Tìm hiểu thêm về một số loại giống vải ở Việt Nam và trên toàn cầu

Những giống vải xét theo chất lượng

• Nhóm vải chua (còn gọi là vải tu hú)

Cây cao lớn, lá lớn, phiến lá lớn. Khi ra bông, chùm hoa vải từ cuống đến búp hoa đều phủ một lớp lông đen. Quả thường chín vào cuối tháng 4 và đầu tháng 5/ Khi chín vỏ của quả màu đỏ tươi, trọng lượng quả 30-50 kilogam, vỏ dầy, hạt lớn, cùi mỏng và cực kỳ chua, tỷ lệ cùi chiếm 60-65% trọng lượng quả. ở nước ta loại vải này đa phần được canh tác ở những tỉnh trung du và miền núi như: Phú Thọ, Hà Tây, Tuyên Quang, Quảng Ninh…

• Nhóm vải nhỡ

Cây lớn trung bình, tán cây thông thường lớn 5-7m, dạng trứng, lá lớn, cây sinh trưởng khỏe, chùm hoa không có lông đen, nhưng hoa thường mọc thưa hơn vải chua, quả chín muộn hơn nhóm vải chua nhưng sớm hơn nhóm vải thiều. Quả thường có trọng lượng bình quân từ 28-34g.

• Nhóm vải ngọt

Cây có tán hình mâm xôi cao từ 10-15m, lá nhỏ, phiến lá dầy bóng, khả năng chịu hạn tốt, thích hợp với đất có độ pH 5-6, khi ra bông chùm hoa không phủ lớp lông đen mà có màu trắng vàng, chín chính vụ (tháng 6). Trọng lượng quả trung bình 18-25g, vỏ của quả mỏng, hạt nhỏ, dầy cùi, tỷ lệ ăn được 70-80%, cùi thơm và ngọt hơn 2 nhóm vải trên.

Một số loại giống vải nhiều triển vọng

• Giống vải thiều Thanh Hà

+ Vải thiều Thanh Hà được nhân giống từ cây vải tổ ở thôn Thúy Lâm, xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương.

+ Đặc tính về giống: Cây sinh trưởng tốt, tán hình cầu hài hòa. Quả thường có hình cầu, khi chín có màu đỏ tươi, gai thưa, ngắn. Trọng lượng quả trung bình 20,7g (45-55 quả/ kilogam ), tỷ lệ phần ăn được trung bình 75%, độ Brix 18 – 21%, thịt quả chắc, vị ngọt đậm, thơm. Năng suất trung bình cây 8 – 10 tuổi đạt 55 kilogam /cây (8 – 10 tấn/ hecta ).

+ Đây chính là giống chính vụ, thời gian có thể thu hoạch từ 5 – 25 tháng 6/

• Giống vải Hùng Long

+ Đây chính là giống vải đột biến tự nhiên, được những cán bộ khoa học viện Nghiên cứu rau quả phát hiện và lựa chọn thành công tại xã Hùng Long, huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ.

+ Đặc tính về giống: Cây sinh trưởng tốt, tán cây hình bán cầu. Chùm hoa lớn theo kiểu hình tháp, cuống hoa có màu nâu đen. Quả thường có hình tròn, hơi dài, khi chín có màu đỏ sẫm, gai thưa, nổi. Trọng lượng quả trung bình 23,5g (40 – 45 quả/ kilogam ), tỷ lệ phần ăn được trung bình 72%, độ Brix 17 – 20%, vị ngọt, hơi chua nhẹ, được đông đảo người ưa thích. Năng suất trung bình cây 8 – 10 tuổi đạt 80 kilogam /cây (10⁰ – 15 tấn/ hecta ).

+ Đây chính là giống chín sớm, thời gian có thể thu hoạch từ 10 – 20 tháng 5/

• Giống vải lai Bình Khê

+ Đây chính là giống vải lai tự nhiên có xuất xứ tại xã Bình Khê, huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.

+ Đặc tính về giống: Cây sinh trưởng tốt, tán cây hình bán cầu dẹt, có lá màu xanh tối. Chùm hoa lớn, phân nhánh thưa, dài, cuống hoa có màu nâu đen. Quả lớn, hình trứng, khi chín có màu đỏ thẫm, mỏng vỏ, gai thưa, ngắn. Trọng lượng quả trung bình đạt 33,5g (28 – 35 quả/ kilogam ), tỷ lệ phần ăn được trung bình 71,5%, độ Brix 17 – 20%, vị ngọt thanh. Năng suất trung bình cây 30 tuổi đạt 94,2 kilogam /cây (12 – 15 tấn/ hecta ).

+ Đây chính là giống chín sớm, thời gian có thể thu hoạch từ 5 – 15 tháng 5/

• Giống vải lai Yên Hưng

+ Đây là một giống vải lai tự nhiên, có (nguồn gốc tại xã Đông Mai, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh).

+ Đặc tính về giống: Cây sinh trưởng khỏe, tán cây hình bán cầu, lá có màu xanh hơi vàng. Chùm hoa lớn trung bình, phân nhánh dài, cuống hoa có màu nâu đen. Quả lớn hình trứng, khi chín có màu đỏ vàng cực kỳ đẹp. Trọng lượng quả trung bình đạt 30,1g/quả (30 – 35 quả/ kilogam ), tỷ lệ phần ăn được trung bình 73,2%, độ Brix 18 – 20%, vị ngọt, hơi chua nhẹ. Năng suất trung bình cây 20 tuổi đạt 89,8 kilogam /cây (12 – 16 tấn/ hecta ).

+ Đây chính là giống chín sớm, thời gian có thể thu hoạch từ 10 – 20 tháng 5/

 Vải thiều Thanh Hà là giống được canh tác phổ biến từ rất lâu ở những tỉnh bắc bộ nước ta, những giống vải mới khác như Hùng Long, Bình Khê và Yên Hưng cũng được nông dân ưa thích, trồng rộng rãi nhiều nơi, cho kết quả cực kỳ tốt.

Giống vải chính của một vài nước trên toàn cầu

TT	Tên nước	Những giống vải chính
1/	Úc	Fay Zee Siu, Taiso, Bengal, Waichee, Kwaimay pink, Salaihiel
2/	Đài Loan	Haakyjp, Shakeng
3/	Nam Phi	Taiso, bengal
4/	Mỹ	Taiso, Kaimana
5/	Thái Lan	Taiso, Waichee, Baidum, Chacapat, Kom
6/	Trung Quốc	Fay Zee SÍU, bahlwp, no mai chee, Souey Tung, Talso, Brewster

Giống vải được ưa thích nhất ở Việt Nam là vải thiều trồng tại khu vực huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương. Nhưng giống vải này lại được canh tác nhiều nhất ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.

Quả thu hoạch từ những cây vải trồng trong khu vực này thông thường có mùi vị thơm và ngọt hơn vải được canh tác ở những vùng khác (cho dù cũng gây giống từ đây). Một giống vải khác, chín sớm hơn, có tên gọi dân gian là vải tu hú có hạt lớn hơn và vị chua hơn so sánh với vải thiều. Nó có tên gọi như vậy có thể do gắn liền với sự trở lại của một loài chim di cư là chim tu hú (Eudynamis scolopacea).