trưởng, phát triển mạnh, thời gian sinh trưởng từ 110 – 115 ngày (vụ xuân) và 95 – 110 ngày (vụ Thu Đông). Có thể chông chịu bệnh sương mai, phấn tắng, héo rũ do virus tương đối.

– Thu hoạch quả sớm, sau trồng 75 – 80 ngày, khối lượng quả khoản 1,0 – 1,5 kilogam /quả làm rau xanh, quả già có khối lượng 2,5 – 3 kilogam làm mứt, kẹo.

– Năng suất đạt 45 – 50 tấn/ hecta (vụ Thu Đông) và 55 – 60 tấn/ hecta (vụ Xuân Hè).

– Có dạng quả đẹp, có độ đồng đều cao, chiều dài quả đạt từ 55 – 70 centimét (vụ Xuân) và 45 – 55 centimét (vụ Thu Đông), đường kính quả 10 – 12 centimét, vỏ có màu xanh đạm, khi chin phủ lớp phấn trắng, cùi dầy, có màu trắng phớt xanh, ruột chắc, ít hạt, ăn không chua, phù hợp làm rau xanh hoặc làm nguyên vật liệu chế biến mứt, bánh kẹo, nước giải khát.

3/4 Giống Bí xanh số 2

– Là giống mới được lựa chọn, thời gian sinh trưởng 100 – 120 ngày ở vụ Đông Xuân, Vụ Thu Đông 95 – 110 ngày. Khả năng phát triển và sinh trưởng của cây khỏe mạnh, chịu rét tương đối, cho năng suất cao 45 – 55 tấn/ hecta (vụ Đông Xuân), 40 – 50 tấn/ hecta (vụ Thu Đông). Quả thường có mẫu mã đẹp, vỏ xanh đen, hình thon dài, chiều dài quả từ 60 – 70 centimét, có khối lượng trung bình từ 2,5 – 3,5 kilogam /quả; đạt chất lượng tốt, ít hạt, cùi dầy, chắc, màu phớt xanh, cực kỳ được ưa thích trên thị trường. Quả lâu gia, có thể cho thời gian cho thu hoạch dài từ 25 – 60 ngày, không chua.

3/5 Giống bí siêu trọng

– Là giống bí đao khổng lô được bà con dân xã Mỹ Thọ, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định trồng. Ngày nay chưa có giống bí nào đạt được trọng nượng như giống bí này, mỗi quả trung bình đạt 50 – 70 kilogam /quả, dài 60 – 90 centimét, chu vi l1 – 1,4m, Ngoài thu hoạch quả, ngọn lá non, giàn bí còn cho một lượng nước lớn (để uống tươi hoặc nấu lướng giải khát), mỗi dây bí có thể ép được vài lít nước.