Các chú ý khi dùng một số loại phân bón

(Tìm hiểu thêm cách phân loại dưỡng chất cho cây trồng và phân bón tại mục Dưỡng chất cho cây trồng )

1/ Các điều cần lưu ý khi dùng phân đạm

– Bảo quản phân đạm (nhất là phân Urê) trong những túi nilông. Bảo quản nơi thoáng mát, khô ráo

– Bón theo đòi hỏi và đặc tính sinh lý của cây trồng. Hạn chế bón đạm nhiều, vượt quá đòi hỏi của cây vì không chỉ nâng cao kinh phí sản xuất mà còn gây bệnh cho cây và ảnh hưởng không tốt đến môi trường.

Ví dụ: Cây họ đậu chỉ nên bón với lượng 20 – 30 kilogam N/ hecta, ngược lại các giống cây ăn lá, thân cần bón đạm với lượng lớn hơn

– Bón đúng liều lượng còn cần bón hài hòa với lân và kali. Hạn chế bón thừa đạm trong khi không lưu ý đến một số loại phân khác như lân và kali có thể gây hiện trạng cây sinh trưởng quá mức, dễ đổ, chậm ra bông, tỷ lệ hạt lép cao, quả dễ rụng, chất lượng quả hạ.

Ví dụ: Hiện tượng lúa, lạc (đậu phộng) bị lốp…

Ruộng lúa bị lốp đổ do bón thừa đạm

Mặt khác bón không hài hòa còn làm trầm trọng thêm mức độ tác hại do sâu hại.

Chọn lựa loại phân cần bón dựa trên đặc tính phát triển sinh trưởng và đòi hỏi dinh dưỡng của, đặc tính, tính chất đất. Đối với cây trồng cạn như: ngô, mía, bông v.v.. bón đạm nitrat là phù hợp, nhưng đối với lúa nước nên bón đạm amoniclorua hoặc sulphatamon. Dạng phân đạm có chứa NO3-hạn chế bón tập trung với lượng lớn nhằm ngăn ngừa sự rửa trôi

Lưu ý bón ở giai đoạn cây phát triển mạnh (giai đoạn cây giống, khi cây phân cành, đẻ nhánh). Cây họ đậu nên bón đạm sớm, trước khi nốt sần được tạo thành, khi bộ rễ đã có nốt sần hạn chế bón đạm, vì có thể ức chế hoạt động cố định đạm không khí của vi khuẩn nốt sần. Trên thực tế việc bón phân đạm cho cây họ đậu nên triển khai trước khi cây có 3 lá kép.

– Bón đạm cần dựa trên đặc tính của đất và tính chất của loại phân dùng:

+ Phân có phản ứng kiềm nên bón cho đất chua

+ Phân có phản ứng chua nên bón cho đất kiềm

+ Một số loại đất giầu đạm như: đất lầy thụt, đất hẩu chỉ bón ít hoặc không cần bón đạm

+ Đất có thành phần cơ giới nhẹ nên chia lượng phân cần bón ra rất nhiều lần

+ Đất nhiều keo sét nên bón đạm dạng NH₄⁺

+ Đất lúa bón phân dạm dạng amôn và bón sâu vào tầng khử, hạn chế bón phân đạm dạng NO^3-

– Bón phân đạm cần chú ý đến diễn biến thời tiết. Điều kiện khí hậu chi phối rất rộng lớn quá trình thay đổi của đạm trong đất, nên hiệu quả của phân đạm không giống nhau ở những khu vực khác nhau và trong những mùa vụ khác nhau. Ví dụ ở bắc bộ bón đạm cho lúa trong vụ xuân hiệu quả rất cao hơn trong vụ mùa (do quá trình phân giải chất hữu cơ chậm giải phóng ít đạm cung ứng cho cây). Nhưng cần lưu ý, nếu thời tiết lạnh quá, bón phân đạm có khả năng làm chết cây trồng. Hạn chế bón lúc mưa lớn, lúc ruộng vườn đầy nước.

– Bón phân đạm cần phối hợp với những giải pháp chăm sóc khác: làm cỏ, xới đất (với cây trồng cạn), sục bùn (đối với lúa)

– Theo dõi sự biến động của pH đất, khi cấp thiết phải rắc vôi

– Đừng nên trộn phân đạm có gốc amôn với một số loại phân khác có tính kiềm (ví dụ phân đạm amonisulphat với vôi, tro bếp).

2/ Các lưu ý khi dùng phân lân

– Dựa trên pH đất chọn loại phân lân phù hợp: đất chua nên dùng phân lân nung chảy, nếu dùng supe lân thì sau một khoảng thời gian cần rắc vôi

– Xem xét đến những nhân tố về nhu cầu dưỡng chất khác của cây và thành phần dưỡng chất trong đất.

– Dùng phân lân trong mối quan hệ hài hoà với dinh dưỡng đạm. Phân lân chỉ rất hiệu quả khi cây trồng được đầu tư đủ N.

– Dựa trên đặc tính sinh trưởng, phát triển của cây trồng. Cây trồng có bộ rễ phát triển mới có thể hấp thụ lân cao. Mặt khác lân cũng là nhân tố cấp thiết cho bộ rễ phát triển mạnh (nhất là cây giống mới trồng, cây ở vườn ươm).

– Hiệu quả của phân lân sẽ cao hơn nhiều khi đầu tư lân gián tiếp qua cây phân xanh.

– Kỹ thuật bón phân lân phù hợp cũng là nhân tố chi phối hiệu quả của loại phân này.

3/ Các điểm cần lưu ý khi dùng phân kali

– Một số loại phân kali có thể sủ dụng bón thúc hoặc bón lót.

– Bón kali ở một số loại đất trung tính dễ khiến cho đất trở thành chua. Do đó ở một số loại đất trung tính nên kịp lúc bón thêm vôi.

– Nên bón phối hợp với một số loại phân khác. Có thể bón tro bếp thay phân kali.

– Về cách bón: khi bón phân kali cần bón sâu, vùi kỹ tránh rửa trôi. Khi bón tránh thời gian lá còn ướt vì phân dính vào lá. Tuy vậy trong một vài trường hợp có thể bón thúc bằng phương pháp phun dung dịch lên lá vào những thời gian cây kết hoa, làm củ, tạo sợi, nhưng cần lưu ý về nồng độ và không tiến hành xử lý vào các thời gian khô, nóng

– Bón quá nhiều kali có thể gây ảnh hưởng xấu lên rễ cây, làm cây teo rễ. Bón quá thừa phân kali thường xuyên có khả năng làm cho mất hài hòa với natri, magiê.

– Các giống cây có phản ứng tích cực với phân kali là: chè, mía, thuốc lá, dừa, chuối, khoai, sắn, bông, đay, v.v..

4/ Các điều cần chú ý khi trộn phân:

Có các loại phân trộn được cùng nhau và khi bón cho cây những nguyên tố dưỡng chất trong hỗn hợp đều phát huy được công dụng tốt. Tuy nhiên, có các loại phân không trộn lẫn cùng nhau được, chính vì khi trộn, loại phân này có khả năng làm mất hoặc hạ những nguyên tố dinh dưỡng có ở phía trong loại phân kia, hoặc hình thành những chất gây tổn thương cho cây, làm xấu đất.