Nhân giống hữu tính (bằng cách gieo hạt) cây mai chiếu thủy

Nhân giống hữu tính là nhân giống bằng phương pháp gieo hạt. Đây chính là biện pháp giản đơn, dễ làm và được ứng dụng phổ biến khi cần nhân số lượng cây mai con nhiều.

Nhân giống hữu tính (gieo hạt) được ứng dụng phổ biến nhất vì dễ thực thi và có số lượng mai con nhiều để trồng, không tốn kém nhiều về thời gian và công sức. Còn hiện nay, cây mai được canh tác đa số là giâm cành.

Điểm mạnh: Số lượng nhiều, không tốn kém, không bị mất nhiều công sức.

Điểm yếu: Cây mai thường không mang các đặc điểm tốt của cây mẹ.

Khi gieo và ươm hạt giống cần biết đặc điểm sinh học của hạt bảo đảm chắc chắn hạt đang trong thời kỳ tối ưu nhất cho việc gieo hạt. Hạt mai chiếu thủy trước khi nảy mầm cũng trải qua thời kỳ “NGỦ”. Tuy vậy, thời gian ngủ ở hạt mai chiếu thủy ngắn, vì vậy cần phải biết chọn thời gian đem giải quyết ngay qua thuốc giúp kích thích nảy mầm một đêm rồi gieo ngay.

1/ Thu hái và xử lý hạt (quả) giống mai chiếu thủy

Hạt mai chiếu thủy có thể nảy mầm tương đối tốt, nên tuyển lựa từ các cây mai mẹ có rất nhiều điểm mạnh nhất trong vườn như sinh trưởng tốt, ít sâu hại, nhiều hoa và nở hoa lớn, màu sắc tươi đẹp.

Quả mai chiếu thủy già bung hạt trên cây

2/ Cách gieo hạt (quả) mai chiếu thủy

2/1/ Cách gieo hạt (quả) trực tiếp vào trong đất

Vườn ươm hạt mai giống phải được xới tơi xốp và bón lótphân chuồng hoai đầy đủ, tiếp đến lên liếp để chuẩn bị cho việc gieo hạt. Liếp ươm phải đủ cao, chung quanh phải có mương rãnh thoát nước hữu hiệu để giúp tránh bị úng ngập trong các tháng mưa bão. Hạt mai giống gieo trên liếp nên gieo theo hàng, với khoảng cách hàng cách hàng khoảng 20 centimét, hạt cách hạt khoảng 10 centimét.

Quả (hạt) giống mai chiếu thủy khô, mỗi hạt có một chùm bông mềm mại

Phụ thuộc vào ẩm độ cấp thiết của đất gieo hạt mà hạt mai giống có thể nảy mầm sau vài ba tuần hoặc có khi sau một hai tháng. Với các cây mai con mọc chậm, sau này nếu được chăm sóc kỹ, tưới và bón phân đầy đủ, chúng cũng phát triển nhanh. Trong khoảng thời gian gieo, ươm cần lưu ý dưỡng ẩm và tránh không để cho kiến tha mất.

Hạt giống mai chiếu thủy

2/2/ Gieo hạt vào bầu nilon

Sản xuất giống mai vào bịch nilon

Điểm mạnh: khi cây đã lớn dể vào chậu hoặc đem trồng.

Điểm yếu: khó tưới nước đối với các khu vực có nguồn nước không tốt (phun tưới lên lá dễ làm cháy lá, phát sinh nhiều bệnh).

2/3/ Ươm hạt vào chậu, thùng…

Ươm hạt mai vào chậu thùng

Điểm mạnh: dể chăm sóc, tưới nước, dịch chuyển (chậu nhỏ)

Điểm yếu: khi cây lớn khó tách ra để đem trồng.

3/ Chăm bón cây mai chiếu thủy thời kỳ sau khi mọc

Đất ương hạt được làm kỹ, có trộn thêm phân chuồng hoai mục, lên luống cao để chăm sóc khi cây mọc cao khoảng 10 – 15 centimét thì ra ngôi, tiếp tục chăm sóc tới lớn mới đem trồng vào chậu được.

Trong khoảng thời gian đầu chỉ tưới nước đủ ẩm cho cây, hạn chế tưới đạm hoặc nước có pha một số loại phân bón cây giống dễ chết. Liên tục xới phá váng cho cây lớn nhanh. Đất ra ngôi cây giống cũng làm kỹ, lượng phân bón lót cho 1 m2 gồm: 3 – 5 kilogam phân chuồng + 300g lân + 150g đạm hoặc sử dụng 2 kilogam phân hữu cơ vi sinh. Cũng có thể sủ dụng 40% hỗn hợp này + 60% đất màu tơi xốp để đóng bầu, ra ngôi với kích cỡ 8 x 15 centimét rồi xếp thành những luống tập trung để dễ chăm sóc.

Cây mai chiếu thủy ươm trong bầu nilon

Cứ 2 tháng bón thúc cho cây 1 lần bằng phân chuồng hoai mục trộn thêm 5 – 7% đạm với một khối lượng 1 – 2 kilogam /m2/ Thông thường thời điểm chăm sóc cây thời kỳ ươm khoảng từ 6 – 8 tháng cây cao khoảng 40 – 50 centimét thì mang trồng vào chậu được.

Khi cây mai con lên trên cao khoảng 20 centimét, có thể bứng ra trồng vào bầu ươm, chậu hoặc trồng cố định ở ngoài vườn. Khi bứng cây giống cần cố gắng không làm đứt rễ cái (rễ chuột), vì rễ cái bị đứt sẽ không có thể mọc lại như các rễ con nên sau này cây sẽ còi cọc, không phát triển được và có thể cây sẽ chết. Do đó, muốn bứng cây giống thì trước đó một buổi nên tưới cho cây thật đẫm nước để cho đất mềm ra, tiếp đến bứng luôn bầu đất một những nguyên vẹn, nếu bầu đất do khô mà bị bể khiến đất không còn ôm lấy rễ thì bộ rễ con ít nhiều cũng bị tổn thương, bị đứt ngang hay giập nát nên cây giống sẽ dễ mất sức.

Cây mai chiếu thủy trồng bằng hạt sẽ phát triển chậm, khoảng vài 3 năm hoặc hơn thế nữa mới ra bông, nhưng cực kỳ tiện cho việc uốn sửa thành các dáng thế vì cây giống còn non nên từ thân đến cành đều mềm dẻo, dễ uốn sửa.

Thời gian cây mai còn nhỏ nếu tiến hành trồng trong chậu thì cứ 2 – 3 năm thay chậu 1 lần bằng những chậu lớn hơn. Phối hợp với thay chậu là thay đất có bổ sung thêm phân và cắt bỏ bớt các rễ già, trồng lại vào chậu mới. Công điều này nên làm vào mùa xuân mỗi năm là phù hợp, cố gắng không làm vào mùa khô nóng sẽ gây bệnh cho cây. Hằng năm nên bón thúc cho cây trong chậu 3 – 4 lần, cách nhau 3 – 4 tháng. Trước mùa xuân giúp cây phát triển cành lá; trước mùa thu giúp cây đẩy mạnh dinh dưỡng để nẩy chồi, phát nụ, trổ bông v.v…