Hỏi đáp về cây mía và sản xuất mía đường (kỳ 9)

| KỲ 1 | KỲ 2 | KỲ 3 | KỲ 4 | KỲ 5 | KỲ 6 | KỲ 7 | KỲ 8 | KỲ 9 | KỲ 10 | KỲ 11 | KỲ 12 | KỲ 13 | KỲ 14 |

41) Các hoá chất diệt trừ cỏ cho cây mía và hướng dẫn sử dụng?

Những hoá chất diệt trừ cỏ dùng phổ biến cho cây mía là: Diuron, Simazin, Atrazin, Ametryn, 2,4D,… với những liều lượng dưới đây:

– Diuron: lượng cần 2 – 3 kilogam

– Simazin, Atrazin: lượng cần 3 – 4 kilogam

– 2,4D: Lượng cần 1,5 – 2 kilogam

Có thể dùng hỗn hợp Simazin + 2,4D.

Mỗi liều lượng trên được pha trong 400 – 600 lít nước phun trên diện tích còn giữa hai hàng xới bằng cơ giới thì lượng dùng bằng một nửa.

Những hoá chất trên có thể xử lý khi cỏ và mía chưa mọc (sau trồng 2 – 3 ngày) hoặc sau khi cỏ đã mọc (cỏ còn nhỏ) hiệu quả đều cực kỳ tốt.

Dùng những chất diệt trừ cỏ cần lưu ý một số điểm sau:

– Từng loại hoá chất chỉ có thể diệt trừ được một vài loài cỏ ổn định, vậy nên trước khi dùng cần xác định thành phần cỏ dại trên ruộng mía để chọn loại thuốc phù hợp.

– Trong những giống mía trồng, có giống không bị tác động khi dùng hoá chất diệt trừ cỏ nhưng cũng có giống mía mẫn cảm với hoá chất. Do đó khi dùng phải tìm loại hoá chất diệt trừ cỏ lựa chọn với giống mía đang trồng.

– Khi dùng hoá chất diệt trừ cỏ không được phun trực tiếp vào cây mía và cố gắng tránh sự tiếp xúc của hoá chất với lá mía

42) Sự gây hại của sâu, bệnh đối với các loại cây mía ra sao?

Mía là loại cây trồng chứa đựng nhiều chất dinh dưỡng cực kỳ cuốn hút đối với sâu bọ và những loài vật gây bệnh khác. Bên cạnh đó, sự hiện diện liên tục của cây mía trên ruộng đồng cũng là điều kiện có lợi cho sâu bọ và một số dạng bệnh cây ẩn náu tồn tại. Nước ta nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới có gió mùa, trong điều kiện nóng ẩm cực kỳ thuận lợi cho các loại sâu hại phát triển. Mỗi năm, các tổn thất do sâu hại gây nên cho cây mía là rất rộng lớn. Các điều tra của Viện nghiên cứu mía đường công bố thì nước ta ngày nay có trên 30 bệnh cây và trên 20 loài sâu bọ hại mía. Mấy năm gần đây ở đa số những khu vực mía trong cả nước, sâu hại gây bệnh cực kỳ nhiều cho đồng mía. Khu vực những tỉnh Miền nam mỗi vụ mía sâu đục thân gây giảm không dưới 20% sản lượng mía cây. Vùng mía những tỉnh bắc bộ, rệp bông cũng là đối tượng quan trọng phá hại không hề nhỏ trong đồng mía. Ngoài ra, những bệnh làm như bệnh than, thối đỏ, cháy lá và những loài sâu bọ, côn trùng gây bệnh khác như mối, sùng rệp sáp, chụôt,… đều là các đối tượng quan trọng cần có những giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ triệt để, bảo vệ sản xuất mùa màng

43) Các bệnh nấm gây bệnh quan trọng đối với các loại cây mía của ta ngày nay và giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ?

Các bệnh nấm, gây bệnh quan trọng trên đồng mía của ta ngày nay, trước tiên phải nói đến là: Bệnh than, bệnh thối đỏ, bệnh cháy lá, bệnh xoắn cổ lá… Dưới đây chính là đặc tính những bệnh này và giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ:

* Bệnh Than hại cây mía:

Là bệnh gây hại mía quan trọng ở nước ta, có mầm móng ở đa số những khu vực. Nguyên nhân tạo bệnh là nấm Ustilago scitaminea Sydow.

– Dấu hiệu: Khi bị nấm thâm nhập cây trở thành còi cọc, biến đổi về hình dạng. Từ ngọn mía đâm lên một “roi” than màu đen uốn cong mang đầy bào tử nấm, được bao quanh bởi một màng trắng mỏng. Những bào tử nấm dễ bung ra bay theo gió, theo dòng nước chảy bám vào cây mía chung quanh, theo bánh xe vận chuyển,… phát tán đi cực kỳ xa.Tính chất nguy hiểm của bệnh này là mỗi “roi” than mang hàng ngàn bào tử nấm, có thể tồn tại cực kỳ lâu trong đất, khi gặp hoàn cảnh thuận lợi là phát triển và dễ dàng phát tán trong tự nhiên.

– Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ bệnh than:

+ Tuyển chọn cây giống kháng bệnh, không nên trồng giống mẫn cảm với bệnh này ở các đất có mầm mống của bào tử nấm.

+ Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng và chuẩn bị đất kỹ trước khi có thể trồng, mía. Đối với mía gốc cần vệ sinh kỹ, xử lý loại trừ mầm bệnh trước và sau khi tiến hành thu hoạch.

+ Trong suốt chu trình chăm sóc mía cần phải tiến hành kiểm tra ruộng đồng liên tục, khi phát hiện cây bị bệnh phải chặt gom lại đốt hoặc chôn sâu không để những bào tử nấm phát tán.

+ Ứng dụng biện pháp luân canh mía với những cây trồng khác (đa số là cây họ đậu) để gây giảm và loại trừ mềm bệnh, đồng thời nâng cấp độ màu mỡ của đất.

* Bệnh thối đỏ (bệnh rượu): Bệnh thông thường gặp ở đa số những giống mía của ta. Nguyên nhân tạo bệnh là nấm Collectotrichum falcatum Went. hoặc Physalospora tucumanesis Peg. Bệnh có khả năng xâm nhập qua lá, qua thân và qua rễ từ những vết thương ở các bộ phận này.

– Dấu hiệu của bệnh than trên cây mía:

+ Ở lá: Bệnh phát triển trên gân lá từ một đốm đỏ dầu tiên sau lan ra hết gân lá.

+ Ở thân: Cây mía bị nhiễm bệnh khi chẻ đôi để ý có màu đỏ ở một dóng hay nhiều dóng. Bệnh nấm sinh trưởng làm chuyển hoá đường trên mía thành rượu nên còn được gọi là bệnh rượu. Cây mía bị nhiễm bệnh nặng lá khô dần, cây chết khô từng đoạn hay cả cây gây hạ năng suất và tỉ lệ đường trên mía. Ruộng mía bị nhiễm bệnh nặng mía tái sinh kém.

– Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ:

+ Tuyển chọn cây giống kháng bệnh. Ngăn ngừa, diệt trừ sâu đục, côn trùng gây bệnh và cố gắng không làm thương tổn đến những bộ phận của cây mía, ngăn ngừa khả năng thâm nhập của mầm.

+ Chuẩn bị đất kỹ trước khi có thể trồng, mía. Ruộng mía để lưu gốc cần vệ sinh, chăm sóc kịp lúc ngay sau khi thu hoạch để loại trừ mầm mống của bệnh.

+ Mía nguyên vật liệu sau khi tiến hành thu hoạch cần vận chuyển nhanh về xưởng chế biến. Không để mía cây đã chặt quá lâu trên ruộng đồng hay sân bãi để giúp tránh không cho nấm thâm nhập phát triển.

* Bệnh cháy lá mía:

Một bệnh nấm cực kỳ hay gặp trên mía. Nguyên nhân tạo bệnh là nấm Stagonospora sacchari Lo and Ling.

– Dấu hiệu của bệnh cháy lá mía

Bệnh phát triển trên lá. Vết bệnh ban đầu nhỏ có màu đỏ hoặc màu cà phê, tiếp đến phát triển dần thành các hình thoi lớn hoặc không xác định. Vết bệnh thông thường lan từ mép lá vào trong và từ đỉnh tới bẹ. Lá bị nhiễm bệnh khô dần. Các bụi mía bị bệnh nặng có khả năng bị chết khô. Cây mía bị nhiễm bệnh hoạt động quang hợp hạ, năng suất mía cây và hàm lượng đường trên mía thấp.

– Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ bệnh cháy lá mía

+ Tuyển chọn cây giống kháng bệnh.

+ Chuẩn bị đất kỹ trước khi có thể trồng,. Chọn lựa hom giống trồng không đem mầm bệnh. Ruộng mía để gốc cần vệ sinh chăm sóc kịp lúc ngay sau khi tiến hành thu hoạch để loại trừ mầm bệnh.

* Bệnh xoắn cổ lá (còn được gọi là nấm pokkah boeing): Nguyên nhân tạo bệnh là nấm Gibberella moniliformis.

– Dấu hiệu: Khi mía bị nấm thâm nhập, những lá ngọn bị xoắn lại và biến đổi về hình dạng không phát triển, đồng thời xuất hiện các sọc đỏ trên những lá xoắn biến đổi về hình dạng đó. Bệnh tiến triển khiến cho ngọn mía bị thối, cây mía sẽ chết hoặc đâm nhiều mầm nách. Ruộng mía bị bệnh nặng năng suất mía cây và hàm lượng đường trên mía đều hạ.

– Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ bệnh cháy lá mía

+ Tuyển chọn cây giống kháng bệnh.

+ Chuẩn bị đất kỹ trước khi có thể trồng,. Ruộng mía để gốc phải vệ sinh, xử lý và chăm sóc ngay sau khi tiến hành thu hoạch nhằm loại trừ mầm bệnh.

44) Những bệnh vi khuẩn quan trọng hại mía ở nước ta?

Đối với những quốc gia trồng mía trên toàn cầu, người ta xem những bệnh gây hại mía do vi khuẩn gây nên là hết sức nguy hiểm, chỉ đứng sau bệnh virus. Ở Việt Nam, qua các kết quả điều tra khảo sát đã ghi nhận bước đầu những bệnh vi khuẩn quan trọng dưới đây:

* Bệnh sọc đỏ trên cây mía

– Bệnh này thường phát triển mạnh khi ẩm độ không khí cao. Nguyên nhân tạo bệnh là vi khuẩn Xanthomonas rubilineans.

– Dấu hiệu: Trên lá mía xuất hiện các sọc đỏ nâu hẹp, đều và dài chạy song song với gân lá. Ban đầu sọc tìm thấy ở giữa phiến lá rồi lan về hai phía và cả trên gân lá, cổ lá. Trong thân mía có khả năng bị thối và cây chết đồng loạt. Chẻ đôi thân mía để ý thịt mía có màu cà phê. Trường hợp nhiễm nặng trong ruột mía hình thành các ngăn bọng. Bệnh sọc đỏ vi khuẩn là một bệnh cây nguy hiểm gây hạ năng suất nông nghiệp và tỉ lệ đường trên mía.

* Bệnh chảy nhựa trên cây mía

– Nguyên nhân tạo bệnh là vi khuẩn Xanthomonas vascularum.

– Dấu hiệu: Từ nửa phiến lá bên trên tới đỉnh lá xuất hiện các sọc màu vàng lốm đốm hoặc vàng cam. Bệnh ít thấy ở lá non mà hay gặp trên những lá già. Những sọc bệnh có thể chạy suốt phiến lá nhưng không bao giờ tới bẹ. Ở cây bị bệnh khi chặt ngang nhìn thấy tiết ra một chất “nhựa” màu vàng. Sự gây hại của bệnh chảy nhựa không những làm giản năng suất nông nghiệp mà còn ảnh hưởng không tốt đến cả khâu chế luyện ở nhà máy.

* Bệnh thân nhọn đâm chồi trên cây mía

– Bệnh này được xếp vào hàng những bệnh vi khuẩn nguy hiểm của thế giới. Nguyên nhân tạo bệnh là vi khuẩn Xanthomonas albilineans.

– Dấu hiệu: Ban đầu xuất hiện các sọc màu trắng sữa chạy dọc theo gân lá từ bẹ tới đỉnh lá. Tiếp đến những sọc đổi màu sang đỏ hoặc tím. Ngọn mía và những lá trở thành cứng, chụm lại ngừng phát triển. Những mắt mầm ở ngọn đâm chồi, cây mía khô dần và chết. Chẻ dọc thân mía để ý phía trong những mắt mầm có màu hơi đỏ. Ruộng mía bị bệnh nặng cây sẽ chết hoặc đâm chồi thân, chồi ngọn gây hạ năng suất nông nghiệp và hàm lượng đường trên mía

45) Trên đồng mía của ta có bệnh virus hay không và biện pháp xử lý ra sao?

Bệnh gây hại mía do virus gây nên được biết đến như là bệnh nguy hiểm nhất và là đối tượng kiểm dịch số một của thế giới. Chính vì thế trong suốt quá trình tuyển chọn cây giống mía, toàn bộ những giống, những dòng lai mới đều được nhiễm nhân tạo dịch mang mầm bệnh virus và nếu giống nào, dòng nào mẫn cảm sẽ bị loại trừ ngay. Ở Việt Nam,gần đây ở một vài nơi bắt đầu thấy xuất hiện một vài bệnh virus hại mía như bệnh khảm lá (mosaic) và bệnh hội chứng vàng lá mía (YLS).

Để phòng tránh hiểm họa của bệnh virus hại mía cần phải hết sức lưu ý khâu kiểm dịch khi nhập những giống mía mới từ nước ngoài. Mỗi giống mía nhập nội trước khi chính thức phổ biến vào sản xuất nhất thiết phải qua khâu kiểm dịch và những bước thử nghiệm cấp thiết, xác định xem có mang mầm mống của những đối tượng kiểm dịch hay không, thời gian theo dõi ít nhất từ 6 – 12 tháng. Nếu trong suốt quá trình thử nghiệm phát hiện có biểu hiện của những bệnh nguy hiểm thì phải huỷ ngay những mẫu giống đó tại nơi thực thi công việc kiểm dịch. Trong suốt quá trình sản xuất mía nguyên vật liệu, nếu phát hiện một giống mía nào đó bị bệnh virus thì phải loại trừ ngay giống mía đó ra khỏi cơ cấu giống sản xuất để giúp tránh sự phát tán ra những giống mía khác.

Tham khảo thêm sâu hại gây bệnh trên cây mía

Mời những bạn đón đọc: Hỏi đáp về cây mía và sản xuất mía đường (kỳ 10)