Cây thanh long

Cây thanh long (Dragon fruit) là gì?

Thanh long là loài cây được canh tác đa phần để lấy quả và cũng là tên của một số chi của họ xương rồng. thanh long là một loài thực vật bản địa tại Mexico, những nước Trung Mỹ và Nam Mỹ. Ngày nay, loài cây này cũng được canh tác ở những nước trong khu vực Đông Nam Á như Việt Nam, Malaysia, Thái Lan, Philippines, Indonesia (nhất là ở miền tây đảo Java); nam bộ Trung Quốc, Đài Loan và một vài khu vực khác.

Tại Việt Nam gọi là thanh long, tên gọi tiếng anh là Pitahaya còn gọi là Dragon fruit. Thanh long được canh tác tương đối tập trung trên quy mô thương mại với diện tích khoảng 2000 ha trong đó Bình Thuận chiếm 1/000 hecta. cây thanh long (Dragon fruit) chịu hạn giỏi nên được canh tác ở các khu vực nóng. Đặc biệt cây thanh long (Dragon fruit) có tình trạng rụng nụ, cây này có vòng chín 3 lần. Từ xanh sang đỏ, từ đỏ sang xanh, từ xanh sang đỏ sậm đến lần chín thứ 3 là lần chín cuối cùng và là lần ngon nhất của trái. Làm vậy thì hơi mất công sức bởi vậy nhà vườn chỉ để chín lần 2 là bán ra thị trường.

Quả của chính nó 3 dạng, toàn bộ đều có vỏ giống như da và có một chút lá, đó là: ruột trắng với vỏ hồng hay đỏ, ruột đỏ với vỏ hồng hay đỏ và  ruột trắng với vỏ vàng.

Miêu tả sơ bộ về cây thanh long (Dragon fruit)

Thanh long có thân bò với 3 cánh dẹt, màu xanh lục nhạt, nhiều lá đài và cánh hoa dính vào nhau thành ống. Nhiều tiểu nhuỵ, bầu hạ cho trái thịt với lớp vỏ ngòai màu đỏ tươi với các phiến hoa còn lại. Quả dài 18-20 centimét, đưòng kính từ 12-15 centimét. Sau lớp vỏ hơi dày mầu đỏ là phần thịt mầu trắng xanh (hoặc đỏ) với nhiều hạt màu đen nhỏ hơn hạt vừng.

– Quả và hạt thanh long: Những hạt giống như hạt vừng đen nằm lẫn lộn trong ruột. Lớp cùi thịt trong ruột thường hay được ăn dưới dạng quả tươi, có hương vị thơm dịu, ngọt vừa phải và ít cung ứng calo. Quả thường có thể chế trở thành nước quả hay rượu vang, hoa có thể ăn hay ngâm vào nước giống như chè. Cho dù những hạt nhỏ tí xíu của chúng được ăn với thịt của ruột quả nhưng chúng không bị tiêu hoá.

Vườn thanh long đang ra bông và vườn quả thanh long

– Hoa thanh long: Hoa của thanh long chỉ nở vào buổi tối (khoảng 7h tối theo giờ Việt Nam) hoa màu trắng có hương thơm tỏa ra, bông hoa nở tròn lớn bởi vậy còn được gọi là “hoa trăng” hay “nữ hoàng của đêm”, phía bên trong nhụy chứa đựng nhiều bột mịn có mùi thơm. Do đó ngoài những việc nuôi trồng ăn quả, thanh long cũng được canh tác làm cây cảnh.

Thanh long cảnh

– Trụ bám cho thanh long: thanh long cần bám vào cây trụ, vậy nên phải chuẩn bị cây trụ trước khi đặt hom giống. Có thể sủ dụng trụ bằng gỗ hay xi măng cốt thép. Tuy vậy nếu sử dụng trụ ximăng cần lưu ý nbsp;vào mùa nắng trụ hấp thu nhiệt cực kỳ mạnh, dễ làm đứt các rễ khí sinh của thanh long, nên sử dụng rơm rạ, lá chuối hay bao tải bao một lớp mỏng chung quanh trụ để hạ bớt hấp thu nhiệt và phun tưới lên trụ vào buổi sáng sớm hay chiều tối. Trồng trụ thẳng, ở trên đầu trụ đóng thêm giá đỡ hình chữ (+) hoặc đóng nẹp hai bên mép trụ giúp thanh long có chỗ bám trên đầu trụ, cành thanh long sẽ rũ xuống.

Một số loại thanh long

Thanh long ruột trắng vỏ vàng, thanh long ruột đỏ và thanh long ruột trắng vỏ đỏ

+ Thanh long ruột trắng, vỏ đỏ: Loại này được canh tác phổ biến ở những tỉnh nam Miền trung và Miền nam nhưng thương hiệu nổi tiếng nhất là ở Bình Thuận. Loại  này phát triển và sinh trưởng tốt ở các nơi có cường độ ánh sáng cao và toàn phần. Được canh tác ở trên nhiều loại đất khác nhau.

+ Thanh long ruột trắng vỏ vàng: Cũng có đặc tính sinh học giống thanh long ruột trắng thông thường, tuy vậy giống thanh long vỏ vàng thay cho những tai trái là các cục gù có gai, ruột màu trắng, hạt lớn nhỏ không đồng đều. Những chuyên gia tin rằng nbsp;giống thanh long vỏ xanh và vỏ vàng còn dấu hiệu nhiều tính hoang dã nhưng là nguồn gen quý trong nghiên cứu cách tạo giống thanh long mới.

+ Thanh long ruột đỏ: loại này ngày nay được canh tác ở một số nơi ở Bình Thuận, có đòi hỏi về sinh trưởng và dinh dưỡng cao, do đó nên loại này cực khó trồng.

Thành phần dưỡng chất trong quả thanh long

Ẩm độ: 85/3%; Năng lượng: 67/7Kcal; Protein 1/1g; Chất bo 0.57g; Cacbohydrates 11/2g; Chất xơ 1/34g, Canxi 10/2mg; Phospho 27/5mg; Natri 8/9mg; Magie 38/9mg; Kali 272mg; Sắt 3/37mg; Kẽm 0.35mg; Sorbitol 32/7mg; Vitamin C 6mg (12mg đối với Loại ruột đỏ); Protid 1/1g (1/3g đối với Loại ruột đỏ); Một vài chỉ tiêu như protit, đặc biệt chỉ tiêu Vitamin C ở thanh long ruột đỏ cao hơn nhiều so sánh với thanh long ruột trắng. Bên cạnh đó từ thanh long, người ta đã phân lập được n-hentriancotan (C31H64), β-sitosterol, và một
số sterol khác

Tính vị, công dụng: Vị ngọt, nhạt, tính mát; có công dụng thanh nhiệt, nhuận phế, chỉ khái hoá đàm; thân có công dụng thư cân hoạt lạc, giải độc.

Tác dụng, chỉ định và kết hợp: Quả thanh long là một trong các loại quả ăn giải nhiệt, nhuận tràng. Hoa được sử dụng trị viêm phế quản, viêm hạch bạch huyết thể lao, lao phổi, say rượu. Liều sử dụng 15-30g, dạng thuốc sắc. Thân sử dụng trị bỏng lửa, bỏng nước, gãy xương, viêm tuyến mang tai, đinh nhọt (sang ung). Sử dụng một lượng thân vừa đủ loại bỏ vỏ và gai, giã nát, lấy nước bôi hay sử dụng bã đắp.

Đơn thuốc: Chữa viêm phế quản, lao và viêm hạch bạch huyết não: Hoa thanh long 30g, nấu canh với thịt lợn mà ăn

Thanh long ở Bình Thuận