Cách nhân giống cây cảnh, hoa cảnh từ hạt

1/ Đặc tính của cây cảnh gieo trồng bằng hạt

1/1/ Đặc tính

• Các điểm mạnh của biện pháp nhân giống bằng hạt.

– Kỹ thuật giản đơn, dễ làm.

– Kinh phí lao động thấp, vậy nên giá cả cây giống thấp.

– Hệ số nhân giống cao.

– Tuổi thọ của cây trồng bằng hạt thông thường cao.

– Cây trồng bằng hạt thông thường có thể thích nghi rộng với điều kiện ngoại cảnh.

• Các điểm yếu của biện pháp nhân giống bằng hạt

– Cây con trồng từ hạt thông thường khó giữ được các đặc điểm của cây mẹ.

– Cây con trồng từ hạt thông thường ra bông kết quả muộn.

– Cây con trồng từ hạt thông thường có thân tán cao, gặp khó khăn trong việc chăm sóc cũng như thu hái sản phẩm.

Do các điểm yếu như do đó biện pháp nhân giống bằng hạt chỉ được dùng trong một vài trường hợp:

– Gieo hạt lấy cây làm gốc ghép

– Dùng gieo hạt đối với các cây ăn trái chưa có biện pháp khác tốt hơn.

– Sử dụng trong công tác lai tạo lựa chọn giống.

1/2/ Các điểm cần chú ý khi gieo hạt.

– Phải nắm được những đặc điểm, sinh lý của hạt: một vài hạt chín sinh lý sớm, nảy mầm ngay trong hạt; một vài hạt có vỏ cứng cần tiến hành xử lý hoá chất, bóc bỏ vỏ cứng trước khi tiến hành gieo và một vài hạt khi để lâu sẽ mất sức nảy mầm

– Phải bảo đảm những điều kiện ngoại cảnh cho hạt nảy mầm tốt: nhiệt độ, không quá thấp hoặc quá cao, ẩm độ đất bảo đảm 70 – 80% ẩm độ bão hoà và đất gieo hạt phải tơi xốp, thoáng khí.

– Phải tuân theo nghiêm ngặt những bước lựa chọn: chọn cây giống có thể sinh trưởng khoẻ, cho năng suất cao và chất lượng tốt; chọn các cây mang đầy đủ những đặc tính của giống muốn nhân; chọn các quả thường có hình dáng đặc thù của giống; chọn các hạt lớn, mẩy, hài hòa và chọn cây giống lớn, khoẻ, sinh trưởng hài hòa.

2/ Thu thập và bảo quản hạt giống cây cảnh, hoa cảnh

2/1/ Thu thập hạt giống.

Thu tập hạt giống của các cây mẹ tốt vào thời gian quả – hạt chín sinh lý.

2/2/ Bảo quản hạt giống.

Có những hình thức bảo quản hạt như sau:

+ Bảo quản khô tự nhiên: Cho hạt vào bao tải, để nơi khô ráo và thoáng mát

+ Bảo quản bằng cát ẩm: Trộn đều hạt với cát, ẩm độ của cát khoảng 25-30%.

+ Bảo quản lạnh ở nhiệt độ từ 8-12^oC với hàm lượng nước trong hạt từ 6-8%

nhưng cách này khó vận dụng với người dân địa phương.

3/ Gieo hạt cây cảnh (Bonsai from seed)

3/1/ Thời vụ gieo.

Hạt cần gieo vào các tháng có nhiệt độ phù hợp đối với mỗi loại hạt giống cây

3/2/ Xử lý hạt trước khi tiến hành gieo.

– Một số loại giống cây cảnh chín sinh lý sớm, hạt có thể nẩy mầm ngay khi quả chín.

– Một số loại giống sau khi tiến hành thu hoạch cần gieo.

– Một số loại giống trước khi tiến hành gieo cần phải xử lý như ngâm nước nóng, gọt bớt vỏ hoặc đập nhẹ để tách lớp vỏ cứngtrước khi gieo.

3/3/ Làm nền gieo hạt.

Hạt giống có thể được gieo trên nền đất, hoặc gieo trong bầu

Hạt gieo trong bầu đất

– Đất gieo thích hợp nhất là đất cát pha, chọn những nơi đất bằng phẳng, ẩm độ lớn nhưng không bị ngập úng, không bị xói trôi vào mùa mưa.

– Làm đất: Dọn dẹp sạch cỏ, cày ải đất lần 1 trước khi tiến hành gieo hạt khoảng 1 tháng, cày lần 2 phối hợp bừa khiến cho đất tơi xốp, diệt trừ sạch cỏ rồi đánh thành luống.

– Lên luống: Mặt luống rộng từ 0.8-1m, chiều dài khoảng 10-15m, luống cao khoảng 30 centimét, rãnh rộng 40-50 centimét.

– Sau khi lên luống san phẳng bề mặt luống và tạo gờ chung quanh luống.

– Phân bón: Cứ 1m² mặt luống cần bón từ 3 – 4 kilogam phân chuồng hoai đập nhỏ; 1 kilogam phân lân Lâm Thao hoặc phân vi sinh Sông Gianh; 0.1 kilogam vôi bột trắng. Toàn bộ hỗn hợp này trộn đều sau khi bừa đất.

– Xịt thuốc phòng sâu hại: Sử dụng thuốc Benlate (Viben C) xịt phòng nấm rễ, lượng thuốc phun là 1/3 nắp hộp thuốc pha với 1 thùng tưới nước sạch và tưới đều 30m2 diện tích đất, tưới cả trên rãnh. Phối hợp dùng thuốc giúp kích thích ra rễ nhanh.

3/4/ Gieo hạt.

– Hạt sau khi ủ xong gieo vãi đều phía trên mặt luống, không để hạt chồng lên nhau, mật độ dựa theo loại hạt cụ thể.

– Sau khi tiến hành gieo hạt sàng một lớp đất bột mỏng phủ lên bề mặt

– Trộn đều thuốc bột chống kiến với cát ẩm rắc đều lên mặt luống

– Rải rơm khô hoặc phên nứa để dưỡng ẩm và tránh mưa xói trôi hạt

3/5/ Chăm sóc hạt sau gieo.

– Làm dàn che: Để chống nắng và dưỡng ẩm, dàn che cao từ 1/5-1/7m cho tiện chăm sóc, sử dụng cọc tre, cây gỗ làm dàn. Bao phủ bằng phên nứa, lá cây guột hoặc lưới tản nhiệt, độ bao phủ từ 70-80%.

– Tưới nước: Hằng ngày tưới 2 lần vào buổi sáng và buổi chiều tối để có thể bảo đảm đủ ẩm độ cho hạt giống nẩy mầm.

– Xịt thuốc phòng bệnh: Xịt thuốc Benlate (Viben C) thường kì 15 ngày/lần phòng nấm rễ (kỹ thuật pha và liều lượng tương đương như phun trước khi tiến hành gieo hạt), phun dung dịch Boocđô (Boocdo) phòng nấm lá thường kì 10 ngày/lần.

Liên tục kiểm tra kiến và côn trùng phá hại, nếu nhận thấy xuất hiện phải phun ngay thuốc xịt.

– Khi nhìn thấy có lá thì dỡ bỏ bớt rơm rạ phủ trên bề mặt.

– Bón phân bố sung: Tưới nước phân vi sinh Hà Nội hoặc vi sinh Sông Gianh

hoặc tưới nước phân chuồng pha loãng bảo đảm cây

4/ Ra ngôi

4/1/ Ra ngôi là gì?

Ra ngôi là nhổ cây đang ươm đã phát triển đến một mức ổn định để đem ra trồng lại ở một chỗ khác.

4/2/ Tiêu chuẩn cây ra ngôi.

Phụ thuộc vào mỗi loại cây cụ thể mà tiêu chuẩn cây ra ngôi khác nhau.

Thông thường khi cây xuất hiện lá thật là có thể ra ngôi được.

4/3/ Kỹ thuật ra ngôi.

Có 2 biện pháp cấy cây: Cấy trực tiếp trên luống và cấy vào bầu ni lông, thích hợp với người dân là kỹ thuật cấy cây vào bầu nilông.

Túi bầu: Kích cỡ thích hợp, màu đen, có đục lỗ chung quanh thành bầu

Thành phần hỗn hợp trong ruột bầu: 89% đất thịt nhẹ, đất thịt pha cát + 10% phân chuồng hoai đập nhỏ + 1% phân lân.

Cấy cây khi đang còn phôi hạt và tránh thời tiết giá rét hoặc có sương muối.

Cách cấy cây: Nên cấy cây lúc trời có mưa nhỏ hoặc trời râm mát. Tưới đẫm nước lạnh lên mặt bầu, sử dụng que nhọn tròn chọc lỗ chính giữa bầu, đặt cây thẳng đứng và dấn chặt đất. Cố gắng không làm gãy, cong rễ và không được cấy cây sâu quá. Tưới lại nước lạnh sạch sau khi cấy cho đất trùm kín gốc cây.

4/4/ Chăm sóc sau ra ngôi.

Tương đương những bước chăm sóc như sau khi tiến hành gieo hạt: Tưới nước, xịt thuốc, nhỏ cỏ, bón bổ sung thêm phân.

– Đảo bầu: Sau khi cấy cây 7-8 tháng, triển khai đảo bầu cây phối hợp với phân loại cây và cắt rễ mọc ngoài bầu. Nên đảo bầu vào lúc trời râm mát hoặc có mưa nhỏ. Đảo bầu xong phải tưới đẫm nước cho cây phát triển bình thường.

– Dỡ dàn che: Trước khi có thể trồng, 1 tháng nên dỡ bỏ dàn che để cây thích ứng với ánh sang phía bên ngoài.