Cây sung

Tên khoa học: Ficus racemosa

Tên cũng nghĩa: Ficus glomerata

Cách gọi khác: ưu đàm thụ hoặc tụ quả dong

Họ: Dâu tằm – Moraceae

Cây mọc hoang dại ở những khu vực nbsp;nhiệt đới và cận nhiệt đới tại các nơi đất ẩm bìa rừng, nhiều nhất là ven những bờ nước ao, hồ, sông, suối.

Cây sung trồng làm cây bonsai phong thủy

1/ Phân bổ của cây sung

– Sung ưa thích sống tại những vùng ẩm ướt, cạnh bờ sông suối, thỉnh thoảng trong người suối tại những cao độ từ 100 tới 1/700 m. Khu vực phân bổ: Trung Quốc (nam bộ tỉnh Quảng Tây, Quý Châu, Vân Nam), Ấn Độ, Đông Nam Á, Nepal, New Guinea, Pakistan, Sri Lanka, Australia.

– Ở Việt Nam cây phần bố rộng khắp ở cả ba miền.

2/ Đặc tính thực vật học cây sung

– Rễ cây sung: Thuộc rễ cọc, ăn sâu dưới lòng đất. Bộ rễ phát triển khỏe khoắn có các rễ phụ tua dài và tỏa ra, chịu được ngập úng do đó có thể trồng ở bờ ao, nơi gần nước hoặc trên những hòn non bộ.

– Thân cây sung: Cây thân gỗ cao tới 25–30 m, đường kính thân cây tới 60–90  centimét ; hoa đơn tính cùng gốc. Vỏ thân cây màu nâu ánh xám, nhẵn. Những cành nhỏ, phiến lá non và chùm quả với những sợi lông cong xuống hay được bao phủ rậm rạp bằng lông tơ mềm màu trắng. Những cành nhỏ màu nâu.

Thân cây sung có màu nâu

– Lá cây sung: Những lá kèm hình trứng-mũi mác, dài 1,5–2  centimét, có màng và lông tơ. Những lá sớm rụng, mọc so le; cuống lá dài 2–3  centimét ; phiến lá hình elip-trứng ngược, elip hay elip hẹp, kích cỡ 10-14 x 3-4,5(-7) centimét, dai như da, lục nhạt ở cách xa trục, có lông tơ khi còn non, không lông và hơi xù xì khi già, màu lục sẫm ở gần trục và nhẵn nhụi, gốc lá hình nêm hơi cùn, mép lá nguyên, nhọn đỉnh tới hơi cùn; gân bên cơ sở 2, gân thứ cấp 4-8 ở mỗi bên của gân giữa.

Lá sung hình trứng – mũi mác

– Quả cây sung: Quả thường mọc thành chùm trên những cành nhỏ ngắn trên thân cây già, thỉnh thoảng ở nách lá trên những cành non hay trên những cành nhỏ không lá đã già, mọc thành cặp, màu cam ánh đỏ khi chín, hình quả lê, đường kính 2-2,5  centimét, phần gốc quả thu nhỏ thành cuống, lỗ chân lông trên đỉnh hình rốn, phẳng; cuống dài khoảng 1  centimét ; những lá bắc tổng bao hình tam giác-trứng.

Đặc tính quả sung khi chín

– Hoa cây sung: Những hoa đực và cái cũng như vú lá mọc ra trên cùng một cây.

+ Hoa đực: những lỗ chân lông cận đỉnh, không cuống; thùy của đài hoa 3 hay 4; nhị 2/

+ Vú lá và hoa cái: có cuống nhỏ; những thùy đài hoa thẳng, đỉnh 3- hay 4-răng; vòi nhụy ở bên; núm nhụy hình chùy. Ra bông trong khoảng tháng 5 tới tháng 7/

3/ Đặc tính sinh học của cây sung

– Để phát triển và sinh trưởng, sung đòi hỏi điều kiện nóng ẩm của vùng nhiệt đới, song có tính chịu hạn và khô cũng như lạnh tương đối cao. Khi bị khô hạn hoặc lạnh một số điểm sinh trưởng của thân, cành được bao bọc bằng những lá vảy và vậy nên tăng sức chống chịu của cây. Do đó, cây sung phân bổ rất rộng lớn, đặc biệt thích ẩm cả về đất lẫn không khí, phát triển tốt ở nơi có nước và ẩm độ cao, như ven hồ, sông ngòi hoặc trong bồn chậu non bộ.

– Là loại cây thích sáng song sinh trưởng kém khi ánh sáng gay gắt, cường độ ánh sáng thấp khi đó lá mỏng, ít phân cành và những cành nhánh phân dài. Sung không kén đất, phù hợp với rất nhiều loại đất miễn là đất không bị khô hạn.

4/ Ứng dụng của cây sung trong cuộc sống

– Quả sung mọc thành từng chùm ở thân cây có khả năng ăn được, người ta thường muối như muối dưa để ăn trực tiếp hoặc kho với thịt, cá.

– Lá sung non cũng thường hay được dùng trong ẩm thực khi ăn kèm với thịt chua, thịt lợn ba chỉ luộc, gỏi cá,… Lá sung tật – tức loại lá có côn trùng đẻ vào khiến những đốm sùi lên – được sử dụng để chữa một vài loại bệnh và là thành phần bên trong phương thuốc lợi sữa. Quả được sử dụng làm chất se đường ruột, đồng thời cầm máu, tăng lực và để chữa trị khí hư, rối loạn máu, cảm giác nóng, mệt mỏi, bệnh phong, rong kinh, chảy máu cam, ho khan, tắt tiếng và giun sán.

– Bên cạnh đó, cây sung còn là loài cây cảnh rất thịnh hành vì có dáng thân cực kỳ đẹp và bởi quan niệm từ sung gần với sung túc, hiện tại cây sung còn được dùng làm bonsai.

Cây sung được canh tác làm cây bonsai

– Trong mâm ngũ quả ngày Tết nhiều nơi người ta xếp chùm quả sung cùng những loài trái cây khác để chưng trên bàn thờ với mục đích cầu mong sự sung túc, sung sướng cho gia đình trong năm mới.

– Nhựa sung được dùng để chữa những vết thương xây xát ngoài da, trị đau đầu, áp xe vú, nhọt độc, hen, chốc lở, ghẻ ngứa.