Bướu rễ

Nguyên nhân tạo bệnh bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne spp. hại cây trồng:

Bệnh do tuyến trùng Meloidogyne spp. Loài M. incognita (common southern root knot nematode) phân bổ rộng rải ở châu Phi, Úc, Ấn Độ, Nam Mỹ, Mỹ. Còn lòai M. ignorata (closely related nematode) đã gây thất thu lớn ở Brazil. Những lòai khác cũng được tìm ra gây bệnh đậu tương là M. javanica (Japanese root knot nematode), M. hapla (northern root knot nematode) và M. arenaria(peanut root knot nematode), những lòai này xuất hiện trên đậu tương trồng ở Ấn Độ, Israel, Thổ Nhỉ Kỳ, châu Phi, châu Mỹ.

Trứng và ấu trùng tiền ký sinh của tuyến trùng M. incognita được tìm ra trong đất. Ấu trùng cực kỳ nhỏ, dài khoảng 0,4 milimét, là động vật có dạng dài như con lươn. Mầm bệnh thuộc nhóm nội ký sinh. Khi có ký chủ, ấu trùng chui vào rễ và phát triển thành con đã phát triển hoàn chỉnh. Con đã phát triển hoàn chỉnh cái có dạng quả chanh núm và lớn. Cách chích hút của chúng sẽ kích thích những tế bào rễ lớn không bình thường, gọi là những “tế bào khổng lồ” hình thành các u bướu. Những tế bào khổng lồ này dấu hiệu sự phát triển rối loạn của cây, làm cản trở sự vận chuyển nước và dinh dưỡng trong hệ thống rễ.

Kết quả của thí nghiệm “phản ứng tế bào học ở rễ của 32 loại cây trồng đối với tuyến trùng Meloidogyne javanica” của Trường ĐHNN IV, cho biết những giống đậu tương thí nghiệm như Santa Maria, Palmetlớn, ĐH4, Nam Vang, đều bị bệnh. Bên cạnh đó, những ký chủ khác có mức độ bị bệnh cao hơn như cà chua, đậu bắp, thuốc lá, dưa leo, đậu đủa, đậu cô ve, cải xanh, điền thanh hạt tròn (Sesbania paludosa) và điền thanh hoa vàng (S. canabina).

Một vài cây không bị tuyến trùng M. javanica thâm nhập và gây bệnh là đậu phộng mõ két, đậu phộng sẻ, một số loại cỏ Stylosanthes, một số loại muồng như muồng sợi (Crotalaria juncea), muồng lá tròn (C. striata) và muồng lá dài (C. usaramoensis) và cây vạn thọ. Một vài cây khác ít nhiễm loài tuyến trùng này là một số loại giống bắp (Thái hổn hợp sớm, Western yellow, Mehico 7, bắp nếp), một số loại giống cao lương (Cosor 1, Cosor 2, Darso, Hegari), cây đoản kiếm (cốt khí) và cây trinh nữ không gai. Ở các cây này, tuyến trùng sẽ sinh sản và phát triển kém.

Đặc tính phát sinh, phát triển bệnh và phát tán nbsp;bệnh bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne spp. hại cây trồng: 

Tuyến trùng sinh sống và gây thiệt hại trên khuôn khổ rộng của đa số cây ký chủ khác nhau. Tuyến trùng có khả năng tồn tại dưới hình thức trứng tiềm sinh trong đất qua nhiều tháng. Điều kiện nhiệt độ ấm nóng và cơ cấu đất trồng loại cát pha tơi xốp và nhẹ phù hợp cho truyến trùng phát triển

Tuyến trùng Meloidogyne spp. hại cây cà chua phát triển phù hợp trong đất có nhiệt độ 25-30oC, độ ẩm khoảng 40%, sống trong đất cát tốt hơn trong đất thịt. Ở nhiệt độ 48-600 C tuyến trùng non sẽ chết. Trong đất, tuyến trùng tồn tại từ 1-2 năm. Trong 1 năm tuyến trùng có thể hoàn tất 10-12 lứa gây bệnh cây

Đối với các loại cây KHOAI MÔN

Dấu hiệu bệnh bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne spp. hại cây khoai môn: 

Rễ và củ nổi bướu, củ bị sần, méo mó, cây lùn, lá vàng như bị thiếu đạm.

Phòng chữa bệnh nbsp;bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne spp. hại cây khoai môn:

+ Sử dụng giống lành bệnh, diệt trừ tuyến trùng trong củ cây con bằng phương pháp ngâm trong nước 540c trong vòng 50 phút, khử đất bằng phương pháp tưới thuốc như: Vifuran 3G,  Cycocin, Nokaph… tưới nước cho thuốc thấm xuống đất.

Đối với các loại cây CÀ CHUA

Dấu hiệu nbsp;bệnh bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne spp. hại cây cà chua: 

+ Phía trên mặt đất, cây bị lùn cằn cỗi và chuyển màu vàng. Cây bị bệnh nặng có khả năng chết.

+ Dưới mặt đất: hệ thống rễ sơ cấp và thứ cấp xuất hiện các nốt sưng phồng.Nốt sưng bắt đầu lớn lên khi bệnh tiến triển nặng. Ban đầu bướu có màu trắng,sau chuyển thành nâu, cuối cùng có khả năng bị nát ra, khi đó rễ bị thối đen.

Gốc và rễ cây cà chua bị Meloidogyne spp. hại

Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ nbsp;bệnh bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne spp. hại cây cà chua: 

+ Luân canh với cây họ Hòa Thảo trong 2-3 năm.

+ Nhổ bỏ thiêu hủy cây bị hại

+ Các ruộng bị hại nặng cần tiến hành tiến hành xử lý đất bằng cày đất phơi ải,rắc vôi hoặc xử lý thuốc trị tuyến trùng như CAZINON 10H, Furadan 3G, chế phẩm có chứa nấm Trocoderma sp..

+ Có thể trồng xen với cây trồng khác họ để ngăn ngừa tổn thất

+ Trồng xen cây hoa Vạn Thọ (Tagetessp.),cỏ họ Đậu: Sục sạc(Crotaria juncea)

+ Bón nhiều phân hữu cơ.

Đối với các loại cây Đậu nành (Đậu tương )

Dấu hiệu nbsp;bệnh bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne spp. hại cây đâu tương (đậu tương ):

Đây chính là một trong vài bệnh rất nghiêm trọng do tuyến trùng gây nên trên đậu tương. Trồng đậu tương thường xuyên trên các ruộng đã bị bệnh này thì bệnh càng nâng cao và bệnh trở thành nhân tố chính làm giới hạn năng suất. Đậu tương trồng trên đất cát sẽ dễ bị bệnh hơn trên những lọai đất khác.

Rễ cây bị bệnh có các bướu lớn (galls) sưng phồng lên, trông dễ nhầm với những nốt sần (nodules) ở rễ, bướu thường có màu trắng và dạng thon dài, giữa bướu phồng to đều ra hai bên rễ. Những bướu thường dồn vào một chỗ ở gần những chóp rễ, trong khi những nốt sần thường dồn vào một chỗ ở phần rễ gần gốc cây.

Cây có khả năng bị lùn, lá phát triển kém và mất màu, thay đổi màu sắc dựa theo mức độ bệnh: có màu xanh nhạt, vàng nhạt, vàng sậm rồi héo nâu và rụng sớm. Mật số tuyến trùng trong đất và đặc điểm bị bệnh của cây là hai nhân tố quyết định những mức độ bị bệnh. Ngòai ra, những nhân tố môi trường như đất cằn và khô hạn cũng nâng cao Dấu hiệu bệnh bệnh ở những bộ phận phía trên mặt đất. Bệnh nặng, những giống dễ nhiễm có khả năng chết trước khi trái chín.

Giải pháp phòng chữa bệnh nbsp;bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne spp. Ở trên nbsp;cây đâu tương (đậu tương ):

Trong sản xuất, để phòng chữa bệnh này, việc dùng thuốc trừ tuyến trùng chưa đem lại hiệu quả rất cao. Nên giải pháp tối ưu nhất là luân canh.

Luân canh với nhiều loại cây trồng ít nhiễm hoặc không bị nhiễm nêu trên. Nổi bật là, nên tận dụng các giống cây phân xanh như Stylosanthes, Crotalaria hoặc trồng cây vạn thọ trong hệ thống luân canh để diệt trừ tuyến trùng M. javanica. Cũng cần phải biết rõ thành phần tuyến trùng hiện diện trong đất trồng trọt để chọn cây phù hợp đưa vào hệ thống luân canh, tránh tổn thất do bệnh làm ra. Những nghiên cứu cho biết ở bang Florida (Mỹ), đậu phộng cũng không bị bệnh do loài M. incognita nhưng lại bị lây nhiễm nặng với loài M. arenaria.

Cũng có thể phòng bệnh bằng giải pháp hưu canh (summer fallow) nhằm gây giảm mật số tuyến trùng trong đất.

Đối với các loại cây KHOAI TÂY

(Meloidogyne hapla)

Quy luật phát sinh gây bệnh của bệnh tuyến trùng Meloidogyne hapla hại khoai tây:

Tuyến trùng thường phát triển mạnh vào mùa khô nóng. Do đặc tính cực kỳ ít di động chủ

động, hằng năm tuyến trùng chỉ có thể di chuyển được từ 3-6 centimét. Sự dịch chuyển của tuyến trùng là do những nhân tố trung gian tạo ra hay đã có mặt sẵn trong đất trước khi có thể trồng, hoặc sẵn có trong nguồn cây con.

Khả năng gây bệnh nbsp;của bệnh tuyến trùng Meloidogyne hapla hại khoai tây:

Tuyến trùng tấn công, gây bệnh rễ khoai tây; (B) Củ khoai tây bị tuyến trùng gây bệnh

Vào thời kỳ đầu mùa xuân, ấu trùng của tuyến trùng còn sót lại trong đất và lựa tìm gây bệnh ở trên củ non. Tuyến trùng thâm nhập và mạch nhựa và mạch gỗ. Con cái đẻ >1000 trứng. Tuyến trùng gây bệnh hình thành những nốt sần trên rễ cây. Tuyến trùng đục sâu vào rễ khoai tây để ăn rễ, làm nghẽn dưỡng chất và làm cây phát triển còi cọc, lá héo kèm theo những dấu hiệu khác, cuối cùng có thể giết chết cây. Nhiễm tuyến trùng ở mức rất nghiêm trọng có thể dẫn tới tổn thất năng suất củ lên tới 80%.

Giải pháp quản lý  bệnh tuyến trùng Meloidogyne hapla hại khoai tây:

– Đào mương thoát nước hạn chế tuyến trùng phát tán.

– Đẩy mạnh rắc vôi (vì tuyến trùng thích đất hơi chua), phân hữu cơ hoai mục (trong phân hữu cơ có rất nhiều vi sinh vật, tuyến trùng đối kháng), rải thuốc.

– Trồng xen một vài loại cây có thể xua đuổi tuyến trùng như cây lục lạc (Crotalaria juncea), vạn thọ Pháp (Tagetes patula).

–  Xử lý thuốc đặc hiệu tuyến trùng: Tervigo 20SC

Đối với các loại cây HỌ BẦU, BÍ, DƯA

Dấu hiệu bệnh bướu rễ trên cây họ bầu bí

– Tuyến trùng sống trong đất, chích vào rễ cây hình thành những u bướu, sống và phát triển trong đó.

– Dấu hiệu của bệnh bướu rễ là trên rễ xuất hiện những khối u bướu màu trắng hoặc vàng nhạt, kích cỡ và hình dáng không cố định dựa theo số lượng tuyến trùng nhiều hay ít. Rễ kém phát triển làm cây cằn cỗi, lá nhỏ, vàng và rụng, bị hại nặng cây có khả năng chết.

– Tuyến trùng phát triển phù hợp trong đất cát hơn trong đất thịt, tuyến trùng có khả năng sống từ 1- 2 năm trong đất.

Giải pháp phòng chữa bệnh do tuyến trùng hại rễ

– Cày ải phơi đất, tiến hành xử lý đất thật kỹ trước khi có thể trồng,

– Luân canh với các cây trồng trồng khác họ

– Thu gom và tiến hành thiêu hủy tàn dư các loại thực vật của vụ trước đó

– Nhổ bỏ những cây bị hại nặng

– Dùng thuốc trừ tuyến trùng TASODANT 12G, NOKAPH 10GR.