Cây xà lách

Nguồn gốc cây xà lách

Cây xà lách có xuất xứ từ Châu Âu, hiện nay được canh tác ở phía Tây Châu Á và nhiều nước trong vùng nhiệt đới như Malai, Ấn Độ, In Đô, Việt Nam… và phía bắc Châu Phi.

Đặc tính thực vật học cây xà lách

+ Rễ xà lách: hệ rễ cọc, ăn nông trên bề mặt đất, ăn rộng 20 – 30 centimét, cho nên cây không có khả năng chịu ngập úng, lớp đất mặt cần độ tơi xốp, giàu chất dinh dưỡng để rễ hút thức ăn dễ dàng.

+ Thân xà lách: Thân có loại thân ngắn như xà lách cuộn, có loại thân thẳng, dài như rau diếp.

+ Lá xà lách: Có rất nhiều lớp, có loại xanh đậm, có loại xanh nhạt, loại cuộn có lá trong màu trắng ăn ngon mềm hơn lá ngoài.

Thân, rễ cây xà lách

+ Hoa xà lách: Chùm hoa dạng bầu, có chứa số lượng lớn những hoa nhỏ kết chặt cùng nhau trên một đế hoa. Hoa có 5 đài, 5 nhị cái và 2 lá noãn, hoa tự thụ, hạt phấn và lá noãn có độ hữu thụ cao. Hoa nở từ lúc có ánh sáng mặt trời đến trưa, thụ phấn tối ưu nhất lúc 9 – 10 giờ sáng.

Hoa xà lách

+ Quả xà lách: Loại trái cây bế, hạt không có nội nhũ.

Đòi hỏi ngoại cảnh của cây xà lách

+ Nhiệt độ: Nhiệt độ phù hợp cho sự phát triển sinh dưỡng của xà lách là 15 – 18oC. Nhiệt độ phù hợp cho cây phát triển là 20oC và ban ngày và 18oC vào buổi tối. Nhiệt độ cao trên 22oC làm mầm hạt nối dài và gây giảm chất lượng của lá và bắp.

+ Ánh sáng: Thường thời kỳ đầu của cây cần ánh sáng nhiều hơn thời kỳ sau. Quang chu kỳ gây ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển và phân hóa mầm hoa của cây. Ánh sáng ngày dài ảnh hưởng nhiều đến diện tích lá, sinh trưởng của cây và sự tạo thành bắp, nhưng không ảnh hưởng nhiều đến tạo thành lá.

Ẩm độ: Xà lách là loại cây ưa chịu ẩm, ẩm độ ruộng đồng phù hợp nhất là 70 – 80%, ẩm độ không khí là 65% – 75%.

+ Đất và dưỡng chất cho cây trồng: Đòi hỏi về đất: Xà lách ưa cát pha đến thịt nhẹ, giàu chất dinh dưỡng và nhiều chất hữu cơ. Độ pH phù hợp nhất cho xà lách là 6 – 6,5/ Riêng với xà lách khí CO₂ cực kì quan trọng cho cây sinh trưởng.

Phân loại xà lách, một số loại giống xà lách

1/ Xà lách Mỹ (Iceburg Lettuce hay Iceberg/crisphead)

Lớp lá phía bên ngoài xanh hơn và lớp lá phía bên trong trắng hơn. Loại này phổ biến nhất vì có cấu tạo lá giòn, hương vị nhẹ nhàng và có rất nhiều nước. Nó là một nguồn chứa đựng nhiều chất choline (Một chất amin tự nhiên, C5H15NO2, thường hay được xếp vào loại vitamin B complex, và là thành phần của đa số phân tử sinh học quan trọng khác, ví dụ như acetylcholine và lecithin).

2/ Xà lách Romaine (Romaine Lettuce)

Có lá xanh đậm và dài. Nó có cấu tạo lá giòn và mùi vị sâu đậm hơn một số loại khác. Là một nguồn chứa đựng nhiều vitamin A, C, B1 và B2, và axit folic.

3/ Xà lách mỡ (Butterhead Lettuce)

Đây chính là xà lách có lá lớn và được sắp xếp “lỏng lẻo”, và cực kỳ dễ dàng tách ra từ thân của chính nó. Nó có cấu tạo lá mềm hơn, với mùi vị ngọt ngào so sánh với họ hàng của chính nó

4/ Xà lách lô lô (Loose-leaf Lettuce)

Như tên thường gọi của chính nó, loại này có hai dạng (Xà lách lô lô xanh và xà lách lô lô tím), lá sắp xếp rời rạc, có tàng lá rộng và xoăn. Nó có mùi vị nhẹ và cấu tạo lá hơi giòn.

Xà lách lô lô

Giá trị kinh tế và dùng rau xà lách

– Xà lách là một trong các loại rau quan trọng nhất ở những nước ôn đới. Ở các nước ôn đới xà lách được canh tác trong nhà có mái che bằng kính hoặc bằng nhựa, dựa theo thời tiết, xà lách cũng được canh tác ở ngoài đồng.

– Xà lách chiếm diện tích lớn trong các giống rau ăn sống.

– Xà lách là rau giầu chất khoáng: Canxi, sắt, giầu protein, vitamin C.

– Xà lách có công dụng như thuốc an thần, làm lợi tiểu.

Cây rau Xà lách là một cây ôn đới thuộc họ Cúc. Nó thường hay được trồng làm rau ăn lá đặc biệt trong món xa lát, bánh mì kẹp, hăm-bơ-gơ và nhiều món ăn khác..

Giới thiệu những món ăn từ rau xà lách

Bên cạnh đó nó còn được gọi là Rau diếp (Lactuca sativa) được biết tới từ thời rất lâu rồi vì đặc điểm giải khát, tinh khiết và hỗ trợ an thần của chính nó. Tên của chính nó bắt nguồn từ loại nước trắng đục (cao su) chảy rỉ ra từ thân cây rau sau khi được cắt.