Phòng ngừa cỏ dại trong vườn ca cao xen dừa

1/ Phân loại cỏ dại

– Cỏ dại là các loài thực vật mọc ở nơi mà con người không có nhu cầu, làm cản trở quá trình sản xuất nông nghiệp và ảnh hưởng không tốt đến ích lợi của con người.

1/1/ Phân nhóm theo chu kỳ sống

– Theo cách phân loại này ta thấy có hai nhóm cỏ: cỏ hằng niên và cỏ đa niên.

+ Cỏ hằng niên: Là một số loại cỏ hoàn tất tuổi đời (từ hạt đến nảy mầm ra bông tạo hạt) trong một hoặc hai mùa trồng trọt trong 1 năm. Một số loại cỏ này thường chết vào mùa khô nóng sau khi hoàn tất tuổi đời của chúng.

+ Cỏ đa niên: Là các loại cỏ sống lâu dài hơn 1 năm. Loại cỏ này cực khó diệt trừ vì có thân ngầm hoặc thân bò phía trên mặt đất, có bộ rễ, củ phát triển sâu, khả năng sinh sản vô tính mạnh.

a. Cỏ mực (cỏ hằng niên) – b. Cỏ cú (cỏ đa niên)

1/2/ Phân nhóm theo hình thức biểu hiện ra bên ngoài nbsp;

– Theo kiểu phân loại hình thức biểu hiện ra bên ngoài, ta có cỏ lá hẹp (còn được gọi là cỏ một lá mầm) và cỏ lá rộng (còn được gọi là cỏ hai lá mầm)

– Cỏ một lá mầm có các đặc điểm chung như: lá hẹp, dầy, mọc xiên, mặt lá có lông, rễ thường là rễ chùm, ăn nông, đỉnh sinh trưởng được bọc kín trong bẹ lá. Tuy vậy, trong group này cũng có một vài loại cỏ có đặc điểm hơi khác như cỏ cói lác lá hẹp nhưng mềm, mỏng và trơn.

– Cỏ hai lá mầm thường có lá rộng, nằm ngang, mỏng và mềm; rễ thường là rễ cọc, ăn sâu, đỉnh sinh trưởng để lộ ra ngoài.

1/3/ Phân loại theo đặc tính hệ thực vật

* Cỏ được chia làm 3 nhóm:

– Nhóm cỏ hoà bản: Cỏ có bản lá hẹp, dài, gân phụ song song với gân chính chạy dài từ đầu lá tới cổ lá. Thân: Thường tròn và bọng ruột, lá mọc cách, đính trên thân theo hai hàng. Rễ: thường là rễ chùm, ăn nông.

Cỏ chỉ (cỏ lá hẹp)

– Nhóm cỏ chác lác: Lá hẹp nhưng ngắn hơn cỏ hoà bản, thân thường đặc ruột có góc cạnh tam giác, lá đính trên thân theo ba hàng kiểu xoắn óc.

– Nhóm cỏ lá rộng: Lá rộng, nằm ngang, mọc đối, mặt lá ít lông, gân lá sắp xếp theo rất nhiều kiểu hình khác nhau

Cỏ chác (nhóm chác lác) – Rau mác bao (nhóm lá rộng)

1/4/ Một số loại cỏ dại trong vườn ca cao xen dừa

– Liên tục thăm nom vườn ca cao, khi phát hiện có cỏ dại trên ruộng phải để ý kỹ xem đó là cỏ gì, một trong các loại hay nhiều loại, mật số bao nhiêu… để chọn giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ cho thích hợp

* Cỏ gà (Cynodon dactylon (L) Pers)

– Loại cỏ lưu niên, thân rễ bò dài ở gốc, thẳng đứng ở ngọn, cứng. Lá phẳng, hẹp, nhọn đầu, màu lục vàng, mềm, nhẵn, mép hơi ráp, cụm hoa gồm 2-5 bông xếp hình ngọn, đơn, mảnh.

 Cỏ gà

* Cỏ mần trầu (Euleusine indica L.)

– Cỏ mỗi năm, thân bò, dài ở gốc, phân nhánh, mọc thẳng đứng thành bụi. Rễ mọc khỏe. Lá mọc cách xa nhau, hẹp, mềm, cụm hoa hình bông có 5-7 nhánh dài, qủa thuôn, có 3 cạnh, ráp.

Cỏ mần trầu

* Hoa cỏ nghể (Polygonum Spp.)

– Cây thảo mỗi năm, mọc hoang, cao 70-80 centimét, nhiều cành. Lá hình mác, cuống ngắn. Hoa đỏ, mọc thành bông ở đầu cành hay kẽ lá. Khi còn tươi, toàn thân có vị cay nóng, thơm.

 Cỏ nghể

* Cây trinh nữ (Mimosa Sp.)

– Cây nhỏ, thân có gai hình mọc. Lá xẻ lông chim 2 lần. Hoa tím đỏ, tụ thành hình đầu. Quả giáp dài tụ thành hình ngôi sao. Quả hẹp lại ở phần ở giữa những hạt, có lông cứng ở mép.

Cây trinh nữ

* Cây cứt heo (Ageratum conyzoides L.)

– Cây thân thảo, sống mỗi năm, lá mọc đối, hoa hình đầu, nhỏ, tím hay trắng.

Cây cứt heo

* Hoa cỏ tranh (Imperata cylindrica L.)

– Cỏ lưu niên, thường có thân ngầm cứng ăn sâu xuống đất. Rễ mọc khỏe, cứng, dai. Thân khí sinh cao 0,6-1,2m thẳng đứng, nhẵn, đốt thân có lông mềm. Lá mọc thẳng đứng, dài, có lông ở mặt dưới lá, thường ráp ở mặt trên. Lá non màu lục nhạt, bóng, cuộn lại. Cụm hóa hình dầy đặc, màu trắng, phần ở giữa hình trụ, đầu tù, dài 5-20 centimét. Hạt nhỏ có rất nhiều lông nhỏ và dài, cỏ tranh sinh bằng thân ngầm và hạt.

Hoa cỏ tranh

* Cỏ gấu (củ gấu, cỏ củ) – Cyperus rotundus L.

– Cỏ lưu niên có thân rễ phát triển thành củ. Cao 20- 60 centimét. Lá nhỏ, hẹp, sống lá có gân cứng và bóng, phần dưới lá ôm lấy thân cây.

Cỏ ấu

* Vừng dại (Borreria latifolia)

– Loại cỏ dại thấp khoảng 50 centimét, thân mềm, 4 cạnh, lá hình trứng, màu xanh nhạt, mọc đối.

Vừng dại

* Cỏ thảm lá rộng (Axonopus comApressus)

– Cỏ lưu niên, thân dẹt, bò lan phía trên mặt đất, chia thành những đốt dài 2-3 centimét, phần nhiều nhánh hình thành thảm cỏ dầy đặc. Lá phẳng nhọn đầu, mềm. Cụm hoa hình bông giả, thẳng, hơi ra ngoài bẹ mo, màu lục đậm.

Cỏ thảm lá rộng

2/ Sự gây hại của cỏ dại

– Gây hạ năng suất và chất lượng của của cây ca cao: do có bộ rễ phát triển cực kỳ mạnh, đa phần được phân bổ ở lớp đất mặt nên dễ dàng cạnh tranh với ca cao về dinh dưỡng, ánh sáng và nước khiến cho ca cao thiếu điều kiện sinh sống nên phát triển và sinh trưởng kém, cho năng suất thấp, chất lượng nông sản hạ.

– Là ký chủ của sâu hại: Những hoa cỏ dại cùng họ có các đặc tính giống cây ca cao là các ký chủ phụ cực kỳ tốt cho sâu hại.

– Nâng cao kinh phí sản xuất: như tốn công làm cỏ, diệt trừ cỏ bằng hoá chất..

3/ Những giải pháp phòng ngừa cỏ dại

* Tránh nhiễm hạt cỏ trong hầm ủ phân:

– Tập quán nông dân là độn nhiều xác bã thực vật bao gồm cả cỏ có hạt vào hầm ủ phân để hy vọng đạt được lượng phân chuồng nhiều. Đây chính là giải pháp kỹ thuật không đúng đắn. Nhiệt độ ủ phân trong khoảng từ 65-90^oC trong vòng 4-5 tháng là cấp thiết để giết chết hạt cỏ. Những hóa chất sử dụng để giết chết hạt cỏ trong phân là aerocyan amide (70% hydrated lime + 20,6% N₂), metham, ammonium thiocuanate hoặc uramon. Những chất này sẽ diệt trừ mầm cỏ dại và biến mất trong phân ủ trong vòng 6-8 tuần.

* Ngăn không cho cỏ phát tán qua nông cụ, gia súc:

– Ngăn cản gia súc dịch chuyển từ vùng ruộng nhiều cỏ sang ruộng sạch cỏ chính vì chúng có khả năng làm rơi hạt cỏ dại và và một số loại trái cây nhiễm cỏ hoặc một số loại được chúng tiêu hóa. Máy móc trên nông trại nên vệ sinh sạch sẽ trước khi đưa sang hoạt động trên mảnh ruộng mới. Cũng tương đương đối với chuồng nuôi gia súc, sỏi, cát và đất từ vùng nhiễm cỏ đến vùng mới. Những vườn ươm nên được kiểm tra chặt chẻ sự có mặt của mầm cỏ dại, nhất là một số loại cỏ lâu năm. Các thân rễ cỏ và các thân củ thường hay được chuyển vào vườn ươm từ các cánh đồng trồng trọt. Thậm chí các cây con của các cỏ dại như Echinoc oa colonum và Oryza sativa var. fatua, được chuyển vào cùng với mạ, trừ phi các vườn ươm được giữ sạch cỏ và các cây con được kiểm tra thường xuyên.

* Giữ sạch cỏ ở khu vực đất trống không gieo trồng:

Những rãnh tưới và tháo nước, những hàng rào chắn chung quanh vườn, những mảnh đất không nên trồng trọt quanh vườn thường bị nông dân quên lãng. Đây chính là nơi thuận lợi cho cỏ dại tạo hạt và lây lan. Cần làm sạch những bờ, đất trồng không trồng trọt bằng mọi giải pháp bao gồm cả hóa chất.

* Liên tục cảnh giác:

– Nông dân cần quan sát theo dõi định kì những loài cỏ con lạ xuất hiện trên ruộng đồng. khi phát hiện cỏ lạ cần đào gốc lên và diệt trừ triệt để. vị trí cỏ lạ mọc cần phải được tiến hành xử lý bằng thuốc tiệt trùng đất với liều cao để diệt trừ tận gốc.

* Dùng màng phủ:

– Việc bao phủ làm hạn chế hoặc diệt trừ cỏ bằng việc che ánh sáng. Rơm, cỏ khô, lá mía khô, sân phân chuồng, trấu, mạc cưa và vỏ cây thuộc các loại nguyên vật liệu phủ tự nhiên mà chúng làm hạn chế sự phát triển của cỏ.

* Làm đất ít nhất:

– Làm đất sâu và liên tục chôn vùi hạt giống cỏ dại và hạ sự tồn lưu cỏ mỗi năm.

* Giải pháp trừ:

– Có thể nhổ cỏ thủ công, làm đất, dùng nước phù hợp và sử dụng thuốc hoá học. Ngày nay, việc dùng thuốc hoá học để diệt cỏ được coi là giải pháp hữu hiệu nhất vì nó tiết kiệm được công lao động, có thể dùng mau chóng trên diện tích rộng và được dùng ở nhiều thời gian khác nhau, không cực nhọc, vất vả như những biệp pháp làm cỏ khác.

Chú ý: Phải dùng thuốc theo quy tắc 4 đúng

– Dựa theo phổ ảnh hưởng mà người ta chia nhỏ ra thuốc trừ cỏ có ảnh hưởng lựa chọn (chỉ diệt trừ được một vài loài cỏ) và thuốc trừ cỏ có ảnh hưởng không lựa chọn (diệt trừ mọi loài cỏ).

– Dựa theo thời gian sử dụng mà có thể chia nhỏ ra thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm (có công dụng diệt trừ cỏ trước khi nảy mầm) và thuốc trừ cỏ hậu nảy mầm (diệt trừ cỏ sau nảy mầm đang sinh trưởng tốt). Tùy mức độ lựa chọn có thể phân ra thuốc trừ cỏ một lá mầm (chỉ diệt trừ nhóm cỏ thuộc thực vật một lá mầm) và thuốc trừ cỏ 2 lá mầm (chỉ diệt trừ nhóm cỏ thuộc thực vật 2 lá mầm). Phụ thuộc cơ chế ảnh hưởng mà người ta chia nhỏ ra thuốc trừ cỏ nội hấp và thuốc trừ cỏ tiếp xúc, thuốc trừ cỏ lá rộng và thuốc trừ cỏ lá kim, thuốc trừ cỏ hằng niên và thuốc trừ cỏ đa niên…

– Xuất phát từ đặc tính trên của thuốc trừ cỏ, đặc tính của cỏ dại, vị trí cần diệt trừ cỏ mà ta sử dụng thuốc cho hợp lý, hiệu quả nhất. Ví dụ trên đường giao thông, nhà xưởng… ta có thể sủ dụng thuốc trừ cỏ có phổ ảnh hưởng rộng (diệt trừ được mọi loài cỏ) và thuốc có hiệu lực dài (có thể sau 2-3 tháng mới cần phun lại). Tuy nhiên thuốc trừ cỏ là một hóa chất bảo vệ thực vật có độ độc khác nhau đối với con người và môi trường cũng như hệ sinh thái nói chung, nên khi dùng phải tuân theo quy tắc 4 đúng:

+ Sử dụng đúng thuốc: Nên dùng thuốc trừ cỏ rất hiệu quả với loài cỏ dại cần ngăn ngừa, diệt trừ nhưng ít độc hại với con người và môi trường. Không dùng thuốc cấm, thuốc không nằm trong các loại danh mục được phép dùng. Ví dụ khi sử dụng thuốc trừ cỏ cho lúa nước phải sử dụng thuốc trừ cỏ lựa chọn được khuyến nghị dùng cho lúa nước (Sofit 300EC, Ferim 18,5WP…), không được sử dụng thuốc trừ cỏ có phổ ảnh hưởng rộng và thuốc trừ cỏ một lá mầm để phun xịt trừ cỏ trên ruộng lúa (lúa là thực vật một lá mầm), nếu như không tuân theo việc này thì cả lúa và cỏ dại đều bị diệt trừ.

+ Sử dụng đúng lúc: Sử dụng đúng lúc với thuốc trừ cỏ là phải biết phối hợp cơ chế ảnh hưởng của thuốc với thời kỳ sinh trưởng của cỏ dại. Không xịt thuốc khi trời sắp mưa, có gió lớn, khi cây trồng đang giai đoạn xung yếu (dễ mẫn cảm với thuốc). Ví dụ muốn diệt trừ cỏ cho ruộng trước khi có thể trồng, lạc, đậu nành ta phải sử dụng thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm như Acotab 330EC, Butan 60EC… Trong vườn cây ăn trái (cam,xoài, vải, nhãn…) nếu muốn diệt trừ cỏ đang sinh trưởng tốt phải sử dụng thuốc trừ cỏ hậu nảy mầm như Basta 6SL, Vilapon 80BTN…

+ Sử dụng đúng nồng độ và liều lượng: Liều lượng là lượng thuốc ít nhất trên đơn vị diện tích để có thể bảo đảm diệt trừ hết cỏ dại nhưng không gây bệnh tới cây trồng (thường tính bằng lít, kilogam thuốc thành phẩm hoặc nguyên chất cho 1 ha). Nồng độ là độ pha loãng của thuốc để trừ dịch hại nói chung và cỏ dại nói riêng thường hay được tính bằng %, gam, mililít. Riêng quy tắc này với thuốc trừ cỏ cần dựa trên loài cỏ dại, mật độ cỏ và nơi cần trừ cỏ. Ví dụ nơi cần diệt trừ cỏ mà dường như không gieo trồng (đường giao thông, nhà xưởng…) có thể pha thuốc tăng nồng độ và liều lượng so sánh với qui định (nhiều nhất không vượt quá 25% so sánh với khuyến nghị ). Nhưng khi xịt thuốc có cả cây trồng và cỏ dại thì chúng ta tiên quyết phải tuân theo quy tắc này, nếu như không cả cây trồng và cỏ dại đều bị diệt trừ.

+ Sử dụng đúng kỹ thuật: Cần phun rải đều để thuốc tiếp xúc tốt với cỏ dại sẽ nâng cao hiệu quả của thuốc. Xịt thuốc đúng kỹ thuật còn được hiểu là sử dụng biện pháp phun, cách phun nâng cao hiệu quả diệt trừ cỏ dại của thuốc trừ cỏ và hạn chế đến mức thấp nhất tác động của thuốc đối với các loại cây trồng. Ví dụ muốn trừ cỏ trong vườn cây ăn trái ta có thể sủ dụng thuốc trừ cỏ có phổ ảnh hưởng rộng như Round 480EC, Gramoxone 20SL… Khi muốn diệt trừ cỏ cho vườn cà chua, dưa hấu… phải hạ thấp vòi phun không để thuốc tiếp xúc với phần xanh của cây trồng. Có làm như vậy chúng ta mới bảo đảm được đòi hỏi vừa diệt trừ được cỏ dại vừa bảo vệ được cây trồng.

* Ngoài 4 quy tắc trên cần lưu ý:

– Chỉ được sử dụng nước sạch để pha chế thuốc trừ cỏ.

– Ở trên vườn cây ca cao để diệt trừ cỏ dại nhanh và gia nâng cao sự hiệu quả của thuốc ta có thể pha thêm phân đạm vào thuốc trừ cỏ nhằm nâng cao hiệu quả hấp phụ thuốc của cỏ dại.

4/ Những giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ cỏ dại

4/1/ Những giải pháp hạn chế cỏ dại

– Trước khi có thể trồng,, đất cần phải được khai hoang cày bừa kỹ, tiếp đến triển khai xử lý, thu gom dọn dẹp sạch cỏ dại cũng như những cơ quan sinh sản của cỏ như thân ngầm, cành, thân phơi khô rồi đốt.

– Sử dụng rơm rạ, thân lá thực vật bao phủ mặt đất.

– Trồng xen, trồng cây phủ đất để ngăn ngừa cỏ dại

– Hạn chế sự thâm nhập cơ giới của cỏ dại vào vườn ca cao: Không sử dụng một số loại cỏ có thể sinh sản vô tính để làm nguyên vật liệu tủ gốc; Không dùng một số loại cỏ sinh sản vô tính, một số loại cỏ đã ra bông làm chất độn chuồng và bón cho vườn tiêu.

4/2/ Những giải pháp diệt cỏ dại

a. Diệt bằng giải pháp thủ công, cơ giới:

– Sử dụng cuốc xới xáo, số lần xới nhiều hay ít phụ thuộc vào lượng cỏ dại nhiều hay ít và mức độ sinh trưởng của cỏ dại mạnh hay yếu.

– Nhổ cỏ thủ công.

– Sử dụng máy để cắt cỏ hoặc phát cỏ: vào mùa mưa, tiến hành xử lý cắt hoặc phát cỏ thấp trên hàng, cách mặt đất 5 – 7 centimét để hình thành thảm phủ, ngăn ngừa xói mòn rửa trôi. Cỏ gần gốc ca cao phải nhổ thủ công.

Chú ý: Khi xới xáo, làm cỏ cho vườn ca cao không được gây ảnh hưởng nhiều đến bộ rễ của cây ca cao.

Làm cỏ và xới xáo cho ca cao

b. Diệt trừ cỏ dại bằng cách hóa học

– Có thể sủ dụng một số thuốc có gốc Glyphosat như Glyphosan, Helosat, Roundup, clean-up, Viphosat… để diệt một vài loài cỏ khó diệt trừ, sinh sản vô tính như cỏ tranh, cỏ gấu…

– Đây chính là các loại thuốc có ảnh hưởng lưu dẫn, vì vậy sau khi xử lý phun thuốc sẽ thâm nhập vào phía bên trong thân qua bộ lá rồi dịch chuyển đến toàn bộ những bộ phận của cây bao gồm cả hệ thống thân ngầm dưới đất nên hiệu quả diệt cực kỳ cao.

– Loại thuốc trừ cỏ có thể diệt được cực kỳ nhiều loại cỏ, bao gồm cả nhiều loại cây trồng nếu trong suốt quá trình phun để dung dịch thuốc bám dính vào những bộ phận xanh của cây.

– Nên xịt thuốc vào thời gian cỏ phát triển mạnh, có rất nhiều lá xanh, chồi non (cỏ tranh cao 25 – 30 centimét, cỏ gấu cao 10 – 15 centimét ).

– Hạn chế phun thuốc trong môi trường khô hạn, đất ngập nước.

– Trên thực tế người trồng ca cao thường chỉ dùng thuốc trừ cỏ để phun trước khi có thể trồng,, nếu khu đất có quá nhiều cỏ khó diệt trừ.

– Sau khi đã trồng ca cao thì chuyện dùng thuốc diệt trừ cỏ cần hết sức cẩn trọng, tuyệt đối không nên để dung dịch thuốc bám dính gây bệnh cho cây ca cao, nên:

– Che chắn cây ca cao khi xịt thuốc

– Dùng sức ép phun thấp

– Không phun tưới khi có gió lớn