Đặc tính sinh thái và đòi hỏi dinh dưỡng của cây bông vải

1/ Đặc tính sinh thái của cây Bông vải

1/1/ Khí hậu

1/1/1/ Nhiệt độ

Cây Bông vải có xuất xứ ở vùng nhiệt đới nên nó yêu cầu cao về nhiệt độ. “Đặc điểm duy truyền khó thay đổi nhất của bông là tính thích nóng của chính nó (Mauer, 1968).

Nhiệt độ phù hợp cho Bông vải sinh trưởng là 25 – 30^oC.

Ở nhiệt độ dưới 25oC khiến cho sự phát triển của câyBông vải bị chậm lại và nhiệt độ dưới 17oC thì cây Bông vải bắt đầu cằn lại và nhiệt độ từ 2 – 4oC Bông vải dễ bị chết..

Nhiệt độ 37 – 40^oC Bông vải ngừng phát triển. Nhiệt độ ít nhất cho hạt bắt đầu nẩy mầm là 12oC và để tạo thành lá mầm phía trên mặt đất là 16^oC

Đòi hỏi về nhiệt độ của Bông vải qua những giai đoạn như sau:

+ Nhiệt độ nảy mầm: 30^oC, tối thấp 12-15oC, tối cao 40^oC

+ Cây giống: ít nhất 14 – 17^oC

+ Ra nụ: tối thấp 19 – 20^oC

+ Tạo thành quả đến chín: 20-30^oC.

1/1/2/ Ánh sáng

Cây Bông vải cực kỳ ưa ánh sáng, lá luôn hướng về ánh mặt trời. Nếu thiếu hụt ánh sáng thì cây Bông vải phát triển chậm và cao vống lên. Nếu trong thời kỳ búp hoa và tạo thành quả mà cây bị thiếu hụt ánh sáng thì đài và trái non sẽ bị rụng nhiều.

Thời gian chiếu sáng trong ngày cũng gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của cây. Cây Bông vải yêu cầu điều kiện đêm dài, ngày ngắn. Trong hoàn cảnh ngày dài, cây Bông vải phát triển chậm, bước vào thời kỳ ra hoa muộn (chậm tạo thành nụ và nở hoa) và ngược lại trong hoàn cảnh ngày ngắn cây Bông vải ra bông thuận lợi.

1/1/3/ Độ ẩm đất và k​hông khí

* Độ ẩm đất: Bông vải là loại cây chịu hạn tương đối tốt, nhờ có bộ rễ phát triển và ăn sâu vào lòng đất. Tuy vậy để Bông vải phát triển sinh trưởng bình thường, đạt năng suất cao, chất lượng xơ tốt thì phải có một chế độ nước phù hợp với từng giai đoạn của Bông vải.

– Giai đoạn mọc mầm: ẩm độ phù hợp là 80-90%

– Giai đoạn cây giống: cần ít nước (cần 10 – 12 m3 nước/ hecta /ngày đêm)

– Giai đoạn ra nụ và ra bông cây cần nhiều nước nhất (ra nụ: cần 30 -35 m3 nước/ hecta /ngày đêm; ra bông cần: 90 – 100 m3 nước/ hecta /ngày đêm)

– Giai đoạn chín: nhu cầu nước ít hơn. Nếu trong khoảng thời gian này gặp hạn

cây sẽ bị chín ép, nhưng nếu nước quá nhiều sẽ khó chín và chín muộn hoặc dễ gây thối quả (cần 30 – 40 m3 nước/ hecta /ngày đêm)

Cả vụ cây Bông vải cần 5000 – 8000 m3 nước/ hecta. Tuy nhu cầu về nước của cây rất rộng lớn nhưng Bông vải lại cực kỳ sợ úng. Nếu như không thoát nước kịp lúc lá sẽ bị vàng, giập úng dài ngày Bông vải chết.

* Độ ẩm không khí: cây Bông vải đòi hỏi ẩm độ không khí thường xuyên thấp. Nếu ẩm độ không khí cao vào giai đoạn cây giống nấm bệnh dễ phát triển, giai đoạn búp hoa dễ rụng nụ, rụng đài và giai đoạn chín quả khó nở, dễ bị thối. Bông Luồi đòi hỏi không khí khô ráo hơn Bông Hải đảo.

Từ các đòi hỏi về độ ẩm của cây, người ta còn gọi cây Bông là loại cây ưa “chân ướt đầu khô”.

1/2/ Đất đai và địa hình

1/2/1/ Đất đai

Cây Bông vải có thể trồng ở trên nhiều loại đất khác nhau nhưng phù hợp nhất là đất cát pha hoặc sét p hecta.

+ Lý tính đất: Đất tơi xốp, có thành phần cơ giới trung bình và hàm lượng mùn trung bình trở lên, tầng đất mặt sâu, giữ nước và thoát nước tốt, mạch nước ngầm 1 – 1,5m.

+ Hoá tính đất: pH đất từ 5,5 – 8,5 nhưng phù hợp nhất là từ 6,5 – 7,5/ Nếu tiến hành trồng bông trên đất chua pH từ 4,5 – 5 và đất mặn năng suất Bông vải cực kỳ thấp.

Để cho năng suất cao, một số loại đất ở nước ta cần phải nâng cấp độ pH, bón nhiều phân hữu cơ và bón hài hòa giữa những nhân tố dinh dưỡng.

1/2/2/ Địa hình

Nói chung ở nước ta một số loại đất phù sa ven sông, một số loại ruộng trồng lúa và màu đều có thể trồng Bông vải. Vùng đồi, núi đất dốc thoai thoải cũng có thể trồng trong vụ mưa.

2/ Những dưỡng chất khoáng

Đối với các loại cây Bông vải những nhân tố dinh dưỡng khoáng đạm, lân, kali cực kì quan trọng, cây cần với lượng lớn.

2/1/ Chức năng của đạm đối với các loại cây bông vải

Bón đủ đạm cây phát triển hài hòa, đậu trái nhiều, chín đúng lúc, trọng lượng quả và hạt đều lớn, độ dài xơ tăng và chỉ số xơ tăng. Nếu thiếu đạm cây còi cọc, thân thấp, cành ngắn, lá vàng, lá gốc rụng sớm, cây ra bông đậu trái sớm.

Nếu thừa đạm cây phát triển mạnh, lá lớn, dầy, xanh thẩm, thân cao, cành dài, cây lốp, nụ đài rụng nhiều, giai đoạn chín nối dài, dễ bị sâu hại.

2/2/ Chức năng của lân đối với các loại cây bông vải

Lân đẩy nhanh bộ rễ phát triển, có công dụng lớn trong việc tạo thành mầm hoa,

đậu trái, đẩy nhanh chín sớm, tăng trọng lượng quả, trọng lượng hạt và độ bền của xơ. Lân còn nâng cao chất lượng hạt giống và sức nẩy mầm của hạt. Lân nâng cao tính chống rét, chống hạn cho bông. Lân gây giảm sự gây hại của việc thừa đạm trên cây Bông vải.

2/3/ Chức năng của kali đối với các loại cây bông vải

Kali nâng cao tính chịu đựng rét, chịu đựng hạn, chịu đựng sâu hại và chịu nhiệt độ cao. Kali nâng cao độ dài và độ bền của xơ bông, tăng hàm lượng dầu trong hạt. Thiếu kali ảnh hưởng nhiều đến tiến trình quang hợp của cây.

2/4/ Những nguyên tố trung, vi lượng đối với các loại cây bông vải

– Canxi (vôi): cực kỳ cần cho rễ non phát triển. Trong hoàn cảnh đất ít chua thường không hề thiếu canxi cho cây phát triển. Hơn thế nữa trong suốt quá trình bón một số loại phân lân đã có hàm lượng canxi tương đối. Do đó, không cần bón canxi cho bông trên đất không chua.

– Magiê: Là thành phần quang trọng trong diệp lục. Nếu thiếu Magie lá mất màu xanh.

– Bo: cấp thiết cho sự tạo thành nụ, bông và chống tạo thành tầng rời hạ rụng hoarụng quả.

– Mangan và Đồng: đẩy nhanh bông chín sớm và gia tăng sản.

Những giống Bông lai luôn yêu cầu nhiều dưỡng chất hơn những giống Bông thường. Những giống thấp cây, gọn tán thường dùng dinh dưỡng hiệu quả hơn những giống cao, tán rườm rà.

Qua những nghiên cứu đã cho biết nhu cầu chung của cây Bông vải về lượng bón NPK tương ứng với tỷ lệ 4-1-4/ Tuy vậy trên trong thực tế ta thấy những khuyến nghị bón phân cho Bông vải lại chỉ là 3-1-1 hoặc 2-1-1/ Bởi vì có việc này là do trên trong thực tế ở nước ta đất trồng Bông vải đa số là đất có hóa tính tốt, có hàm lượng kali cao, nên phân bón cho Bông vải không cần có rất nhiều Kali. Nhưng về lâu dài cần tăng lượng kali bón.