Cách trồng và chăm bón cây mè đen giống ĐH-1

Cây mè đen là loại cây trồng công nghiệp ngắn ngày, được những bà nội trợ dùng làm thực phẩm và gia vị vị chế biến. Cây đạt năng suất cao giá trị thương phẩm lớn, được những hộ gia đình trồng làm kinh tế với diện tích lớn. Để cây đạt năng suất cao đạt chất lượng bà con cần hiểu rõ được đặc điểm, kỹ thuật trồng và chăm bón cây mè đen. Thông tin bên dưới sẽ chia sẻ cách bà con kỹ thuật trồng và chăm bón giống mè đen đạt năng suất cao.

1/ Đặc tính sinh thái cây mè đen giống ĐH-1

– Dạng hình thấp cây (100-120 centimét ), phân cành mạnh (4-6 cành/cây), độ cao đóng trái thấp (từ mặt đất đến vị trí có quả giai đoạn đầu từ 30-40 centimét ), không đổ ngã;

Đặc tính cây mè (vừng)

– Thời gian sinh trưởng ngắn (70-75 ngày);

– Nhiều trái (80-150 trái/cây), quả lớn, mỏ trái thẳng, trái có 4 múi – 8 hàng hạt, những trái đóng sít nhau trên đốt thân, cành;

– Cho năng suất cao, đạt 1/250 kilogam/ hecta trên khu vực đất xám phai màu (Long An, An Giang) và từ 1/750 kilogam – 2/000 kilogam/ hecta ở khu vực đất thịt, phù sa (An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long).

– Hàm lượng dầu  (48,8%) cao hơn so sánh với giống địa phương (45,5%);

– Khả năng chịu đựng sâu ăn lá, bệnh thối cây và khả năng chịu hạn cao hơn giống địa phương, thích ứng rộng, có thể trồng ở trên nhiều loại đất như cát pha, đất xám phai màu, đất thịt, phù sa.

2/ Thời vụ để trồng giống mè đen ĐH-1

– Cây mè đen có thể trồng được cả năm, tuy vậy nên sắp xếp thời vụ để trồng để đến khi tiến hành thu hoạch có ánh nắng để phơi và hạ thất thoát khi gặp mưa.

– Vụ Xuân Hè từ tháng 1 – 3, theo cơ cấu lúa Đông Xuân- mè Xuân Hè – lúa Hè Thu

– Vụ Đông Xuân: từ tháng 10 – tháng 2 sang năm trên chân đất địa hình cao, theo cơ cấu mè Đông Xuân – lúa Hè Thu.

3/ Phương pháp canh tác đất trồng mè đen ĐH-1

3/1/ Làm đất trồng mè

– Nếu đất khô, không đủ ẩm trước khi tiến hành gieo trồng, cho nước vào láng mặt ruộng, sau 2 – 3 ngày ẩm độ phù hợp (khoảng 70 – 80%) triển khai phay (cày) đất. Sau khi phay đất lần 1, bón tất cả lượng phân bón lót đều phía trên mặt ruộng và phay lại cho đến lúc đất tơi, nhuyễn (Thường phay 2 – 3 lần).

– Hạt mè cực kỳ nhỏ vậy nên cần làm đất kỹ vì nếu như không làm đất kỹ, gieo không đồng đều, hạt sẽ bị san lấp.

3/2/ Lên luống trồng mè

– Mặt luống rộng 1m – 1,2m, cao 30 centimét ; rãnh rộng 30 centimét,  để dễ tưới thấm và rút nước khi gặp mưa hoặc tưới thừa nước

– Ở những chân ruộng thấp, nên lên líp cao 30-35 centimét, rộng 1m, rãnh rộng 40 centimét để dễ thoát nước (nhất là trồng vào đầu vụ Đông xuân hoặc cuối vụ Hè thu).

– Chung quanh ruộng vét mương tưới, tiêu với chiều rộng 25 – 30 centimét, sâu 25 – 30 centimét.

– Tuỳ theo chiều dài và độ bằng phẳng của ruộng, cứ 9 – 10 m cắt một rãnh tiêu nước vuông góc với chiều dài luống.

4/ Cách gieo hạt giống mè đen ĐH-1

4/1/ Xử lý hạt giống mè đen ĐH-1

– Hạt trước khi tiến hành gieo cần phải xử lý một trong một số loại thuốc sau: Copper-Zinc, Copper-B, Rovral, Benlate,..(2 gram trộn đều cho1 kilogam hạt). Hoặc chế phẩm Trichoderma để phòng bệnh chết cây giống do nấm gây bệnh.

4/2/ Kỹ thuật gieo giống mè đen ĐH-1

Có 2 kỹ thuật gieo hạt:

– Gieo vãi:

+  Biện pháp này cần lượng hạt giống từ 4 – 5 kilogam/ hecta (0.2 – 0.25 kilogam /sào), tốn giống, chăm sóc nhưng ít tốn công gieo hơn so sánh với gieo hàng, khó khăn trong khâu làm cỏ và nếu sạ không đồng đều có thể dẫn tới năng suất thấp.

+ Do hạt mè quá nhỏ nên khi gieo có thể trộn thêm với cát hoặc tro trấu để gieo. Nên gieo mè vào buổi sáng lúc trời ít gió.

– Gieo theo hàng:

 + Biện pháp này tốn ít giống hơn, khoảng 3 – 3,5 kilogam/ hecta (0,15 – 0,175 kilogam /sào), thuận lợi cho việc chăm sóc nhưng tốn không ít công hơn.

 + Gieo theo chiều ngang luống với khoảng cách: hàng cách hàng khoảng 30 – 35 centimét, cách cây x cây khoảng 20 – 25 centimét.2 – 3 hạt (sau tỉa còn 2 cây/hốc).

+ Sau khi tiến hành gieo có thể buộc chà kéo nhẹ phía trên mặt luống để lấp hạt.

Chú ý:

+ Không lấp đất sâu hạt khó nảy mầm.

+ Ba ngày sau khi sạ hạt bắt đầu nảy mầm, ngay lúc này nên giữ cho ruộng khô, hoặc tưới nhẹ nước dưới rãnh vừa đủ thấm. Nếu cho nước vào nhiều thì mè sẽ bị thối hoàn toàn.

Kinh nghiệm dân gian: Cho hạt mè vào bình nước suối rỗng, khoảng ½ – 1/3 bình, đục 2 – 3 lỗ nhỏ ở nắp chai, dốc ngược bình và rắc trên hàng, nên gieo thử để điều chỉnh lượng giống rơi xuống đúng theo đòi hỏi kỹ thuật.

5/ Cách chăm sóc giống mè đen ĐH-1

5/1/ Quản lý nước

– Quy tắc đất đủ ẩm, không đọng nước sau mưa, sau tưới, có hệ thống thoát úng tốt, tranh thủ xuống giống khi đất còn ẩm;

Quản lý nước tưới cây mè (vừng)

– Những giai đọan cần nước của cây: nẩy mầm (sau gieo); bước đầu ra hoa (20-25 ngày); đậu quả (30-35 ngày); trái chắc (40-50 ngày) và giai đoạn chín (60-65 ngày).

5/2/ Tỉa thưa và dặm lại cây

– Tỉa thưa: là kỹ thuật tiên quyết, hỗ trợ cây phát triển đồng đều, khỏe, phân cành mạnh. Tỉa sớm khi cây 12-14 ngày tuổi. Khoảng cách sau tỉa 25-30 centimét. Nên dùng công cụ sạ hàng để hạ bớt công tỉa;

– Dặm mè: sau gieo từ 5-7 ngày, nếu diện tích mè chết 25%  nên sạ lại.

5/3/ Cách bón phân cho giống mè đen

Lượng bón cho 1 ha: 90N:40P₂O₅:60K₂O +200-300 kilogam hữu cơ vi sinh + 200-300 kilogam vôi;

Cách 1: lót phân hữu cơ + vôi + 150 kilogam NPK 20:20:15 + 25 kilogam Kaliclorua; Thúc (20-25 ngày): 50 kilogam NPK 20:20:15 + 100 kilogam Urê + 25 kilogam Kaliclorua/ hecta ;

Cách 2: lót phân hữu cơ + vôi + 150 kilogam Supe lân + 50 kilogam NPK 20:20:15 + 75 kilogam Urê + 35 kilogam Kaliclorua; Thúc (20-25 ngày): 90 kilogam NPK 20:20:15 + 60 kilogam Urê + 30 kilogam Kaliclorua/ hecta ;

Cách 3: lót phân hữu cơ + vôi + 50 kilogam DAP + 100 kilogam Urê + 50 kilogam Kaliclorua; Thúc (20-25 ngày):  40 kilogam DAP + 60 kilogam Urê + 50 kilogam Kaliclorua/ hecta.

6/ Sâu hại gây bệnh và kỹ thuật phòng trừ trên cây mè đen ĐH-1

– Một số loại sâu hay gặp : sâu Sa (Acherontia lachesis), sâu ăn tạp  (Spodoptera litura), sâu Xanh da láng(Spodoptera exigua), Câu cấu đen, bọ Rầy (Anomala spp)v.v.

Ngăn ngừa, diệt trừ : ứng dụng giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ IPM, dùng luân phiên một số loại thuốc; một số loại thuốc ứng dụng như Lannate 40 SP; ABT 2WC, Sumi Alpha 5 EC; Cyper 25 EC; Fastac 5 EC Oncol 20 EC; Nurelle D 25/2/5 EC và Ofunack 40 EC, v.v.

– Một số dạng bệnh thông thường gặp: bệnh héo cây giống (lở cổ rễ, chết nhát)  (Rhizoctonia sp.; Pythium sp. Fusariumsp), bệnh héo xanh (Ralstonia Solana – cearum), bệnh héo vàng  (Fusarium oxysporium).

Phòng trị: xử lý hạt giống bằng Polyram, Tricho ĐHCT; xịt ngừa bằng Tricho ĐHCT, một số thuốc như Ridomil, Gold 68 WG; Mataxyl 500 WP, Aliette 800 WG v.v;  Không tủ đất bằng rơm rạ từ lúa bị bệnh ;

– Cỏ dại trên ruộng mè: dùng thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm như Dual, Dual gold, thuốc hậu nẩy mầm như  Onecide, ở trên ruộng có rất nhiều lúa rày, cỏ gạo, đuôi phụng, dùng Gallant, Tagar super,  Whip-S khi mè từ 14 – 18 tuổi.

7/ Thu hoạch và bảo quản cây mè đen ĐH-1

7/1/ Thu hoạch

– Khi mè đã ngả màu toàn thân, triển khai thu hoạch.

Thu hoạch mè đúng kỹ thuật bảo đảm chất lượng mè

– Khi tiến hành thu hoạch có thể sủ dụng lưỡi hái cắt sát gốc (cách mặt đất khoảng 20 – 30 centimét ), bó thành từng bó.

– Mè là quả khô tự nứt vỏ, vậy nên phải thu hoạch đúng lúc để hạ bớt thất thoát. Cây mè vừa thu hoạch xong, không chất nằm thành đống vì sẽ gây giảm chất lượng  hạt.

7/2/ Bảo quản

– Nên dựng thành từng đống nhỏ trên sân xi măng hay sân gạch, phơi 3 – 4 nắng thấy quả mè đã khô nứt thì triển khai giũ mè.

– Sử dụng tấm bạt bằng nylon rộng khoảng 5 – 6m² đặt bên cạnh đống mè, cầm bó mè hướng phần ngọn vào giữa tấm bạt nylon, chúc đầu ngọn xuống, sử dụng gậy nhỏ đập vào phần có trái để những hạt mè rớt xuống.

– Mè sau khi giũ lần 1 có thể gom lại thành đống và tiếp tục phơi 1 – 2 nắng và giũ thêm 1 lần nữa để tận thu các quả mè chín muộn.

Thu hoạch bảo quản mè (vừng)

– Hạt mè sau mỗi lần giũ có thể sủ dụng sàng lổ nhỏ để tách những hạt mè ra khỏi các phần thân, lá và vỏ của quả còn lẫn trong hạt mè,

– Nếu bảo quản làm giống nên giữ trong chai, lu hũ, phía trên có một lớp tro trấu để hút ẩm. Lưu ý lấy các trái ở giữa cây để làm giống

– Bảo quản để dùng, buôn bán chỉ cần để trong bao và để nơi thoáng mát.