Cách trồng, chăm sóc và bón phân cho cây bạc hà

1/ Chọn cây giống cây bạc hà

– Bạc hà Âu (Mentha piperita L.): có xuất xứ từ Nga, Đức; sản lượng kém hơn bạc hà Nam, nhưng hương vị thơm mát.

– Bạc hà Á hay bạc hà Nam, bạc hà Nhật Bản (Mentha arvensis L.): mọc hoang ở nhiều nơi, tập trung ở Sơn La, Lai Châu, Vĩnh Phú (Tam Đảo), Lào Cai và thường tiến hành trồng ở vườn như rau thơm; có sản lượng tinh dầu cao.

Cây bạc hà Âu (trái) và cây bạc hà Á

Ở Việt Nam, từ năm 2004, giống bạc hà SK33 đã thay thế giống Việt Nam 74-76/ Trồng tập trung ở Hưng Yên, Hà Nam, Thái Bình, Hải Phòng…

2/ Thời vụ để trồng cây bạc hà

– Ở nam bộ, bạc hà có thể trồng được cả năm. Tất cả thời gian sinh trưởng khoảng 110 ngày.

– Bắc bộ có 2 vụ: trồng tháng 2-3, thu hoạch tháng 6-7; trồng tháng 8-9, thu hoạch tháng 2-3/

Muốn có sản lượng cao thì cần trồng lại mỗi năm.

3/ Đất trồng và bón phân cho cây bạc hà

Chọn đất thịt, đất thịt nhẹ pha cát, đất mùn, đất đen, đất đỏ… cao ráo, tơi xốp, ẩm, có khả năng thoát nước tốt, giàu chất dinh dưỡng, pH trung tính.

Cày bừa kỹ, phơi ải, diệt trừ sạch cỏ, đập nhỏ đất, lên luống rộng 1,2-1,5m, cao 20-30 centimét, mặt luống phải phẳng để dễ thoát nước.

Nếu tiến hành trồng trên đất dốc thì hãy san luống có bờ theo bậc thang không dốc quá 15-200, tránh mưa trôi phân và xói đất.

– Trồng để lấy tinh dầu:

+ Nếu nhiều đạm, thân lá phát triển mạnh. Nếu thiếu lân, kali và vi lượng thì tinh dầu ít.

+ Dùng 20-25 tấn phân chuồng ủ hoai, phối hợp 300-400 kilogam lân, 250-300 kilogam ure, 400 kilogam kali cho 1 hecta.

+ Bón lót: bón tất cả phân chuồng, phân lân và 2/3 lượng kali vào trước lúc trồng.

+ Bón thúc: 1/3 lượng kali còn lại phối hợp phân đạm sử dụng để bón thúc sau khi bạc hà cao 15-20 centimét. Cứ 15 ngày bón thúc 1 lần.

 – Trồng để lấy thân, lá làm rau gia vị:

+ Sử dụng lượng đạm cao hơn: bón 15-20 tấn phân chuồng ủ hoai, 500 kilogam bánh dầu, 150-20 kilogam DAP cho 1 hecta.

+ Bón lót: phân chuồng và 2/3 số bánh dầu trước lúc trồng.

+ Bón thúc: lượng bánh dầu còn lại phối hợp với DAP, bón thúc mỗi tuần 1 lần bằng phương pháp hòa vào nước tưới.

4/ Cách trồng cây bạc hà

Sau khi triển khai làm đất và bón lót, rạch hàng ngang luống sâu 8-10 centimét, hàng cách nhau độ 25-30 centimét.

Cắt cành bạc hà thành từng đoạn chứa 3-4 mắt, dâm cành sâu vào trong đất khoảng 2/3, lấp đất, nén kỹ; hoặc cắt thân rễ thành đoạn 8-10 centimét, đặt vào rãnh nối đuôi nhau, lấp đất, ấn chặt, tưới ngay nước để chóng bén rễ.

Sau 5-7 ngày có thể hòa phân ure, bánh dầu ngâm kỹ để tưới.

Bạc hà gặp hạn thì khô cằn và rụng lá. Nếu đất quá khô thì tưới nước qua những rãnh để nước thấm sâu vào thân rễ hoặc bơm tháo nước vào ruộng qua 1 đêm, hôm sau tháo kiệt.

Nếu gặp mưa lớn, cần tháo nước mau chóng để giúp tránh thối lá.

5/ Ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại cho cây bạc hà

Khi cây phân cành nhiều, lá bao bọc kín đất, thiếu hụt ánh sáng, ở chỗ trũng ẩm độ cao dễ tạo bệnh gỉ sắt. Phòng chữa bệnh bằng phương pháp xịt thuốc.

Một đám lá queo lại như bị đổ nước nóng vào. Bệnh nhẹ xịt thuốc ; bệnh nặng nhổ bỏ và bón vôi bột vào.

Phòng sâu xám cắn ngang cây khi mầm lá mới mọc: Trộn thuốc trừ sâu với đất bột và cỏ non rắc lên mặt luống vào chiều tối để đêm sâu ra ăn sẽ chết. Sâu ít thì bắt thủ công.

Phòng trị sâu khoangăn lá: Xịt thuốc trừ sâu pha loãng vào buổi chiều mát, phun thường xuyên, cách nhau 3 ngày, vài lần thì hết sâu.

6/ Thu hoạch và giữ giống cây bạc hà

Sử dụng dao sắc cắt gần sát đất, chừa 3-5 centimét ở gốc để những chồi gốc có thể phát triển nhanh. Sau khi tiến hành cắt, tưới nước. Sau 2 ngày mới tưới phân ngâm bánh dầu. Giữa những kì tưới phân, nếu đất khô thì tưới thêm nước.

– Thu hoạch làm rau gia vị: Thu hoạch đợt 1 sau khi tiến hành trồng 1 tháng. Sau nửa tháng có thể tiến hành thu hoạch lần 2/ Sau khi tiến hành thu hoạch 7-8 lần, nhổ bỏ, cày đất phơi ải và dâm cành trồng lại.

– Thu hoạch để lấy tinh dầu: Sau khi tiến hành trồng 4-5 tháng, khi hoa nở rộ (100% bạc hà nở hoa, trong từng cây hoa nở 70% trên cụm hoa) và lá săn lại, là có thể tiến hành thu hoạch để lấy tinh dầu cũng như để cây giống.

Chọn ngày nắng ráo để thu hoạch. Cắt phần thân có mang lá, xếp rải ra trên nền nhà 1 ngày cho héo bớt, không xếp đống. Cắt từ 9 giờ sáng đến 15 giờ chiều là thời gian bạc hà có tinh dầu cao nhất. Cắt đến đâu chưng cất lấy tinh dầu đến đó. Cố gắng không làm lá nhàu nát, hao hụt tinh dầu. nếu như không kịp cất tinh dầu thì phải rải phơi khô trong bóng râm.

Tiếp đến 2 tháng thu đợt 2/ Hằng năm thu 3-4 lần. Hằng năm có thể thu 25-40 tấn thân lá tươi/ hecta, tương ứng cho 50-100 lít tinh dầu. Đất sau 1, 2 năm trồng bạc hà nên luân canh với cây họ đậu hoặc cây bắp.

7/ Nhân giống cây bạc hà

Sau khi tiến hành thu hoạch cành và lá, xới đất, nhặt sạch cỏ. Rải phân đều phía trên mặt luống, phủ đất, tưới nước. Sau khoảng 2 tháng có thể tiến hành thu hoạch được lần thứ 2/

Nếu tiến hành trồng ở đất trũng, mùa mưa hay bị ngập thì cuốc cây lên trồng tạm sang đất cao khác để gây giống trồng sang năm.

8/ Chưng cất tinh dầu bạc hà

Chưng cất bằng cách cuốn hút hơi nước.

Chú ý: Trong gia đình có thể trồng trong chậu, hộp xốp.