Nhân giống cây có múi: Nhân giống bằng cách giâm cành

1/ Định nghĩa giâm cành

Là kỹ thuật cắt rời một phần thân cây như cành, rễ hoặc lá, đặt trong môi trường phù hợp để sinh ra rễ, chồi mới, tạo thành cây giống sống độc lập và mang các đặc tính giống cây mẹ.

2/ Ưu khuyết điểm của biện pháp giâm cành

2/1/ Điểm mạnh

– Cây đồng đều, cho nhiều cây giống, nhanh

– Cây không phân ly, có đặc tính giống cây mẹ, nhanh cho quả

– Nhân được những cây không có hạt

2/2/ Khuyết điểm

– Rễ ăn cạn

– Điều kiện phức tạp (Cần có nhà giâm, hệ thống phun sương…)

– Dễ lây lan bệnh

3/ Chuẩn bị nguyên vật liệu, phương tiện và giá thể để giâm cành

– Giâm cành trên cây Volkameriana khi giâm cực kỳ dễ ra rễ. Trong vườn ươm, cây phát triển tốt giống như cây gieo từ hạt. Chu kỳ sản xuất ngắn hơn cây gieo từ hạt.

– Giâm cànhnhân giống trên bưởi

3/1/ Chuẩn bị nguyên vật liệu

– Cành giâm:

+ Cành giâm cắt từ cây gốc ghép (cây chanh volkameriana). Chọn gốc ghép xanh tốt, khỏe khoắn, đồng đều và nhất là phải đúng giống

+ Cành giâm là những giống cây có múi phải cây đầu dòng sạch bệnh

+ Trên cây bưởi:

Chọn cây đầu dòng để nhân giống

– Cây đầu dòng dùng nhân giống phải khỏe khoắn, không đem mầm bệnh và côn trùng nguy hiểm. Cây đầu dòng sử dụng để lấy cành hạn chế dùng để khai thác trái, vì làm như thế cây sẽ kiệt sức cực kỳ mau.

– Cành được dùng để giâm có thể lấy ở hai dạng cành là cành ngang (mang trái) và cành đứng (cành vượt). Cành ngang chỉ lấy từ ngọn vào phía bên trong khoảng 20-25 centimét ở thời kỳ cây không ra bông. Cành vượt có thể lấy từ ngọn vào trong 40-50 centimét, cây giống từ cành này có sức sống mạnh. Cành giâm nên được thu buổi sáng sớm, trong hiện trạng trương nước. Có thể trữ cành trong những bao plastic lớn, xịt nước phía bên trong và cột miệng bao để giúp tránh mất nước.

– Để bao trong mát, tránh ánh sáng làm nhiệt độ phía bên trong bao tăng cao. Chiều dài cành giâm khoảng 15-20 centimét. Tỉa bớt lá dưới đáy cành, lưu lại 5-7 lá. Cắt bớt 1/2 của chiều dài lá để hạ thoát hơi nước. Vạt xéo đáy cành 1 góc 45 độ, sử dụng dao rạch vài đường ở đáy cành để tạo mô sẹo, thúc đẩy sự ra rễ.

– Khay cao 20-25 centimét hoặc bao PE nhỏ đường kính 8 centimét, cao 10 centimét, Bầu ươm đen 3,5-4,5 lít, đườmg kính 13-14 centimét, cao 25-30 centimét,

– Dao, kéo sắc bén

– Nước Javel 12 0 chlor

– Chất kích thích ra rễ 0,1%

– Giá thể cho giâm cành: sử dụng loại giá thể gieo hạt nếu giâm cành trong bầu PE nhỏ, hoặc là giá thể bầu ươm nếu bầu lớn (giá thể bầu ươm gồm: mụn xơ dừa + Cát thô đường kính hạt 1-2mm + tro trấu+ trấu mục theo tỷ lệ 2:2:3:3).

3/2/ Chuẩn bị phương tiện

– Nhà lưới hai cửa có che lưới hạ 50-80% ánh nắng, có hệ thống phun sương tạo ẩm. Nền phải thoát nước tốt và đã khử trùng.

– Nhà màng làm bằng nhựa PE loại trong, nhà có chiều cao từ 1,5-1,7m, rộng không quá 10m2/ Nhà màng đặt trong nhà lưới 2 cửa

Nhà màng

4/ Thực thi những bước giâm cành

• Bước 1: Chuẩn bị sẵn những nguyên vật liệu:

– Môi trường đã xử lý

– Khay hoặc bầu nilon

• Bước 2: Cắt cành theo đúng đòi hỏi

Có 2 loại cành cành ngắn và cành dài

– Giâm cành ngắn: dài 7-8 centimét, đường kính khoảng 5-7 milimét, vỏ màu xám hoặc màu xanh đậm sắp chuyển sang xám. Lá độc nhất lưu lại nên cắt bỏ ½ chiều dài. Cắt ngang hoặc vạt xéo hai bên gốc cành nhưng không hình thành hình nêm nhọn.

Cắt cành giâm

Sau giâm khoảng 2 tháng chọn lưu lại các cành giâm có 7-10 rễ ở đều 4 phía rồi cấy vào bầu lớn.

– Giâm cành dài: Cành dài khoảng 35-40 centimét, còn lá đầy đủ và xanh tốt. Cành gâm loại này có 2 loại:

+ Cành giâm là một đoạn cành

+ Cành giâm là phần ngọn cuối của cành còn đỉnh chồi và đọt không có lá non

+ Những nhà khoa học khuyến nghị, muốn giâm càng theo biện pháp mới nên sử dụng loại hom có mang chồi ngọn, sau 4 tháng có thể đem cây giống đi trồng

+ Chuẩn bị hom giâm: Những hom được cắt trên những cành bánh tẻ, lá đã ổn định (vào buổi sáng sớm trong hiện trạng còn đang trương nước), dài 15-20 centimét, đường kính 1-2 centimét. Vết cắt sắc, gọn, nghiêng 45 độ, không xây xước để dễ tạo mô sẹo, kích thích ra rễ. Cắt bớt 1/2 chiều dài lá để ngăn ngừa mất nước.

• Bước 3:

Nhúng gốc cành giâm sâu 1 centimét vào dung dịch chất kích thích ra rễ. NAA pha nồng độ 1/500 ppm trong khoảng thời gian 2-3 giây.

• Bước 4: Giâm cành

Cắm vào giá thể sâu 2-3 centimét khoảng cách 15×15 centimét rồi nén chặt gốc cho khỏi đổ ngã.

Đối với cành dài:

Chuẩn bị gốc cành giâm và nhúng vào dung dịch ra rễ như cành giâm ngắn, tiếp đến đem cành giâm trong bầu ươm lớn, sâu khoảng 3-4 centimét

Lưu ý từ lúc cắt cành cho tới lúc đưa vào nhà màng phải giữ lá cành luôn ẩm ướt và nhà màng phải kính để độ ẩm phía bên trong ổn định

Thuốc giúp kích thích ra rễ – Giâm cành volkamer

5/ Chăm sóc sau khi giâm Phun sương

Điều kiện ngoại cảnh tác động nhiều đến tỷ lệ ra rễ, sức sống và tỷ lệ chết của cành giâm. Nhiệt độ trong môi trường tối ưu nhất khoảng 30^oC. Nhiệt độ cao khiến cho lá cành giâm trở thành vàng và rụng.

Sự có mặt của lá còn trên cành tác động lớn đến tỷ lệ ra rễ của cành giâm.

Độ ẩm của nơi giâm cành phải được duy trì ở mức 85-90% trong suốt thời gian giâm cành. Ánh sáng không quá cao, nên dùng ánh sáng lây lan trong khoảng 1/000 – 2/000lux.

Tối ưu nhất, là để trong nhà có mái che, không có ánh sáng trực tiếp chiếu vào. Nên ứng dụng chế độ phun sương theo thời gian mỗi lần phun nối dài 10-15 giây

– Tuần đầu: những lần phun sương cách nhau 10 phút

– Tuần thứ 2:cách nhau 20 phút

– Tuẩn thứ 3: cách nhau nửa tiếng

Cành sẽ đâm chồi sau 15 ngày

Cành giâm sau 2 tuần

– Tuần thứ 4: khử những chồi thường mọc ở nách lá, chỉ lưu lại một chồi ở cuối ngọn cành

– Tuần thứ 5, thứ 6 chuyển cây ra khỏi nhà màng và đưa sang nhà lưới, chăm sóc bình thường

Tưới nước:

Chỉ cần phải tưới đủ ẩm cho cây.

Duy trì kỹ thuật bón phân 2 tuần 1 lần với lượng từ 1 kilogam.2000 cây lúc nhỏ, tăng dần đến 1 kilogam.200cây khi lớn. Có thể dùng phân bón hỗn hợp NPK 20-20-15 hoặc 20-10-10, chú ý chọn một số loại có thêm trung, vi lượng. Lưu ý bón lần cuối cùng trước khi triển khai ghép khoảng 15 ngày, ngay lúc này cây phải có vỏ tróc thật tốt và không có đọt non. Phòng chống dịch bệnh, tưới đủ ẩm.

Thời gian ra rễ của cành giâm phụ thuộc vào sức sống của cành. Nếu chọn cành khỏe khoắn và đồng nhất về kiểu cành thì thời gian ra rễ khoảng 45-50 ngày và tỷ lệ ra rễ đạt khoảng 60-65%. Dùng cành trung bình thì thời gian ra rễ dài hơn (60- 85 ngày) và tỷ lệ ra rễ chỉ khoảng 50%. Cành giâm sau khi ra rễ được vô trong những bầu plastic chứa thành phần đất, mụn xơ dừa và phân chuồng hoai.

Cây giống vô bầu được để nơi thoáng mát và tưới nước liên tục.

Hàng ngày tưới 4 lần, sáng 2 lần, chiều 2 lần. Sau 1 tuần bắt đầu tưới thêm phân DAP. Ngâm phân DAP vào thùng nước lượng 2g/1lít, tưới vào bầu đất mỗi tuần 1 lần cho đến lúc cành giâm ra lá mới.