Cách xử lý củ cây con khoai tây trước khi có thể trồng,

1/ Chuẩn bị củ cây con trước khi có thể trồng,

1/1/ Xác định loại giống để trồng

– Củ cây con là nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng và năng suất khoai tây thương phẩm. Phương thức trồng khoai tây truyền thống và phổ biến ở hầu hết khắp những nơi là trồng bằng củ.

– Mỗi loai giống khoai tây khác nhau cho chất lượng và năng suất không giống nhau. Tuy vậy cùng một giống khoai tây nhưng trồng ở những khu vực sinh thái khác nhau sẽ cho năng suất thậm chí chất lượng khác nhau, chỉ có vùng sinh thái phù hợp thì sẽ cho chất lượng và năng suất cao nhất.

– Dựa trên tình hình cụ thể về điều kiện thời tiết thời tiết, tính chất đất đai và tập quán trồng trọt của địa phương mà chọn lựa giống khoai tây cho thích hợp, để lựa được đúng giống khoai tây có nhu cầu.

1/2/ Xác định lượng giống

– Xác định lượng củ cây con để trồng là một giải pháp tính toán lượng củ cây con nhằm phục vụ đòi hỏi của sản xuất tránh trường hợp thừa hoặc thiếu giống do đó trong sản xuất nhất thiết phải tính toán lượng giống để trồng.

– Lượng giống cần sử dụng để trồng/đơn vị diện tích dựa vào những nhân tố:

+ Kích cỡ của củ cây con dùng ;

+ Thời vụ để trồng ;

· + Mật độ, với khoảng cách trồng

– Kích cỡ củ cây con được phân loại theo khối lượng. Dựa trên khối lượng của củ mà chia làm 3 loại:

+ Củ nhỏ: là các củ có khối lượng dưới 25 gam/củ.

+ Củ trung bình: khối lượng củ từ 25 – 40 gam

+ Củ lớn: khối lượng củ trên 40 gam.

1/2/1/ Củ loại nhỏ

– Với củ cây con cỡ nhỏ (hình 3/1/1)

Lượng giống cần từ 55 – 60 kilogam củ cây con /sào Miền bắc (tức khoảng 1540 – 1680 kilogam/ hecta ).

– Loại củ này khi trồng không bổ mà trồng nguyên củ nên lượng giống thường tốn nhưng khi trồng gặp mưa hoặc quá ẩm thì củ thường ít bị thối hơn củ bổ miếng.

Củ khoai tây loại nhỏ

1/2/2/ Củ loại trung bình

– Củ trung bình (hình 3/1/2) có thể trồng cả củ. Tuy vậy trong trường hợp khan hiếm giống thì loại củ này cũng có thể bổ làm đôi để gia tăng hệ số nhân giống.

Cần lưu ý: Chỉ bổ các củ có đường kính trên 45mm và khối lượng miếng cắt không hề nhỏ quá 25gam.

– Khối lượng giống cần sử dụng đối với loại củ bình quân từ 35 – 40 kilogam củ cây con /sào Miền bắc (tức khoảng 980 – 1100 kilogam/ hecta ).

Củ khoai tây loại trung bình

1/2/3/ Củ loại lớn

– Củ lớn (hình 3/1/3) có thể bổ đôi, thậm chí bổ thành 3 mảnh.

– Với loại củ lớn và dùng biện pháp bổ củ thì lượng giống cần từ 30-35 kilogam /sào Miền bắc (tức khoảng 840 – 980 kilogam/ hecta ).

+ Củ cây con lớn, cỡ đường kính củ trên 45mm tương tự trên 50 gam, nên bổ củ thành hai miếng để tiết kiệm giống.

+ Trồng bằng củ cây con lớn sẽ có cho năng suất cao hơn so sánh với trồng bằng củ cây con có kích cỡ nhỏ, nhưng tốn giống, kinh phí sản xuất lại cao.

+ Khi dùng củ có kích cỡ lớn để bổ thì quy tắc cắt mỗi loại mẫu giống phải có 1 mầm khỏe, khối lượng miếng cắt không hề nhỏ hơn 25 gam.

Củ khoai tây loại lớn

– Bên cạnh nhân tố kích cỡ củ thì thời vụ để trồng khác nhau cũng đòi hỏi cần lượng giống khác nhau:

+ Ví dụ trong vụ đông sớm do điều kiện nhiệt độ, độ ẩm cao thuận lợi cho cây sinh trưởng thân lá nhưng không thuận lợi cho củ tạo thành và phồng to. Do đó vụ này năng suất khoai tây thường không cao để có thể bảo đảm sản lượng thì cần trồng với mật độ dầy hợp lý, nên lượng giống thường cần từ 40-45 kilogam giống/sào Miền bắc.

+ Ngược lại vụ đông chính vụ gặp hoàn cảnh khí hậu thuận lợi cho quá trình tạo thành và lớn lên của củ nên năng suất thương cao nên mật độ vụ này thường tiến hành trồng thưa hơn và lượng củ cây con cần ít hơn cụ thể chỉ cần 35 -40 kilogam /sào Miền bắc

1/3/ Kiểm tra củ cây con trước khi có thể trồng,

* Việc kiểm tra chất lượng củ cây con trước khi có thể trồng, là việc làm hết sức cấp thiết và ảnh hưởng đến năng suất củ khoai tây. Kiểm tra củ cây con trước khi có thể trồng, cần triển khai với những công việc sau:

– Tính toán được lượng giống cần có để trồng cho diện tích ổn định. Nếu như không đủ cần có kế hoạch mua bổ sung thêm giống. Ngược lại nếu thừa có kế hoạch tiêu thu bớt để giúp tránh lãng phí về giống. Tuy vậy khi tính toán lượng giống để trồng cần căn cứ vào khối lượng và kích cỡ củ cây con.

– Phân loại củ cây con theo kích cỡ để từ đấy tính toán lượng giống cần trồng cho diện tích đã định trước. Mặt khác còn có biện pháp chọn lựa có nên bổ hay không cần bổ củ cây con.

– Loại bỏ các củ không đủ tiêu chuẩn làm củ cây con:

+ Củ bị dập nát, khuyết vỡ;

+ Củ bị héo, mất nước (nhăn nheo, mềm);

+ Củ bị nhiễm bệnh gây hại (bệnh thối khô, thối ướt;

+Củ bị sâu bệnh (rệp)

Củ cây con bị thối hỏng không được dùng làm giống

– Đó là các củ kém chất lượng hoặc đã tiềm ẩn những nấm bệnh khi đem trồng thì sẽ phát tán bệnh sang củ nguyên vẹn.

– Chỉ chọn lấy các củ có đặc tính:

+ Củ nguyên vẹn;

+ Vỏ củ căng đều, vỏ sáng màu, màu sắc đồng đều;

+ Không có sâu hại.

+ Kiểm tra tỷ lệ mọc mầm

+ Lấy mẫu: 100 củ, chọn đếm củ đã mọc mầm

+ Tính tỷ lệ mọc mầm (%)

– Ở trên cơ sở phân loại củ đã mọc mầm và chưa mọc mầm để lựa chọn hướng xử lý:

+ Củ cây con đã mọc mầm thì mang trồng ngay

+ Củ chưa mọc mầm, phải đem ủ cho đến lúc mọc mầm thì mới đem trồng ra ruộng sản xuất.

– Đối với củ cây con bảo quản trong kho lạnh đa phần chưa mọc mầm. Trong trường hợp này cần phải ủ cho mọc mầm mới đem trồng.

– Nếu như không thời gian củ cây con nằm lại trong đất lâu dẫn tới nhiều rủi ro như: mối mọt, kiến hoặc nấm bệnh gây phá hại dẫn tới củ cây con bị thối không mọc mầm được.

* Kiểm tra tuổi sinh lý của củ cây con:

– Kiểm tra nhận xét hiện trạng sinh lý của củ. Đặc diểm này gây ảnh hưởng nhiều đến năng suất của khoai tây. Do đó khi trồng cần lưu ý đến tuổi sinh lý của củ cây con trước khi có thể trồng,. Khi phân loại theo trạng thái sinh lý phân chia những mức độ:

+ Củ cây con đang ngủ nghỉ: là củ chưa có mầm. Nếu được canh tác sẽ không mọc mầm. Loại củ này cần qua 1 thời gian ngủ, hoặc nếu tiến hành trồng ngay cần tiến hành xử lý phá ngủ.

+ Củ quá trẻ sinh lý: là các củ mới nhú mầm hoặc mới có một mầm đỉnh.

Củ khoai tây quá trẻ sinh lý

Nếu đem trồng các loại củ này mầm sẽ mọc chậm, không đồng đều, nối dài thời gian sinh trưởng, củ lớn nhưng số lượng củ ít, năng suất thấp.

+ Củ cây con trẻ sinh lý là các củ có 2 – 4 mầm, mầm có độ dài 0,2 – 2,0 centimét, vỏ củ còn căng, mầm khoẻ (hình 3/1/6). Trồng củ cây con trẻ sinh lý cây sẽ mọc nhanh, phát triển tốt, củ lớn đều và cho năng suất cao. Khi chọn củ cây con cần chọn các loại củ trẻ sinh lý sẽ cho chất lượng và năng suất cao.

Củ khoai tây giống trẻ sinh lý

– Khoai tây bảo quản trong kho lạnh bảo đảm tuổi sinh lý trẻ, mặt khác chống được sâu hại thâm nhập trong suốt quá trình bảo quản.

– Khi mang trồng ngoài ruộng sản xuất cây phát triển sinh trưởng khỏe đạt năng suất cao, giản được sâu hại, hạ kinh phí về thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật).

– Để có thể có được củ cây con trẻ sinh lý giải pháp hiệu quả ngày nay là bảo quản củ cây con bằng kho lạnh.

+ Củ cây con già sinh lý là củ có rất nhiều mầm, mầm dài và yếu, vỏ củ nhăn nheo. Nếu tiến hành trồng loại củ này cây sẽ mọc nhanh và nhiều cây giống nhưng cây phát triển không đồng đều, cây còi cọc, củ nhỏ, năng suất thấp.

Củ khoai tây già sinh lý

– Bảo quản giống khoai tây trên những giàn tự tạo tận dụng có khả năng làm bằng tre, nứa hoặc gỗ của những hộ gia đình theo biện pháp truyền thống. Do thời gian bảo quản từ 8 -10 tháng nên các củ cây con sẽ già sinh lý.

– Bởi vì nguyên do trên khi chọn củ cây con để trồng đừng nên chọn các loại củ già sinh lý để trồng.

2/ Bẻ mầm và ủ mầm

2/1/ Bẻ mầm

– Một vài củ cây con thường hay mọc ít mầm, chỉ một mầm đỉnh. Nếu đem trồng sẽ mọc ít cây, thông thường có 1 – 2 cây/khóm. Như vậy củ sẽ lớn nhưng ít củ.

– Bẻ mầm là một giải pháp kỹ thuật nhằm kích thích cho những mầm nhỏ phát triển mạnh hơn để hình thành cây khi trồng.

– Bẻ mầm thường ứng dụng đối với các củ cây con mọc ít mầm. Đối với các củ cây con này cần phải bẻ mầm trước khi có thể trồng, 5 – 7 ngày, kèm theo những giải pháp nhằm kích kích mầm phát triển.

* Cách triển khai:

– Sử dụng dao sắc hoặc tay bẻ mầm cao trên 2 milimét, không nên để thương tổn hoặc bị gãy những mầm mới nhú bên cạnh.

Bẻ mầm khoai tây thủ công

– Chỉ bẻ mầm đỉnh (mầm mọc dài trên 2mm)

– Các củ có kích cỡ nhỏ đừng nên bẻ mầm mà giải pháp bẻ mầm ứng dụng đối với cỡ củ trung bình trở lên có hiệu quả rõ ràng.

– Ủ mầm: rải củ cây con thành lớp mỏng 3 – 5 centimét ở nơi mát, thoáng. Sử dụng rơm rạ sạch, ẩm hoặc bao tải bao phủ lên củ cây con.

– Sau 5 – 7 ngày sẽ có 3 – 4 mầm mới mọc lên lúc đó đem trồng sẽ cho nhiều củ.

2/2/ Ủ mầm

– Trong trường hợp giống khoai tây bảo quản kho lạnh. Thông thường thời gian đầu mới mở kho củ cây con chưa này mầm.

– Cần ủ cho củ cây con mọc mầm rồi mới trồng lúc đó sẽ bảo đảm tỷ lệ này mầm cao. Những bước triển khai như sau:

* Bước 1:

– Xếp 1 lớp khoai tây xuống nền gạch hoặc nền xi măng (hình 3/1/9).

– Tránh nơi ẩm ướt, thoáng mát và tránh ánh sáng trực xạ chiếu vào củ cây con.

Xếp khoai tây trên nền gạch

* Bước 2:

– Sử dụng vải (tận dụng các mảnh vải là quần áo cũ đã bỏ)

Phủ vải lên phía trên bề mặt củ khoai giống

– Nhúng nước sạch ướt đều, rồi vắt kiệt nước (Khi vắt nước không chảy ra được).

– Phủ lên phía trên bề mặt khoai tây nhằm mục đích dưỡng ẩm hỗ trợ cho củ nhanh mọc mầm thuận lợi.

Lưu ý:

–  Không để vải quá ẩm sẽ làm củ cây con bị thối.

– Thời gian ủ mầm thông thường từ 3 -4 ngày

* Bước 3: Kiểm tra củ cây con sau khi ủ.

– Sau 3 -5 ngày ủ mầm kiểm tra nếu nhận thấy mầm nhú trắng thì bỏ lớp bao phủ trên bề mặt ra để thoáng và mang đem trồng ngay được.

– Ngược lại khi kiểm tra nếu nhận thấy củ cây con chưa mọc mầm sử dụng vải ẩm tiếp tục ủ tiếp cho đến lúc củ cây con nhú mầm trắng thì không ủ nữa và đem ra trồng được ngay.

Lưu ý:

– Trong trường hợp mầm chưa nhú thì kiểm tra xem vải phủ trên đống khoai nếu nhận thấy khô thì tiếp tục làm ẩm rồi mới ủ tiếp.

– Không để lớp vải phủ trên bề mặt đống khoai bị khô quá dẫn tới mầm khó mọc

3/ Xử lý phá ngủ giống khoai tây

3/1/ Những nhân tố chi phối đến khả năng mọc mầm của củ cây con

* Kết cấu của lớp vỏ củ khoai tây

– Lớp vỏ củ tạo thành tầng bần bao bọc quanh củ. Lớp vỏ này thường vững chắc về mặt cơ học khó thấm nước, thấm khí. Do đó gây cản trở đến khả năng hút nước, oxy vào củ. Nên khiến cho quá trình mọc mầm không xẩy ra được.

* Tỷ lệ chất kìm hãm mọc mầm và tỷ lệ chất kích thích mọc mầm

– Trong củ khoai tây có tỷ lệ chất kìm hãm sự mọc mầm và chất thúc đẩy sự mọc mầm.

– Nếu tỷ lệ chất kìm hãm mọc mầm cao thì củ khoai tây không thể mọc mầm được và ngược lại nếu tỷ lệ chất kìm hãm thấp thì củ khoai tây sẽ mọc mầm.

– Trong suốt quá trình bảo quản hàm lượng những chất ức chế hạ dần thay vào đó là hàm lượng chất kích thích mọc mầm được tăng lên. Do đó đã khiến cho củ mọc mầm.

3/2/ Biện pháp xử lý phá ngủ nghỉ

– Do củ khoai tây có đặc điểm ngủ nghỉ nên khi củ chín thì bắt đầu bước vào giai đoạn ngủ nghỉ ở giai đoạn này cho dù thoả mãn những điều kiện nhưng củ vẫn không mọc mầm.

– Để có lượng khoai tây giống để trồng cần phải xử lý phá ngủ cho củ khoai tây. Có rất nhiều giải pháp phá ngủ

3/2/1/ Giải pháp cơ giới

– Chà sát lớp vỏ củ khoai tây cho mỏng. Giải pháp dễ thực thi nhưng hiệu quả thấp.

– Tuy vậy giải pháp cơ giới hiệu quả không cao thường khiến cho củ cây con dễ bịđập nát, thối nên ít được ứng dụng trong sản xuất. Giải pháp này triển khai như sau:

* Bước 1:

– Xếp 1 lớp khoai tây xuống nền gạch hoặc nền xi năng, tránh nơi ẩm ướt, thoáng mát và tránh ánh sáng trực xạ chiếu vào củ cây con (hình 3/1/11).

Xếp củ cây con thành lớp mỏng trên sàn

* Bước 2:

– Sử dụng tay hoặc vật dụng bằng gỗ lăn trên bề mặt củ khoai tây nhằm mục đích khiến cho lớp vỏ mỏng ra.

– Tuy vậy trong suốt quá trình làm như vậy không tránh khỏi củ bị xây xát, dập nát. Chính vì vậy dễ bị thối, hư hỏng, hạ chất lượng củ cây con.

3/2/2/ Giải pháp hoá học

– Đây chính là giải pháp đang được dùng rộng rãi cách triển khai như sau: * Bước 1: Tương đương như bước 1 của giải pháp cơ giới

* Bước 2: Chuẩn bị nguyên liệu để xử lý.

– Chuẩn bị vật dụng: Ống đong, bình định mức.

+ Gibberillin và thioure dạng tinh thể.

+ Củ cây con khoai tây cần tiến hành xử lý.

* Bước 3: Pha hoá chất xử lý phá ngủ nghỉ.

– Nồng độ sử dụng xử lý cực kỳ thấp (tính theo ppm). Do đó nên pha từ dung dịch có nồng độ cao hơn (gọi là dung dịch mẹ):

+ Tính toán lượng dung dịch mẹ cần để pha dung dịch xử lý. Ví dụ dung dịch mẹ có nồng độ 0,5%, để có dung dịch xử lý với nồng độ 5 ppm ta cần 1 mililít dung dịch mẹ pha trong 1 lít nước

+ Sử dụng bơm tiêm hút 1 mililít dung dịch mẹ nêu trên pha vào 1 lít nước sạch sẽ được dung dịch xử lý nồng độ 5 ppm.

– Nếu muốn pha với nồng độ 10 ppm, hút 2 mililít dung dịch mẹ, còn lượng nước sạch vẫn giữ nguyên

* Bước 4: Phun dung dịch để xử lý phá ngủ nghỉ khoai tây giống.

– Phun hỗn hợp 2 dung dịch trên bề mặt đống khoai tây sao cho ướt đều.

– Sau 10 -15 phút lại phun 1 lần. Sau mỗi lần phun lại sử dụng tay lăn nhẹ để lật củ khoai nhằm ướt đều cả mặt trên và mặt dướu củ khoai. Số lần xịt từ 3 – 4 lần là hết lượng dung dịch pha trên.

– Lượng sử dụng: cứ 100 kilogam khoai tây cần phá ngủ nghỉ thì cần 1mg Gibberellin và 1 gam thioure. Khi hết lượng hỗn hợp Gibberellin và thioure thì đào hầm. Kích cỡ của hầm dựa vào số lượng khoai giống cần tiến hành xử lý.

* Bước 5: Ủ mầm

– Đào hầm để ủ: tuỳ theo khối lượng củ nhiều hay ít mà quyết định kích cỡ hầm ủ.

Cần lưu ý: kích cỡ hầm ủ sao cho khi đặt những bao có chứa củ cây con vào thì  thể tích hầm còn trống khoảng 1/4 – 1/3 thể tích.

+ Xếp những bao (hay rổ, sọt đựng củ cây con vào hầm ủ.

+ Bao bọc kín hầm ủ bằng nilon

– Trước khi đem bao bọc kín hầm cần đặt đĩa có chứa khoảng 10 – 15 mililít Etylen clohydrin nồng độ 0,6 -1,2% trên bề mặt đống khoai tây trong hầm ủ. Sau thời gian 3 – 5 ngày mầm khoai sẽ mọc.

* Bước 6: Đánh giá sau khi ủ hầm

– Sau 3 -5 ngày mở lắp đậy của ầm ủ khoai tây ra nếu mầm đã nhú trắng thì mang trồng được.

– Khi kiểm tra nếu vẫn chưa thấy nhú mầm thì lại đậy lắp hầm lại và ủ tiếp từ 1 -2 ngày nữa.

3/3/3/ Giải pháp sử dụng urê

– Sử dụng urê tối ưu nhất sử dụng urê dạng tinh khiết nồng độ từ 0,5 – l%. Để được nồng độ 0,5 – 1% ta làm như sau

+ Hòa tan 5-l0g urê trong 1 lít nước sạch để được nồng độ từ 0,5 – 1%.

+ Ngâm củ khoai tây giống vào dung dịch vừa pha được trong khoảng thời gian từ 4 – 5 giờ.

+ Vớt củ khoai tây giống ra để ở nơi thoáng mát hoặc vùi vào cát ẩm.

+ Trong khoảng thời gian xử lý từ 5 – 7 ngày khoai tây sẽ nẩy mầm.

4/ Xử lý diệt trừ mầm mống sâu hại gây bệnh ở trên củ cây con

4/1/ Đặc tính nguồn gây bệnh tồn đọng trên củ cây con

– Cây khoai tây bị nhiều loại sâu hại gây bệnh. Một số dạng bệnh do những vi sinh vật (VSV) gây nên.

– Nguồn VSV tạo bệnh tồn đọng trên những tàn tích cây bị bệnh trong đất và gây bệnh ở những bộ phận của cây nằm phía dưới mặt đất. Chúng lưu hành trong đất qua 1 thời gian dài khi không có mặt ký chủ, và nguồn gây bệnh trong đất tăng dần qua vài năm (chu kỳ mùa vụ).

– Củ khoai tây là bộ phận dùng làm thực phẩm đồng thời nó cũng là bộ phận làm giống cho vụ sau. Đối với một vài loại sâu hại gây bệnh như: rệp hại khoai tây, bệnh do vi rut, bệnh do nấm và bệnh do vi khuẩn vv… thì củ là nơi tồn tại mầm mống sâu hại. Mầm mống sâu hại này sẽ phát triển, gây bệnh khi củ cây con được canh tác.

– Đối với rệp hại khoai tây có một số loại như: rệp sáp, rệp đào…. gây bệnh trên thân, lá và dịch chuyển xuống củ gây bệnh và đẻ trứng trên vỏ củ ngay ở ngoài ruộng đồng.

– Khi tiến hành thu hoạch củ cây con nhất là trong khoảng thời gian bảo quản thì nguồn trứng rệp vẫn tồn đọng trên vỏ củ cây con. Đến vụ sau đem trồng thì nguồn trứng này sẽ nở thành rệp con và gây bệnh.

– Bệnh gây hại khoai tây gây bệnh trên những bộ phận thân, lá và củ. Tuy vậy mức độ và vị trí gây bệnh khác nhau đối với mỗi loại.

Ví dụ: Bệnh do nấm gây nên như: Bệnh mốc sương tồn đọng trên thân, lá và lan xuống củ ở thời kỳ sắp thu hoạch.

– Bênh vi rut tạo bệnh xoăn lá như: Virut X nguồn gây bệnh tồn tại ở phía trên toàn bộ những bộ phận của cây như thân, lá, củ, phía bên trong những tế bào và mô.

– Các bệnh này do một vài nguyên nhân tạo bệnh phổ biến, bao gồm nấm, vi khuẩn, vi rut tạo bệnh và tuyến trùng ký sinh thực vật. Các nguyên nhân tạo bệnh có các đặc điểm chính sau:

– Chúng đều có phổ ký chủ rộng và có thể lây lan theo:

+ Nước tưới

+ Đất do động vật và người mang từ ruộng bị nhiễm bệnh đi những chỗ khác.

+ Củ cây con hoặc cây con vụ trước đó bị nhiễm bệnh.

+ Chúng thường không phân tán nhờ gió.

+Vi khuẩn tạo bệnh héo cũng có khả năng tồn tại trong củ cây con.

4/ Xử lý diệt trừ mầm mống sâu hại gây bệnh ở trên củ cây con

– Mầm mốmg sâu hại bao gồm một số loại sâu và VSV tạo bệnh tồn đọng trên hoặc trong củ khoai tây

– Với thời gian bảo quản dài (6 -10 tháng), trong hoàn cảnh củ khoai tây là bộ phận giàu chất dinh dưỡng thì đây chính là môi trường thuận lợi để sâu hại tồn tại, ẩn nấp khi có điều kiẹn thuận lợi sẽ phát sinh gây bệnh.

– Chính vì thế giải pháp xử lý nhằm ngăn ngừa nguồn sâu, VSV tạo bệnh cho cây vụ sau là việc làm hết sức quan trọng.

– Trước khi có thể trồng, cần tiến hành xử lý củ cây con. Biện pháp phổ biến và có đạt hiệu quả cao là dùng thuốc hoá học.

– Một số loại thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) nói chung là các chất độ nên khi dùng cần lưu ý để có thể bảo đảm sức khoẻ cho người dùng và bảo vệ môi trường, tránh ô nhiễm.

– Để triển khai xử lý củ cây con bằng thốc BVTV cần thực thi những bước công việc với chia sẻ cách sau:

* Bước 1: Chọn lựa những thuốc xử lý

– Tuỳ theo kết quả xem xét về sâu hại tồn đọng trên củ để chọn loại thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) thích hợp để xử lý.

+ Ngày nay trên thị trường có cực kỳ nhiều loại thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) (BVTV), bao gồm thuốc trừ sâu, thuốc chữa bệnh. Trong phạm vi giáo trình này chúng tôi xin trình bày một số loại thuốc đại diện. Ví dụ:

+ Thuốc trừ rệp như: Bemab, Bassa…….

Một số thuốc trừ rệp – Thuốc trừ nấm

* Bước 2: Chuẩn bị vật dụng, nguyên vật liệu để xử lý

– Chuẩn bị đầy đủ những vật dụng và nguyên vật liệu sau:

+ Ống đong, bình định mức.

+ Thuốc xử lý (như đã giới thiệu ở phần trên)

+ Củ cây con khoai tây.

* Bước 3: Pha hoá chất xử lý

– Đổ thuốc cần tiến hành xử lý vào xô, chậu hoặc thùng.

– Lấy ống đong lượng nước sạch theo liều lượng chỉ dẫn trên nhãn thuốc.

– Chuẩn nồng độ theo chia sẻ cách ghi trên nhãn thuốc.

Pha hóa chất xử lý

* Bước 4: Xử lý củ cây con

– Đổ củ cây con vào thùng đựng hoá chất đã pha

– Thời gian xử lý 15 -20 phút

Xử lý củ cây con

* Bước 5: Vớt củ cây con ra khỏi dung dịch xử lý, để cho ráo vỏ. Tiếp đến mới thực thi những giải pháp kỹ thuật tiếp theo tuỳ thuộc vào đòi hỏi của sản xuất.

5/ Cắt (bổ) củ cây con và xử lý vết cắt

– Cắt (bổ) củ cây con là giải pháp nhằm gia tăng hệ số nhân giống, tiết kiệm lượng giống, hạ kinh phí sản xuất.

– Khi bổ củ cây con sẽ có vết thương cơ giới nên đã tạo cơ hội cho những vi sinh vất tạo bệnh nhất là một số loại nấm thâm nhập vào củ cây con thông qua vết thương sinh ra khi cắt củ cây con. Đây chính là con đường bị bệnh cho củ cây con khoai tây.

– Có hai kỹ thuật cắt (bổ) củ cây con:

+ Kỹ thuật cắt rời

+ Kỹ thuật cắt dính

* Kỹ thuật cắt rời

– Bước 1:

+ Chọn các củ cây con có từ 3 mầm trở lên và đường kính trên 45mm và khối lượng từ 50 gam.

+ Miếng cắt (bổ) không được nhỏ dưới 25 gam và trên mỗi miếng bổ phải có tối thiểu từ 2 -3 mầm.

+ Sau khi tiến hành cắt (bổ) tách rời 2 miếng cắt (bổ) không để dính nhau.

Bổ dọc củ khoai tây giống

* Bước 2:

– Dùng dao sắc, mỏng nên sử dụng dao inox để bổ.

– Không sử dụng dao lưỡi dầy, lưỡi mẻ và bị han, gỉ.

Sử dụng dao sắc để bổ giống củ khoai tây

* Bước 3

– Sử dụng dao bổ dọc củ khoai sao cho mỗi miếng bổ có tối thiểu từ 1 – 2 mầm. Lưu ý dao bổ củ cây con phải sắt để vết cắt không bị dập nát hoặc bị xước gây thương tổn cho củ cây con nbsp;

Bổ dọc củ cây con khoai tây

* Bước 4: Xử lý dao cắt

– Sau mỗi lần cắt nhất thiết phải xử lý lại dao cắt để giúp tránh lây nan bệnh từ củ bị nhiễm bệnh sang củ sạch bệnh.

– Xử lý dao cắt (bổ) có thể bằng cồn công nghiệp (hình 3/1/19 a)

Xử lý bằng lửa đèn cồn hoặc nước sôi 1000C (hình 3/1/19 b)

a. Xử lý dao cắt bằng cồn – b. Xử lý dao cắt bằng nước sôi

* Bước 5: Xử lý vết bổ

– Thường thì ngày nay xử lý vết cắt (bổ) đa phần bằng xi măng hoặc tro bếp. Kỹ thuật làm như sau:

a. Tro bếp – b. Xi măng

+ Nhúng miếng khoai phần vết cắt vào tro bếp.

Nhúng miếng khoai tây vào tro bếp

+ Miếng khoai đã được cắt phải được trùm kín lớp tro bếp.

Trùm kín vết cắt bằng tro bếp

+ Trong trường hợp nhúng bằng xi măng ta cùng nhúng tương đương như đối với tro bếp

+ Sau khi nhúng xi măng hoặc tro bếp xong triển khai trồng ngay.

+ Đối với khoai tây cắt (bổ) miếng sẽ nâng cao hệ số nhân giống, hạ kinh phí về giống.

+ Khi trồng gặp trời mưa hoặc ẩm độ của đất quá cao (đất bị ướt) sẽ bị thối.

+ Nhúng miếng khoai tây sao cho kín vết cắt bằng tro bếp, hoặc xi măng

Trùm kín vết cắt bằng xi măng

5/2/ Kỹ thuật cắt dính

Để có thể bảo đảm miếng khoai tây giống hạn chế nấm bệnh chúng tôi xin trình bày cách bổ khoai tây theo kỹ thuật cắt dính. Kỹ thuật cắt dính thực thi theo những bước sau

* Bước 1:

– Sử dụng dao cắt phải sắc và mỏng, không được sử dụng dao có bản dầy, để giúp cố gắng không làm dập nát tế bào ở chỗ cắt.

– Dao cắt được tiến hành xử lý có thể bằng cồn công nghiệp hoặc lửa đèn cồn hay lửa ngọn nến, nước sôi 1000C hoặc nước xà phòng đun sôi 1000C (Xem phần 5/1)

– Sau mỗi lần cắt nhất thiết phải xử lý lại dao cắt để giúp tránh lây nan bệnh từ củ bị nhiễm bệnh sang củ sạch bệnh.

* Bước 2

– Cắt dọc củ theo chiều của mầm đỉnh với tiết diện miếng cắt phải là bé nhất, để giúp tránh gây tổn thương.

– Miếng cắt không rời hẳn ra mà dính lại khoảng  2 – 3 milimét.

– Cắt củ xong phải úp ngay hai miếng cắt lại cùng nhau

– Mỗi miếng cắt phải có tối thiểu từ 2 mầm trở lên.

Miếng cắt dính nhau

* Bước 3

– Xếp vào khay đựng hoặc rổ, rỏ đê nơi thoáng mát. Không cần tiến hành xử lý củ cây con sau cắt với hoá chất (hình 3/1/25).

– Bảo quản trong hoàn cảnh 18-200C. Thông thường thời gian để lành lại vết thương khoảng 5 – 7 ngày.

Xếp khoai vào hộp

* Bước 4: tách miếng củ cây con

– Trước khi có thể trồng, 1-2 ngày tách miếng cắt ra để miếng cắt lành hoàn toàn.

5/3/ Bảo quản củ cây con mới cắt bổ

– Đối với kỹ thuật cắt (bổ) tách rời, sau khi tiến hành cắt (bổ) xong triển khai nhúng phần vết cắt vào xi măng hoặc tro bếp nhằm ngăn ngừa sự thâm nhập của nấm bệnh và những vi sinh vật (VSV) tại – vết cắt.

– Do điều kiện chưa trồng được ngay thì cần xếp các miếng khoai tây giống đã nhúng xi măng hoặc tro bếp ở nơi thoáng mát, tránh để nơi ẩm ướt và có nhiệt độ cao dễ gây thối.

– Đối với kỹ thuật cắt dính thường triển khai khi củ cây con chưa nhú mầm.

– Cắt xong phải úp ngay hai miếng cắt lại cùng nhau. Rồi xếp các củ khoai tây mới cắt vào nơi thoáng mát, khô ráo tránh ánh sáng trực xạ chiếu vào.

– Sử dụng vải hoặc quần áo cũ bỏ đi nhúng nước cho ẩm phủ lên phía trên bề mặt. Lưu ý không để ẩm quá sẽ làm thối khoai.

– Thời gian bảo quản có thể 3- 5 ngày khi vết cắt lành thành sẹo, củ mọc mầm thì mới đem trồng.