Molipden (Mo) – Molybdenum

Cây trồng hút molybden ở phía dưới dạng muối molybdat (MoO₄^2-) và molybden oxit (MoO₃).

1/ Tác động của Mo đến quá trình sinh lý sinh hóa cây trồng.

Từ năm 1930 người ta đã phát hiện thấy chức năng của molybden đối với các loại cây họ đậu và vi sinh vật sống tự do. Mo đóng vai trò quan trọng đối với rất nhiều quá trình sinh lý sinh hóa trong cây: quá trình dinh dưỡng (sự hút dưỡng chất, cố định đạm và khử nitrat) quá trình hô hấp (sự oxy hóa – khử) tiến trình quang hợp (sự hoạt hóa diệp lục và sự khở CO₂). Sự chuyển hóa gluxit, sự tạo những bộ phận mới, tạo thân, tạo rễ và ảnh hưởng nhiều đến tính chịu đựng ).

Hiệu quả của Mo được thấy ở nhiều loại cây trước tiên là loại cây họ đậu, các giống cây họ thập tự (bắp cải, súp lơ), các giống cây họ bầu bí (dưa bở, dưa chuột, bầu bí), các giống rau như cà chua, khoai tây, cây lấy dầu: lạc, đậu nành, hướng dương và những cây cố định đạm khí trời: tảo, bèo dâu.

Mo là chất xúc tác trong suốt quá trình cố định và dùng đạm của cây, là thành phần của men khử nitrat và men nitrogense. Mo cần một lượng cực kỳ ít, chỉ vài gram trên 1/000 m2 nhưng thiếu Mo gây hậu quả hết sức rất nghiêm trọng như làm biến đổi về hình dạng sinh trưởng và phát triển cây bông cải…

* Dấu hiệu của cây trồng thiếu Molybden:

Thiếu Mo lá xanh nhạt, vàng kim đến vàng cam, có các đốm chết khắp bề mặt của lá (trừ gân), mặt dưới lá tiết ra chất nhựa.

Thiếu molypden, xuất hiện đốm vàng ở giữa những gân của các lá dưới, nếu thiếu nặng, những đốm này tỏa ra và khô, mép lá cũng khô dần, cây kém phát triển.

Mo là nhân tố vi lượng độc nhất thường hay xẩy ra tình trạng thiếu đối với môi trường đất chua.

Những dấu hiệu thiếu Mo trên cây trồng

Dấu hiệu thiếu Mo của cây trồng tương đương như trường hợp thiếu đạm và thường thể hiện ở các lá giữa và lá già. Khi thiếu Mo lá cây họ đậu chuyển sang màu vàng lục, thân và lá màu tím, nốt sần nhỏ. Các giống cây họ khác lá cũng ngả màu vàng, phiến lá hẹp lại và uốn cong như bị sâu cuốn lá và khô dần.

Dấu hiệu thiếu mo trên cây chuối, quả táo, cây khoai tây và cà rốt

Thiếu Mo ở gân giữa của những lá dưới có đốm vàng, tiếp đó là hoại tử mép lá và lá bị gập nếp lại, lá bị xoắn và rụng cuống. Ở rau, những mô lá bị héo, chỉ còn lại gân giữa của lá và một số miếng phiến lá nhỏ. Thiếu Mo dấu hiệu rõ rệt nhất ở cây họ đậu, cây phát triển kém, nốt sần hạ, ngăn ngừa sự cố định đạm tự do.

* Mo trong đất:

Lượng Mo trong đất cực kỳ thấp, thường thì vào khoảng 2 ppm, thường ở thể hóa trị 4,5,6 hoặc ở thể cation với những hóa trị 2,3/ Trong hoàn cảnh đất chua, những ion molybdat (MoO₄) bị keo đất hấp thu. Người ta còn giải thích hiện tượng Mo chuyển thành khó tiêu khi trong hoàn cảnh chua do phối hợp với sắt, nhôm, titan. Và trong hoàn cảnh chua, những oxit Mo₂O₅ và MoO₂ chuyển cực kỳ chậm thành MoO₃ và thành muối molybdat.

Khi bón nhiều lân, cây trồng hút được đông đảo Mo hơn. Trái lại, bón nhiều những muối sunfat thì cây hút ít Mo hơn. Việc này có thể do hai ion SO₄^2- và MoO₄^2- có cùng kích cỡ và điện tích và cũng có khả năng do bón gốc sunfat khiến cho đất chua thêm.

2/ Một số loại nguyên vật liệu để sản xuất phân có Mo.

Những muối này thường hay được trộn với phân lân hình thành phân lân chứa Mo hoặc trộn với phân phức NPK.

Người ta hay sử dụng những muối có chứa Mo để bón vào trong đất bằng phương pháp trộn cùng bón với một số loại phân khác, hoặc phân chuồng, số lượng bón 100 – 200 g/ hecta. Ở trên thị trường thường sử dụng supe lân chứa 0,2% Mo.

1/ Natri molybdat (Na₂MoO₄.2H₂O). – Dạng tinh thể màu trắng. – Chứa 39 – 46% Mo.

2/ Molybden (IV) oxit (MoO₃)

– Bột màu vàng – Chứa 66% Mo. 3/  Amon molybdat (NH₄)₆Mo₇O₂₄.4H₂O. – Chứa 81,5 % Mo. 4/ Khoáng vật: Khoáng vật sử dụng để sản xuất Mo là molybdenit MoS₂ và những molybdat canxi, chì. 5/ Những chất thải công nghiệp: Chất thải sản xuất đèn điện cũng có thể dùng làm ngyên liệu có chứa Mo.