Rầy phấn trắng, bọ phấn

Họ: Aleyrodidae

Bộ Cánh Đều: Homoptera

Đối tượng cây trồng bị hại: Gây thiệt hại cây bông vải, ớt, rau màu một số loại và các loại cây trồng khác.

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài rầy phấn trắng:

Con đã phát triển hoàn chỉnh dài 0.75-1/4 milimét, sải cánh dài 1/1-2 milimét. Hai đôi cánh trước và sau dài bằng nhau. Toàn thân và cánh được phủ bởi một lớp phấn màu trắng.

Mắt kép có một rãnh ngang chia thành hai phần gần giống hình số tám. Râu đầu có sáu đốt, chân dài và mảnh, bụng có chín đốt.

–   Trứng cực kỳ nhỏ hình bầu dục, màu trắng trong sau chuyển sang màu nâu nhạt rồi thành màu nâu xám.

– Ấu trùng (sâu non)  tuổi 1 ở mặt dưới lá, màu vàng nhạt, hình ô van, khi vừa mới nở có chân, bò dưới mặt lá, rồi ở cố định một chổ dưới mặt lá. Sau khi lột xác chuyển sang tuổi 2 thì sâu non không còn chân (nhộng giả), có thể nhìn thấy rõ mắt kép và râu đầu, có lông thưa ở 2 bên sườn.

–  Trưởng thành hoạt động vào buổi sáng sớm và chiều mát.

Thành trùng, ấu trùng của rầy phấn trắng (Nguồn: Trần Văn Hai, ĐHCT), ấu trùng cận ảnh (Nguồn: NSW Agriculture)

Cả ấu trùng và thành trùng đều chích hút nhựa cây gây chết mô thực vật, và tiết nước bọt làm lây lan mầm bệnh (Bọ phấn tiết ra dịch ngọt là điều kiện cho nấm muội đen phát triển) nhất là virus tạo bệnh xoăn lá và bệnh khảmtrên cây cà chua và cây khoai tây.

Dấu hiệu bệnh xoăn lá cà chua do virút mà nguyên nhân là rầy phấn trắng lây nhiễm virus

Hình trái trên: Bệnh khảmcà chua MOTV, Hình phải trên: Bệnh khảm khoa tây PVY

(A) Bọ phấn tập trung chích hút ở mặt dưới lá; (B) Bọ phấn chích hút lây bệnh virus cho cây ớt.

Thiên địch của rầyphấn trắng: Rầy phấn trắng có cực kỳ đa số loài thiên dịch trong tự nhiên bao gồm những loài nấm kí sinh, ong kí sinh và cả những loài thiên địch ăn thịt.

Giải pháp phòng trị rầy phấn trắng:

+ Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng, tỉa bỏ những lá ở gốc để vườn cây thoáng đãng hạn chế nơi ẩn nấp của rầy, dọn dẹp sạch tàn tích vụ trước đó. Tưới đủ ẩm trong thời điểm mùa khô.

+ Luân canh cà chua với rau họ thập tự, hành tỏi hoặc họ Hòa Thảo

+ Hạn chế triệt để Bọ Rầyphấn trắng trong vườn ươm bằng bao phủ màng nylon và xịt thuốc – không nên trồng cà chua gần cạnh những cây kỳ chủ khác như Khoai Tây, bầu bí, cà tím…

+ Có thể dùng một số loại thuốc hoá học để diệt trừ rầy phấn trắng như: Applaud 10WP, Baythroid 5SL, Trebon 10EC, Pegasus 500SC, CANON 100SL, HOPKILL50ND, CARMETHRIN 25EC, DELTOX2,5EC,FENTOX25EC và một số loại thuốc gốc sinh học như Beauveria bassiana (MUSKARDIN)… phối hợp với dầu khoáng. Bọ phấn có tính kháng thuốc cực kỳ cao, khi nhìn thấy vài con ở mặt dưới lá non cần xịt các thuốc có hoạt chất Pymetrozin…