Cây điều

Tên gọi tiếng anh: Cashew

Tên khoa học: Anacardium occidentale L.

Họ: Xoài – Anacardiaceous

Nguồn gốc: Đông Bắc Brasil

Cây điều còn gọi là Đào lộn hột, là loại cây công nghiệp lâu năm có thể thu hoạch trái co cho năng suất cao. Cây đa phần được canh tác ở những khu vực Tây Nguyên, Đông Miền nam là chính để lấy nhân bào chế biến lương thực thực phẩm. Dưới đây chính là đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài cây hạt điều, để dựa trên đặc tính này bà con có thể chọn lựa giống giống hạt điều thích hợp với khu vườn trồng nhà của mình đạt năng suất cao.

Đặc tính thực vật học cây điều

Cây điều là loại cây công nghiệp lâu năm có tuổi thọ 40-50 năm tuổi, cây đạt năng suất cao ổn định từ khi cây 10-20 năm tuổi sau khi tiến hành trồng.

1/ Phân bổ cây điều

– Cây Điều còn gọi là nbsp;cây Đào lộn hột (Anacardium occidentale L.) có xuất xứ từ vùng Đông bắc Brasil, được nhập về Châu Á và Châu Phi trong khoảng năm 1560-1565 sau khi những đế quốc thực dân Châu Âu phát hiện ra Châu Mỹ.

– Ngày nay loài cây này trở nên cây công nghiệp được phát triển ở khắp những vùng nbsp;khí hậu nhiệt đới ở Châu Mỹ, Châu Phi, Châu Á và Châu Úc để lấy nhân hạt chế biến làm thực phẩm.

– Ở Việt Nam Cây điều mọc hoang hoặc dược trồng trên khắp cả nước và cây điều công nghiệp được canh tác cực kỳ nhiều ở những tỉnh vùng cao phía Nam như Đắk Lắk, Đắk Nông và Bình Phước…

– Từ năm 2006 đến năm 2010 Việt Nam trở nên quốc gia xuất khẩu nhân hạt điều đứng vị trí hàng đầu thế giới, và là nước thứ 4 có diện tích trồng điều lớn nhất thê giới sau Nigeria (1), Ấn Độ (2) và Côte d’Ivoire (3).

Top 10 nước sản xuất hạt điều (còn vỏ) lớn nhất thế giới (2010)
Nước	Sản lượng (tấn)	Năng suất (tấn/ hecta )
Nigeria	650,000	1/97
India	613,000	0.66
Côte d’Ivoire	380,000	0.44
Viet Nam	289,842	0.85
Indonesia	145,082	0.25
Philippines	134,681	4/79
Brazil	104,342	0.14
Guinea-Bissau	91,100	0.38
Tanzania	80,000	1/0
Benin	69,700	0.29
Thế giới	2,757,598	0.58
Nguồn: Food & Agriculture Organization (FAO)

2/ Đặc tính thực vật của cây điều

2/1/ Đặc tính rễ cây điều

– Cây điều thuộc loại rễ cọc và nhiều rễ chùm, bộ rễ ngang, ăn sâu dưới long đất, phát triển mạnh để lựa tìm dưỡng chất để nuôi cây.

– Khi trồng nơi đất tơi xốp thì chỉ cần sau 2 đến 3 tháng rễ cây điều đã có thể cắm sâu xuống 80 centimét, sau khi tiến hành trồng được 5 đến 6 tháng rễ đã có thể ăn sâu vào trong đất tới 2m.

– Phụ thuộc vào loại đất và khả năng sinh trưởng của cây điều, bộ rễ của cây điều có thể ăn sâu hàng chục mét và có thể tỏa ra ra bán kín tán từ 50 đến 60 centimét chính vì thế mà cây có thể chịu hạn cực tốt, có thể phát triển bình thường trong thời điểm mùa khô, không có nước từ 5 đến 6 tháng.

2/2/ Đặc tính thực vật thân cây điều

– Thân cây điều cao từ 6-8m, nếu sống trong môi trường phát triển sinh trưởng tốt cây có khả năng cao lên đến 10m. Thân cây điều có thân ngắn nhưng tán cành cao và dài.

– Trong thân cây điều và cành thường có rất nhiều mủ. Tán cây thông thường có dạng hình dù, cành thường phát sinh theo chiều ngang nên khi còn nhỏ cành thường hay mọc sà cong xuống đất.

– Cây điều là loại cây thích sáng nên thân có thể mọc tốt ở các nơi có ánh sáng mạnh, khi có đầy đủ ánh sáng, cành có thể vươn rộng nên bà con cần lưu ý trong công đoạn tỉa cành tạo tán và trồng cây ở mật độ phù hợp để gia nâng cao khả năng vươn của cành.

2/3/ Đặc tính thực vật lá cây điều

– Lá cây điều là đơn nguyên, hình trứng tròn đều mọc so le, cuống ngắn.

– Cây điều có bộ lá thường dồn vào một chỗ ở đầu cành, lá thường có chiều dài từ 10 đến 20 centimét, chiều rộng từ 5 đến 10 cn, cuống lá ngắn. Phiến lá tương đối dầy với các đường gân nổi rõ, nhất là mặt dưới những đường gân nổi trội lên. Kho còn non lá điều thường có màu đỏ hoặc hơi xanh nhạt, khi già lá chuyển sang màu xanh đậm.

– Bộ tán của cây điều thường rất rộng lớn, khi cây đã phát triển hoàn chỉnh và phát triển thành thục trong hoàn cảnh sinh trưởng thuận lợi thì bộ tán có thẻ rộng đến 5m tính từ gốc, thường thì một cây điều trưởng thành thường có bộ tán chiếm diện tích lên đến 50 đến 60 mét vuông khi cây đạt 6 đến 7 tuổi.

2/4/ Đặc tính thực vật hoa cây điều

– Cây điều thường ra bông vào lúc kết thúc mùa mưa chuẩn bị chuyển sang mùa khô nóng. Hoa điều có cả hoa đơn tính và hoa lưỡng tính. Hoa thường mọc thành từng chùm, mỗi chùm có khoảng từ vài chục hoặc hàng trăm hoa.

– Hoa điều có màu vàn hoặc trắng có vằn đỏ, đôi kho hoa có màu hồng đẹp. Hoa điều có 5 cánh, đối với hoa đực chỉ có nhị đực còn hoa lưỡng tính thì có tới 8 đên 10 nhị đực và 1 nhụy cái. Thường thì thì chỉ có 1 nhị đực ở hoa lưỡng tính phát triển đầy đủ những chức năng và có thể tung phấn, những nhị khác thường không có thể thụ phấn.

Đặc tính hoa cấy điều

– Hoa điều thường hay mọc ở đầu cành và kể cả hoa đực lẫn hoa lưỡng tính. Hoa thường chỉ thụ phấn bằng côn trùng hoặc gió. Hoa thường nở vào buổi sáng, tuy vậy nếu trong lúc hoa đang nở mà xuất hiện mưa thì bao phấn sẽ không thể nứt ra để phấn rớt vào nên quá trình thụ phấn sẽ không xẩy ra khiến mất mùa.

– Cây điều sau 3 năm trồng mới thì bắt đầu trổ bông, thời gian ra bông thường nối dài khoảng 3 tháng và chia thành 3 thời kỳ rõ ràng gồm:

+ Thời gian hoa đực thứ nhất nở thường nối dài từ 2 đến 4 ngày, ngay lúc này có khoảng từ 19 đến 100% là hoa đực nở.

+ Thời gian cả hai loại hoa lưỡng tính và hoa đực cùng nở thường nối dài khoảng 70 ngày. Trong đó có khoảng từ 0 đến 60 % là hoa đực nở còn lại khoảng từ 0 đến 20% là hoa lưỡng tính nở.

+ Thời gian hoa đực thứ hai nở thường chỉ nối dài 13 ngày có khoảng từ 0 đến 67% là hoa đực nở.

– Như vậy thời gian hoa lưỡng tính và hoa đực nở thường chênh lệch nhau tới 1/6 nên  chùm hoa thường có rất nhiều hoa nhưng tỷ lệ đậu trái chỉ đạt khoảng 10,2%.

2/5/ Đặc tính thực vật quả cây điều

– Quả điều (quả giả) hay còn được gọi là đào lộn hột bởi quả điều thật ra chỉ là một quả giả với phần cuống quả phồng to hình thành. Quả điều thật chính là hạt điều mà chúng ta dùng sau khi tách nhân

– Sau khi tiến hành thụ phấn thành công thì quả thật của quả điều (chính là hạt điều) sẽ phát triển kích cỡ cực kỳ nhanh. Trong vòng 1,5 tháng là có thể đạt kích cỡ nhiều nhất. Từ đấy quả không bắt đầu phát triển nữa mà chuyển sang phồng to phần cuống quả thành quả giả. Như vậy quả điều thường có hai phần là quả thật và quả giả.

Đặc tính quả cây điều

+ Quả giả: Chính là phần chín mọng ăn được. Quả giả dài 10-12 centimét, đường kính 4-8 centimét. Phần này chính là cuống hoa phát triển mà thành. Có rất nhiều màu sắc: Đỏ, tím, vàng…

+ Quả thật: Chính là phần hạt điều cò nguyên vỏ, hạt thật chính là phần nhân ăn được phía bên trong. Thuộc loại quả khô, không tự mở, hình thận, dài 2-3  centimét, nặng 5-9g, vỏ ngoài cứng, màu xám, mặt hõm vào, cuống quả phồng to thành hình trái lê hay đào, màu đỏ, vàng hay trắng. Vì vậy người ta hay có cảm tưởng phần cuống quả phình ra là quả, còn quả thật đính vào là hạt, do dó mà có tên đào lộn hột (tức đào có hột nằm ngoài quả).

2/6/ Đặc tính thực vật hạt điều

– Hạt điều còn gọi là nhân điều, chứa dầu béo. Để lấy được nhân hạt điều bà con cần loại trừ lớp vỏ hạt (lớp vỏ hạt này thường chiếm tới 70% trọng hạt và có vỏ dầy đến 3mm), vỏ hạt cũng được chia thành 4 phần để bao bọc lấy nhân. Ngoài cùng là vỏ ngoài cực kỳ dai và cứng, kế đến là vỏ giữa tương đối xốp, vỏ giữa thường chiếm 30% trọng lượng vỏ, đây chính là phần có chứa dầu của hạt điều.

– Để lấy được nhân điều chúng ta cần loại nỏ lớp vỏ này nhưng nó chứa chất Urushion cực kỳ độc với da người. Cuối cùng là vỏ trong cực kỳ cứng tiếp đến mới tới lớp vỏ lụa mỏng phía bên ngoài bao bọc lấy phần nhân hạt điều màu trắng.

– Nhân hạt điều chứa đựng nhiều dầu, chất béo, có mùi vị thơm ngon, vị bùi béo nên được dùng nhiều trong việc chế biến bánh kẹo hoặc rang ăn (hạt điều rang muối).

3/ Đôi nét về ngành trồng điều Việt Nam

– Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy, điều là một trong các mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Từ năm 2006 đến năm 2010 Việt Nam trở nên quốc gia xuất khẩu điều đứng vị trí hàng đầu thế giới.

– Cây điều được canh tác đa phần ở những địa bàn khó khăn, đã góp thêm phần hỗ trợ tích cực cho nâng cấp đời sống nông dân ở những khu vực nông thôn. Cây điều còn có giá trị như cây công nghiệp, phủ xanh đất trống đồi trọc, bảo vệ môi trường.

– Ngành điều Việt Nam năm 2011 đạt kim ngạch xuất khẩu gần 1,4 tỷ USD và đang đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu điều thô, chính thức góp mặt vào các ngành hàng có giá trị kim ngạch cao trong cả nước.

– Tại Hội nghị Khách hàng điều quốc tế năm 2012, do Hiệp hội Điều Việt Nam tổ chức, khai mạc ngày 22/5/2012 tại thành phố Nha Trang (Khánh Hòa). Ông Đỗ Văn Nam, Cục trưởng Cục Chế biến, thương mại nông lâm thủy sản và nghề muối (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho thấy:

– Năm 2011 cả nước có hơn 362/000 ha điều, sản lượng hơn 300.000 tấn, năng suất gần 1 tấn/ hecta, tăng gấp 2 lần so sánh với năm 1999; kim ngạch xuất khẩu nhân điều được gần 1,4 tỷ USD, tăng gấp hai so sánh với năm 2007/

– Theo quy hoạch tổng thể ngành điều đến năm 2020 của Chính phủ, diện tích trồng điều sẽ đạt khoảng 400.000 hecta, diện tích thu hoạch đạt 350.000 hecta, năng suất 2 tấn/ hecta, sản lượng thô khoảng 700.000 tấn. Tuy nhiên, hiện tại diện tích điều cả nước đã hạ trên 77/000 ha so sánh với năm 2007/ Vậy nên, thách thức lớn nhất của ngành điều là sinh ra được nguồn nguyên vật liệu chủ động, hiện sản lượng điều trong nước chỉ phục vụ được 50% công suất chế biến của những nhà máy.

– Theo nhận xét của Tổ chức FAO (2010) cho thấy năng suất cây điều của Việt nam còn quá thấp, chỉ đạt 0,8 tấn hạt/ hecta, trong khi đó Nigeria (Châu Phi) đã đạt 1,97 tấn/ hecta và vô địch về năng suất là Philippines đã đạt 4,79 tấn/ hecta.

Nguồn: FAOSTAT 2011