Cây hoa sen

-Cách gọi khác: Sen hồng , sen đỏ, sen Ấn Độ; hà hoa,  liên hoa, hạm đạm, phù cừ, thủy chi.

-Tên gọi tiếng anh: Sacred Lotus.

-Tên khoa học: Nelumbo nucifera Gaertn

-Tên cũng nghĩa: Nelumbium speciosum (Willd.), Nymphaea nelumbo.

– Phân loại khoa học:

Bộ (ordo):	Proteales
Họ (familia):	Sen (Nelumbonaceae).
Chi (genus):	Nelumbo
Loài (species):	Nelumbo nucifera

1/ Phân bổ cây sen

– Về nguồn gốc lịch sử, cây sen có quê hương ở Ai Cập, vào thời cổ đại. Cây sen đã mọc dọc bờ sông Nile của đất nước Ai Cập cổ xưa. Về sau, người Ai Cập mang cây hoa sen sang những quốc gia khác như Assyria, Ấn Độ, Ba Tư, Trung Quốc,…

– Cây sen đã sinh sống từ lâu ở bán đảo Đông Dương. Ngày nay, cây sen cũng đã được canh tác ở nhiều quốc gia thuộc khu vực Tây Âu.

– Ở Việt Nam, cây sen phân bổ ở ba miền. Chúng sinh sôi và mọc hoang ở vùng sông hồ, ao,… Không những mọc hoang, cây sen còn được canh tác làm cảnh, trồng để thu hoạch,…

2/ Đặc tính thực vật học cây sen

Sen là một loài thực vật thủy sinh, rể, thân, cuốn lá đều nằm phía dưới mặt nước, chỉ có phiến lá nằm ngay mặt nước và cuốn hoa vươn khỏi mặt nước.

-Thân: Thân sen là thân ngầm dạng củ mọc trong bùn, còn được gọi là củ sen. Củ có hình thuôn dài, thịt củ màu trắng, ăn được, có rất nhiều ngăn trống xếp theo vòng đồng tâm với trục củ.

– Rể: Rể mọc từ củ sen hoặc từ đốt rể, có rất nhiều nhánh mọc lan tỏa trong bùn.

– Lá: Gồm có cuốn lá hình trụ mọc từ thân ngầm, có rất nhiều gai, nằm trong nước. Phiến lá lớn hình tròn đường kính 30-60 centimét, góc lõm, mọc vươn khỏi mặt nước.

Kết cấu bông hoa sen

– Hoa: Hoa mọc trên những thân lớn và nhô cao vài mươi  centimét trên mặt nước. Có rất nhiều giống sen được canh tác, với màu hoa dao động từ màu trắng như tuyết tới màu vàng hay hồng nhạt.

– Quả: Là gương sen xốp, có 10-20 hạt đính trong thịt quả, quả nhô khỏi mặt nước.

– Hạt: Hình thuôn ngắn, kích cỡ 10x 15 centimét.

Đặc tính quả và hạt sen

3/ Thành phần hóa học trong cây sen

– Trong hạt sen chứa đựng nhiều chất béo, chất đạm, sắt, phospho, tinh bộ, đường,…

– Trong ngó sen chứa đựng nhiều vitamin C, đường glucoza, giầu tinh bột.

– Lá sen chứa chất ancaloid góp phần làm giảm đau.

4/ Công dụng dược lý của sen

– Mỗi bộ phận của cây hoa sen sẽ có các công dụng dược lý khác nhau. Cụ thể:

– Hạt sen: Cung ứng nhiều dưỡng chất, an thần, bổ tâm, chữa trị mất ngủ, chữa chứng kiết lị, chữa trị mất ngủ,…

Hạt sen giúp an thần, chữa trị mất ngủ

– Lá sen: Chữa mất ngủ, trị băng huyết, trị thổ huyết, cầm máu, giải nhiệt, chữa cảm nắng, chống co giật, giúp an thần, hạ đau.

– Tâm sen: Chữa mất ngủ, giúp an thần, trị khát nước sau khi sinh đẻ;

– Gương sen (đế hoa sen): Cầm máu, tiêu khát, tiêu ứ, đẩy lùi đái tháo đường, trị chứng băng huyết, trị đái ra máu.

5/ Bộ phận sử dụng, thu hái, chế biến và kỹ thuật bảo quản

– Bộ phận sử dụng: Lá sen, ngó sen, hạt sen, tâm sen.

– Thu hái: Theo thời vụ, 1 năm có hai vụ thu hoạch: tháng 1 dương lịch và tháng 6 dương lịch.

– Chế biến: Cây sen có thể sủ dụng để làm ra cực kỳ nhiều những vị thuốc, món ăn, món chè,… Ví dụ như:

+ Ngó sen: Được chế trở thành món nộm;

+ Lá sen: Sử dụng để để làm thuốc, gói xôi, gói cốm;

+ Hạt sen: Sử dụng để nấu canh, nấu chè, nấu xôi;

+ Tâm sen: Sử dụng để sắc thuốc, phơi khô làm trà (trà tâm sen).

– Kỹ thuật bảo quản: Bảo quản ở nơi khô ráo thoáng mát.