Nhân giống cây có múi: Nhân giống bằng cách ghép cành

1/ Định nghĩa ghép cây

Là biện pháp đem cành mầm nhánh của cây mẹ có rất nhiều nbsp;điểm mạnh như chất lượng tốt cho năng suất cao… gắn vào một cây khác để hình thành một cá thể mới thống nhất.

Nền tảng khoa học:

Cấu trúc thân cây gồm có 3 phần chính: Lớp vỏ ngoài cùng có nhiệm vụ dẫn nhựa luyện từ xuống rễ, phần gỗ phía trong dẫn nhựa nguyên từ rể lên cành lá, phần ở giữa gỗ và vỏ là tượng tầng mô phân sinh cực kỳ mỏng, có chứa đầy chất dịch có thể phân chia nhanh tạo ra gỗ phía bên trong và vỏ phía bên ngoài.

Việc phối hợp gồm những bước sau:

– Áp sát phần tượng tầng của gốc với cành (mắt) ghép cùng nhau

– Lớp tế bào tượng tầng ngoài cùng của gốc và cành ghép sinh ra các tế bào nhu mô dính lại cùng nhau gọi là mô sẹo

– Những tế bào nhu mô của mô sẹo phân hoá thành các tế bào tượng tầng mới, phối hợp với tượngtầng nguyên thuỷ của gốc và cành (mắt) ghép.

– Những tế bào mới sinh ra các mô mạch mới, gỗ phía bên trong và libe phía bên ngoài, tạo thành sự phối hợp mạch giữ gốc và cành ghép giúp dinh dưỡng và nước được vận chuyển qua lại.

2/ Ưu khuyết điểm của biện pháp ghép

Đây chính là biện pháp nổi trội hơn cả vì nó dùng được các kỹ thuật mới và quy trình, kỹ thuật nhân giống mới nên giải quyết được những điểm yếu của những phương gieo hạt, biện pháp chiết, giâm cành. Trong đó biện pháp ghép mắt khảm (cẩn), ghép mắt nhỏ là hình thức nhân giống thực hiện phổ biến ở những nhà lưới sản xuất CCentimét sạch bệnh trên toàn cầu

Việc sản xuất cây giống cây có múi có những mặt tiến bộ sau:

– Trồng gốc ghép trong bầu plastic

– Lựa chọn mắt ghép, giống gốc ghép và khi thác những mối tương tác giữa gốc ghép và giống trồng. Chọn gốc ghép là loại cây phôi tâm.

– Quan trọng hơn cả là dùng những nguyên vật liệu nhân giống sạch bệnh trong toàn bộ quá trình sản xuất.

– Dùng dây nhựa để quấn mối ghép.

Dây quấn

Quy trình để sản xuất cây con CCentimét sạch bệnh yêu cầu thực thi toàn bộ những mặt tiến bộ trên và hơn nữa những công đoạn sản xuất như từ việc gieo hạt gốc ghép (hoặc giâm cành gốc ghép), nuôi dưỡng gốc ghép, sản xuất cành ghép, mắt ghép, chăm sóc sau khi ghép và đến cả việc ghép đều được triển khai trong nhà lưới hai cửa ngăn ngừa rầy chổng cánh.

Vật dụng do kéo chăm bón cây giống được khử trùng có hệ thống,…

Những lô cây cung ứng cành ghép, mắt ghép sạch bệnh cũng phải được canh tác trong nhà lưới tương đương. Những lô này đều tuân theo quy định kiểm tra thường kì đối với bệnh Huanglongbin vả Tristeza. Trong khi đó ở nam bộ trước đây, người nhân giống chuyên nghiệp cũng như không chuyên đều sản xuất cây con CCentimét ở ngoài trời theo biện pháp ghép bo hoặc chiết cành.

3/ Thời vụ ghép cây có múi

Ở nam bộ do không trải qua mùa Đông, nên việc nhân giống cây có múi có thể thực thi cả năm. Tuy vậy các lúc mưa, bão tránh ghép để việc che nước mưa ảnh hưởng nhiều đến mắt ghép.

4/ Chuẩn bị phương tiện và nguyên vật liệu

Để sản xuất cây con có múi sạch bệnh cẩn phải chuẩn bị: Nhà lưới hai cửa ngăn ngừa được rầy chổng cánh và nơi xây nhà lưới nên cách ly vườn sản xuất trái CCentimét.

4/1/ Gốc ghép

Nên chọn cây giống gốc ghép đã được xác minh, có thể gieo từ hạt hoặc giâm cành (xem bài gieo hạt và giâm cành)

Mắt ghép, cành ghép sạch bệnh: Từ cây S1

4/2/ Nguồn mắt ghép

Cần chọn từ các cây mẹ là dòng vô tính được lựa chọn có cho năng suất cao, đạt chất lượng tốt và đúng giống.

– Nguồn mắt ghép: ngày nay những mắt ghép có đủ tiêu chuẩn đều được cung ứng từ những lô nhân mắt ghép.

Chọn cành ghép cần lưu ý:

– Tuổi cành 3 – 4 tháng

– Chọn và cắt cành trên mọi phía của tán cây

– Số cành cần dùng cần phải được thui đồng đều trên lô

Một cành ghép khoảng 10 mắt. Cành tối ưu nhất là lấy từ cây có it nhất 6 năm tuổi, từ những cành nhỏ hình trụ và có 1 năm tuổi (không có rất nhiều gốc cạnh) xuất xứ từ các chồi mới mọc trong năm đó. Những nhánh non ttiết kiệm hơn cũng có thể ghép nếu dùng ghép nêm. Cành ghép phải được cắt rời bằng kéo tỉa có tiệt trùng, tiệt trùng bằng phương pháp ngâm trong nước javel thương mại có 120 chlor nguyên chất

Lá được cắt sát cuống lá, tiếp đến gom thành từng nhóm 20-25 cành, bọc trong vải mùng ẩm, dán nhãn và có ghi số hiệu của cây mẹ và giống cây, tiếp đến được ngâm trong dung dịch Benomyl 5% để tiệt trùng bề mặt.

Sau khi lau và để khô dần trong chỗ mát. Nếu chưa dùng cần phải trùm kín 2 đầu của cành ghép bằng sáp hoặc parafine và giữ trong bao polyetylen hàn kín

Nhiệt đô phù hợp bảo quản cành ghép là 10^oC, độ ẩm 75-90%

Cành ghép

Cành ghép được cắt cuống lá

Chuẩn bị trước khi ghép

Phân bón trên cây lấy mắt ghép cần dừng trước khi ghép15 ngày. Mắt ghép được thu trên cành có gỗ tròn hoặc gỗ có tiết diện tam giác, tuổi từ 3-4 tháng chỉ chọn các mắt có cuống lá lớn, mầm lá trương phòng

Cây chuẩn bị ghép

– Những nguyên vật liệu phụ trợ khác: bầu ươm, giá thể, dao ghép, kéo cắt cành, nước Javel 12 độ chlor, phân bón, thuốc ngăn ngừa, diệt trừ sâu, bệnh,…

Vật dụng ghép

– Thực thi nghiêm ngặt quy trình, kỹ thuật nhân giống CCentimét trong nhà lưới.

5/ Những biện pháp ghép

Công nghệ sản xuất cây con có múi sạch bệnh bằng cách ghép trong nhà lưới trải qua những thời kỳ sau:

+ Sản xuất gốc ghép: có thể sủ dụng hạt gieo hoặc giâm cành

+ Sản xuất mắt ghép: từ lô nhân nhanh từ cây mẹ

+ Ghép cây,

+ Chăm bón cây giống sau ghép,

5/1/ Ghép mắt chữ T

Trình tự thao tác ghép:

– Ở trên gốc ghép: Cách mặt bầu ươm 25-30 centimét sử dụng dao vạch hai đường hình thành chữ T, đoạn ngang dài 7-8 milimét, đoạn đứng dài 2,5-3,0 centimét. Tách nhẹ vỏ lên bên trên

Vạch đường ngang – Vạch dọc xuống tạo chữ T

Sử dụng dao tách miệng chữ T

Trên cành ghép: Sử dụng dao sắc lạng nghiêng vào phần gỗ một đường dài 2,5 centimét théo hướng từ gốc cành lên ngọn cành. Đường dao thứ 2 cắt đứt miếng mắt ghép ra khỏi cành.

Cắt từ gốc cành

Cắt mắt ghép

– Ghép: Tiếp tục tách miếng vỏ chữ T trên gốc ghép lên và nhanh tay đặt miếng mắt ghép vào chỗ chữ T vừa mới được tách lên.

Đặt mắt ghép

– Quấn: Có thể sủ dụng bằng dây PE hoặc giấy parafin khi quấn xong không cần thiết phải tháo dây mắt ghép tự bật ra), khởi đầu từ giữ mắt ghép quấn xuống đến cuối đường thẳng của chữ T, rồi quấn lên ngược lên kín cả mối ghép

Quấn dây parafin

Dây PE

5/2/ Ghép mắt khảm (cẩn)

– Ở trên gốc ghép: cách mặt bầu ươm 25-30 centimét, sử dụng dao cắt xéo từ trên xuống lấy cả phần gỗ gốc ghép, đường dao thứ 2 nghiêng 1 gốc 450 cắt đứt miệng gốc ghép ra khỏi gốc, miệng gốc ghép có dạng hình cái khiên, có chiều ngang 5-6 milimét, dài 2-2,5 centimét.

Sử dụng dao cắt vết cắt thứ 1

Đường dao thứ 2 cắt miệng gốc ghép

– Ở trên cành ghép:

Sử dụng dao lạng nghiêng phần gỗ một đường dài 2/5 centimét theo hướng từ ngọn cành xuống gốc cành, đường dao thứ 2 nghiêng 1 gốc 450 cắt đứt mắt ghép. Hình dáng kích cỡ mắt ghép và gốc càng giống nhau thì khả năng thành công càng cao

Cắt mắt ghép

Ghép: nhanh tay đặt mắt ghép vào miệng gốc ghép sao cho những tượng tầng của chúng trùng khít nhau và áp sát. Tiếp đến là quấn kín giống như ghép chữ T

Đặt mắt ghép

Sau khi ghép xong cần hạn chế sinh trưởng ngọn bằng phương pháp cắt ngọn gốc ghép, để tập trung cho quá trình tiếp hợp tốt hơn.

Cắt ngọn gốc ghép

Sau ghép 12 ngày (đối với gốc volkamer) tuần, mở dây quấn mối ghép, không nên để vỏ gốc ghép bị tổn thương do dao rạch khi mở dây.

Sau ghép 2 tuần

Sau 5-7 ngày nếu mắt ghép còn sống, sử dụng khéo cắt ngọn gốc ghép ở trên cách vết ghép 10 centimét (mặt cắt này được quét bằng một số loại thuốc gốc đồng), khoảng 7-10 ngày sau, mắt ghép nẩy chồi. Lần thứ hai được thực thi cách ngay bên trên vết ghép 2 centimét khi chồi cao 20 centimét, vết cắt cũng được quét sơn hoặc sáp.

Mắt ghép nẩy chồi

Những nhân tố ảnh hưởng nhiều đến sự thành công trong cách ghép:

– Khả năng tiếp hợp giữa gốc ghép và giống ghép: ở họ CCentimét, các cây cùng họ ghép cùng nhau đa số đều thành công.

– Kỹ năng của người ghép: người ghép phải có dao ghép sắc bén, biết ứng dụng cách ghép. Những thao tác phải nhanh, chuẩn xác và ghép đúng cách

– Chăm sóc trước và sau ghép: Trước ghép cây gốc ghép và cây cung ứng mắt ghép phải có đủ lá và xanh tốt. Cành ghép, mắt ghép phải chọn đúng tuổi. Chăm sóc sau ghép đúng kỹ thuật không để mối ghép bị ướt, đất không bị khô, úng, không bị nấm bệnh tấn công.

6/ Chăm bón cây sau ghép

6/1/Kích thích nẩy mầm

Sau khi ghép 12 ngày (đối với gốc chanh volkamer), mở dây quấn mối ghép. Tiếp đến 5-7 ngày, nếu mắt còn sống, sử dụng dao cắt ngọn gốc ghép ở trên cách vết ghép 10 centimét. Mặt cắt này được quét bằng một số loại thuốc gốc đồng hoặc bằng sơn. Khoảng 7-10 ngày sau mắt ghép sẽ nẩy chồi. Lần cắt thứ hai được thực thi cách ngay bên trên vết ghép 2 centimét khi chồi cao 20 centimét, vết cắt cũng được quét sơn hoặc thuốc gốc đồng

Cắt ngọt gốc ghép cách mặt bầu ươm 40 centimét trước khi ghép 3 ngày là cách thực hiện cải tiến hữu dụng hỗ trợ cho những thao tác trong lúc ghép dễ dàng.

6/2/Tưới nước, bón phân, phòng bệnh

Sau khi tiến hành cắt ngọn, cây gốc ghép bị mất đa phần sinh khối nên nước tưới cũng không nhiều và việc bón phân chỉ thực thi khi cơi đọt giai đoạn đầu già lại, lượng bón 1 kilogam phân bón N.P.K (16-16-8) / 1000cây, những lần bón sau tăng dần.

Khi chồi giống cao khoảng 20 centimét nên cắm cọc cho mỗi cây, cột cố định chồi để giữ cho thân chồi thẳng.

Cắm cọc cho gốc ghép