Phương pháp canh tác cây sắn (cây khoai mì) (khoai mỳ)

1/ Tuyển chọn cây giống sắn phù hợp với điều kiện sản xuất từng vùng

1/1/ Tiêu chuẩn giông sắn cho năng suất cao

– Tiêu chuẩn để nhận xét và nhận biết giống sắn có tiềm năng đạt năng suất cao đã được những nhà chọn cây giống tổng kết trên cơ sở phân tích mối quan hệ tương quan giữa một vài tính trạng số lượng với năng suất và hệ số di truyền của một vài tính trạng nông học.

1/2/ Những giống sắn mới có năng suất bột cao

– Một số loại giống sắn có tiềm năng cho năng suất cao được canh tác phổ biến tại Việt Nam: KM419, KM440, KM414, KM397, KM325, KM21-12, KM140, KM98-5, KM98-7, KM419, HL-S11, KM – 505, SM 937-26,

1/3/ Cách nhân nhanh giống sắn tốt

– Hệ số nhân giống của sắn cực kỳ thấp (1: 10), vậy nên khi có được giống sắn có cho năng suất cao, thích hợp với điều kiện sản xuất của vùng cần phải nhân nhanh giống sắn đó. Giải pháp giản đơn dễ làm đó là nhân bằng những đoạn hom có hai mầm ngủ. Sau khi tiến hành cắt những đoạn hom có hai mầm ngủ cho nảy mầm trong môi trường ẩm độ với nhiệt độ phù hợp. Khi chồi thường mọc được 10 centimét thì cắt chồi trồng vào dung dịch, khi chồi ra rễ đem ra trồng trên ruộng đồng. Hoặc nhân nhanh bằng nhân những mầm có lá. Biện pháp này có thể nhân được theo hệ số từ 100.000 – 300.000 lần.

Nhân giống sắn bằng hom sắn

2/ Cách trồng, chăm sóc và thu hoạch

2/1/ Làm đất sắn

– Cây sắn (cây khoai mì) không đòi hỏi làm đất kỹ như làm đất cho những cây màu. Do đó, làm đất kỹ sẽ khiến cho đất dễ bị phân tán, mất cấu tạo và không giữ được dinh dưỡng. Ở trên đất bằng có khả năng làm đất bằng cày máy 1 lần, tiếp đến lên luống bằng cày luống là được. Ở trên đất dốc ứng dụng cách làm đất ít nhất như cày thành luống theo đường đồng mức. Tiếp đến cuốc hốc theo mật độ dự định. Các nơi nông dân có điều kiện chỉ cần xịt thuốc trừ cỏ, tiếp đến cuốc hốc trồng sắn, năng suất sắn tương tự như làm đất theo truyền thống nhưng chống được xói mòn

 Làm đất trồng sắn

2/2/Thời vụ để trồng

– Sắn là loại cây mỗi năm có thời gian sinh trưởng dài, thời vụ để trồng có những điều kiện thời tiết khác nhau gây ảnh hưởng rõ ràng đến quá trình lớn lên và năng suất củ.

– Ở châu Á nói chung có hai thời vụ trồng chính để trồng sắn là vào thời kỳ đầu mùa mưa và cuối mùa mưa. Vụ thứ nhất thường bắt đầu trồng vào từ giữa tháng 4 đến đầu tháng 5/ Vụ thứ hai trồng vào tháng 8 và tháng 9/

– Ở nước ta, những nghiên cứu về thời vụ để trồng sắn ở những tỉnh nam bộ (khí hậu ấm cả năm, có hai mùa mưa và mùa khô nóng rõ ràng ) đã rút ra kinh nghiệm quý là cần chuẩn bị đất trước khi mùa mưa bắt đầu. Khi có trận mưa đầu mùa cần mau chóng trồng sắn. Năng suất sắn hạ rõ ràng khi trồng sắn muộn.

– Nghiên cứu về thời vụ để trồng sắn ở bắc bộ nước ta cho biết: Do điều kiện khí hậu giữa những năm thay đổi, nhất là mưa xuân nên thời vụ để trồng tối ưu nhất dao động từ tháng 2 đến tháng 3/

– Điểm cần chú ý, ở bắc bộ thường sau khi kết thúc mưa xuân khí hậu khô hạn gần một tháng. Vậy nên, nếu như không tranh thủ trồng sắn ngay khi bắt đầu có mưa xuân dễ bị chậm thời vụ. Khi bắt đầu mưa xuân đất không bị quá ẩm có thể trồng sắn và trồng xen những cây trồng ngắn ngày như lạc, đậu…

2/3/ Mật độ để trồng

– Mật độ để trồng sắn phù hợp được căn cứ vào cơ sở điều kiện đất đai, mức độ thâm canh và giống sắn. Ở trên đất đỏ vùng Đông Miền nam, mật độ trồ ng phù hợp với giống sắn KM60 và KM94 là 1,0m x 1,0m. Khi tăng mật độ đến 17780 cây/ hecta, năng suất hạ dần từ 26,28 – 30,10 tấn/ hecta xuống còn 22,28 – 27,28 tấn/ hecta. Nghiên cứu tác động của mật độ để trồng và mức phân bón bón đến năng suất của giống sắn KM 94 tại Sơn Dương- Tuyên Quang cho biết sắn trồng với mật độ 15625 cây/ hecta, với khoảng cách trồng 0,8m x 0,8m và bón 10 tấn phân chuồng + 80 kilogam 40 kilogam P2O5 +80 kilogam K2O/ hecta đạt được năng suất củ tươi cao nhất

– Trong trường hợp trồng xen lạc có thể sắp xếp mật độ như sau: sắn trồng với mật độ l,2m x 0,8m x 1 hốc. Lạc trồng xen 2-3 hàng giữa hai hàng sắn. Mật độ 0,45m x 0,1 m x 1 hạt. Nếu tiến hành trồng sắn thuần, với những giống sắn có chiều cao cây trung bình, thân thẳng, không phân cành có thể ứng dụng mật độ để trồng l,0m x 0,8m.Ngược lại có thể trồng với mật độ 1,0m x 1,0m.

2/4/ Cách trồng

Đặt hom sắn

– Chọn hom: Cho dù những bộ phận thân, cành của cây sắn (cây khoai mì) đều có thể mọc mầm, nhưng chất lượng của hom tác động trực tiếp tới sức mọc mầm, sinh trưởng và năng suất củ. Tiêu chuẩn hom tết là loại cây không có vết bệnh, cây còn tươi, đường kính > 2,0 centimét, nhặt mắt. Không chọn hom ở phần thân già (gốc) và phần non (ngọn). Cách tốt nhất là chọn hom bánh tẻ đem trồng. Chặt hom: Sử dụng dao sắc để chặt hom, khi chặt hom nên chặt vát so sánh với thân cây. Chặt hom vát dễ chặt và ít gây dập nát 2 đầu hom. Hom có chiều dài khoảng 15-20 centimét. Chặt hom quá ngắn hoặc quá dài đều bất lợi. Sau khi chặt hom có thể chấm hai đầu hom vào phân lân, đất bột hoặc tro bếp để ngăn ngừa chảy nhựa.

– Cách đặt hom: ngày nay trong sản xuất có 3 cách đặt hom sau:

+ Đặt hom đứng: Những khu vực trồng sắn quy mô rộng, khi tiến hành thu hoạch đất đủ ẩm và sắn trồng trên đất cát pha, đặt hom đứng có rất nhiều thuận lợi là hạ kinh phí công trồng sắn. Rễ ra chung quanh hom nên chống đổ tốt. Chỉ mắt hom ở trên cùng có thể mọc mầm và phát triển thành cây. Nhưng đặt hom đứng có điểm yếu là hom dễ bị khô vì một phần hom hở phía phía trên mặt đất, hom phải chặt dài > 20 centimét. Khi tiến hành thu hoạch, nếu đất khô tỷ lệ gẫy củ cao.

+ Đặt hom nằm ngang mặt đất: Cách này giản đơn đỡ tốn công. Rễ có thể ra và phát triển thành củ ở cả hai đầu hom. Có thể có từ 1-3 mầm phát triển thành cây. Vậy nên sau trồng khoảng một tháng cần phải tỉa lại cây, chỉ giữ lại cây lớn mập và để từ 1- 2 cây/ hom. Cách đặt này cũng như đặt hom đứng có điểm yếu là đa số củ sắn (củ khoai mì) ra tập trung ở tầng từ 0 – 20 cái. Do đó khi vun cao cho sắn làm củ sắn (củ khoai mì) ở vị trí tương đối sâu dưới đất ảnh hưởng nhiều đến phồng to và khi tiến hành thu hoạch tỷ lệ gẫy củ cao.

+ Đặt hom nghiêng một góc so sánh với mặt đất. Đây coi là cách cải tiến của 2 cách đặt hom ở phía trên. Khi đặt hom cần chú ý hướng mắt hom lên bên trên và cùng theo một hướng nhằm tạo thuận lợi có thể thu hoạch. Cách đặt hom này chỉ phần hom già sẽ ra rễ là chính, do đó củ ra tập trung về một phía. Ở trên hom có thể có 1- 3 mầm, sau trồng một tháng nên tỉa định cây.

* Lưu ý: Khi đặt hom không để hom tiếp xúc trực tiếp với phân bón. Nếu hom tiếp xúc với phân bón, hom dễ bị bệnh và bị thối hom.

2/5/ Cách bón phân

– Để duy trì năng suất sắn nhất thiết phải bón phân đầy đủ và hài hòa cho sắn, chẳng hạn như không bón Kali và có bón đạm năng suất sắn thậm chí thấp hơn công thức không bón phân. Đặc biệt là ngày nay trồng những giống sắn mới có tiềm năng cho năng suất cao lại càng cần phải đẩy mạnh đầu tư phân bón cho sắn.

– Hiện thực trong sản xuất sắn của nước ta, ở những tỉnh nam bộ, nông dân đa phần dùng NPK để bón mỗi năm cho sắn. Nhưng ở bắc bộ do quy mô diện tích sắn của mỗi người dân không lớn, nên thường bón phối hợp phân khoáng với phân chuồng. Thành quả nghiên cứu bón phân chuồng phối hợp với phân khoáng tại nhiều địa phương trong chương trình FPR (Farmer Participatory Research) cho biết hầu hết nông dân chọn lựa công thức bón 1 0 tấn phân chuồng + 80N + 40P + 80K/ hecta.

2/6/ Chăm sóc

– Dặm tỉa cây: sau khi sắn vừa mới mọc đều, cần phải tiến hành kiểm tra để trồng dặm nhằm bảo đảm mật độ, khi làm cỏ lần một tỉa định cây Mỗi gốc sắn chỉ giữ lại 2 thân.

– Ngăn ngừa, diệt trừ sâu, bệnh gây hại:

Ở nước ta có xuất hiện bênh cháy lá do vi khuẩn và sâu ăn lá, dế phá hại ở giai đoạn nảy mầm, nấm loang thốii nhũn củ và nhện đỏ phá hại, nhưng mức độ hại không đáng kể lắm. Bên cạnh đó, trong sản xuất đôi khi có xuất hiện triệu chứng bệnh thối khô và thói nhũn củ do nấm tạo ra. Trong sản xuất cần chú ý ngăn ngừa, diệt trừ dế và nhện đỏ phá hại.

2/7/ Thu hoạch củ và bảo quản hom giống

Thu hoạch sắn và chuẩn bị hom giống cho vụ tiếp theo

– Thu hoạch củ: sau trồng từ 6 tháng trở ra có thể tiến hành thu hoạch củ đa số những giống sắn mới đều có thời gian sinh trưởng từ 7- 10 tháng. Để ý trên ruộng đồng khi có 2/3 số lá trên cây rụng trở lên ta có thể tiến hành thu hoạch, ngay lúc này tỷ lệ tinh bột cũng như khối lượng củ đã đạt đến tốt nhất. Riêng ở bắc bộ nước ta có mùa đông lạnh và khô nối dài, tiếp đến chuyển sang giai đoạn lạnh ẩm (tháng 12 và tháng l). Do đó, nếu thu hoạch để lát phơi khô, bảo quản cần chọn giai đoạn khô hanh để thu hoạch. Khi tiến hành thu hoạch cần sử dụng cuốc phá lớp đất mặt rồi mới nhổ sắn sẽ hạ được tỷ lệ gãy, do ẩm độ đất thấp, đất bị chặt cứng. Cần dựa trên khả năng chế biến để lựa chọn khối lượng củ thu hoạch, vì sắn củ tươi sau khi thu hoạch cực kỳ dễ bị chảy nhựa.

– Bảo quản hom giống: Đối với sản xuất s ắn ngày nay thông thường trồng những giống sắn mới, do đó để có thể bảo đảm đủ hom giống tết cho vụ sau cần phải bảo quản hom đúng cách. Khi tiến hành thu hoạch củ xong, cần chọn các loại cây sạch vết sâu, bênh, cây lớn mập, đều mắt, không bị xây xát làm cây con cho vụ sau. Nơi bảo quản là nơi râm mát, khuất gió. Từng bó hom được đặt đứng trên nền đất xốp, lớp đất xốp dầy khoảng 0,2 m. Tiếp đến lấp đất chung quanh cao khoảng 0,2m rồi tưới ẩm và trùm kín bằng rơm rạ hoặc lá khô để ngăn ngừa thoát hơi nước. Bảo quản cẩn trọng như vậy hom giống gần như còn tươi nguyên và chất lượng hom giống bảo đảm.