Cây hoa ly

Cách gọi khác: Hoa lily, hoa bách hợp

Tên khoa học: Lilium Longiflorum

Họ:  Hành tỏi (Liliaceae)

Nguồn gốc: Châu Âu

Cây hoa ly

1/ Đặc tính thực vật học cây hoa ly

– Thân vảy cây hoa ly:

+ Thân vảy là phần phồng to của thân gồm phần đĩa thân và những vảy thân. Thân vảy trần không có vỏ bao bọc; vảy có rất nhiều hình dáng elip, cầu dẹt, hình trứng.

+ Thân vảy của ly được coi là mầm dinh dưỡng; một thân vảy trưởng thành gồm đĩa vảy, vảy già, vảy non, trục thân sơ cấp, trục thân thứ cấp và đỉnh sinh trưởng.

+ Độ lớn của thân vảy thường hay được đo bằng đường kích thân và trọng lượng của chính nó. Kích cỡ và thân vảy khác nhau phụ thuộc vào từng giống, loại nhỏ có đường kính 6 centimét, nặng 7-8g, loại lớn có đường kính 24-25 centimét, nặng trên 100g.

– Rễ cây hoa ly:

Cây hoa ly có 2 loại rễ là rễ gốc và rễ thân:

+ Rễ gốc là rễ dưới, sinh trưởng từ gốc thân vảy, có rất nhiều nhánh, sinh trưởng khỏe, là cơ quan đa phần hút nước và dinh dưỡng của cây, tuổi thọ của rễ này lên đến 2 năm.

+ Rễ thân là rễ trên mọc từ thân dưới đất, có nhiệm vụ nâng đỡ thân, hút nước và dinh dưỡng, tuổi thọ của rễ này là 1 năm.

– Thân cây hoa ly:

+ Trục thân của Lily, Loa kèn được hình thành do mầm dinh dưỡng co ngắn lại. Trục thân chia nhỏ ra trục thân sơ cấp và trục thân thứ cấp.

+ Sau khi nảy mầm, trục sơ cấp ở phía trên mầm nách là vùng vươn dài thứ nhất, mầm đỉnh co ngắn, vươn lên mặt đất, lá trên bắt đầu mở ra, khi cây ra nụ thì số lá đã được cố định.

Thân cây hoa ly

+ Chiều cao cây quyết định bởi số lá và chiều dài đốt, số lá lại chịu tác động chất lượng của củ cây con, trong điều kiện ngoại cảnh và thời gian xử lý lạnh củ cây con.

+ Thường thì cây hoa Lily, hoa Loa kèn số mầm lá đã được cố định trước khi có thể trồng,, do đó chiều cao cây vẫn đa phần được quyết định bởi chiều dài đốt.

– Lá cây hoa ly:

+ Cây hoa Lily, hoa Loa kèn có rất nhiều lá mọc không tập trung theo vòng rộng.

+ Có rất nhiều hình dáng khác nhau: Hình thoi dài, hình kim xòe, hình huôn dài tương đối đều đặn, phiến lá thẳng, đầu lá hơi nhọn, không có cuống hoặc cuống ngắn.

+ Chiều rộng từ 1,8 – 2,8 centimét, chiều dài từ 9 – 12 centimét, lá mềm, bóng, có màu xanh nhạt.

+ Số lá thường dao động từ 50 – 150 lá, phụ thuộc và giống.

Đặc tính hoa và lá cây hoa ly

– Củ con và mầm hạt

+ Cây hoa Lily, Loa kèn có rất nhiều củ con ở gần thân rễ, chu vi mỗi củ từ 0,5 – 3 centimét, số lượng củ con phụ thuộc giống và điều kiện canh tác.

– Hoa cây ly

+ Hoa Lily mọc đơn lẻ, hoặc xếp đặt trên trục hoa, bao hoa hình lá, nhỏ. Hoa chúc xuống, vươn ngang hoặc hướng lên.

+ Hình dạng hoa là căn cứ đa phần để phân loại:

Đặc tính hoa ly và nhụy hoa ly

Ví dụ: Loại hình Loa kèn, 1/3 phía trước cong ngược lên; loại hình phễu 1/3 phía trước cong ngược ra; Loại hình cái cốc phía trước hơi cong.

Loa kèn thường hơi nghiêng, tạo với mặt phẳng nằm ngang khoảng 45 – 60º. Hoa có hình cái loa, màu trắng, chiều rộng cánh hoa từ 5 – 7 centimét, chiều dài cánh hoa từ 13 – 16 centimét, đường kính hoa từ 10 – 12 centimét, cánh hoa hơi cong.

+ Kết cấu của hoa: Bao hoa 6 mảnh dạng cánh có 6 nhị, bao phấn màu vàng, dài, bầu hoa hình trụ, đầu nhụy chia 3 thùy, vòi hoa ngắn hơn trục, trục hoa nhỏ, đầu phồng to có 3 khía tử phòng ở phía trên.

+ Màu sắc hoa cực kỳ phong phú: Trắng, phân hồng, đỏ, vàng, vàng cam, vàng canh, đỏ tím.

+ Hoa có mùi thơm sâu đậm, hoa cắt có độ bền khoảng 6 – 10 ngày.

– Quả cây hoa ly

+ Quả Lily, Loa kèn là quả nang, hình tròn dài, có 3 ngăn, chiều dài quả từ 8 – 10 centimét, mỗi quả thường có vài trăm hạt.

+ Hạt hình dẹt, chung quanh có cánh mỏng, hình bán cầu, hoặc 3 góc, vuông dài.

+ Đường kính hạt 15 – 22 milimét, 1 gam hạt có khoảng 700 – 800 hạt. Trong môi trường khô lạnh, hạt có thể giữ được 3 năm.

2/ Kết cấu cây hoa Ly

– Hoa ly có thể trồng trong vườn, ở chậu cảnh hay cắm lọ và dù ở đâu hoa ly vẫn cực kỳ tuyệt. Thân hoa ly mập, xanh ngắt và cứng. Dọc thân cây, lá mọc dầy thành từng tầng đối nhau. Lá hoa ly hình bầu dục, nhọn đầu với các đường gân chìm duyên dáng. Đẹp nhất là các bông hoa ly dù khi còn là nụ, đến lúc mới chớm nở hay đã nở lớn thì bông hoa trông cực kỳ quyến rũ. Hoa ly có rất nhiều màu sắc: màu hồng, màu vàng, màu đỏ, có khi hồng pha trắng… nhưng em thích nhất là hoa ly hồng.

– Các cánh hoa lớn mềm mại, uốn mình hơi cong về phía sau. Giữa cánh hoa là một đường gân xẻ dọc và có các chấm chấm đen phía trong. Một cây có cực kỳ nhiều bông hoa và nụ. Bông nở rồi tàn dần lại có bông khác kế tiếp, cứ như thế hoa ly chơi được tương đối lâu. Đặc biệt là đợt tết, rất nhiều người chuộng hoa ly không những vì nó đẹp mà còn cực kỳ thơm, chỉ cần đứng từ đằng xa cũng có thể thấy hương ly thoang thoảng.

3/ Thời kỳ sinh trưởng phát dục

– Phát triển trục thân, ra nụ, ra bông, kết hạt, chết. Củ cây con vùi trong đất sau khoảng 60-70 ngày mới nảy mầm. Nếu củ cây con được đem xử lý lạnh (phá ngủ) thì khi trồng xuống đất đến khi mầm vươn lên khỏi mặt đất chỉ cần 2 tuần lễ. Xử lý lạnh không tốt thời gian gieo trồng gặp lạnh thì có thể kéo tới 5 tuần. Từ lúc mọc mầm đến khi ra nụ khoảng 60-75 ngày tùy từng thời vụ, từ ra nụ đến ra bông từ 25-35 ngày, từ nở hoa đến tạo quả từ 8-12 ngày.

+ Sự phân hóa hoa: Là loại cây ngày dài vì vậy khi thời gian chiếu sáng trong ngày tăng dần quá trình phân hóa hoa được tạo thành. Củ ly xử lý lạnh ở 5^oC từ 3-5 tuần, sau khi tiến hành trồng khoảng 8-13 ngày đỉnh sinh trưởng mầm cắt ngắn, đã bắt đầu tạo thành mầm hoa nguyên thủy. Mỗi mầm hoa nguyên thủy này lại kèm theo 1-2 mầm khác. Khi củ đã qua xử lý lạnh thì trước khi có thể trồng, củ có thể mọc mầm và phân hóa hoa. Do đó nếu như không nên trồng kịp lúc sẽ không có lợi cho phát dục mầm hoa. Số lượng mầm hoa nguyên thủy chịu tác động lớn của điều kiện sinh trưởng vụ trước đó và chất lượng của củ cây con.

Sự phân hóa hoa ly

+ Sự ra bông: Sự phân hóa hoa và số lượng mầm hoa chịu tác động lớn của điều kiện trồng nhưng tốc độ phát dục của nụ và hoa lại chịu tác động lớn của điều kiện sau khi tiến hành trồng. Nhị đực và nhị cái của Lilium formolongo cùng chín một lúc. Sau khi tiến hành thụ tinh 8-12 ngày, tử phòng bắt đầu phồng to. Ánh sáng mạnh sinh ra sự bại dục của nụ, đồng thời còn gây cháy lá, việc xử lý che nắng sẽ hạ thui nụ. Ngược lại ánh sáng yếu (đặc biệt vào mùa đông) cũng làm thui nụ ảnh hưởng nhiều đến chất lượng hoa.

+ Quả chín: Sau nở hoa khoảng 2 tháng. Khi quả thường có màu vàng sẽ nứt ra hạt có cánh có thể lây lan theo gió. Sau khi tiến hành thu hoạch hoa (hoặc quả) thân lá khô héo, ngay lúc này có thể tiến hành thu hoạch củ để làm giống.

4/ Đòi hỏi điều kiện sinh thái cây hoa ly

4/1/ Nhiệt độ

– Lily là loại cây chịu rét tương đối, chịu nóng kém, ưa khí hậu mát ẩm, nhiệt độ phù hợp ban ngày là 20-25 độ C, buổi tối là 12 – 15 độ C. Những giống lai phương Đông giai đoạn đầu phù hợp với nhiệt độ ban ngày 25-28 độ C, buổi tối 18-20 độ C. Dưới 120 độ C cây phát triển kém, hoa dễ bị mù. Từ khi xuất hiện nụ đến khi ra bông nhiệt độ chênh lệch ngày/đêm tác động tới sự phát triển của thân. Nếu chênh lệch từ 0 độ C đến 16 độ C thì độ cao của cây dao động từ 14,2 – 27 centimét.

4/2/ Ánh sáng

– Lily là loại cây ưa cường độ ánh sáng ở mức trung bình, cường độ ánh sáng phù hợp từ 12-15 nghìn lux. Vào mùa hè với nhóm lily châu Á và lily thơm cần che bớt 50% ánh sáng, nhóm phương Đông nên che bớt 70% ánh sáng. Ngược lại trồng trong nhà lưới vào mùa Đông, ánh sáng không đủ, nhị đực sẽ sản sinh Etylen, dẫn tới nụ bị rụng. Nhất là nhóm lai châu Á cực kỳ mẫn cảm với thiếu hụt ánh sáng, vì vậy cần bỏ bớt lưới bao phủ để gia đẩy mạnh ánh sáng tự nhiên cho cây.

4/3/ Ẩm độ

– Giai đoạn đầu cây cần nhiều nước, giai đoạn ra hoa nhu cầu nước hạ bớt vì nước nhiều củ dễ bị thối, rụng nụ. Lily thích không khí ẩm ướt, ẩm độ phù hợp nhất là 80-85%.

4/4/ Không khí

– Lily là loại cây tương đối mẫn cảm với khí etylen, tuy vậy độ mẫn cảm của những giống cực kỳ khác nhau: Giống châu Á mẫn cảm hơn đối với khí etylen so sánh với những dòng giống khác.

5/ Nguồn gốc và ý nghĩa cây hoa ly

5/1/ Nguồn gốc cây hoa ly

– Lily (hoa Ly) phân bổ ở cực kỳ nhiều nơi trên toàn cầu, gồm những nước châu Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản, Úc, Việt Nam, và đa phần những nước châu Âu. Ở trên trong thực tế, hoa Lily là một trong các loài hoa phổ biến nhất ở châu Âu, cực kỳ nhiều gia đình sử dụng loài hoa này để bài trí nhà cửa hoặc trồng trong vườn.

– Một số dòng hoa ly cũng có nguồn gốc từ những nước phương Đông như Trung Quốc, Việt Nam, Triều Tiên… Cái tên hoa Bách hợp được cho rằng có nguồn gốc từ Trung Quốc, khi gia đình và bạn bè cặp đôi mới cưới tặng họ bó hoa này. Bó hoa mang lời chúc Bách niên hảo hợp, có nghĩa là trăm năm hòa hợp. Vậy nên, hoa ly trắng thường hay được dùng trong những đám cưới của người Trung Quốc.

– Những dòng hoa Ly thường hay xuất hiện trên thị trường Việt Nam hiện nay có xuất xứ từ những nước phương Tây. Củ cây con hoa được đa phần từ Hà Lan, Pháp, New Zealand. Những giống hoa đa dạng về màu sắc và chủng loại, phục vụ được nhu cầu của người chơi hoa.

– Vì đây chính là loài cây từ vùng ôn đới ưa khí hậu mát mẻ, nên Đà Lạt là địa phương giai đoạn đầu trồng thử nghiệm loại hoa này. Một lọ đựng hoa tươi có thể để được 7-10 ngày. Rồi từ từ, loài hoa này được thị trường tiếp nhận. Các người nông dân Việt Nam bằng kinh nghiệm thực tiễn đã thành công trong việc gia tăng diện tích trồng sang các khu vực có thời tiết nóng hơn để có thể cung cấp cho những đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố hồ chí minh …

– Ở khu vực quanh Hà Nội, ta có thể nói tới một số làng hoa nổi tiếng với dòng hoa nay như làng hoa Tây Tựu, làng hoa Hạ Mỗ, hoa Mê Linh, hoa Sapa … Hoa Ly được biết đến như là một dòng hoa thượng hạng hơn so sánh với một số loại hoa khác như hoa hồng, cúc, đồng tiền, giúp đem lại thu nhập cao hơn cho các người dân ở những vùng trên..

5/2/ Ý nghĩa cây hoa ly

– Hoa Ly từ rất lâu đã được mệnh danh là loài hoa thanh cao và quý phái, nó không chỉ biểu trưng cho sắc đẹp, đức hạnh mà còn là sự kiêu hãnh và cả tình yêu cao thượng, thủy chung. Chính do vậy, hoa Ly không những phù hợp để dành tặng mẹ, người yêu mà còn cực kỳ phù hợp cho ngày chúc mừng, tốt nghiệp, khai trương.

– Hoa ly có rất nhiều ý nghĩa khác nhau trong đời sống. Tuy vậy, dưới đây chính là một vài ý nghĩa chính của hoa Ly được biết tới nhiều nhất:

+ Sự sang trọng, quý phái.

+ Tình mẫu tử, lần đầu tiên được làm mẹ.

+ Sự trong sáng và nét đẹp của tuổi trẻ.

+ Sự đam mê.

+ Sự hồi sinh.

Ý nghĩa cây hoa ly

– Hoa Ly có rất nhiều màu sắc và mỗi màu sắc của loài hoa này lại mang các ý nghĩa khác nhau. Dưới đây chính là ý nghĩa của hoa Ly theo những màu sắc khác nhau.

+ Hoa Ly trắng: biểu trưng cho sự trong trắng và thuần khiết. Nổi bật là, hoa Ly Tuyết Madonna được thánh Christian chọn là một loài hoa đại diện cho Đức Mẹ Maria.

+ Hoa Ly sọc màu hồng: biểu trưng cho các người có tham vọng và sự khuyến khích trước các thử thách khó khăn. Hoa Ly hồng thích hợp để dành tặng trong thời điểm khai trương hoặc trong ngày tốt nghiệp.

+ Hoa Ly màu vàng: biểu trưng cho sức khỏe. Thường hay được sử dụng để làm quà tặng các người lớn tuổi hoặc các người đang bị nhiễm bệnh.

+ Hoa Ly đỏ: biểu trưng cho tình yêu và sự đam mê. Đặc biệt thích hợp để bài trí lễ cưới và làm bông cầm tay cho cô dâu.

– Thông điệp của hoa Ly

“Hãy luôn giữ được sức mạnh của mình. Các điều mới lạ luôn ở quanh bạn. Hãy luôn ghi nhớ rằng, khi một cánh cửa khép lại, thì sẽ có các cánh cửa khác được mở ra”.